6142


Wpływ pola elektromagnetycznego na zdrowie.


Wstęp

Naturalne pola elektryczne i magnetyczne we wszechświecie istniały zawsze. Sztuczne pola elektromagnetyczne, o bardzo szerokim spektrum częstotliwości, związane z działalnością człowieka pojawiły się zaledwie ponad 100 lat temu. Pola te spełniają pożyteczną funkcję, np. umożliwiają przekaz informacji za pomocą radia, telewizji, czy różnych innych systemów łączności. Mogą one także działać szkodliwie, np. powodując zakłócenia w prawidłowym funkcjonowaniu aparatury elektronicznej lub innych urządzeń elektrycznych, a także ujemnie wpływać na zdrowie człowieka i na środowisko naturalne, w którym on żyje. Burzliwy rozwój nowych systemów łączności, sieci telefonii komórkowej, ciągła budowa stacji radiowych i telewizyjnych, stacji radiolokacyjnych, wzrost produkcji energii elektrycznej i towarzysząca temu zjawisku rozbudowa linii przesyłowych i stacji elektroenergetycznych oraz powszechność korzystania z energii elektrycznej w życiu codziennym w ostatnich dekadach 20 wieku sprawia, że sztuczne pola elektromagnetyczne są w otoczeniu człowieka wszechobecne.

Pole elektromagnetyczne, o małej energii (w zakresie częstotliwości poniżej 300 GHz), oddziaływujące na ludzi i środowisko naturalne nazywane jest także potocznie oraz w różnorodnych aktach prawnych dotyczących ochrony środowiska promieniowaniem niejonizującym. Promieniowanie niejonizujące, z punktu widzenia oddziaływania na środowisko, jest przedmiotem rozlicznych badań i programów naukowych o różnym charakterze i dotyczą one na ogół problemów biologicznych, medycznych, biofizycznych i technicznych. Tematyką tą zajmują się zarówno wyspecjalizowane jednostki organizacji międzynarodowych, instytucje rządowe poszczególnych krajów jak również organizacje ekologiczne.

Badania medyczne dotyczące wpływu pola elektrycznego i pola magnetycznego o częstotliwościach 50 i 60 Hz na zdrowie człowieka prowadzone są intensywnie od ponad 20-tu lat w różnych ośrodkach naukowych na całym świecie. W szczególności, doniesienia w latach 80-tych o możliwości rozwoju chorób nowotworowych takich, jak białaczka dziecięca, guzy mózgu i choroby limfatyczne pod wpływem pola magnetycznego o niskiej częstotliwości i bardzo małych wartościach natężeń spowodowały ogromne zainteresowanie problematyką oddziaływania linii przesyłowych i urządzeń elektroenergetycznych wysokiego napięcia na środowisko naturalne.

Zakres i skala podejmowanych w wielu krajach badań są różne. Prowadzone są badania laboratoryjne, badania epidemiologiczne, gromadzone są również informacje statystyczne o chorobach wśród pracowników obsługujących urządzenia elektroenergetyczne i wśród ludności mieszkającej w pobliżu linii przesyłowych. Wyniki dotychczasowych badań są optymistyczne, ale nie brak jest również doniesień pesymistycznych. Z raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz specjalnych grup np. Komitetu Medycznego Międzynarodowej Konferencji Sieci Elektrycznych (CIGRE), Międzynarodowego Komitetu Promieniowania Niejonizującego (IRPA) i innych wynika, że obecne rezultaty badań nie dają podstaw do tworzenia nowych, restrykcyjnych przepisów w celu ograniczenia pola elektrycznego i magnetycznego o częstotliwości 50 i 60 Hz w środowisku naturalnym. Zaleca się jedynie zasadę rozsądnego ograniczania i unikania tych pól, bez ponoszenia dodatkowych nakładów finansowych. Są również inne doniesienia, które nie wykluczają tego, że pole magnetyczne o niskiej częstotliwości i o małych wartościach może być czynnikiem wywołującym wzrost zachorowań na różne formy raka (np. Instytut Statystyki Medycznej i Dokumentacji Uniwersytetu w Mainz - Niemcy, Centrum Badań Raka Freda Hutchinsona w Seattle - USA).

Aktualne informacje dotyczące oddziaływania pól elektromagnetycznych

Międzynarodowa Organizacja Zdrowia (WHO) dokonuje okresowych przeglądów wyników badań wpływu pól elektromagnetycznych na systemy biologiczne a ich rezultaty ogłasza w Raportach. W ostatniej publikacji [1] (następna przewidywana jest w 2003 roku) w zakresie dotyczącym pól elektromagnetycznych bardzo niskiej częstotliwości zostały podane wartości natężenia pól oraz ocena skutków zdrowotnych.

1. Spotykane w praktyce maksymalne wartości natężenia pól elektrycznych i magnetycznych 50 Hz to: