przedsiebiorstwo w gospodarce rynkowej, Firmy i Przedsiębiorstwa


PRZEDSIĘBIORSTWO W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Przedsiębiorstwo jest najskuteczniejsze jako koordynator działalności gospodarczej z 3 powodów”

W przedsiębiorstwie podejmowane są decyzje dotyczące:

CENA- jest to cokolwiek z czego dana osoba musi zrezygnować w zamian za jednostkę nabywanego dobra lub usługi zakupionej, otrzymanej lub spożytej. Przy stanowieniu ceny najczęściej wykorzystuje się 3 poziomy odniesień:

  1. funkcja kosztów, która wyznacza dolną granicę ceny

  2. popyt, który wyznacza górną granicę ceny

  3. ceny produktów konkurencyjnych, które wyznaczają środkowy przedział cen

KOSZT- to wartość nakładów poniesionych na wytworzenie określonej produkcji nakłady natomiast to zużycie zasobów wytwórczych dające się wyrazić w jednostkach naturalnych. Jeżeli do wartości nakładów dodamy wydatki nie generowane przez zużycie zasobów, takie jak czynsze, płacone odsetki, niektóre podatki czy składki ubezpieczeniowe to otrzymamy pojęcie kosztów.

Czynnik produkcji zużyty do wytworzenia 1 produktu nie może być użyty do produkcji innego produktu. Stąd pojęcie pominiętych sposobności. Może być ono użyte do definiowania kosztów.

KOSZT ALTERNATYWNY (EKONOMICZNY)- to suma korzyści utraconych przez wybór określonego użycia czynników wytwórczych, częściej jednak w praktyce występuje koszt rachunkowy.

NAKŁADY I WYDATKI ZWIĄZANE Z DANĄ PRODUKCJĄ

Do wytworzenia określonego produktu używa się wielu czynników, które mogą się zmieniać zarówno co do ogólnej wartości, jak i co do proporcji między nimi. Z teoretycznego punktu widzenia w kalkulacji kosztów wyodrębnia się okres krótki (zużycie przynajmniej 1 czynnika pozostaje niezmienione, czynnik ten nazywa się stałym) i długi (wszystkie czynniki zmieniają się i nie ma ich podziału na stałe i zmienne). Wytwarzany produkt może być rozpatrywany:

Przy niezmiennych proporcjach czynników wytwórczych występuje tzw. prawo malejących przychodów głoszące, że jeżeli ilość nakładu danego czynnika rośnie podczas gdy ilości pozostałych czynników są nie zmienne to po osiągnięciu pewnego punktu dodatkowe jednostki tego czynnika będą dodawać coraz mniej do całkowitej wielkości produktu. W prostszym ujęciu- jeżeli jest jeden czynnik stały i jeden zmienny to musi być osiągnięty taki punkt, powyżej którego produkt krańcowy maleje w dalszym momencie spadając poniżej punktu przeciętnego.

Do wytworzenia określonej ilości produktu mogą być użyte różne kombinacje czynników np.

6

0x08 graphic
24

0x08 graphic
35

42

0x08 graphic
47

51

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
54

5

23

32

39

42

48

51

4

20

28

35

40

44

47

3

17

24

30

35

38

42

2

14

19

24

26

32

35

1

5

12

18

21

23

24

1

2

3

4

5

6

0x08 graphic

linie jednakowego produktu

j. p r a c y

Krzywe jednakowego produktu zwane są izokwantami, zbiór takich linii to funkcja produkcji.

Krzywa jednakowego produktu jest zestawieniem różnych ilości czynników wytwórczych, które są zdolne wytworzyć daną wielkość określonego produktu.

Krzywe jednakowego produktu, z których każda przedstawia określoną wielkość produkcji mają 3 główne właściwości:

WYKŁAD 1

Ekonomia zajmuje się społecznym procesem gospodarowania.

Na proces gospodarowania składa się:

W społecznym procesie gospodarczym biorą udział podmioty gospodarcze:

Podmioty gospodarcze podejmują samodzielnie decyzje o różnym zasięgu.

Ekonomia dzieli się na:

  1. MIKROEKONOMIĘ - decyzjami przedsiębiorstw i gospodarstw domowych

  2. MAKROEKONOMIĘ - zajmuje się takimi rzeczami jak normowanie w skali gospodarki narodowej

System to zintegrowany, dynamiczny zbiór elementów tak zorganizowany, że funkcje poszczególnych elementów składają się na funkcje systemu jako całości. Zintegrowany ponieważ jest powiązany wewnątrz silniej niż z otoczeniem. Dynamiczny bo jest w ruchu, każdy element czemuś służy.

Funkcje systemu są zmienne, ich liczba też jest zmienna, zadania poszczególnych elementów też są zmienne.

Podstawą działania systemu (siłą sprawczą) jest pobór, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji.

Cztery grupy systemów finansowych:

W ramach systemu działają:

  1. kapitał (suma wartości angażowanych w celu osiągnięcia nadwyżki)

0x08 graphic
ilościowy = kwantyfikatywny

jakościowy = kwantatywny black box (nieprzejrzysta)

K→ black box→ Kَ

Kَ > K

Kَ/K= efektywność

większy kapitał to niższe koszty transakcji

kapitał jest przedmiotem własności.

Własność- właściciela rzeczy identyfikuje się według funkcji jakie względem tej rzeczy spełnia, właścicielem jest się na tyle ile posiada się wyłączność w spełnianiu funkcji.

Funkcje:

Potrzeby to uświadomione, zarazem realne pragnienia ludzi.

Podział potrzeb wg Maslov'a:

Potrzeby zwiększają się bardzo szybko z dwóch powodów:

Potrzeby są zaspokajane przez dobra te zaś ze względu na sposób pozyskiwania. Dobra dzielimy na dobra wolne i produkty.

Ze względu na przeznaczenie dzieli się na produkcyjne i konsumpcyjne.

Produkcyjne:

    1. środki trwałe - występują w wielu cyklach produkcji, stopniowo się zużywając i przenosząc swoją wartość na kolejne partie produktów

    2. środki obrotowe - zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym i całą wielkość jednorazowo przenoszą na wytworzoną partię produktów

Definicja prawna oparta o dwa kryteria.

Środek trwały to taki, którego okres użytkowania jest dłuższy od 1 roku i jego cena jest wyższa od X zł. (w zależności od inflacji, obecnie X=2,5 tys.zł.). zużycie środków trwałych jest dwojakiego rodzaju:

Pomiar zużycia środka trwałego może być dokonany:

Może zużywać się w jednakowym tempie w okresie czasu bądź nie.

0x08 graphic
zużycie w %

0x08 graphic
0x08 graphic
progresywne

0x08 graphic
0x08 graphic
proporcjonalne

regresywne

t

Szybciej środek trwały zużywa się w pierwszych latach.

Najczęściej przyjmuje się zużycie proporcjonalne metodą czasową.

Czynniki produkcji:

HANDEL ZAGRANICZNY

Funkcje:

  1. realizacja obrotów niezbędnych

  2. realizacja obrotów komparatywnych

  3. transformacja struktury produktu krajowego brutto, tak aby podaż była dostosowana do popytu

  4. wykorzystanie inwestycji

ad 2. Teoria kosztów komparatywnych to inaczej teoria kosztów porównawczych. Koszty komparatywne polegają na tym , że koszt wytworzenia towaru wyraża się w module kosztowym innego towaru.

400h x y

A 4h 8h x= 1/2y, y=2x

B 5h 20h x=1/4y, y=4x

400h = x160 y240

A 40x 30y

B 32x 12y

Σ 72x 42y

A x=0x y=50y

B x=80x y=0y

Σ x=80 y=50

korzyść 8x + 8y

A= 30y + 40x (bo zostaje na wymianę 20x a y=2x więc 40 y)

B= 40x + 20y (bo za 40x dostanie 20y)

Σ 80x 50y

Formy handlu zagranicznego

  1. import- polega na przywozie towarów z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym, obejmuje też przyjęcie usług od cudzoziemców

  2. eksport- to wywóz za granicę towarów gotowych pochodzenia krajowego lub w znacznym stopniu przetworzonych w kraju w celu sprzedaży oraz świadczenie usług cudzoziemcom. Znaczne przetworzenie to takie, w skutek którego produkt przemieszcza się do innej pozycji taryfikatora celnego.

  3. handel tranzytowy- sprowadza się wyłącznie do obrotu towarowego, tu usługi nie wchodzą w rachubę i dotyczy sytuacji, w której siedziba firmy realizująca transakcję kupna-sprzedaży nie znajduje się ani w kraju importera ani eksportera.

Do form pomocniczych zalicza się obrót uszlachetniający i reparacyjny, obrót licencjami i know-how, franchising, transakcje wiązane, kompensacyjne i barterowe, obrót projektami inwestycyjnymi oraz inwestycje bezpośrednie.

W handlu zagranicznym występują formy rynków zorganizowanych: targi, giełdy, akcje, przetargi i wolne obszary celne.

Import i eksport występują w formach bezpośredniej i pośredniej:

  1. eksport bezpośredni ma cechy następujące:

eksport pośredni

Import bezpośredni:

import pośredni:

Przedmiotem handlu tranzytowego są zwykle towary masowe lub seryjne. Firmy zawierają transakcje, mieszczą się najczęściej w międzynarodowych centrach handlowych lub wielkich portach. Handel tranzytowy uzasadnia:

Od handlu tranzytowego trzeba odróżnić tranzyt rozumiany jako transport obcych towarów przez terytorium danego państwa.

Obrót uszlachetniający- polega na wysyłaniu za granicę produktu lub niewykończonego w celu dalszej obróbki lub wykończenia zewnętrznego.

Obrót reparacyjny- polega na wysłaniu za granicą produktu w celu wykonania naprawy

Transakcje wiązane to takie, w których zakup lub sprzedaż określonych dóbr są uzależnione od sprzedaży lub zakupu innych dóbr. Od nich należy odróżnić transakcje kompensacyjne polegające na wymianie towaru za towar bez regulowania należności w dewizach. Tylko nieznaczna część jako nadwyżka może być rozliczona w formie pieniężnej.

RYNEK jest formą poziomych więzi między różnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi sprzedać i kupić towar. W życiu codziennym rynek jest postrzegany jako nieskończenie duża liczba rynków indywidualnych na poszczególne rodzaje dóbr, które są przedmiotem zainteresowania nabywców. Cechą charakterystyczną rynku jest to, że doprowadza on do kontaktu kupujących i sprzedających, w wyniku czego kształtuje się określona cena. Cena ta wywiera wpływ zarówno na decyzje konsumentów, jak i producentów.

Rynek dzieli się ze względu na:

  1. zasięg np. krajowy, lokalny, międzynarodowy

  2. na szczebel obrotu towarowego: zbytu, skupu, hurtowy, detaliczny

  3. na stopień nierównowagi między wielkością zapotrzebowania a wielkością zaoferowanej w sprzedaży produkcji:

  • przedmiot obrotów: