psl, Politologia, 1 rok UJ


Polskie Stronnictwo Ludowe zostało założone 28 lipca 1895 w Rzeszowie przez Wincentego Witosa jako Stronnictwo Ludowe (od 1903 pod nazwą "Polskie Stronnictwo Ludowe"). Pozostawało pod znacznym wpływem endecji. Określane jest jako galicyjska partia chłopska.

Głównymi hasłami programowymi i celami tego ugrupowania politycznego były:

odbudowa niepodległego państwa polskiego, w którym zostaną rozwiązane podstawowe problemy wsi, autonomia Galicji, demokratyzacja życia i wybory powszechne oraz wprowadzenie demokratycznej ordynacji wyborczej, rozwój oświaty, równouprawnienie chłopów w życiu politycznym (dążenie do zapewnienia większej ich reprezentacji w instytucjach galicyjskich),

dążenie do powiększenia chłopskich gospodarstw (zwłaszcza tych najmniejszych),

zwiększenie możliwości awansu społecznego mieszkańców wsi, ułatwienie przejmowanie przez chłopów ziemi z majątków wielkiej własności (tzw. reforma rolna).

Partia miała swoich przedstawicieli w Sejmie Krajowym oraz w austriackim parlamencie. W 1911 z PSL wystąpiła grupa działaczy na czele z Janem Dąbskim i Bolesławem Wysłouchem i powołała ugrupowanie "PSL - Zjednoczenie Niezawisłych Ludowców". W 1913 w miejsce PSL powstały PSL "Piast" (którego prezesem został Jakub Bojko) i PSL "Lewica" (prezes - Jan Stapiński).

Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast" powstało w grudniu 1913 (lub 1 lutego 1914) w Tarnowie z rozłamu w Polskim Stronnictwie Ludowym. Ugrupowanie założyli działacze skupieni wokół tygodnika Piast oraz członkowie PSL - Zjednoczenia Niezawisłych Ludowców (wcześniejsza secesja PSL). Na czele partii stanął Jakub Bojko, którego zastąpił w 1918 dotychczasowy wiceprezes Wincenty Witos.

Podczas I wojny światowej działacze PSL "Piast" weszli do Naczelnego Komitetu Narodowego oraz poparli werbunek do Legionów. Po 1917 Stronnictwo zbliżyło się do Narodowej Demokracji. W październiku 1918 współtworzyło Polską Komisję Likwidacyjną. W latach 1918-1919 do PSL "Piast" przyłączyły się: część Zjednoczenia Ludowego w Królestwie Polskim, Zjednoczenie Włościan w Wielkopolsce, ludowcy z Pomorza Gdańskiego oraz część działaczy PSL "Wyzwolenie".

W wyborach do Sejmu w 1922 PSL "Piast" uzyskało 70 mandatów poselskich i 17 senatorskich. Stronnictwo było najsilniejszą partią chłopską, a w Sejmie zajmowało pozycję centrową.

PSL "Piast" wielokrotnie uczestniczyło w koalicjach rządowych. W 1923 i 1926 wspólnie z ZLN i Chadecją utworzyło rząd tzw. Chjeno-Piasta. Prezes Witos był trzykrotnie premierem (1920-1921, 1923 i 1926). Po 1926 PSL "Piast" pozostawało w opozycji do sanacji, od 1929 wchodziło w skład Centrolewu. W 1930 niektórzy jego działacze zostali aresztowani i uwięzieni w twierdzy brzeskiej, a następnie skazani w procesie brzeskim.

Stronnictwo miało silne wpływy w organizacjach społeczno-gospodarczych, m.in. w Małopolskim Towarzystwie Rolniczym i Centralnym Związku Kółek Rolniczych.

PSL "Piast" opowiadało się za ustrojem demokracji parlamentarnej, głosiło konieczność reformy rolnej za odszkodowaniem i tworzenia dużych gospodarstw chłopskich, było partią o światopoglądzie chrześcijańskim.

Bastionem PSL "Piast" był obszar byłej Galicji Zachodniej.

W 1931 PSL "Piast" połączyło się z PSL "Wyzwolenie" i Stronnictwem Chłopskim, tworząc Stronnictwo Ludowe.

Polskie Stronnictwo Ludowe Lewica - działające od 13 grudnia 1913 do 11 maja 1924 stronnictwo polityczne o charakterze ludowym. Założycielem stronnictwa był Jan Stapiński. Było to ugrupowanie o wpływach raczej lokalnych nie wykraczających poza granice Galicji, o radykalnym społecznie programie politycznym. Związane z partią było czasopismo polityczno-społeczne "Przyjaciel Ludu", pełniące rolę trybuny koncepcji i poglądów partii, a także informatora o bieżących jej działaniach.

W 1895 powołano do życia Stronnictwo Ludowe, na którego czele stanął prezes - Karol Lewakowski. Od 1905 Stronnictwo Ludowe przyjęło nazwę Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 1913 grupa prawicowych posłów dokonała rozłamu, powołując partię PSL "Piast". Na czele tego ugrupowania stanęli Jakub Bojko i Wincenty Witos. Stworzona również została PSL - Lewica (przez Jana Stapińskiego).

W 1919 partia wprowadziła do Sejmu Ustawodawczego 22 posłów, a w 1922 do Sejmu I Kadencji jedynie dwóch posłów.

Czołowymi działaczami tej partii byli Jan Stapiński oraz Jan Putek. W 1922 nastąpił kolejny rozłam w PSL. Od PSL Lewica przeszło część działaczy do partii PSL "Wyzwolenie". W 1924 PSL Lewica połączyła się w grupą secesyjną z PSL Piast o nazwie Polski Związek Ludowców, tworząc Związek Chłopski.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wyklad - Marketing polityczny, Politologia, 1 rok UJ
cwiczenie 3(1), Politologia, 1 rok UJ
(7272) media w prl wyklad, Politologia, 1 rok UJ
Opracowanie tomu 9 wielkiej historii Polski by ChudY 2, Politologia, 1 rok UJ
pps, Politologia, 1 rok UJ
3 marzec 1921, Politologia, 1 rok UJ
Zagadnienia do egzaminu z historii XX wieku zebrane z forum, Politologia, 1 rok UJ
Lista ok. 120 zagadnienień do egzaminu, Politologia, 1 rok UJ

więcej podobnych podstron