MIGRACJA ZAROBKOWA W PROCESIE TRANSFORMACJI SYSTEMOWEJ W POLSCE.
Proces migracyjny to wędrówka ludności mająca na celu zmianę miejsca pobytu. Przemieszczanie się ludności jest całkowicie naturalnym zjawiskiem i występowało już dużo wiele wcześniej. Nasilenie się migracji może nastąpić m.in. z przyczyn złej sytuacji gospodarczej w miejscu zamieszkania (migracje ekonomiczne) lub sytuacji politycznej nie odpowiadającej migrującym (migracje polityczne). We współczesnym świecie prawo do migracji jest uważane za jedno z fundamentalnych praw człowieka.
W literaturze ekonomicznej można spotkać różne kryteria według których klasyfikuje się rodzaje i formy migracji mianowicie:
Ze względu na regulacje prawno-administracyjne:
dobrowolną
legalną
nielegalną
osiedleńczą
wysiedlenie
deportacja
banicja (wygnanie z ojczyzny)
reemigracja (powrót z emigracji czasowej)
Ze względu na odległość i uwarunkowanie geograficzne:
regionalna
przygraniczna
kontynentalna
zamorska
wahadłowa (dotyczą tych osób, które każdego dnia dojeżdżają do miejsca pracy)
Ze względu na okres trwania:
długookresowa
na stałe
Ze względu na uwarunkowania społeczno - polityczne:
z powodu represji i nagonki politycznej
z powodu prześladowań na tle religijnym, rasowym lub etnicznym
Migracje wywołane przeludnieniem, bezrobociem, klęskami żywiołowymi
Ze względu na okoliczności osobiste i rodzinne oraz sytuacje zawodową (studia, staż pracy, związek małżeński, podjęcie działalności gospodarczej
Drugą nieco bardziej przejrzysta klasyfikacje migracji przedstawił ekonomista G.Biffl. Podzielił je na 3 grupy:
migracje o podłożu społecznym
migracje o podłożu humanitarnym
migracje powodowane względami ekonomicznymi.
INTERNACJONALIZACJA POLSKIEGO RYNKU PRACY.
Kształtowanie się gospodarki rynkowej w Polsce wywołuje bezstronne zjawisko umiędzynarodowienia krajowego rynku pracy oraz potrzebę dostępu do rynków innych krajów .Taka możliwość dostępu pozwala podnosić kwalifikacje zawodowe , językowe pracowników oraz uzyskać wyższe dochody, poprawić standard życia , daje możliwość zdobycia nowych doświadczeń w dziedzinie techniki i organizacji pracy.
W ostatnim czasie obserwuje się wzmożone migracje ludności z Polski na obszar naszego kraju.
Obecnie coraz większe zainteresowanie i niepokój wzbudza imigracja oraz reemigracja natomiast mniejszą uwagę przywiązujemy do procesu emigracji .
Polska coraz częściej jest traktowana jako kraj tranzytowy w wędrówce na Zachód obywateli Rumunii, Bułgarii oraz krajów byłego ZSRR, a także z państw azjatyckich lub afrykańskich. Obywatele tych państw podejmują w Polsce pracę zarówno legalną jak i w dużej części nielegalną.
Ze względu na wzrastające tempo wzrostu gospodarczego w Polsce, a także zauważalne różnice w poziomie życia socjalnego w stosunku do pozostałych państw Europy Środkowo-Wschodniej należy się spodzie wadź, że wzrastać będzie skala imigracji zatrudnieniowej. Doświadczenie imigracyjne państw Europy zachodniej jest ostrzeżeniem dla naszego kraju. Polska nie jest zainteresowana sprowadzaniem siły roboczej. Nie stać nas na wydatki związane na z integracja imigrantów, które obejmują m.in.
-przygotowanie odpowiedniej infrastruktury komunalno - mieszkaniowej,
-zapewnienie usług i świadczeń służby zdrowia,
-szkolnictwo dla dzieci imigrantów.
Najczęściej imigrują ludzie młodzi, operatywni, często z wysokimi kwalifikacjami. Dopływ młodych ludzi szczególnie do społeczeństw szybko starzejących się, korzystnie wpływa na ich strukturę demograficzną. Dla kraju który wysyła takich ludzi są to straty trudne do oszacowania, a tym bardziej trudno ocenić jeśli uwzględnimy , że emigracja jest jedna z metod przeciwdziałania bezrobociu, sprzyja napływowi kapitału, zdobywaniu nowych doświadczeń.
Imigracja wykwalifikowanej siły roboczej przyczynia się w krajach ją przyjmujących do wzrostu gospodarczego i wydajności pracy oraz poprawia zawodowo - kwalifikacyjną strukturę ludności.
Jednym z najważniejszych zjawisk zaistniałych w naszych czasach jest porzucanie ojczyzny aby żyć na obczyźnie. Szacuje się że ok. 100 mln ludzi żyje poza krajem swojego urodzenia. Internacjonalizacja polskiego rynku pracy wywołała konieczność regulowania napływu pracowników cudzoziemskich do Polski. Pracownicy cudzoziemscy zostali dopuszczeni do krajowego rynku pracy na zasadzie zatrudnienia uzupełniającego, nie zaś wypierającego. Ustawodawstwo polskie regulujące problematykę przemieszczania się siły roboczej jest na etapie kształtowania się. Jednym z czynników mogących wpłynąć na tworzenie nowych rozwiązań prawnych są obowiązujące standardy międzynarodowe.
WPŁYW SYTUACJI DEMOGRAFICZNEJ W POLSCE NA PROCESY MIGRACYJNE
Wg Zofii Dach, rok 1997.
Migracja zarobkowa w dużej mierze uzależniona jest od intensywności oraz zakresu działań legislacyjnych. Wg ONZ w latach 1996-2010 w Polsce wystąpi największy przyrost ludności w wieku produkcyjnym. Będzie to największy przyrost w porównaniu z resztą krajów europejskich. Wyniesie on 2,1 mln osób. Sytuacja ta będzie znacznym generatorem emigracji ze Wschodu na Zachód. Największy przyrost podaży zasobów pracy wystąpi w naszym kraju w latach 1994-2000. Dopiero po 2005 roku ten przyrost będzie niewielki. Dane pokazują, że w latach 1994-2010 struktura przyrostu podaży zasobów pracy wg wieku będzie niekorzystna. Świadczy to o przewidywanym silnym procesie starzenia się zasobów pracy w Polsce. Największą dynamiką przyrostu ludności w wieku produkcyjnym charakteryzowały się w większości województwa z bardzo wysoką stopą bezrobocia strukturalnego. Problemem jest narastający wyż młodzieży będącej zdolną do pracy (w latach 1995-2010 taki wiek osiągnie 1,8 mln osób). Kolejny problem to malejące przemieszczenia przestrzenne ludności. Wśród bezrobotnych młodzież (do 24 r. ż.) to 34-35%. Kolejny duży problem ekonomiczny, społeczny i polityczny to przewidywany duży przyrost zasobów pracy, ukryty w przemyśle i rolnictwie. Uważa się, że bez pomocy z zewnątrz (inwestycje zagraniczne) i czasowego lub stałego zatrudnienia części polskiej siły roboczej za granicą, nasz kraj nie będzie w stanie zapewnić pracy dla wyżu młodzieży wchodzącej w wiek produkcyjny.
Młodzi ludzie uważają, że wyjazd zarobkowy to dobry sposób na polepszenie bytu materialnego i zabezpieczenia swojej przyszłości. Z badań Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych wynika, że Polacy wyjeżdżają, ponieważ dotknął ich dramatyzm ludzkich losów oraz bezrobocie.