Cellulit definicja, rodzaje i przyczyny powstawania
Terminem cellulit określa się nierówności skóry w postaci dołeczków, powstałe wskutek nieprawidłowego rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w skórze i zmian budowy tkanki łącznej. Termin ten powstał we Francji ponad 150 lat temu i zaczął pojawiać się w anglojęzycznych publikacjach w późnych latach 60-tych XX wieku. Najbardziej znanym określeniem tego stanu jest syndrom „skórki pomarańczowej". Medycznymi odpowiednikami nazwy cellulit są: panikulopatia lub lipodystrofia. Cellulit występuje u kobiet wszystkich ras, jednakże częściej spotykany jest u kobiet rasy białej i żółtej. Cellulit u mężczyzn zdarza się rzadziej, dotykając zwłaszcza mężczyzn z niedoborem androgenów takim jak syndrom Klinefeltera, hypogonadyzm, w stanach pokastracyjnych i u pacjentów, którzy otrzymywali estrogeny w terapii nowotworowej raka prostaty. Co ciekawe, u owych mężczyzn stopień zaawansowania cellulitu pogarszał się wraz ze wzrostem niedoboru androgenów. "Skórka pomarańczowa" nie ma związku z nadwagą nawet bardzo szczupłe osoby mogą mieć cellulit.
Prawidłową polską nazwą jest lipodystrofia, czyli nieprawidłowe rozmieszczenie tkanki tłuszczowej połączone z występowaniem obrzękowa - włóknistych zmian tkanki podskórnej. Przez wiele lat cellulit był postrzegany jako defekt kosmetyczne - estetyczny. Badania ostatnich lat wykazały, że na obraz tak niewinnie wyglądającej „skórki pomarańczowej" składa się szereg poważnych zaburzeń. Zaburzenia te dotyczą równowagi hormonalnej, funkcjonowania krążenia żylno-limfetycznego oraz nieprawidłowości obejmujących tkankę tłuszczową i łączną.
Cellulit dotyczy przede wszystkim kobiet. Pierwsze zmiany mogą pojawić się już w okresie dojrzewania i dotyczą ok. 12 % dziewcząt. W okresie ciąży ilość kobiet z widocznym cellulitem zwiększa się dodatkowo o 20%. W okresie przed menopauzą ilość kobiet dotkniętych cellulitem zwiększa się o kolejne 25%. Podsumowując: cellulit dotyczy ok. 60 - 70 % kobiet /niektórzy badacze oceniają tę ilość na 85 - 90 %/. Objawy cellulitu to nierówna, pofałdowana skóra w obrębie bioder, ud, kolan, pośladków, brzucha lub ramion z widocznymi guzkami i zgrubieniami. Zgrubienia są niekiedy na tyle duże, że w miejscu występowania powodują ból.
Bez wątpienia największe znaczenie w procesie tworzenia się zmian o charakterze lipodystrof ii mają hormony - estrogeny. Ich nadmiar jest odpowiedzialny za uruchomienie całej patologii. Powodują one rozszerzenie naczyń krwionośnych przez zmniejszenie napięcia żył.
Efektem tego jest zwiększona przepuszczalność naczyń i powstanie miejscowego obrzęku. Obrzęk powoduje ucisk na otaczające komórki, szczególnie tłuszczowe, które są w tym momencie gorzej odżywione i zaczynają nieprawidłowo funkcjonować. Efektem tych zaburzeń w obrębie komórek tłuszczowych jest ich powiększenie i gromadzenie substancji tłuszczowych. Kolejną zmianą są miejscowe stany zapalne, które kończą się licznymi zwłóknieniem! tkanki łącznej. Inną charakterystyczną cechą związaną z hormonami jest niezależna od ilości przyjętego pokarmu produkcja tkanki tłuszczowej. Produkcja ta podlega lokalnym - miejscowym mechanizmom hormonalnym. Innymi przyczynami powstawania cellulitu są predyspozycje genetyczne, złe nawyki żywieniowe, zbyt ciasny ubiór, siedzący tryb życia, otyłość, wiek, osłabienie tkanki łącznej, antykoncepcja hormonalna oraz hormonalna terapia zastępcza.
W rozwoju cellulitu można wyróżnić kilka faz:
I faza: po ujęciu skóry w fałd pojawia się niewielkiego stopnia pobruzdowanie, jest to wynikiem zastoju krwi żylnej oraz następowym wzrostem przepuszczalności naczyń żylnych
II faza: pojawiają się zagłębienia - obraz „ skórki pomarańczowej". W tej fazie mamy do czynienia z obrzękiem
III faza: zagłębienia widoczne są przy napinaniu mięśni, mówimy wtedy o tzw.: samoistnym objawie „skórki pomarańczowej"
IV faza: „skóra leopardzia" obserwujemy liczne, drobne grudki, guzki. Występuje nasilona patologia dotycząca wszystkich składowych cellulitu tzn.: naczyń żylnych, komórek tłuszczowych, tkanki łącznej
V faza: liczne duże guzy. Całkowita patologia, zmniejszająca komfort życia ze względu na dolegliwości bólowe w miejscach zmienionych chorobowo.
W specjalistycznych gabinetach i ośrodkach medycyny estetycznej wykonać można termografię, która uwidacznia zaburzenia ukrwienia w różnych obszarach skóry:
plamisty, nakrapiany obraz nadmiernej przepuszczalności naczyń włosowatych
większe ogniska przekrwienia, otoczone obszarami niedokrwienia
obraz grudek i drobnych guzków, określany mianem - leopardziej skóry
duże, ciemne, wybarwiające się obszary hypotermiczne sąsiadujące z obszarami przekrwienia