Literatura:

1. W. Zaczyński „Praca badawcza nauczyciela”.

2. T. Pilch, T. Bauman „Zasady badań pedagogicznych”.

3. M. Sobocki „Metody i techniki badań pedagogicznych”.

4. E. Zaręba „Badania empiryczne jakościowe i ilościowe”.

Projektowanie badań:

• Obszar badawczy

• Kwerenda (literatura)

• Pytania badawcze (hipotezy)

• Osoby badane

• Metoda badawcza (technika, narzędzia)

• Harmonogram

Część teoretyczna:

• Część I - empiryczna (metodologia)

• Część II - analiza badań własnych, wnioski z badań

• Część III - zakończenie

Cel, problem, hipoteza, zmienne, wskaźniki

Etapy badań pedagogicznych:

1. zaistnienie sytuacji problemowej - przekonanie do celowości badań, ciekawość badawcza, trudność (pytania na które należy odpowiedzieć), dyskomfort poznawczy;

2. formułowanie problemów badawczych - zadbać o jasne i precyzyjne sformułowanie problemów badawczych, pytania mogą być sformułowane z dotychczasowym dorobkiem badań, uzasadnienie pytań;

3. projektowanie narzędzi badawczych;

4. dobór osób badanych;

5. przeprowadzenie badań - atmosfera pozbawiona napięć psychicznych, zapewnienie anonimowości, warunki badań nie zakłócane niczym z zewnątrz, dobre samopoczucie, pozytywna motywacja osób badanych, zapewnienie warunków technicznych, unikanie wszelkiego dodatkowego dopingu celem nakłonienia ich do badań, poprawna rejestracja;

6. opracowanie wyników badań.

Definicje metody badawczej.

Wg. A. Kamińskiego. Istnieje tendencja do pojmowania metody badań jako zespołu teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych, obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwijania określonego problemu naukowego.

Wg. M. Łobockiego. Rozumiane w ten sposób metody są z reguły pewnym ogólnym systemem reguł dotyczących organizowania określonej działalności badawczej, tj. szereg operacji poznawczych i praktycznych, kolejności ich zastosowania, jak również specjalnych środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy.

Wg. S. Nowaka. Przez metodę naukową rozumiemy tu określony, powtarzalny sposób rozwiązywania problemu.

Wg. W. Okonia. Metoda to systematycznie stosowany sposób postępowania prowadzący do założonego wyniku. Na dany sposób postępowania składają się czynności myślowe i praktyczne, odpowiednio dobrane i realizowane w ustalonej kolejności.

Wspólne cechy tych definicji:

• powtarzalność

• systematyczność

Definicje techniki badawczej.

1. Kamiński

Technika badawcza to przede wszystkim sposoby zbierania materiału oparte na starannie opracowanych dyrektywach (dokładnych, jasnych, ścisłych) weryfikowanych w badaniach różnych nauk społecznych i dzięki temu posiadających walor użyteczności międzydyscyplinarnej.

M. Łobocki.

Techniki badawcze natomiast są bliżej skonkretyzowanymi sposobami realizowania zamierzonych badań. Podporządkowane są one metodą badawczym, pełniąc wobec nich służebną rolę.

Narzędzia badawcze.

T. Pilch.

Otóż narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badawczej.

Badania jakościowe i ilościowe.

1. Źródła badań jakościowych i ilościowych

2. cechy badań jakościowych i ilościowych

3. metody i techniki badań jakościowych i ilościowych

4. krytyka badań jakościowych i ilościowych.

L.p.	Badania ilościowe	Badania jakościowe
1	Czerpie z idei neopozytywizmu, zwłaszcza okresu Koła Wiedeńskiego. Naśladowali sprawdzone i niezwykle efektywne (u źródeł) założenia i metody nauk przyrodniczych.	XIX wiek, nurt antypozytywistyczny, który ma korzenie w przednaukowej refleksji. Przedstawicielami jego byli W. Dilthey, E. Husserl, Weber.
2	Obiektem są liczone i mierzone. Narzędzia badawcze uprzednio zaplanowane i wystandaryzowane. Standaryzacji poddaje się również maksymalną ilość składników sytuacji badawczej. Uwzględnia się potrzeby metod statystycznych. Możliwość porównywania badanych zjawisk. Ustalanie siły, związków i określenie istotności różnic między zmiennymi. Daje możliwość tworzenia wiedzy obiektywnej. Dają opis masowy. Obiektywizm. Hipotezy zmienne. Formułowanie teorii. Brak podmiotowości.	Subiektywizm. Całościowe podejście, nastawione na indukcyjny opis kontekstu. Badania są nastawione na procesy, ciągi zdarzeń. Przewiduje szerokie możliwości interpretacji na początku badań, a zwężające się w miarę prowadzenia badań. Stosuje się niematematyczne procedury analityczne. Pozwalają na dotarcie do dużej liczby szczegółów różnych złożonych zjawisk. Podmiotowość. Brak standaryzacji. Zaangażowanie. Brak powtarzalności. Indywidualny kontekst.
3	Techniki: wywiad kwestionariuszowy, ankieta (bez pytań otwartych), skale, testy, techniki eksperymentalne, techniki socjometryczne, analiza treści. Metody: losowy dobór próby, kategoryzacja narzędzi, kodowanie, statystyczne procedury analizy danych, ilościowy opis wyników.	Techniki: swobodny wywiad z ogólnym planem zagadnień, wywiad narracyjny, nie kontrolowana obserwacja uczestnicząca, jakościowa analiza dokumentów osobistych i wytworów, studium przypadku, analiza biograficzna.
4	Nieadekwatność do badań wielu problemów wymagających zindywidualizowanego podejścia. Zajmują się głównie mierzalną częstotliwością, pomijając kontekst czasowy i przestrzenny zjawisk. Drogie.	Są żmudne, czasochłonne i kosztowne. Brak możliwości powtórzeń. Niski poziom rygoru metodologicznego, opisowa interpretację zjawisk. Dane gromadzone są w sposób otwarty, za pomocą nieustruktyryzowanych narzędzi. Nie są stawiane hipotezy.

Temat: Wpływ internetu na zachowania agresywne młodzieży.

Cel: Celem moich badań jest określenie wpływu internetu na zachowania agresywne młodzieży.

Problem badawczy: W jaki sposób internet wpływa na zachowania agresywne młodzieży.

Hipoteza: Internet wpływa negatywnie na zachowania agresywne młodzieży.

Zmienna niezależna: Internet.

Zmienna zależna: zachowania agresywne młodzieży.

Temat: wpływ massmediów na wizerunek kobiety.

T1: wpływ massmediów na styl ubierania się kobiety;

T2: wpływ massmediów na postawy prorodzinne wśród kobiet;

T3: wpływ massmediów na deklarowany przez kobiety wzorzec męskości;

T4: wpływ massmediów na postawy prozdrowotne wśród kobiet.

C: celem moich badań jest określenie wpływu massmediów na wizerunek kobiety.

C1: celem moich badań jest określenie wpływu massmediów na styl ubierania się

C2: celem moich badań jest określenie wpływu massmediów na postawy prorodzinne wśród kobiet

C3: celem moich badań jest określenie wpływu massmediów na deklarowany przez kobiety wzorzec męskości

C4: celem moich badań jest określenie wpływu massmediów na postawy prozdrowotne wśród kobiet

P: w jaki sposób massmedia wpływają na wizerunek kobiety.

P1: w jaki sposób massmedia wpływają na styl ubierania się kobiety

P2: w jaki sposób massmedia wpływają na postawy prorodzinne wśród kobiet

P3: w jaki sposób massmedia wpływają na deklarowany przez kobiety wzorzec męskości

P4: w jaki sposób massmedia wpływają na postawy prozdrowotne wśród kobiet.

H: media wpływają na wizerunek kobiety.

H1: media wpływają na styl ubierania się kobiety

H2: media wpływają na postawy prorodzinne wśród kobiet

H3: media wpływają na deklarowany przez kobiety wzorzec męskości

H4: media wpływają na postawy prozdrowotne wśród kobiet.

Z.N: massmedia.

Z.Z: wizerunek kobiety.

Z.Z1: styl ubierania się kobiety

Z.Z2: postawy prorodzinne wśród kobiet

Z.Z3: deklarowany wzorzec męskości przez kobiety

Z.Z4: postawy prozdrowotne wśród kobiet

Obserwacja.

Obserwacja uczestnicząca ukryta.

Miejsce: środowisko studenckie.

Obserwator w sposób ukryty identyfikuje się ze studentami pierwszego roku, aby poznać ich stosunek do formy wiedzy przekazywanej przez wykładowców.

Sposób dokumentowania: dziennik obserwacji.

1. udokumentowanie czasu zajęć

2. udokumentowanie liczby studentów uczestniczących w zajęciach

3. forma prowadzonych zajęć

4. stosunek studentów do poszczególnych wykładowców

5. stosunek studentów do zajęć obowiązkowych i nieobowiązkowych.

Obserwacja uczestnicząca jawna.

Miejsce: środowisko studenckie.

Obserwator w sposób jawny identyfikuje się ze studentami pierwszego roku, aby poznać ich stosunek do form wiedzy przekazywanej przez wykładowców.

Sposób dokumentowania: arkusz obserwacji.

1. udokumentowanie czasu zajęć

1. czy studenci są zadowoleni z czasu poszczególnych zajęć?

2. jeśli nie to dlaczego?

2. udokumentowanie liczby studentów uczestniczących w zajęciach

1. czy wszyscy studenci są obecni na zajęciach?

2. jeśli nie to jakie były powody nieobecności?

3. forma prowadzonych zajęć

1. czy obecna forma zajęć odpowiada studentom?

2. jeśli nie to dlaczego?

3. czy studenci chcieliby wprowadzić jakieś nowe formy zajęć?

4. jeśli tak to jakie?

4. stosunek studentów do poszczególnych wykładowców

1. czy student dobrze się czuje wśród kolegów?

2. czy student dobrze się, czy źle się czuje na wykładzie danego wykładowcy?

3. jeśli źle to z jakich przyczyn?

4. czego student oczekuje do wykładowcy danego przedmiotu?

5. stosunek studentów do zajęć obowiązkowych i nieobowiązkowych.

1. czego uczeń oczekuje od zajęć obowiązkowych?

2. czego uczeń oczekuje od zajęć nieobowiązkowych?

3. czy korzysta z zajęć nieobowiązkowych?

4. jeśli nie to dlaczego?

Temat: Wpływ narkotyków na przestępczość nieletnich.

T1: Wpływ narkotyków na przestępczość nieletnich w rodzinach patologicznych.

T2: Wpływ narkotyków na przestępczość nieletnich w rodzinach rozbitych.

T3: Wpływ narkotyków na przestępczość nieletnich w dużych aglomeracjach miejskich.

T4: Wpływ narkotyków na przestępczość nieletnich w gimnazjach.

Cel: Celem moich badań jest określenie wpływu narkotyków na przestępczość nieletnich.

Problem badawczy: W jaki sposób narkotyki wpływają na przestępczość nieletnich.

Hipoteza: Narkotyki wpływają negatywnie na przestępczość nieletnich w dużych miastach.

Zmienna niezależna: Narkotyki.

Zmienna zależna: przestępczość nieletnich (……)

Osoby badane: Uczniowie klas III gimnazjum w całym kraju;

Dzieci z rodzin patologicznych w wieku 15- 17 lat;

Dzieci z rodzin rozbitych w wieku 16 - 17 lat;

Dzieci w wieku 16 - 17 lat w dużych aglomeracjach miejskich;

Uczniowie klasy II i III gimnazjum woj. Dolnośląskiego.

Metoda: Sondaż.

Techniki: Wywiad standaryzowany, badanie dokumentów (statystyki policyjne).

Temat: Wpływ standardów krajowych na emigrację.

T1: Wpływ standardów krajowych na emigrację ludności.

T2: Wpływ standardów krajowych na emigrację kobiet i mężczyzn ze wsi.

T3: Wpływ standardów krajowych na emigrację mężczyzn z małych miasteczek przygranicznych.

T4: Wpływ standardów krajowych na emigrację osób, które ukończyły studia.

Cel: Celem moich badań jest określenie wpływu standardów krajowych na emigrację.

Problem badawczy: W jaki sposób standardy krajowe wpływają na emigrację.

Hipoteza: Standardy krajowe wpływają negatywnie na emigrację.

Zmienna niezależna: Standardy krajowe.

Zmienna zależna: Emigracja (……)

Osoby badane: Kobiety i mężczyźni w wieku 18 - 35 lat na terenie całego kraju;

Ludność woj. Opolskiego;

Kobiety i mężczyźni ze wsi;

Mężczyźni z małych miasteczek przygranicznych;

Osoby, które ukończyły studia.

Metoda: Sondaż.

Techniki: Wywiad, ankieta, badanie dokumentów (statystyki).

6

---