Kalendarz rozwoju dziecka
MIESIĄC 12
Rozwój fizyczny:
Twoje dziecko bardzo lubi chodzić trzymane za jedną rękę. Jego uchwyt jest jest coraz słabszy. Oznacza to, że dziecko jest gotowe do wykonania w pełni samodzielnego kroku. Tymczasem dziecko może próbować wdrapywać się na schody. Brakuje mu jednak pomysłu, jak wrócić na dół.
Maluszek potrafi dwoma palcami unieść drobny przedmiot, wkładać jedne rzeczy w drugie oraz wyciągać je z ciasnych przestrzeni. W tym wieku dziecko często potrafi już zbudować wieżę z dwóch klocków. Podczas czytania książeczki próbuje samodzielnie przewracać strony.
Zaczyna się okres pokazywania wszystkiego palcem, dziecko zdobyło już bowiem dostateczną kontrolę nad ruchami precyzyjnymi. Gest ten oznacza, że maluch rozpoznaje różne obiekty i próbuje je zidentyfikować.
Niemowlęta mają tendencję do doskonalenia jednej czynności w danym okresie. Jeśli obecnie pochłania je stawanie czy chodzenie, może nie być skłonne do mówienia. Jeśli natomiast zajmuje się samodzielnym jedzeniem, może mało interesować się nauką chodzenia.
W tym okresie możesz zauważyć, że Twój maluch nie ma już takiego apetytu jak dawniej. To normalne. Zmniejszony apetyt wiąże się z tym, że dziecko teraz znacznie wolniej rośnie. Już nie będzie tak szybko przybierać na wadze jak w pierwszym roku życia. Maluch sprawnie się porusza w pionie, szybko raczkuje. Nie chce tracić czasu na jedzenie. Z drugiej strony zasób doświadczeń smakowych dziecka znacznie się powiększył. Obecnie może jeść ono już niemal wszystko, co reszta rodziny.
Pod koniec 1. roku życia dziecko waży przeciętnie 11 kg i mierzy 75 cm. Oznacza to, że potroiła się jego masa urodzeniowa, a dziecko rosło ponad 2 cm na miesiąc.
Rady dla rodziców:
- Nie denerwuj się, jeśli Twój maluch jeszcze nie próbuje stawiać pierwszych kroków, większość dzieci zaczyna chodzić dopiero w 13. miesiącu życia, niektóre nawet w 18. miesiącu. Nie stawiaj go na siłę - to niebezpieczne.
- Zacznij kąpać malucha w dużej wannie. Jeśli dziecko czuje się w niej niepewnie, wykąpcie się razem; możecie w łazience puszczać bańki, przelewać wodę z jednych foremek w drugie, puszczać stateczki.
- Zrób dziecku miejsce przy rodzinnym stole, aby mogło Was obserwować i włączać się do rozmowy.
Rozwój intelektualny:
Maluch zaczyna posługiwać się przedmiotami zgodnie z ich budową i funkcją. Potrafi wykonywać pewne działania w określonej kolejności. Jest to duży postęp w rozwoju umysłowym dziecka, dający początek myśleniu zorganizowanemu.
Dziecko wymawia ze zrozumieniem pierwsze dwa lub trzy słowa z powtarzaną sylabą np. ma-ma, ba-ba, ta-ta. Słowa te mają już dla niego konkretne znaczenia. Możesz wreszcie mieć pewność, że że „mama” w jego ustach naprawdę znaczy „mama”, choć „tata” bywa często pierwszym słowem wypowiadanym ze zrozumieniem przez malucha.
Roczne dziecko na ogół potrafi też powiedzieć: „Da! ”, czyli "daj", a także „Nie!”. Żeby nie było wątpliwości, kręci wtedy przecząco głową. Dziecko zdobywa przecież coraz większą niezależność i przejawia nieposłuszeństwo wobec ustalonych zasad. Oznacza to, że próbuje ono myśleć samo za siebie. Pamiętaj jednak, że w równym stopniu, co wolności, maluch potrzebuje ustalonych zasad, aby czuć się bezpiecznie.
Choć Twój szkrab często mówi: „nie”, chętnie współpracuje przy ubieraniu, myciu i innych codziennych czynnościach. Bez protestu wykonuje w zabawie proste polecenia, np. „Daj lalę”, „Gdzie jest tata?”, „Otwórz buzię”. Poza najprostszymi słowami i zdaniami, dziecko rozumie również bardziej abstrakcyjne wyrażenia, np. "szybko", "poczekaj", "głodny". Specjaliści twierdzą, że przed wypowiedzeniem pierwszego słowa dziecko rozumie około 50 wyrazów i prostych zdań. Potrafi też zrozumieć niektóre z nich bez towarzyszących im gestów. Uwielbia powtarzać wyrazy dźwiękonaśladowcze. Już wie, że pies to "hau, hau", kot to "miau, miau", a zegar to "tik-tak". Dziecko identyfikuje głosy wydawane przez zwierzęta, potrafi naśladować je i dostrzega różnice między nimi a ludzka mową.
W tym okresie zauważysz też, że Twój maluch wykonuje czynności w sposób coraz bardziej celowy, doskonali myślenie przyczynowo-skutkowe i rozwiązywanie problemów (coraz lepiej sortuje i klasyfikuje obiekty, dokonuje prostych uogólnień, np. każde czworonożne zwierzę jest dla niego „pieskiem”). Twój szkrab poznaje, kiedy cieszysz się, z czegoś, co robi i powtarza swoją czynność tak długo, jak długo trwają Twoje pochwały. Stara się w ten sposób zrobić Ci przyjemność.
Rady dla rodziców:
- Spraw dziecku duże klocki do budowania, a także zabawkę-telefon, plastikowe naczynia kuchenne, ubranka dla lalek (imitacje rzeczy używanych przez dorosłych).
- Nie rób selekcji zabawek ze względu na płeć dziecka; zachęcaj dziewczynkę do zabawy piłką czy samochodem, a chłopca - lalkami.
- Wyraźnie wymawiaj słowa, żeby pomóc dziecku w rozumieniu ich treści i zwracaj się do niego jak najprostszymi zdaniami. Gdy malec mówi do Ciebie, nie poprawiaj go. Może to go onieśmielić i zahamować rozwój mowy.
Rozwój społeczny:
Maluch bardzo interesuje się innymi dziećmi, ale nie potrafi się jeszcze wspólnie bawić. Dzieci w tym wieku naśladują siebie wzajemnie, próbują ze sobą rozmawiać, są na etapie zabawy paralelnej, tzn., że bawią się ze sobą, ale obok siebie.
Problemy w interakcjach z innymi dziećmi mogą pojawić się dlatego, że maluchy w tym wieku nie rozumieją jeszcze pojęć „moje” i „twoje”. Dziecko chce się więc bawić wszystkimi zabawkami, jakie są w piaskownicy, co może skończyć się „kłótnią”. Maluchy uczą się dopiero, jak czekać na swoją kolej podczas zabaw. W ten sposób dowiadują się, czym jest współuczestnictwo i dzielenie się zabawą.
W stosunku do obcych dorosłych dziecko nadal zachowuje dystans. Najlepiej czuje się wśród domowników. Śmieje się radośnie na widok wracającego z pracy taty, baraszkuje na dywanie z siostrą. Jednak dziecko przepada szczególnie za Twoim towarzystwem. Obserwowanie Ciebie, słuchanie są dla niego cennym źródłem informacji. Dziecko uczy się rozpoznawać po twarzach coraz to nowych ludzi. Można zauważyć, że inaczej reaguje na nich w zależności od płci lub charakterystycznych szczegółów, tj. okulary, broda, itp.
Dziecko ma świadomość, że jest kimś odrębnym od Ciebie. Czasem napełnia je to niepokojem, ale pomaga też w rozumieniu własnej tożsamości. Niemowlę rozpoznaje już swoje zabawki, swoje ubrania i swoje odbicie w lustrze.
Rady dla rodziców:
- Baw się z dzieckiem w przebieranki, obserwując jego reakcje na każdą zmianę.
- Stwarzaj maluchowi okazję do zabaw z rówieśnikami, zapraszając np. do domu znajomych z dziećmi.
- Rozwijaj w dziecku zdolność do nawiązywania nowych przyjaźni i dobrych stosunków z innymi ludźmi, co zaowocuje satysfakcją i sukcesami w przyszłości.