GENETYCZNE PODSTAWY ONKOGENEZY.
NOWOTWÓR - nazywany tak nieprawidłową tkanke, która nadmiernie i w sposób nieskordynowany z sasiadujacymi tkankami rozrasta się. Nadmierny wzrost spowodowany jest niepohamowana proliferecją komórek, nieustajacą nawet po wyeliminowaniu czynnika, który ja wywołał. Nowotwór nie jest więc ciałem, tworem obcym organizmu, a tkankawłasną organizmu. Rozwija sie z nim, a bez niego nie istnieje.
RODZAJE NOWOTWORÓW :
NOWOTWORY ŁAGODNE - zalczmy do nich włókniaki, brodawczaki, tłuszczaki, gruczolaki, torbiele.
NOWOTWORY ZŁOŚLIWE - raki [tkanka nabłonkowa] i mięśniaki [ tkanka ninabłonkowa]
NOWOTWORY MIEJSCOWO - ZŁOŚLIWE - rak podstawnokomórkowy np. włókniak, guz mieszany slinianek.
TYP NOWOTWORU |
ŁAGODNY |
ZŁOŚLIWY |
|
|
|
TOREBKA
|
|
|
NACIEKANIE TKANEK
|
|
|
PRZERZUTY
|
|
|
WZNOWIENIA
|
|
|
BUDOWA HISTOLOGICZNA
|
|
|
WRASTANIE DO NACZYŃ |
|
|
STANY PRZEDRAKOWE - zmiana chorobowa z której częściej niż w przypadku tkanek prawidłowych tego samego narzadu rozwija sie nowotwór. Duża liczba patologii np. polipowatość rodzinna jelita grubego, rogowacenie starcze skóry itd. Wymaga leczenia i stałj konsultacji lekarskiej.
RAK PRZEDINWAZYJNY - jest to wzrost komórek, które maja cechy nowotworu złośliwego, ograniczony tylko i wyłacznie do warstwy nabłonka. Inna nazwa jest np. rak średnionabłonkowy lub IN SITU. Nie jest mozliwe odróżnienie stanu przedrakowego od raka przedinwazyjnego - do takiego stwierdzenia pobiera sie wycinek tkanki.
KLASYFIKACJA TNM - jest to system określenia rozległości nowotworu w obrębie tkanki i narządów.
T - guz w umiejscowieniu pierwotnym, liczby dodawane do tej litery oznaczają wielkość guza,
N - ocena stanu węzłów chłonnych, liczby dodawane do litery oznaczają stopień zajęcia wezłów chłonnych,
M - przerzuty odległe, w odniesieniu do tej litery stosuje sie dwa oznaczenia M0 jako brak przerzutów i M1 jako przerzuty odległe.
ZMIANY CHROMOSOMOWE W KOMÓRKACH NOWOTWOROWYCH |
||
- delecje - translokacje - poliploidie
|
Chłonniak Burkita |
t(8;14)(q24;q32) |
|
Guz Ewinga |
t(11;22)(q24;q12) |
|
Oponiak |
monosomia 22 |
|
Rak nerki |
del(3)(p11-21) |
|
Czarniak złośliwy |
del(6q),inv(6p), trisomia7, del(1)(p12-22) |
|
Siatkówczak |
del(13)(q14.1) |
|
drobnokomórkowy płuc |
del(11)(p13) |
|
Przewlekła białaczka szpikowa |
t(9;22)(q34;q11) |
ETAPY TRANSFORMACJI NOWOTWOROWEJ :
INICJACJA - powstanie nieodwracalnych zmian w genomie komórek, zmiany prowadzą do przekształcenia jej w komórkę potencjalnie nowotworową. Czynniki inicjujace mogą tworzyc z DNA tzw. addukty, - czynniki rakotwórcze działaja na zdrową
PROMOCJA - komórka przechodzi wiele kolejnych podziałów, prowadzi do ujawnienia fenotypu nowotworowego komórek.
PROGRESJA - ewolucja ech w populacji komórek nowotworowych w sytuacji gdy ogranizm jest osłabiony.