1.Definicja obrabiarki oraz klasyfikacja ruchów realizowanych przez jej zespoły.
Obrabiarkia skrawająca jest to maszyna robocza przeznaczona do kształtowania za pomocą krawędzi skrawających przedmiotów głównie z metali oraz z innych tworzyw skrawających
Ruchy w obrabiarkach: podstawowe, pomocnicze.
Ogólne wymagania konstrukcyjne w stosunku do obrabiarek.
możliwości obróbkowe
wydajność obróbki
dokładność obrabialności
stopień automatyzacji
trwałość
niezawodność
Automatyzacja obrabiarek.
Proces obróbki składa się z czynności
odmocowanie i zdjęcie
założenie i zamocowanie
uruchomienie obrabiarki
przemieszczenie narzędzia w miejsce pracy
obróbka
wycofanie narzędzia
zatrzymanie obróbki
W obrabiarce w pełni zautomatyzowanej wszystkie wymienione czynności i zabiegi wykonywane są samoczynnie. Stopień automatyzacji określa, w jakiej mierze obrabiarka jest zbliżona do pełnej automatyzacji.
Można to określić za pomocą:
W = Tr/Tc
Tr - czas czynności i zabiegów wykonywanych ręcznie
Tc- czas cyklu obrabiarki obejmujący wszystkie czynności w danej obrabiarce
Stopień automatyzacji określa liczba od 1 do 9. Większa liczba oznacza wyższy stopień automatyzacji.
Odmiany sterowania.
a). Mechaniczne i elektryczne
Krzywkowe - charakterystyczna cecha to powtarzalność cyklu pracy. Wynika to z tego, że po zakończeniu cyklu, wszystkie elementy powinny znaleźć się w położeniu wyjściowym - stosowane w produkcji seryjnej i masowej.
Zderzaków - system sterowania w oparciu o poruszające się zespoły obrabiarek. Zderzaki rozmieszcza się wg dowolnej kolejności wzdłuż drogi sterowanego zespołu. Każdy zderzak po dojściu do niego przemieszczającego się zespołu wysyła sygnał sprzężenia zwrotnego do układu sterowania w wyniku czego następuje przejście do kolejnej fazy cyklu pracy.
Kopiowe - obróbka przedmiotów w kształcie ....... polega na nadawaniu obrabianemu przedmiotowi żądanego kształtu , wymiarów narzędziem prowadzonym zgodnie z zarysem wzornika.
b). Numeryczne komputerowe
NC - działanie polega na tym, że funkcje logiczne i operacje algorytmiczne są realizowane są przez układ sterowania w wyniku połączeń odpowiednich specjalnie przewidzianych zespołów elektronicznych
CNC - należy do układów software'owych, w których........ działania logiczne i algorytmiczne uzyskuje się przez zmiany programów wprowadzanych do pamięci.
AC - ...... ukł sterownie mają własności przystosowania obiektu sterowanego do zmieniających się w sposób ........ nieznanych(nieznacznych) warunków pracy tak, aby zapewnić spełnienie dowolnych kryteriów jakości procesów.
5.Podstawowe wymagania stawiane napędom obrabiarek.
Ruch główny- to ruch, bez którego nie może się odbywać skrawanie, decyduje o prędkości.
Ruch posuwowy jest to ruch niezbędny do usunięcia warstwy materiału z całej powierzchni.
Gdy te dwa ruchy się złożą następuje skrawanie. Ich parametry trzeba tak dobrać, aby powierzchnia po obróbce miała jak największe dokładności wymiarowe, odpowiadająca chropowatość i aby pod wpływem cieplnych naprężeń nie zmienić i nie osłabic materiału. Wynika z tego, że chcemy aby materiał był szybko obrobiony, czyli od ruchu głównego żądamy szybkiej prędkości skrawania, a od posuwowego większej ilości materiału ściągniętego.
6.Obrabiarki do toczenia ( ) ich budowa i przeznaczenie technologiczne.
Kłowe- przeznaczone do obróbki przedmiotów o długości l>60
Wyposażona jest w uchwyt tokarski. Budowa: łoże, noga lewa i prawa, wanna do wiórów, wrzeciennik, skrzynka posuwów, skrzynka suportów, sanie wzdłużne, sanie poprzeczne, sanie narzędziowe, imak narzędziowy, konik a czasem mostek. Służą do toczenia, wiercenia, wytaczania, rozwiercania i cięcia.
Uchwytowe - przeznaczone wyłącznie do obróbki
przedmiotów mocowanych w uchwycie wrzeciona o stosunku L\D< 0,8 i D<630mm, mających kształt tarcz, krążków, pierścieni, krótkich tulei. Budowa podobna do kłowych, z tym, że nie posiadająca konika i mostka. Nie można w związku z tym na nich wiercić.
Rewolwerowe - przeznaczone do obróbki zgrubnej i
wykańczającej przedmiotów o złożonych kształtach w produkcji średnio i
wieloseryjnej.
Wiertarki stołowe, słupowe, stojakowe - budowa i ich przeznaczenie.
Stołowe- małe, lekkie ustawiane na stołach warsztatowych,
przeznaczone do wiercenia otworów o małej średnicy w stali, żeliwie, stopach metali nieżelaznych i tworzywach sztucznych wiertłami ze stali szybkotnącej. Posuw wrzeciona łożyskowego w wysuwnej tulei jest przeważnie ręczny. Wrzeciono jest napędzane silnikiem elektrycznym przez przekładnię pasową z kołami stopniowymi. Zastosowanie wszechstronne warsztaty szkolne, rzemieślnicze, narzędziowe, oddziały montażu, a także wieloseryjna i masowe produkcja w przemyśle elektronicznym i teletechnicznym.
Słupowe - korpusem nośnym jest słup wewnątrz pusty. Na
słupie zamocowany jest wrzeciennik z wysuwnym wrzecionem. Najprostrze wiertarki mają pasowy napęd wrzeciona, co przy zastosowaniu dwubiegowego silnika i trzech par kół pasowych umożliwia uzyskanie sześciu różnych prędkości obrotowych wrzeciona. Posuw wrzeciona jest najczęściej ręczny. Stół wiertarki można obracać wokół słupa, przesuwać pionowo i mocować na dowolnej wysokości. Przedmioty wysokie ustawia się do wiercenia bezpośrednio na płycie podstawy. Zastosowanie podobne do wiertarek stołowych.
Stojakowe - podstawowym elementem nośnym jest żeliwny,
skrzynkowy stojak o przekroju poprzecznym zbliżonym do prostokątnego ustawiony na podstawie. Rodzaje: z przesuwnym wrzecionem, z przesuwnym wrzeciennikiem. Służą do produkcji jednostkowej. Zastosowanie podobne do wiertarek stołowych.
8.Wiertarki promieniowe - budowa typowego napedu ruchu głównego i posuwowego.
Przeznaczone są do obróbki otworów w przedmiotach dużych i ciężkich, które trudno jest przesuwać pod wrzecionem. Wszystkie mechanizmy napędu ruchu głównego i posuwowego wrzeciona są umieszczone na wrzecienniku. Posuw wrzeciona może być mechaniczny lub ręczny. Wrzeciennik składa się ze sprzęgła nawrotnicy, hamulca, sprzęgła przeciążeniowego.
9.Cechy charakterystyczne wiertarek rewolwerowych i wielowrzecionowych.
Rewolwerowe- cechą charakterystyczna jest to, ze pracuje za
pomocą narzędzi zamocowanych na wrzecionie głowicy rewolwerowej.. podczas obróbki, gdy pracuje jedno wrzeciono pozostałe są odłączone. Narzędzia do pracy są podawane dowolnie, ale z góry ustalonej kolejności.
Wielowrzecionowe- mają od kilu do kilkudziesięciu wrzecion
ułożyskowanych na jednej głowicy wielowrzecionowej. Wrzeciona te pracują jednocześnie.
Obydwie wiertarki pracują w układzie pionowym.
10.Wiertarki specjalne ( do głębokiego wiercenia, współrzędnościowe)
Wiertarki do głębokich otworów są przeznaczone do wiercenia
lub powiercania otworów, których długość jest wielokrotnie większa od średnicy, za pomocą wierteł lufowych lub rurowych ( trepanacyjnych) Układy robocze są dosyć proste i różnią się rozdziałem ruchów ( głównego - obrotowego i posuwowego- prostoliniowego) między przedmiot obrabiany i narzędzie, oraz sposobem odprowadzania wiórów. Podstawowym zespołem układu roboczego jest głowica ciśnieniowa służąca do prowadzenia drąga wiertniczego i do doprowadzania cieczy chłodząco- smarującej do wierconego otworu. A buduje się je przeważnie w układzie pionowym lub na bazie tokarek kłowych ( na saniach suportu umieszcza się głowię ciśnieniową i uchwyt drąga wiertniczego, przedmiot obrabiany zamocowany jest we wrzecionie).
Wiertarki współrzędnościowe ( obecnie nazywane wiertarko
wytaczarkami współrzędnościowymi) należą do najdokładniejszych obrabiarek. Ich podstawowym przeznaczeniem jest obróbka otworów ( wiercenie i wytaczanie, ewentualnie rozwiercanie) o dokładnym położeniu .... określonym we współrzędnych prostokątnych lub biegunowych. Stosowane są w narzędziowniach do obróbki otworów w przyrządach i uchwytach, a także w oddziałach produkcyjnych do małoseryjnej obróbki dokładnych przedmiotów, bez potrzeby stosowania kosztownego oprzyrządowania,. Rodzaje: pionowe ( jednostojakowe- umożliwiające wytaczanie otworów o maksymalnej średnicy 60-200mm, dwustojakowe - umożliwiające wytaczanie otworów o maksymalnej średnicy 160-250mm), poziome ( ze stołem krzyżowoobrotowym i przesuwnym pionowo wrzeciennikiem o układzie budowy podobnym do wytaczarko-frezarek)
11.Budowa i możliwości technologiczne wiertarko - frezarek.
Zaliczone są do najbardziej uniwersalnych obrabiarek. Podstawowym ich zadaniem jest wytaczanie otworów i frezowanie płaszczyzn. Stosowane w produkcji jednostkowej i małoseryjnej. Wytaczarki ze stołem leżącym mają wrzeciennik przesuwany pionowo na prowadnicach stojaka. W nim umieszczone są mechanizmy napędowe ruchu obrotowego wrzeciona i tarczy oraz ruchów posuwowych wrzeciona ( posuw wzdłużny), wrzeciennika .......................................................... ...............................ewentualnie obrotowy). Narzędzia mocuje się bezopśredniowe wrzeciona w wytacza... osadzonym we wrzecionie i podpartym w łożysku wspornika lub na tarczy. Przedmiot obrabiany ustawia się i mocuje na stole. Dwa prostopadłe ruchy przestawcze stołu oraz pionowy przesuw wrzeciennika stwarzają wsółrzędnościowy układ dokładnego przestawiania osi wrzeciona w stosunku do przedmiotu obrabianego, co umożliwia wytaczanie otworów o osiach rozstawionych wg współrzędnych prostokątnych. Do najbardziej rozpowszechnionych należą wytaczarko-frezarki ze stołem krzyżowym ( z nieprzesuwnym stojakiem z podparciem wytaczadła w okularze wspornika i bez wspornika wytaczadła). Inne - z przesuwnym stojakiem (łożowe, ze stołem przesuwnym na prowadnicach łoża tylko w kierunku poprzecznym i stojakiem przesuwnym wzdłuż osi wrzeciona i płynowe).
12. Rodzaje budowa i przeznaczenie technologiczne frezarek wspornikowych.
Charakterystyczna cechą jest przesuwany pionowo stojaka wspornik na którym umieszczony jest stół krzyżowy lub krzyżowo skrętny. Konstrukcja taka jest uzasadniona. przede wszystkim wygodą obsługi i wszechstronnością zastosowania do obróbki przedmiotów małych i średnich wielkości, występujących w największych ilościach w przemyśle metalowym obrabianych jednostkowo i seryjnie, o kształtach prostych jak i skomplikowanych. Budowa: stół, sanie poprzeczne, przekładnie nastawne w skrzynce prędkości i posuwów., wspornik, korpus, belka wspornikowa podtrzymka, przekładnie stałe w napędzie ruchów posuwowych stołu i głowicy wrzecionowej. Rodzaje: lekkie (stanowiące odmianę między frezarkami stołowymi i wspornikowymi średniej wielkości o uproszczonej budowie) poziome ( o uproszczonej budowie i uproszczonym składzie kinematycznym; ogólnego zastosowania, uniwersalne) pionowe.
13.Frezarki łożowe i wzdłużne.
Frezarki łożowe. Podstawowy układ nośny składa się ze
Sztywnego skrzyniowego kąta i stojaka. Wrzeciennik jest przesuwany kołowo po prowadnicach stojaka, a stół najczęściej krzyżowy umieszczany jest na łożu. Najbardziej rozpowszechnione są frezarki łożowe ze stołem krzyżowym i nieruchomym stojakiem, przy czym przesuwany wrzeciennik może być umieszczony z boku lub przodu stojaka. W drugim przypadku stojak może być otwarty jednostronnie lub dwustronnie , obejmujący części wrzeciennika, bądź zamknięty z wrzeciennikiem pionowym odsłoniętym, przesuwanym na prowadnicach czołowej ściany stojaka. W porównaniu z frezarkami wspornikowymi mają większą sztywność, co pozwala obrabiać na nich przedmioty o znacznej masie.(1500-2000kg).
Frezarki wzdłużne. Charakterystycznymi cechami są: stół
Przesuwany tylko w kierunku wzdłużnym ( prostopadle do osi wrzeciona) przesuwny wrzeciennik i z reguły wysuwne wrzeciono. Są to obrabiarki przeznaczone do obróbki zgrubnej i ostatecznej płaszczyzn, głównie głowicami frezowymi i frezami walcowo- czołowymi. Typowymi przedmiotami obrabianymi są różnego rodzaju korpusy maszyn. Budowane są w wielu zmodyfikowanych odmianach, składających się z tych samych elementów i zespołów podstawowych ( łóż, stołów, stojaków i wrzecienników) różniących się przede wszystkim liczbą i usytuowaniem wrzecienników.
14. Frezarki narzędziowe, karuzelowe oraz frezarki kopiarki.
Frezarki narzędziowe - zakres wykonywanych czynności
podobny jest jak we frezarkach wspornikowych mniejszych wielkości, z ta różnicą, że przeznaczone są do prac lżejszych, głównie w narzędziowniach, o zwiększonej dokładności i odznaczają się większą uniwersalnością wykonywanych operacji, uzyskiwaną w wyniku zastosowania wyposażenia specjalnego stołu skrętnego w trzech płaszczyznach oraz dwóch wrzecion ( poziomego i pionowego) Charakterystycznymi cechami frezarek narzędziowych są: brak wspornika, który został zastąpiony saniami pionowymi i wzdłużnymi, brak poprzecznego przesuwu stołu zastąpionego przesuwem wrzeciona poziomego i pionowego.
Frezarki karuzelowe - są obrabiarkami o przeznaczeniu
Wyraźnie produkcyjnym. Służą do obróbki płaszczyzn głowicami frezowymi w produkcji wieloseryjnej, głównie w przemyśle motoryzacyjnym. Obrabiane przedmioty mocuje się w uchwytach szybkomocujących na stole , który może wykonywać ruch obrotowy (posuw) ciągły lub z przeskokami. Jeżeli frezarka ma dwa wrzecienniki, to jeden służy do obróbki zgrubnej, a drugi do wykańczającej.
Frezarki kopiarki - znajdują zastosowanie w produkcji
Przedmiotów o skomplikowanych kształtach ( np. matryce, wykrojniki, tłoczniki) zasada kopiowania polega na prowadzeniu narzędzia względem przedmiotu obrabianego po torze określonym przez kształt wzornika. Żądane tory uzyskuje się w wyniku skojarzenia dwóch lub trzech rzutów składowych z których przynajmniej jeden musi być sterowany przez urządzenie kopiujące. Obrobiona powierzchnia zachowuje ślady krawędzi skrawającej narzędzia , powstanie w wyniku nieciągłości posuwu kopiującego lub skrawania warstwowego. Dlatego po frezowaniu kopiowym przedmiot wykańcza się przez szlifowanie i polerowanie
.
15. Strugarki i dłutownice - budowa i przeznaczenie technologiczne.
STRUGARKI
Wspólną cechą charakterystyczną jest prostoliniowo - zwrotny ruch narzędzia względem przedmiotu obrabianego, przy czym skrawanie odbywa się tylko przy ruchu w jedną stronę ruch ten w skrawarkach odbywa się w powierzchni poziomej a w dłutownicach w płaszczyźnie pionowej.
Wyróżniamy strugarki:
Wzdłużne - ruch główny prostoliniowy- zwrotny wykonuje
przedmiot zamocowany na stole, natomiast narzędzie, zamocowane w imaku nożowym strugarki, wykonuje ruch posuwowy w kierunku prostopadłym do kierunku ruchu głównego. Stosowane są głównie w produkcji jednostkowej i małoseryjnej, do obróbki korpusów maszyn, płyt, blach, listew. Zaletą jest możliwość obróbki długich powierzchni płaskich o zarysie poprzecznym prostoliniowym lub .................... prostymi i tanimi narzędziami przy zachowaniu dużej dokładności. Co wynika przede wszystkim stąd, że w czasie skrawania tylko jeden element ( przedmiot obrabiany) znajduje się w ruchu.
Poprzeczne - ruch główny prostoliniowo - zwrotny w
kierunku poziomym wykonuje nóż strugarski zamocowany w imaku suwaka, a ruch posuwowy w kierunku poprzecznym (prostopadłym) do kierunku ruchu głównego wykonuje przedmiot obrabiany zamocowany na stole. Są to obrabiarki przeznaczone do obróbki powierzchni płaskich poziomych, pionowych i skośnych a przy zastosowaniu urządzeń kopiujących również powierzchni krzywoliniowych w przedmiotach małych o nie dużym ciężarze, głównie w produkcji jednostkowej.
DŁUTOWNICE
Stosuje się przede wszystkim w produkcji jednostkowej do obróbki powierzchni płaskich i walcowych.( np. rowków wpustowych przelotowych i ślepych, niepełnych powierzchni walcowych, krzywek), których ze względu na skomplikowany kształt i trudny dostęp nie można wykonać na innych obrabiarkach. Rodzaje: wspornikowe, bezwspornikowe, do stempli. Napęd ruchu posuwowego odbierany jest od głównego wału mechanizmu napędowego suwaka przez krzywkę walcową lub tarczową i mechanizm dźwigniowo - zapadkowy. W celu umożliwienia dokładnego nastawienia kątowego stołu dłutownice maja wbudowaną na stole podzielnicę, która umożliwia również podział wzdłużny.
16.Przeciągarki - budowa i przeznaczenie technologiczne.
Przeciągarki są obrabiarkami pracującymi za pomocą specjalnych narzędzi wieloostrzowych zwanych przeciągaczami. W czasie obróbki ruch główny prostoliniowy wykonuje przeciągacz a przedmiot obrabiany jest nieruchomy. Ruch posuwowy przy przeciąganiu nie występuje, ponieważ posuw względny uzyskuje się przez odpowiednie położenie ostrzy przeciągacza, których wysokość stopniowo wzrasta w kierunku od chwytu przeciągacza. Powierzchnia przedmiotu zostaje obrobiona całkowicie przy jednym przejściu.
Budowa (niepełna, bo niewiele widać): chwyt, suwak, podtrzymka przeciągacza, łoże, silnik napędu pompy, zespół hydrauliczny, zbiornik oleju. Wielkościami charakter. przeciągarek są: największa siła robocza P, największy skok suwaka oraz zakres prędkości roboczych suwaka. Rodzaje: wewn., zewn., uniwersalne. Przeciągarki mają zastosowanie w obróbce powierzchni zewnętrznych jak i wewnętrznych (otwory, rowki, itp.).
17 Rodzaje, budowa, przeznaczenie pił technologicznych
Piły są obrabiarkami służącymi do cięcia (przecinania, odcinania lub wycinania) materiałów metalowych, tworzyw sztucznych. Stosowane są do cięcia materiałów prętowych i przygotowania półwyrobów dla wydziałów obróbki mechanicznej. Ze względu na rodzaj narzędzi używanych do cięcia dzielimy piły na: zębne i bezzębne.
Piły tarczowe - łożowe z posuwem poziomym, wahadłowe
piła umieszczona w wahliwym ramieniu przecina materiał od dołu bądź od góry, słupowe - **** zamocowany na belce poprzecznej przesuwnej pionowo na dwóch słupach złączonych belką wiążącą, stojakowe - ze stojakiem przesuwnym na ****, wzdłuż którego przesuwa się ***;
ramowe - narzędzia w postaci odcinka uzębionej taśmy jest
naciągnięte i zamocowane na sztywnej ramie, wykonującej ruch posuwisto-zwrotny wzdłuż prowadnicy wychylonego ramienia;
taśmowe - narzędzie w postaci lutownej? taśmy bez ***
wykonanej ze stali narzędziowej jest naciągnięta na 2 ? z których jedna jest napędowa. Rodzaje: pionowe, poziome.
Bezzębne dzielimy na: termo przecinarki - pracują gładkimi tarczami, dzięki wytwarzaniu ciepła wytwarzaniu ciepła stapiają materiał cięty.
? - *** z tarczą przecinającą,. ułożyskowania w wahliwym ramieniu dociskanym do materiału ręcznie.
18.Szlifierki do wałków - budowa, rodzaje, zasada pracy.
Kłowe - przeznaczone do obróbki zewnętrznej wałków i
stożków ustalonych w kłach wrzeciona i konika. Większość szlifierek przystosowana jest również do obróbki przedmiotów krótkich mocowanych w uchwycie osadzonym na końcówce wrzeciona. Składowe ruchy kształtownika to obrotowy ściernicy i przedmiotu oraz prostoliniowy stołu. Są one od siebie niezależne. Podstawowe układy kinematyczne szlifierki to: 2. *** ściernicy, 2. *** przedmiotu z wrzecionem, napęd stołu, mechanizm dosuwu ściernicy, mechanizm przesuwu, mechanizm ręcznych posuwów stołu i 2.***. Kłowe szlifierki dzielimy na: uniwersalne i produkcyjne.
Bezkłowe - szlifowany wałek wsparty na podtrzymce jest
wprawiany w ruch obrotowy przez ściernicę roboczą i równocześnie hamowany siłą tarcia przez tarcie posuwowe. Oś przedmiotu obrabianego nie może leżeć na linii łączącej środki ściernicy i tarczy. Wyróżniamy szlifierki: przelotowe, wgłębne. Ze względu na zasadę pracy: szlifierki obwodowe i czołowe.
19.Szlifierki do otworów - budowa, rodzaje, zasada pracy:
Na takich szlifierkach oprócz podstawowego zadania jakim jest obróbka powierzchni wewnętrznych walcowych i stożkowych można również szlifować czoła i powierzchnie zewnętrzne przy jednym zamocowaniu przedmiotu. Ruch główny wykonuje ściernica zamocowana na końcu przedłużki osadzonej na wrzecionie. Posuw obrotowy wykonuje najczęściej przedmiot obrabiany, rzadziej wrzeciono ze ściernicą. Budowa: łoże, wrzeciennik ściernicy, sanie wrzeciennika ściernicy, wrzeciennik przedmiotu, tablica obsługowa i sterownicza, wskaźnik przyrządu do kontroli aktywnej, zasilacz hydrauliczny. Rodzaje: z obracającym się przedmiotem ( produkcyjne, przeznaczone do obróbki otworów walcowych i stożkowych w produkcji wielo i średnioseryjnej, pracujące w cyklu automatycznym; uniwersalne - przeznaczone do obróbki otworów walcowych i stożkowych, płaskich powierzchni czołowych, oraz powierzchni walcowych oraz stożkowych zewnętrznych. w produkcji jednostkowej i małoseryjnej), obiegowe(przeznaczone do obróbki otworów w przedmiotach o skomplikowanych kształtach zewnętrznych. podczas szlifowania przedmiot jest nieruchomy, a obraca się wrzeciono dookoła osi szlifowanego otworu), bezuchwytowe (stosowane do obróbki tulei z pierścieniami, których wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie powinny być dokładnie współosiowe).
20. Szlifierki do płaszczyzn - budowa, rodzaje, zasada pracy.
Występują następujące ruchy narzędzia ( ściernicy ) i przedmiotu obrabianego.
ruch główny obrotowy ściernicy
ruch posuwowy wzdłużny lub obrotowy wykonywany zawsze przez przedmiot obrabiany zamocowany na stole szlifierki
ruch posuwowy poprzeczny przerywany
ruch dosuwowy, skierowany w głąb materiału
Rodzaje: obwodowe ze stołem prostokątnym ( ze wzdłużnym przesuwem stołu i poprzecznym przesuwem wrzeciennika; ze wzdłużnym przesuwem stołu i poprzecznym przesuwem stojaka, na którym umieszczony jest przesuwny pionowo wrzeciennik; ze stołem krzyżowym),
obwodowe ze stołem obrotowym ( pracują w sposób ciągły, co ułatwia ich automatyzację i czyni przydatnymi w produkcji wieloseryjnej i masowej),
czołowe ( ze stołem prostokątnym, przesuwnym wzdłużnie albo nieruchomym; ze stołem prostokątnym o stałej osi obrotu lub przesuwnym; dwustronne, pracujące dwiema położonymi przeciwległe ściernicami szlifującymi jednocześnie dwie płaszczyzny równoległe metodą przelotową lub metodą wcinania z oscylacyjnym ruchem przedmiotu),
zdzieraki ( przeznaczone są do wysokowydajnej obróbki płaszczyzn, przy dużych naddatkach obróbkowych)
Szlifierki służą do szlifowania nie dużych przedmiotów o małej masie i wysokości. Ustawia się je na obwodzie magnetycznego stołu. Szlifierki charakteryzują się dużą wydajnością uzyskiwaną dzięki temu, że szlifowanie odbywa się ściernicą o dużej średnicy.
21 Szlifierki do obróbki gładkościowej - rodzaje, budowa, zastosowanie.
Szlifierki takie są znane pod nazwą osełkownice. Przeznaczone są do wykańczającej obróbki powierzchni walcowych wew. i zew. drobnoziarnistymi osełkami dociskanymi elastycznie do obrabianej powierzchni.
Rodzaje:
długoskokowe ( przeznaczone głównie do wykańczającej obróbki otworów rozprężną głowicą narzędziową, w której zamocowane są osełki, podczas obróbki przedmiot jest nieruchomy, a głowica osadzona elastycznie we wrzecionie wykonuje ruch posuwowo - zwrotny. Zastosowanie: do maksymalnych średnic otworów 63-200-315-5000mmm i skoków 200-2000mm)
oscylacyjne (inaczej zwane ogładzarkami przeznaczone do wykańczającej obróbki wałków i otworów głowicami pojedynczymi lub wielokrotnymi i osełkami, wykonującymi poosiowy szybki ruch oscylacyjny. Obrabiany przedmiot ustalony w kłach lub między walcami posuwowymi obraca się z prędkością obwodową i równocześnie przesuwa się wzdłuż swojej osi. Budowane jako samodzielne obrabiarki w układzie poziomym lub jako przyrządy do osełkowania oscylacyjnego zakładane na inne obrabiarki)
22. Ogólna charakterystyka metod obróbki kół zębatych:
W zależności od sposobu kształtowania zęba:
Kształtowa- krawędź skrawająca ma zarys wrębu
obrabianego koła, stosowana do obróbki kół zębatych walcowych o zębach prostych.
Obwiedniowa - najbardziej rozpowszechniona, zarys boku
obrabianego zęba powstaje jako obwiednia kolejnych położeń krawędzi skrawającej narzędzia, która zastępuje element współpracujący z obrabianym kołem.
Kopiowa- zarys boku obrabianego zęba jest kształtowane
przez narzędzie prowadzone wg wzornika o zarysie takim samym jak zarys boku obrabianego koła.
W zależności od sposobu dokonywania podziału w celu obróbki kolejnych zębów ( ruchy podziałowe):
Podziałowa- ruch podziałowy następuje po całkowitym
obrobieniu jednego wrębu lub zęba
Ciągła- obróbka zębów i podział odbywają się
nieprzerwanie(np. obwiedniowe frezowanie frezem ślimakowym lub dłutowanie dłutakiem Fellowna).
23. Frezarki obwiedniowe - zasada pracy.
Opiera się na zasadzie współpracy ślimaka zastąpionego przez frez ślimakowy z kołem zębatym. Aby zwoje freza ślimakowego były kierowane zgodnie z linią zębów obrabianego koła od freza musi być skręcona pod kątem gamma względem ........................................................................................................ Wymagane jest zgranie ruchu obrotowego freza z ruchem obrotowym obrabianego koła Dodatkowo frez musi przesuwać się wzdłuż linii zębów ruchem prostoliniowym zwanym ruchem posuwowym wzdłużnym, posuw musi być powolny, aby zęby były dokładnie obrobione.
24. Dłutownice typu Fellowsa, Maaga- zasady pracy.
Magga - przeznaczone do obróbki kół zębatych walcowych o zębach prostych i śrubowych za pomocą noży zębatkowych? Ruch głowicy prostoliniowo zwrotny wykonuje narzędzie zamocowane w suwaku napędzanym za pomocą mechanizmu korbowego. Obydwa składowe ruchy odtaczania wykonuje obrabiane koło zamocowane na obrotowo - przesuwnym stole. praca polega na: obróbka zębów, zatrzymanie narzędzia w górnym położeniu nad obrabianym kołem, ruch powrotny stołu o jedną lub dwie podziałki uzębienia bez powrotu stołu, włączenie napędu suwaka i obróbka następnych zębów.
Fellowsa - przeznaczone do obróbki kół walcowych zew. i wew. o zębach prostych. Narzędzia mające postać koła zębatego wykonuje się ruchem ciągłym w połączeniu z ruchem obrotowym obrabianego koła powoduje kształtowanie zęba. zasada pracy tak jak w dłutownicy Magga
25. Obrabiarki do kół zębatych stożkowych.
Podstawowymi metodami obróbkowymi są metody obwiedniowe. opierają się na zasadzie współpracy koła zębatego stożkowego z zębatką pierścieniową. Wyróżniamy obrabiarki do uzębień kół zębatych stożkowych:
zębach prostych i skośnych - zęby proste obrabia się na strugarkach
lub frezarkach. zamiast zębatki pierścieniowej, występują dwa przeciwbieżne noże, obrabiające równocześnie dwa boki wrębu
zębach łukowych - zęby takie frezuje się głowicami frezowymi ze
wstawionymi frezami o prostoliniowej krawędzi skrawającej, kształtującymi boki zębów metodą obwiedniową. Wykonujące szybki ruch noże przedstawiające sobą zęby wyobrażalnej zębatki pierścieniowej.
26.Obrabiarki zespołowe - zasada budowy, cechy użytkowe.
Obrabiarki zespołowa jest to obrabiarki specjalna zbudowana systemem składanym z zespołów znormalizowanych i uzupełniona zależnie od przeznaczenia zespołami specjalnymi ( głównie uchwyty, przyrządy obróbkowe i oprawki narzędziowe. Przeznaczona do obróbki określonych przedmiotów jednakowych ( o podobnym kształcie lecz różnych wymiarach). Zespoły znormalizowane można porównać do klocków z których składa się obrabiarki zespołowe. Zespoły są ustalane względem siebie i łączone na płaszczyznach podziału. obrabiarki zespołowe umożliwiają w zasadzie wykonywanie tylko zabiegów obróbkowych przy nieruchomym przedmiocie obrabianym, przy czy teoretycznie obróbka jest możliwa z pięciu stron. Typowymi zabiegami wykonywanymi na tej obrabiarce są : wiercenie, pogłębianie, rozwiercanie, wytaczanie, gwintowanie, frezowanie, toczenie poprzeczne (planowanie) i obtaczanie wzdłużne powierzchni zewnętrznych, ruch główny(obrotowy) i posuwowy (prostoliniowy) wykonują przeważnie narzędzia. Cechy użytkowe to duża wydajność dzięki możliwości stosowania obróbki wielostronnej wielowrzecionowej i kolejno - równoległej; skrócenie czasów pomocniczych przez wprowadzenie szybkich posuwów, zniżone parametry skrawania. Zastosowanie mają w produkcji wieloseryjnej i masowej jako obrabiarki zadaniowe.
27. Centra obróbkowe - podział, budowa, zasada działania.
Obrabiarki wielooperacyjne ogólnego przeznaczenia sterowane numeracyjnie umożliwiają obróbkę przedmiotów w jednym zamocowaniu wieloma różnymi narzędziami pobieranymi z magazynów ustalonej kolejności nazywa się centrami obróbkowymi. Centra obróbkowe zapewniają obróbkę przedmiotu (wykonanie wielu zabiegów) przy jednym zamocowaniu przedmiotu. Zastępują czasem 3-6 obrabiarek. centra obróbkowe można podzielić na : do części mających postać korpusów, do części obrotowo symetrycznych.
Do nazw tych dodaje się określenie podstawowych sposobów obróbki np. centra obróbkowe wiertarko - wytaczarskie.