Budżet państwa- jest podstawowym planem finansowym. Ma postać ustawy . Zobowiązuje rząd do pobierania dochodów jak również do wydatkowania na określone w budżecie zadania.
Funkcje budżetu:
- fiskalna czyli dochodotwórcza
- redystrybucyjna - wyrównawcza
- alokacyjna
- stabilizacyjna
Fiskalna - obejmuje źródła dochodów: podatki, cła, dochody z tytułu praw własności i prywatyzacji, nadwyżki wypracowane przez sektor państwowy w gosp, opłaty sądowe i skarbowe, notarialne.
Redystrybucyjna- zmniejszenie nadmiernych różnic w dochodach poszczególnych grup społecznych, tworzenie tzw. bezpieczeństwa socjalnego, ograniczenie marginesu ubóstwa, progresywnego systemu podatkowego oraz zwolnień i ulg podatkowych, wydatków budżetowych w postaci transferów społecznych (emerytury, renty, zasiłki dla bezrobotnych)
Alokacyjna- ma na celu dokonanie właściwej alokacji.
Satbizlizacyjna- polega na wykorzystaniu dochodów i wydatków budżetowych do oddziaływania na sytuację gosp. Kraju
Źródła dochodów:
Bezzwrotne- podatki, z wykorzystania własności publicznej, dywidendy, podatek belg
Zwrotne- pożyczki wewnętrzne, pożyczki zagraniczne
Funkcja zewnętrzna- obrona narodowa, ochrona interesów państwa stosunkach z innymi państwami
Funkcja wewnętrzna- utrzymanie ładu, sądownictwa, kultury, oświaty.
Cechy systemu podatkowego:
-sprawiedliwy
-nie może przekroczyć możliwości podatkowych podatnika
-wysokość stawek podatkowych z góry określona
-sposób i warunki płatności wygodne dla podatnika
-niskie koszty transakcyjne
-nie może ograniczać aktywności gospodarczej
-stabilność
Dług publiczny-nagromadzona wielkość deficytów budżetowych z poprzednich lat. Składają się na niego: wyemitowane obligacje, kredyty zaciągnięte przez państwo, zobowiązanie samorządów, niespłacone zobowiązania szpitali i firm państwowych.
Handel zagraniczny- jest wynikiem międzynarodowego podziału płac. Uniwersalną zasadą w H.Z. jest zasada korzyści komparatywnych. Wg tej zasady dany kraj powinien specjalizować się w produkcji tych towarów, których koszty produkcji są względnie niskie w porównaniu z innymi krajami.
Cele H.Z:
-zapewnienie dostaw towarów niewytwarzanych w danym kraju i sprzedaż za granicą towarów wytworzonych w nadmiarze
-osiągnięcie korzyści exportowych wynikających uzyskania przewagi w kosztach produkcji jak również zakup towarów za granicą w stosunku do których taką przewagę uzyskali zagraniczni partnerzy
-osiągnięcie skali produkcji zapewniającej jej opłacalność.
Znaczenie H.Z:
-czynnik przyspieszający tempo rozwoju gosp
-możliwość uzyskania zagranicznych kredytów
-wpływ na poziom i strukture dochodu narodowego
-umożliwia zwiększenie społ. Wydajności pracy
Bilans płatniczy- wielkość korzyści H.Z. można określić za pomocą bilansu płatniczego. Obejmuje syntetyczne zestawienie wszystkich międzynarodowych transakcji ekonomicznych i finansowych miedzy przedstawicielami krajowymi a zagranicznymi w danym okresie. Elementy składowe: bilans obrotów bieżących, bilans obrotów kapitałowych, bilans obrotów wyrównawczych.
BILANS HANDLOWY+BILANS OBROTÓW USŁUGAMI+BILANS OBROTÓW MAJĄTKOWYCH+BILANS OBROTÓW KAPITAŁAMI KRÓTKOTERMINOWYMI+BILANS OBROTÓW KAPITAŁAMI DŁUGOTERMINOWYMI+BILANS OBROTÓW DEWIZOWYCH = 0
INSTRUMENTY POLITYKI HANDLOWEJ:
Motywy nakładania cła:
-dążenie władz do zwiększenia dochodów budżetowych
-ochrona krajowego przemysłu przez zagraniczne konkurencje
-osłanianie zatrudnienia wobec
-ochrona pewnych grup społecznych
Kontyngent-kwota obowiązkowa lub dobrowolne ograniczenie ilościowe lub wartościowe importu lub exportu.
Rynek walutowy (dewizowy)-to taki rynek międzynarodowy, w którym jedna waluta może być wymieniana na inną.
Warunki integracji:
-infrastruktura tech. i komunikacyjna umożliwiająca obrót kapitałem i towarem
-komplementarność gospodarek
-prointegracyjna polityka zagraniczna tych krajów
-formy instytucjonalno-organizacyjne
-unia celna
-wspólny rynek
-unia ekonomiczna
-unia gosp. i walutowa
Skutki integracji Polski z UE:
-liberalizacja handlu
-nasilenie procesu dezagralizacji obszarów wiejskich
-podniesienie poziomu kwalifikacji kadr menadżerskich
-wzrost polaryzacji na rynku pracy
-wzrost stopy bezrobocia strukturalnego
-wzrost dysparytetu dochodu rolników w stosunku do innych grup
-możliwość przystąpienia do unii walutowej
GLOBALIZACJA- jest to proces pogłębiania się światowych powiązań we wszystkich wymiarach współczesnego życia ekonomiczno-politycznego.
3 główne szkoły myślenia w globalizacji:
Globaliści twierdzą, że globalizacja oznacza nową epokę w dziejach świata jest głównym zjawiskiem kształtującym współczesne stosunki międzynarodowe
Global sceptycy uważają, że globalizacja jest mitem i nie może mówić o powstaniu nowej ery. Uważają, że globalizacja to internacjonalizacja gosp. światowej w której dominują gops. narodowe
Zwolennicy koncepcji globalnych transakcji uważają, że państwo nadal zachowuje ostateczną władze na swoim terytorium
Najbardziej zaawansowany proces globalizacji ma miejsce na rynkach finansowych.
Skutki globalizacji:
-wzrost efektywności pracy
• lepsze warunki dla rozwoju nauki i techniki oraz możliwości pełniejszego wykorzystania osiągnięć w tej dziedzinie,
• nowe możliwości rozwiązywania problemów egzystencjalnych społeczności opóźnionych w rozwoju,
• powstanie nowych szans dla osiągnięcia wzrostu gospodarczego,
• słabnięcie roli państw, na skutek prywatyzacji oraz wzrostu udziału w życiu społeczno-gospodarczym podmiotów publiczno-prywatnych.
Funkcje pieniądza:
-środek wymienny
-miernik wartości co ile jest warte
-jako środek płatności (miernik odroczonych płatności)
-środek tezauryzacji-czyli gromadzenie bogactwa
-jako płatności jednostronne
Właściwości pieniądza:
-ogólna akceptowalność
-trwałość
-możliwość przenoszenia
-podzielność
-trudność podrobienia
-ograniczona podaż pieniądza
Ilość pieniędzy zależy od ilości towarów i ich cen
MxV = T M=PT
V
M - ilość pieniądza
V- ilość obrotów
T - cena towarów
P - ilość transakcji
Nominalna stopa procentowa-jest to stopa wyznaczona przez przecięcie krzywej popytu i podaży.
Mnożnik kreacji pieniądza bankowego:
D=1 x 100%
R
D= 1 x 100% = 5%
20
K = 5x1000=5000
R= 20% - 5000=1000
5000-4000=1000
Inflacja - jest to proces trwałego ogólnego wzrostu poziomu cen towarów i usług w gosp.
Podstawowy miernik inflacji to stopa inflacji
SI = Pt-Pt1
Pt1 x100%
Rodzaje inflacji:
-pełzająca
- krocząca
- galopująca
-hiper inflacja
-korekcyjna
Negatywne skutki inflacji:
-zniekształcenie informacyjnej funkcji cen
-ucieczka od pieniądza
-redystrybucja dochodów
-wzrost niepewności i osłabienie aktywności gosp
-niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym
-wzrost kosztów obsługi działalności gosp
Kosztowna teoria inflacji (podażowa) - upatruje jej przyczyny we wzroście kosztów wytwarzania towarów