Praca semestralna z przedmiotu:
ŚRODKI WYRAZU TWÓRCZEGO

Temat pracy:
„ZNACZENIE I SYMBOLIKA BARW W BUKIECIARSTWIE”

Barwa to złudzenie psychiczne wywołane w mózgu. Główny wpływ na to wrażenie ma skład widmowy promieniowania świetlnego, w drugiej kolejności ilość energii świetlnej, jednak niebagatelny udział w odbiorze danej barwy ma również obecność innych barw w polu widzenia obserwatora, oraz jego cechy osobnicze, jak zdrowie, samopoczucie, nastrój, a nawet doświadczenie i wiedza w posługiwaniu się zmysłem wzroku.
Barwy oddziałują na naszą psychikę i fizjologię. Zarówno barwy chromatyczne, czyli wszystkie podstawo­we i pośrednie ze swymi odcieniami, po­wstałymi z ich zmieszania, jak i barwy achromatyczne - biel i czerń oraz wszyst­kie odcienie szarości - mają również swo­ją symbolikę, która przedstawia się następująco:
- barwa biała - neutralna, achromatyczna, silnie kontrastuje z wszystkimi ciemnymi odcieniami barw,, optycznie powiększa, jest pełna godności, wnosi światło do kompozycji. Symbolizuje czystość, niewinność, dziewiczość, szlachetność. Kompozycje w kolorze białym najczęściej stosuje się z okazji ślubów, ale także pogrzebów i innych uroczystości kościelnych.
- barwa czarna - neutralna, pomniejsza objętość, jako tło zwiększa oddziały­wanie barwy żółtej i czerwonej. Jest elegancka, wytworna, wyrafinowana podkreśla ważny charakter uroczystości. Symbolizuje powagę, zło, smutek, brak nadziei. W kulturze europejskiej i amerykańskiej symbolizuje żałobę i śmierć.
- barwa szara - niezdecydowana, nie wywołuje żadnych emocji, stanowi tło innych barw.
Symbolizuje zmęczenie, brak siły i energii.
- barwa żółta - jako najjaśniejsza jest bar­wą optycznie powiększającą powierzch­nię, na której występuje. Na powierzch­niach lśniących zwiększa swe walory, na chropowatych traci. Jest dobrze widoczna z daleka, zwłaszcza na ciemnym tle. Dzia­ła pogodnie, wywołuje uczucie ciepła, ży­wości, wesela i lekkości, światła i słońca. Odcień żółtozielony sprawia wrażenie lekko jadowitego. Symbolika: życie, ra­dość, jasnożółty - zawiść, nienawiść, fałsz.
Najczęściej wykorzystywana w kompozycjach wielkanocnych, wiosennych.
- barwa pomarańczowa - najcieplejsza i najbardziej optymistyczna, pełna życia. wy­zwala radość. Oddziałuje silnie, na­straja wesoło, optymistycznie, czynnie. Jest dobrze widoczna.
Symbolika: ciepło, słońce, władza, radość.
- barwa czerwona - najjaskrawsza, pełna namiętności, przyjaźni, wzmaga aktywność, pobudza fizjologicz­nie, ale przy dłuższym jej oddziaływaniu powoduje apatię i znużenie. Jasne odcie­nie wywołują podniecenie i napięcie, ciemne wyzwalają uczucie powagi. Jest kolorem naj­bardziej aktywnym, który trudno zestawić z innymi. Symbolizuje życie, krew, miłość, namięt­ność, swoboda, rewolucja, ogień. Stosowana w kompozycjach na Boże Narodzenie, Dzień Matki, Walentynki.
- barwa purpurowa - gorąca, szlachetna, wytworna. Symbolizuje siłę, zmysłowość, dekadentyzm, władze kościelną. Najczęściej wykorzystuje się ją do dekoracji kościołów.
- barwa fioletowa - najmniej jasna, obniża aktywność, przygnębia, przytłacza, schładza otoczenia, nastraja melancholijnie. Słu­ży do powiązania innych barw. Fiolet na dużych powierzchniach może oddziały­wać negatywnie. Symbolizuje powagę, dostojeństwo, przepych, przyjaźń, wielkość, wspaniałość. Wykorzystywana do dekoracji ołtarzy.
- barwa zielona - najmniej jaskrawa, działa uspokajająco, orzeźwiająco, pa­sywnie. Jasnozielona bywa ożywiająca, ciemnozielona - chłodna, powściągliwa. Wygląda efektowniej na powierzchniach szorstkich, chropowatych. W zestawieniu z barwą żółtą, pomarańczową i czerwoną cofa się na dalszy plan. Kojarzy się z wiosną i Wielkanocą. Symbolizuje nadzieję, pokój, spokój, żyz­ność, tęsknota.
- barwa niebieska - spokojna, ciężka, po­ważna, chłodna. Działa hamująco na sys­tem nerwowy, na dużych powierzchniach przygnębia. Oddala powierzchnie, na któ­rych występuje. Błękitne tony oddziałują czysto, jasno, świeżo. W chrześcijaństwie symbolizuje Matkę Boską. Barwa jasnoniebieska związana jest z narodzinami chłopca. Symbolizuje nieskończoność, dal, tęskno­ta, wierność, zaufanie.
- barwa różowa - podobnie jak barwa czerwona symbolizuje miłość, namiętność, przyjaźń, romantyzm. Różowy należy łączyć z barwami ciemniejszymi, stonowanymi takimi jak czerń, szarość, co dodaje kompozycji szyku i elegancji. Związana z narodzinami dziewczynki
Symbolizuje miłość, szczęście, delikatność
- barwa złota - symbolizuje niebiańską i królewską moc. Znajduje zastosowanie w szczególnych okazjach taki jak np. pięćdziesiąta rocznica ślubu, ale również w kompozycjach bożonarodzeniowych.
- barwa srebrna - oznacza głębokie zaufanie i kojarzy się z dwudziesta piątą rocznicą ślubu.
- barwa miedziana - oznacza solidarność i trwałość.
- barwa platynowa - symbolizuje siedemdziesiątą piątą rocznicę ślubu.
Zestawiając barwy w bukietach nie po­winniśmy stosować ich zbyt wielu, bo wprowadza to niepokój, pstrokaciznę, chaos kompozycyjny. Niekiedy w wielobarwnych zestawie­niach, zwłaszcza barw leżących blisko, możemy wywołać zjawisko migotania. Różnica w odbiorze promieni świetlnych o niskiej częstotliwości, to jest barw zim­nych i promieni o wysokiej częstotliwości, to jest barw ciepłych, powoduje zwężanie i rozszerzanie soczewki oka. Jeżeli nasze oko napotyka zestawienie barw kontras­tujących, jego soczewka doznaje sprzecz­nych impulsów, mogących wywołać drga­nia połączone z chwilowym bólem, co prowadzi do rozdrażnienia i złego samo­poczucia. Na przykład kwiaty czerwone i niebieskie, rozproszone pomiędzy sobą (maki z chabrami) mogą wywołać zjawi­sko migotania, nie pozwalają patrzeć na siebie spokojnie. Zjawisko to możemy ograniczyć, a nawet wyeliminować, zmie­niając proporcje pomiędzy tymi barwami. Najlepiej rozdzielić takie kwiaty białymi lub gałązkami o czarnej czy szarej korze. Tworząc barwne zestawienia musimy pa­miętać o tle, na którym będziemy je oglą­dać. Okazuje się, że najlepiej widzimy barwę żółtą na czarnym tle, białą na nie­bieskim, czarną na pomarańczowym i żół­tym. Pomarańczową barwę najlepiej wi­dać na czarnym tle, czarną na białym, białą na czerwonym, czerwoną na żółtym. Gorzej widzimy zieloną i pomarańczową barwę na tle białej. Stopień widoczności czerwieni na tle zieleni jest najmniejszy, prawie pięciokrotnie słabszy niż barwy żółtej na tle czarnym.
Mając już podstawową wiedzę o barwach i ich oddziaływaniu, możemy komponować bukiety w oparciu o wybrane zasa­dy kontrastu lub uzupełniania się barw, tworzyć kompozycje jednobarwne lub wielobarwne. Wielobarwne układy wy­glądają najlepiej w bukietach biedermeierowskich, gdzie kwiaty gęsto ułożone, główka przy główce, nie są poprzedzielane zielenią. W układach jednobarwnych będziemy korzystać z mnogości odcieni tej samej barwy, występujących u różnorodnych gatunków kwiatów. Przede wszystkim jednak kierujmy się własnymi upodobaniami, smakiem, wy­czuciem estetycznym. Przewodnikiem w zestawieniach barwnych powinna być sama przyroda, która nie popełnia błę­dów. Obserwując paletę barw w naturze, nauczymy się subtelności w kompozycyj­nym ich zestawianiu. 
W odczuciu niektórych osób harmonia uzupełniających się barw, mimo iż wystę­puje naturalnie w przyrodzie, jest zbyt szokująca w pewnych okolicznościach. I tak w reprezentacyjnym bukiecie, ułożo­ne obok siebie kwiaty pomarańczowe i błękitne mogą sprawiać wrażenie „rozsadzania" kompozycji i wydawać się będą nie na miejscu. Ten sam zestaw kwiatów i barw, ułożony w odpowiednim pojemni­ku i dopasowany do tła, będzie przyjem­niejszy i nie sprawi niekorzystnego wraże­nia. Do zestawień barw uzupełniających się należy dobierać pojemniki o barwie zbliżonej do jednej z barw układanych kwiatów, najlepiej tej, która występuje w mniejszej ilości.
Ważnym dodatkowym elementem „łago­dzącym” jest obecna barwa zielona, która wiąże różnobarwne kwiaty kompozycji. Natu­ralną zielenią liści można posługiwać się dowolnie. Dla podniesienia lub obniżenia intensywności koloru kwiatów posłużymy się liśćmi innego koloru i innej intensyw­ności niż liście rośliny, z której pochodzi kwiat. Szczególnie interesujące efekty otrzymamy dobierając liście paskowane, cętkowane lub zabarwione na czerwono, żółto czy fioletowo.
Pamiętając o tym, że barwy ciemne wywo­łują uczucie chłodu i zimna, są ciężkie i odległe, a barwy jasne dają wrażenie lekkości i ciepła, przybliżają powierzch­nię, a niekiedy powiększają ją optycznie, układajmy kwiaty tak, by barwy jasne stanowiły element główny, a ciemne były ich dopełnieniem. Jasne kolory powinny znajdować się przed ciemnymi lub nad nimi. Lekkie przed ciężkimi, ciepłe przed chłodnymi.

---