MIŁOŚĆ TRUDNA
Miłość trudna-To nie tyle uczucie nie odwzajemnione i nieszczęśliwe, co skomplikowane, pełne uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Przyczynami komplikacji uczuciowych mogą być: różnica charakterów, bariery społeczne czy moralne, jak i wydarzenia (np. historyczne) niezależne od zakochanych. Miłość trudna jest uczuciem długotrwałym, nierzadko spełnionym, jednakże przynoszącym cierpienie. Ze względu na woje bogactwo psychologiczne i emocjonalne stała się jednym z najpopularniejszych tematów literackich, a teksty o niej traktujące przewyższają pod względem artystycznym te, które mówią o miłości szczęśliwej.
„Pieśń nad pieśniami”-wspaniały poemat miłosny i mistyczny, opisujący losy dwojga zakochanych poszukujących się nawzajem podczas jednej nocy. Jakkolwiek łączy ich niezwykłe uczucie i silna fascynacja erotyczna, na przeszkodzie ich związkowi stoi niedojrzałość Oblubienicy, jej brak zdecydowania, a także potęga i doskonałość Oblubieńca. Istotna jest również różnica wieku między nimi, jednakże nie stanie ona na przeszkodzie związkowi kochanków.
Mitologia- miłość Dejaniry do Heraklesa, pełna zazdrości, niezwykle namiętna, stała się przyczyną śmierci herosa. Dejanira, chcąc pozyskać sobie dozgonną miłość męża, uszyła mu koszulę, którą unurzała we krwi podstępnego centaura. Kiedy Herakles przywdział ja, jego ciało zaczęły trawić ognie. Tak to zazdrość doprowadziła do tragicznego końca miłości.
Legendy arturiańskie -Uczucie Lacelota i Ginewry, w pełni odwzajemnione, skazane jest jednak na niepowodzenie. Kochankowie postępują wbrew przyjętym normom etycznym (Lancelot zdradza swego króla, Ginewra - męża), nie mogą żyć razem, co staje się przyczyną ich cierpień. Na drodze do szczęścia stoi także zawiść Mordreda, siostrzeńca króla Artura, który wykryje romans królowej i rycerza i przyczyni się do rozpadu Okrągłego Stołu.
J. Bedier "Dzieje Tristana i Izoldy" -Niezwykle dramatyczna i pełna wyrzeczeń miłość Tristana i Izoldy naznaczy życie kochanków piętnem cierpienia. Jakkolwiek Tristan opuszcza dwór króla Marka, a Izolda pozostaje z mężem, będą oni sobie wierni do końca życia.
Król Marek nie oddala os siebie żony, choć zdaje sobie sprawę z uczucia do Tristana. Nadal kocha Izoldę i grodzi się z losem. Dowodem jego wielkoduszności może być decyzja o pochowaniu jej obok ukochanego.
W. Szekspir "Romeo i Julia" -Miłość dwojga kochanków zmącona jest nienawiścią pomiędzy ich rodzicami. Romeo i Julia, bezgranicznie w sobie zakochani, zmuszeni są ukrywać swe uczucia przed światem i samotnie walczyć z przeciwnościami losu (np. wygnanie Romea czy planowany ślub Julii z Parysem). Dramatyczny splot wydarzeń doprowadzi do ich śmierci. (miłość i śmierć)
J.W. Goethe "Cierpienia młodego Wertera" -Miłość Wertera do Lotty jest złożona i trudna nie tylko dlatego, że nigdy się nie spełni. O jej dramatyzmie decyduje przede wszystkim charakter bohatera, nadwrażliwego i skomplikowanego wewnętrznie. Jego nadmierna uczuciowość i skłonność do refleksji zamienią zwykła miłość w uczucie pełne pasji i cierpienia, prowadzące Wertera do śmierci.
J. W. Goethe „Faust”- odmłodzony przez Mefista doktor Faust nawiązuje romans z Małgorzatą. O ile jednak Małgorzata jest zdolna poświęcić życie dla tej miłości, o tyle jej kochanek pragnie nadal poznawać świat i zdobywać wiedzę. Prosta dziewczyna nie jest w stanie zrozumieć jego pasji. Porzuca on ukochaną gdy ta trafia do więzienia za zabicie ich dziecka.
A. Mickiewicz "Dziady IV" -Miłość Maryli i Gustawa, pojmowana przez bohatera jako komunia dusz, nie może się spełnić. Wychowany na preromantycznej literaturze, Gustaw nie potrafi przeżyć rozstania z ukochaną i jej ślubu z innym. Kiedy popełnia samobójstwo, a potem błąka się po świecie jako upiór, nadal rozpamiętuje to nieszczęśliwe uczucie, które jednocześnie nadało jego życiu sens i stało się przyczyną jego największej tragedii.
F.M. Dostojewski "Zbrodnia i kara" -Miłość Soni do Raskolnikowa, czysta i platoniczna, wsparta uczuciem miłosierdzia, nakazuje dziewczynie walczyć z przekonaniami Rodiona. Nie tylko nakłania ona ukochanego, by przyznał się do winy, ale też przyjmuje część jego cierpienia na siebie, udając się z nim na katorgę. Sonia nie oczekuje w zamian niczego, wie również, że jej miłość jest nie odwzajemniona. Dopiero po kilku miesiącach na Syberii udało się jej pozyskać uczucie Rodiona.
B. Prus "Lalka" -Spóźniona miłość Wokulskiego jest uczuciem destrukcyjnym, które prowadzi do klęski bohatera. Zakochany w Izabeli Łęckiej, rozpieszczonej arystokratce, nie znajduje dla siebie miejsca w jej świecie. Izabela nigdy nie odwzajemnia tego uczucia, ponieważ potrafi kochać tylko siebie. Wokulski mami się jednak złudzeniami małżeństwa i miłości odwzajemnionej; nieustannie też analizuje swe uczucia, nie dostrzegając jednak, kim naprawdę jest jego ukochana. Kiedy prawda wychodzi na jaw, bohater nie widzi sensu dalszego życia.
M. Kuncewiczowa "Cudzoziemka" -Adam darzy Różę wielkim uczuciem. Niestety, nie jest wstanie pojąć fascynacji żony muzyką, co tworzy między nimi mur nie do przebycia, tym solidniejszy, że Róża nie jest w stanie zapomnieć o miłości sprzed lat - Michale i zdradzie, jakiej się wobec niej dopuścił. Wszelkie próby Adama, by zbliżyć się do żony, kończą się niepowodzeniem.
Z. Nałkowska "Granica" -Miłość Zenona i Elżbiety od początku naznaczona jest piętnem zdrady. Zenon daje się ponieść namiętności do Justyny, a konsekwencje tego spadną nie tylko na niego, lecz i na jego żonę. Tolerancyjna i wyrozumiała Elżbieta nie przestanie kochać męża, wybaczy mu jego zdradę i pomoże jego kochance.