Deficyt wiedzy pacjenta dotyczący stosowania diety cukrzycowej. Cele:Dostarczenie/ uzupełnienie wiedzy pacjenta dotyczącej stosowania diety cukrzycowej
Zapobieganie powikłaniom cukrzycy
Plan działań opiekuna:
1. Przekazanie pacjentowi niezbędnych wiadomości dotyczących diety cukrzycowej:
- tłuszcze nasycone nie powinny stanowić więcej niż 7% energii, tłuszcze nienasycone 5-10%. Ograniczenie spożycia cholesterolu do 200mg dziennie
- białka powinny pokrywać 15-20% zapotrzebowania energetycznego, przy podaży minimum 0,8g/kg należnej masy ciała
- węglowodany- powinny pokrywać 45-50% energii. Należy spożywać węglowodany o niskim indeksie glikemicznym <55, potrawy powinny zawierać dużo błonnika. Powinno się ograniczać spożycie sacharozy w diecie (stosowanie słodzika)
- dieta powinna zawierać witaminy i składniki mineralne. Przy diecie niskokalorycznej stosowanie preparatów witaminowych
- spożycie soli należy zredukować do 5g dziennie w celu uniknięcia rozwoju nadciśnienia tętniczego
- należy ograniczyć spożycie alkoholu i nie przekraczać dawki bezpiecznej (20g czystego spirytusu dla mężczyzny i 10g dla kobiety)
- posiłki należy spożywać regularnie 4-6 razy dziennie, najlepiej o stałych porach. Nie zaleca się wprowadzania do diety tzw. produktów dla diabetyków
-należy obniżyć masę ciała przynajmniej o 10%
- potrawy powinny być przygotowywane z surowych warzyw i owoców, jeśli gotować to krótko i małej ilości wody,
- nie używać masła do smażenia, unikać zasmażek i śmietany
- przeciwwskazane jest smażenie, oraz długa obróbka cieplna
- sól zastępować częściowo ziołami,
2. Przedstawienie pacjentowi przykładowego menu na 1 dzień, dostarczenie ulotek zawierających większy rozkład dni
3. Zebranie wywiadu o preferencjach smakowych oraz o nawykach żywieniowych
4. Zwrócenie pacjentowi uwagi na estetyczne podawanie produktu oraz zaangażowanie rodziny w jego przygotowanie
5. Poinformowanie o skuteczności diety w zapobieganiu cukrzycy u osób zdrowych, dzięki czemu cała rodzina może jadać to co pacjent
6. U pacjentów, którzy przyznają się do łakomstwa zaproponowanie zdrowych przekąsek (marchewka pocięta w paski, pomidory, ziarna, popcorn)
7. Poinformowanie o konieczności wizyty u dietetyka w przypadku pojawienia się pytań bądź problemów z skonstruowaniem diety
8. Polecenie picia dużej ilości płynów z ograniczeniem lub wyeliminowaniem napojów słodzonych, gazowanych, najlepiej woda
9. Ocena wiedzy pacjenta, zadanie pytań kontrolnych, zapisanie trudniejszych pojęć i terminów
Deficyt wiedzy pacjenta dotyczący zasad przyjmowania preparatów insulinowych
Cel:
Dostarczenie/ wyposażenie chorego w wiedzę dotyczącą zasad przyjmowania preparatów insulinowych
Zapobieganie powikłaniom związanym z nieznajomością zasad przyjmowania preparatów insulinowych
Plan działania opiekuna:
1. Rozmowa z pacjentem w kierunku ustalenia deficytów i zapotrzebowania na edukację:
- ustalenie poziomu wiedzy
- analiza wyników pacjenta i dobranie właściwej formy przekazu informacji (ulotki, strony www, rozmowa, film)
2. Omówienie z pacjentem zalet przyjmowania insuliny drogą wstrzyknięć podskórnych:
- możliwość regulacji dawki
- dokładniejsze podanie leku
- ekonomia i szybkość działania
3. Omówienie z pacjentem budowy pena z insuliną, możliwych miejsc jego przechowywania, formy, w jakiej powinien być przechowywany
- wymiana igieł po każdej iniekcji
- podpisanie pena, jeśli w rodzinie choruje kilka osób
- sposób odmierzania dawki
- sposób uwolnienia leku
- konieczność sprawdzenia przed podażą drożności igły (odpuszczenie 2 jednostek)
- przechowywanie aktualnie używanej insuliny w temp pokojowej od 4 do 6 tyg.
- zapas insuliny należy umieścić w lodówce, nie wolno jej zamrażać
- nie wystawiać insuliny na intensywne światło słoneczne
- podróżując należy przechowywać insulinę w przeznaczonych do tego opakowaniach
- nie należy stosować insulin, które zamarzły, przegrzały się bądź upłynął termin ich ważności
4. Przekazanie pacjentowi wiedzy dotyczącej miejsc podaży insuliny i szybkości jej działania w poszczególnych obszarach:
- brzuch- najszybciej
- udo, pośladek, ramię- równomiernie i wolno
- szybkość wchłaniania insuliny zależy od głębokości wstrzyknięcia, ogrzania miejsca podania, pracy mięśni w pobliżu miejsca podania
5. Omówienie z pacjentem konieczność zmiany miejsca wkłucia:
- podział ramienia na rano i wieczór w odstępach 1 cm między wkłuciami w górę i w dół
- zmiana miejsca wkłucia np. z ramienia na udo po 2 tygodniach
6. Przekazanie informacji o konieczności sprawdzenia poziomu glikemii przed podażą insuliny w celu uniknięcia hipoglikemii:
- wpisanie wartości do dzienniczka kontroli glikemii
- zgłoszenie pielęgniarce bądź lekarzowi wyników budzących niepokój
- omówienie z pacjentem objawów hipo i hiperglikemii
7. We właściwym czasie podanie pacjentowi insuliny i nakłanianie do samodzielniej podaży:
- kontrola stanu emocjolanego (strach przed igłą)
- pomoc w pierwszej iniekcji
8. Przekazanie informacji dotyczących prawidłowego wstrzyknięcia preparatu insulinowego:
-Myjemy ręce ciepłą wodą z dodatkiem mydła.
-Przed każdą iniekcją nakręcamy nową igłę, dezynfekując uprzednio końcówkę pena (igły do penów są jednorazowego użytku).
-Przed podaniem insuliny sprawdzamy drożność igły - ustawiamy 2 jednostki i trzymając pena do góry wypuszczamy insulinę, na końcu igły musi ukazać się kropla.
-Miejsca podaży insuliny nie dezynfekujemy i nie uciskamy po iniekcji.
-Aby uniknąć wypływu insuliny z miejsca wkłucia należy odczekać 15 sekund przed wyjęciem igły z ciała.
-Chcąc zapewnić równomierne wchłanianie, należy podać insulinę do tkanki podskórnej, a nie w mięsień lub skórę właściwą.
-Zalecane miejsca: ramię, górna część pośladków, brzuch, udo.
-Zalecana długość igły u dzieci to 5 mm - iniekcję wykonujemy pod kątem prostym. Przy długości igły 6 mm iniekcję należy wykonać z zastosowaniem fałdu skórnego pod kątem 45 stopni.
-Insuliny o przedłużonym działaniu NPH (mętne) przed podażą mieszamy wykonując kilka delikatnych ruchów.
9. Kontrola wiedzy pacjenta:
- pytania kontrolne
- przypatrywanie się podczas podaży przez pacjenta insuliny
- zadawanie pytań i odpowiadanie na zadawane przez pacjenta
- okazywanie serdeczności, tworzenie atmosfery zaufania i życzliwości
- motywowanie pacjenta, chwalenie małych sukcesów
Ryzyko wystąpienia hipoglikemii w przebiegu cukrzycy
Cel: Likwidacja/ minimalizowanie ryzyka wystąpienia hipoglikemii
Plan działań opiekuna:
1. Pomiar stężenia glukozy (wdrożenie działania pielęgniarskiego przy wartościach mniejszych niż 3, 0 mmol/l (55mg/dl) - wykonuje pielęgniarka
2. Poinformowanie lekarza o niepokojących parametrach, jeśli pomiaru dokonuje pielęgniarka ona powiadamia lub pielęgniarkę i lekarza, jeśli pacjent dokonuje pomiaru samodzielnie powiadamia opiekun
3. Przy rozpoznanym stanie hipoglikemii polecamy choremu wypić słodzony napój, przyjąć pokarm
4. Jeśli stan chorego wymaga pomocy przy spożywaniu posiłku- otoczenie opieką
5. Polecenie choremu spożycia węglowodanów złożonych, aby uniknąć ponownego incydentu hipoglikemii
6. Sporządzenie profilu glikemii, pomiar, co 1 godzinie przy niskich wartościach glukozy- wykonuje pielęgniarka
7. Edukacja chorego i wdrożenie diety cukrzycowej zbudowanej na węglowodanach złożonych
8. Obserwacja pacjenta pod kątem wystąpienia objawów hipoglikemii: nudności, ból głowy, nadmierna potliwość, kołatanie serca, drżenie rąk, odczucie głodu, splątanie, senność, trudności w mówieniu, zaburzenia widzenia, śpiączka.
Deficyt wiedzy dotyczący intensywności wysiłku fizycznego w przebiegu cukrzycy
Cel opieki: Uzupełnienie deficytów wiedzy
Plan działań opiekuna:
1. Dostarczenie pacjentowi informacji dotyczących czynności wykonywanych przed rozpoczęciem aktywności: pomiar glikemii, rozpoczęcie wysiłku od delikatnej rozgrzewki (5-10 min), przygotowanie wody do uzupełnienia utraty płynów. ćwiczenia w wygodnym obuwiu i bawełnianych skarpetkach.
2. Unikanie zażywania używek po treningu: alkohol zwiększa ryzyko hipoglikemii, nikotyna podnosi ciśnienie krwi
3. Wybór wspólnie z pacjentem optymalnej formy aktywności: spacer, prace domowe, jazda na rowerze, gra w tenisa, pływanie, taniec.
4. Konieczność regularności wysiłku fizycznego
5. Właściwe postępowanie po zakończonej aktywności:
- pomiar glikemii
- obserwacja stóp
- właściwe nawodnienie organizmu