Przedsiębiorstwo państwowe-jest samodzielnym i samo finansującym się podmiotem gospodarczym posiadającym osobowość prawną. Jako samodzielna jednostka przedsiębiorstwo państwowe jest wyodrębnione zarówno pod względem organizacyjnym, ekonomicznym, jak i prawnym. Osobowość prawna zapewnia przedsiębiorstwu możność samodzielnego działania.

Cechy przedsiębiorstw państwowych.- Jako osoba prawna może dokonywać czynności w zakresie prawa cywilnego, a więc samodzielnie nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, kierując się własnym interesem i podejmując własne decyzje. Jednocześnie przedsiębiorstwo samo podnosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania.

Tryb tworzenia przedsiębiorstw-mogą być tworzone przez naczelne, centralne lub terenowe organy administracji państwowej oraz przez banki państwowe. Organy, które tworzą przedsiębiorstwo, nazywane są organami założycielskimi. Utworzenie, p.p. następuje w wyniku wydania aktu administracyjnego, jakim jest akt o utworzeniu przedsiębiorstwa. Wydanie takiego aktu poprzedzone jest postępowaniem przygotowawczym, które ma na celu zbadanie i ocenę potrzeby oraz warunku utworzenia przedsiębiorstwa.

Organy przedsiębiorstwa państwowego: ogólne zebranie pracowników lub delegatów-jest formą uczestniczenia załogi w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Ogólne zebranie ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa, ma prawo uchwalania na wniosek dyrektora statutu przedsiębiorstwa, podejmowania uchwał w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi; rada pracownicza-wybierana jest przez ogół pracowników na 2 lata. Kompetencje rady są szerokie i mają charakter trójki: stanowiący, opiniodawczy i kontrolny. Posiada uprawnienie do podejmowania uchwał, co do łączenia, podziału i likwidacji przedsiębiorstwa, powoływania i odwoływania dyrektora; dyrektor-organ zarządzający przedsiębiorstwem i reprezentujący je na zewnątrz. Podejmuje on samodzielne decyzje i ponosi za nie odpowiedzialność. Dyrektora powołuje rada pracownicza spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu.

Fundusz przedsiębiorstwa: założycielski; własny

Prywatyzacja p.p.- przekształcenie p.p. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa i udostępnieniu akcji w tej spółce osobom trzecim; prywatyzacja p.p. w drodze likwidacji przez: sprzedaż, wniesienie do spółki, oddanie na czas oznaczony do odpłatnego korzystania spółce, do której przystąpi większość pracowników likwidowanego przedsiębiorstwa.

Spółdzielnia-dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą

Cechy spółdzielni: dobrowolność-oznaczająca, że zarówno wstępowanie, jak i występowanie ze spółdzielni wynikać może jedynie z przekonania o słuszności takiego kroku; nieograniczona liczba członków-oznaczająca, że spółdzielnia jest zrzeszeniem otwartym dla wszystkich, którzy odpowiadają kryteriom określonym w statucie; zmienność funduszu udziałowego-która jest wynikiem zmienności składu osobowego i nieograniczonej liczby członków; prowadzenie działalności gospodarczej, społecznej i oświatowo-kulturalnej- oznaczającej, że spółdzielnie może prowadzić nie tylko działalność ekonomiczną, lecz ma na celu również rozwój intelektualny swych członków.

Założenie spółdzielni-poprzedzone jest określeniem celu i zakresu działania, uchwaleniem statutu spółdzielni. Ustawa określa minimalną liczbę założycieli -10-jeżeli założycielami są osoby fizyczne, 3-jeżeli założycielami są osoby prawne, 5-gdy zakładana jest spółdzielnia produkcji rolnej. Po uchwaleniu statutu założyciele powinni wybrać organy spółdzielni. Ostatnim etapem jest rejestracja. Z momentem wpisu do rejestru spółdzielnia nabywa osobowość prawną.

Przystąpienie do spółdzielni-następuje w drodze złożenia deklaracji przez kandydata i przyjęcia go przez określony w statucie organ.

Prawa członków spółdzielni: członkowie mają czynne i bierne prawo wyborcze do organów spółdzielni, prawo do udziału w walnym zgromadzeniu, prawo do przeglądania sprawozdań oraz rachunku wyników.

Obowiązki członków spółdzielni-wniesienie zadeklarowanych udziałów. Każdy członek musi zadeklarować przynajmniej jeden udział, jeśli statut nie stawia większych wymagań. Każdy z członków zasiadając w jej organach lub biorąc udział w walnym zgromadzeniu, ma tylko jeden głos.

Organy spółdzielni: walne zgromadzenie-jest najwyższym organem spółdzielni. Prawo uczestnictwa w nim ma każdy członek, chyba, że zastąpione jest ono zebraniem przedstawicieli, którego kompetencje są takie same jak walnego zgromadzenia. Do kompetencji natęża: podejmowanie uchwał w kwestiach podstawowych jak: uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej i kulturalnej, rozpatrywanie sprawozdań rady, udzielenie absolutorium członkom zarządu, uchwalanie zmian statutu, podejmowanie uchwał w sprawie łączenia, podziału oraz likwidacji spółdzielni; rada nadzorcza-sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością spółdzielni, a w szczególności zarządu. Do zadań rady należy: badanie sprawozdań okresowych oraz finansowych, dokonywanie ocen okresowych wykonania przez spółdzielnię jej zadań, rozpatrywanie skarg oraz odwołań od rady; zarząd-jest organem kierującym działalnością spółdzielni i reprezentującym ja na zewnątrz. Do kompetencji zarządu należy: podejmowanie decyzji we wszystkich sprawach nie zastrzeżonych w statucie lub w ustawie innym organom. Zajmuje się sprawami członkowskimi(z wyjątkiem, gdy zarząd jest jednoosobowy), pracowniczymi, zwoływaniem walnych zgromadzeń.

Źródła finansowania majątku spółdzielni: fundusze własne: fundusze własne, wkładów, celowe: inwestycyjne, socjalne; fundusze obce: kredyt bankowy.

Tryb likwidacji spółdzielni: w drodze połączenia się z inną spółdzielnią; likwidacja spółdzielni-polega na zakończeniu przez spółdzielnię działalności, upłynnieniu jej majątku, zaspokojeniu wierzycieli, zwrocie udziałów i przekazaniu pozostałego majątku na cele wskazane przez walne zgromadzenie. Likwidacje przeprowadza likwidator. Po zakończeniu procedury likwidacyjnej następuje wykreślenie spółdzielni z rejestru, kończące jej byt jako osoby prawnej; upadłość- następuje w razie niewypłacalności.

Sebastian Oreszke kl. 1 be

---