ZARZĄDZANIE I KOMUNIKOWANIE SPOŁECZNE

Dr Dorota Piontek

Wykład I; 16.09.2007

Komunikowane (comunicate) - być w relacji z kimś, czymś, uczestniczyć w czymś, zrzeszać się.

Działania i działania społeczne - Max Webber

Działania - wszystkie zachowania, które podejmowane są przez jednostkę, działania o charakterze świadomym, ale nienakierowane na innych ludzi.

Działania społeczne - zachowania podejmowane przez jednostkę, mające związek z innymi ludźmi.

Komunikowanie to działanie społeczne, czyli w jakiś sposób jest związane z innymi ludźmi.

Aksjomat metakomunikacyjny oznacza, że człowiek nie może się nie komunikować wszystko, co człowiek robi jest w jakimś stopniu komunikowaniem.

Pojęcie komunikowania rozumiane jest jako:

• Transmisja - przekazywanie informacji w bardziej szerokim znaczeniu tego terminu, przekazywanie informacji, idei, emocjo, umiejętności.

• Rozumienie - proces, dzięki któremu rozumiemy innych i sami staramy się być zrozumiani; proces, przez który dwie lub więcej osób dochodzą do tych samych myśli, uczuć, odczuć.

• Oddziaływanie - wszystkie sposoby, którymi ludzie oddziałują na siebie użycie wszystkich znaków i symboli, dzięki którym sprawuje się władze.

• Jako łączenie (tworzenie wspólnoty) - proces, który łączy nieciągłe części naszego żyjącego otoczenia, a więc tworzenie społecznej całości z jednostek przy użyciu języka lub znaków.

• Jako interakcja - społeczne interakcje za pomocą symboli

Symbole:

Werbalne - słowa, język (kod językowy)

Niewerbalne - to, co nie jest słowem

Komunikowanie niewerbalne

• Komunikowanie indywidualne - tworzone niezależnie od tego czy pozostajemy w kontakcie z innymi osobami - mowa ciała, niewerbalne aspekty komunikowania językowego, zmiana wielkości źrenic

Mowa ciała - mimika, gestykulacja, budowa ciała, makijaż, zapach, kolor skóry, płeć

Niewerbalne aspekty komunikowania - elementy, które towarzysza mowie artykułowanej (barwa głosu, sposób mówienia tempo

• Komunikaty interakcyjne; kontakt wzrokowy, terytorialność (orientacja własnościowa względem jakiegoś miejsca do którego jednak nie mamy praw formalnych), przestrzeń personalna (przestrzeń odczuwana psychicznie), informacja „fejsingowa” (polega na tym, że ludzie zwróceni do siebie twarzami tworzą pewną zamkniętą przestrzeń, do której inni nie mają dostępu).

Komunikowanie werbalne i niewerbalne - różnice

Werbalne	Niewerbalne
Nieciągłe	Ciągłe
Wysoka kontrola	Niska kontrola
Wewnętrzna struktura przekazu	Brak wewnętrznej struktury przekazu
Liczne reguły	Jedna reguła
Intoriolizacja i instytucjonizacja a edukacja	Naśladownictwo

Reguła stosowności rządzi komunikatem werbalnym

Intoriolizacja - nieuświadomiony proces uczenia się języka ojczystego

Instytucjonalna edukacja - uczymy się języka poprzez system edukacji.

Funkcje komunikacji niewerbalnej komunikowanie językowego

• Uzupełnianie (wzmacnianie bądź negocjacja) - komunikat może uzupełniać przekaz językowy wzmacniając go lub negując.

• Organizowanie komunikacji niewerbalnej może organizować przebieg komunikacji językowej

• Podkreślania - komunikat niewerbalny może podkreślać pewne elementy wypowiedzi językowej np. poprzez gestykulacje

• Jako wymiana

• Jako składnik procesu społecznego

Tradycje w dziedzinie komunikowania się:

• Socjopsychologiczna

• Komunikacja jako wpływ interpersonalny - poszukiwanie niewerbalnych praw komunikacji które są perswazyjnie skuteczne, a które nie

• Poszukiwanie uniwersalnych praw komunikacji

• Badanie wpływu E. Hovland

• Trzy przyczyny zróżnicowania perswazyjnego:, kto, co, komu (nadawca przekaz odbiorca)

• Dwa typy wiarygodności: fachowiec i rzetelność (fachowiec - cecha nadana, nadawca sprawia wrażenie, że wie, o czym mówi); (rzetelność - nadawca zakłada, że wierzy w to, co mówi

• Cybernetyczna

1. Komunikacja jako transmisja informacji

2. C. Shanon - informacja to coś, co redukuje niepewność

3. Zakłócenia jako wróg informacji, (Shanon uważał te zakłócenia jako problem komunikacji)

• Retoryczna

1. Komunikacja jako kunsztowne przemawianie publiczne

2. Cechy

• Mowa odróżnia człowieka od zwierząt

• Efektywność rozwiązywania problemów politycznych

• Przemawianie - komunikacja jednostronna

• Przygotowanie retoryczne

• Potęga i piękno języka - sztuka nie nauka

• Polityczna mowa domena mężczyzn

• Semiotyczna

1. Komunikowanie jako proces dzielenia się znaczeniami poprzez znaki

2. Znak - dowolny element zdolny do reprezentowania czegoś innego

3. Semiotyczny trójkąt Richardsa

MYŚL (ODNIESIENIE)




SŁOWO (SYMBOL) RZECZ (ODNOŚNIK)

4. Związek między słowem a rzeczą jest wieloznaczny

Słowa są to symbole ARBITRALNE, które same w sobie nic nie znaczą. Znaczenia nabierają dopiero w kontekście zdania.

DENOTACJA - znaczenie słownikowe, pojęcie definicji

KONOTACJA - znaczenie wywoływane przez ……………….

• Socjokulturowa

1. Komunikacja jako tworzenie i odgrywanie rzeczywistości społecznej

2. Ludzie tworzą i odtwarzają kulturę

3. E. Sapir i B. Whorf - relatywizm językowy

4. Proces komunikacji tworzy rzeczywistość, podejmuje ją, naprawia lub przekształca

• Krytyczna

• Fenomenologiczna

Hipoteza relatywizmu językowego

1. Język określonej ludzkiej zbiorowości będący jej tworem nadrzędnym myślenia i komunikowania się, organizuje sposób jej postrzegania świata i w związku z tym kształtuje świat.

2. Ponieważ różne zbiorowości wytworzyły odmienne systemy językowe, to ludzie posługują się tymi systemami postrzegając świat różnie.

30.09.07

ad. Tradycja krytyczna

1. komunikacja jako wyzwanie rzucone niesprawiedliwemu dyskursowi

2. szkoła frankfurcka

3. piętnowanie trzech cech współczesnej cywilizacji
   - kontrola nad językiem
   - rola mediów w przytępianiu wrażliwości na represje
   - ślepa ufność w metodę naukową

ad. Tradycja fenomenologiczna

1. komunikacja jako doświadczenie siebie i innych poprzez dialog

2. nacisk na interpretację własnych doświadczeń subiektywnych

3. trzy warunki porozumienia się ludzi

- stosowność - zgodność pomiędzy wewnętrznymi odczuciami człowieka i zewnętrznym wyrażaniem ich

• bezwarunkowo pozytywny stosunek - akceptacja dla innych, dla odrębności, inności ludzi

• pełne empatii zrozumienie - tymczasowe odłożenie na bok własnych wartości, własnych poglądów, po to by móc wysłuchać drugiego człowieka (współ odczuwanie)

Komunikowanie

Społeczny proces wytwarzania, przetwarzania i przekazywania informacji pomiędzy jednostkami, grupami i instytucjami społecznymi. Celem tego procesu jest ciągłe i dynamiczne kształtowanie, modyfikacja bądź zmiana wiedzy, postaw i zachowań w kierunku zgodnym z interesami i wartościami uczestników tego procesu.


Typy komunikowania





Masowe h

Instytucjonalne f

Grupowe l

Interpersonalne l

Intrapersonalne l

Poniższe kryteria zachodzą w piramidzie w następujący sposób:

- Kryterium częstotliwości zachodzenia - im niżej schodzimy na piramidzie tym silniejsze kryterium

- kryterium stopnia organizacji - im wyżej wchodzimy na piramidzie tym silniejsze kryterium

1. Komunikowanie wewnątrz (intra) jednostki (zachodzi na poziomie jednostki)
   Wszelki procesy emocjonalne i intelektualne zachodzące w umyśle jednostki

2. Komunikowanie pomiędzy (inter) jednostkami. Dot. dwóch osób, jest definiowane jako komunikowanie face to face. Osoby muszą znajdować się bezpośrednio przy sobie, inaczej jest to nazywane w komunikowaniu natychmiastowym sprzężeniem zwrotnym. Sprzężenie zwrotne jest to reakcja odbiorcy na komunikat nadawcy.
   Przekaz może być prywatny lub publiczny, prywatny dociera tylko do jego odbiorcy, publiczny do nieokreślonej liczby odbiorców.

3. Komunikowanie grupowe dot. małych grup społecznych, istnieje możliwość nawiązania bezpośrednich kontaktów pomiędzy wszystkimi członkami tej społeczności. Komunikowanie grupowe może przybrać postać intra i intergrupowe.
   - zachodzi wewnątrz grupy
   - zachodzi pomiędzy grupami

4. Komunikowanie instytucjonalne dot. wielkich grup społecznych, czyli takich w których nie występuje możliwość nawiązania bezpośrednich interakcji, tylko trzeba użyć technicznych środków przekazów. Przekaz na charakter pośredni, a sam komunikat ma charakter publiczny.
   Sprzężenie zwrotne jest opóźnione. Reakcja odbiorcy do adresata dociera później.

5. Komunikowanie masowe. Cechy które różnią ją od innych
   - konieczność zastosowania masowych technicznych środków przekazu np. gazeta, radio, kino, internet.
   - nadawca jest instytucja medialna
   - odbiorca to publiczność masowa
   - występowanie tzw. Gatekeepery (osoba, instytucje, które regulują przepływ informacji w procesie komunikowania masowego) instytucjami poza medialnymi to np. stowarzyszenia wyznaniowe.

Temat - Etapy rozwoju komunikowania ludzkiego

1. Era znaków i sygnałów
   - zaczyna się 20 tys. lat p.n.e. wraz z pojawieniem się praludzi
   - komunikowanie - instynktowne lub genetycznie nabyte reakcje na konkretne sygnały
   - pojawienie się standaryzowanych (wyuczonych i wspólnych dla danej grupy) sposobów komunikowania
   - komunikowanie - charakter kontaktowy

2. Era mowy i języka
   - człowiek z Cro - Magnon
   - ok. 100 tys. Lat temu - mowa artykułowana
   - oderwanie komunikowania od konkretnego miejsca, czasu i sytuacji.
   
   Właściwości języka jako instrumentu komunikowania
   - dwoistość - język składa się z 2 struktur fonologicznej i gramatycznej
   - produktywność - jest to dwoistość w wyniku której powstaje komunikat niosący treść
   - arbitralność - powoduje, że słowo nie musi być podobne do rzeczywistości którą reprezentuje
   - przemieszczenie - powoduje, że komunikat może być oderwany od miejsca, czasu i wydarzenia którego dotyczy
   - zdolność do wzajemnej wymiany - umożliwia odbiorcy zrozumienie komunikatów nadawcy pod warunkiem, że mówią tym samym językiem
   - specjalizacja - umożliwia przez nadawcę wywieranie wpływu na odbiorcy
   - transmisja kulturowa - umożliwia przekazywanie kultury w wymianę jednostką i społecznym ................umożliwia adoptowanie się do danej kultury
   
   Powstanie języka
   - koncepcja „Królik z kapelusza” - gwałtowna mutacja w zestawie genów u wczesnych homonidów lub rozrośnięty mózg (ewolucja punktualizmu)
   - koncepcja „ślimak na skale” - powolny rozwój języka w ciągu tysiąclecia
   - pidżyny - języki pomocnicze, którymi posługują się ludzie nie mający wspólnego języka
   - kreole - pidżyny, które stają się językiem ojczystym dla jakiejś społeczności
   
   Język to:
   - przekaźnik informacji prostych
   - słabo informuje o uczuciach i emocjach
   - szczególnie efektywny jako instrument perswazji i interakcji
   - funkcje języka (przekazu) wg Jakobsona
   - ekspresyjna (umożliwia wyrażanie emocji)
   ~ koratywna - umożliwia przekonanie, prerswazję
   ~ referencyjna - umożliwia odwołanie się, pokazanie swojej wiedzy
   ~ faktyczna - nawiązania i utrzymanie kontaktu społecznego
   ~ metajęzykowa - umożliwia mówienie o języku
   
   3 poziomy
   
   Co dana osoba mówi
   Co dana osoba ma na myśli
   Co odbiorca myśli, że nadawca miał na myśli
   

3. Era pisma
   a) 3500 r p.n.e. Sumerowie korzystają z systemu piktogramów
   b) 2600 r p.n.e. hieroglificzne pismo egipskie, trzy rodzaje znaków: ideogramy, fonogramy, deteminatyty
   c) 1800 r p.n.e. alfabet fenicki (bez samogłosek)
   d) 1400 r p.n.e. majstarsze zapisy chińskie
   e) 775 r p.n.e. Gracy rozwijają alfabet fonetyczny, teksty zapisuje się i czyta od lewej do prawej
   
   Pismo pozwala na utrwalenie wiedzy na nośnikach i pozwala na korzystanie z tej wiedzy pokoleniom późniejszym, co spowodowało rozrost wiedzy w późniejszych latach.

4. Era druku i komunikowania masowego
   - 450 r. pierwsze formy drukarskie w Chinach ( tablice drewniane, inkaust, papier )
   - 765 r. Japonia: książki z ilustracjami
   - 1049 r. Korea - ruchome czcionki kamionkowe
   - 1314 r. Chiny - ruchome czcionki drewniane
   - 1392 r. Korea - ruchome czcionki metalowe
   - 1445 r. - Gutemberg - pierwsza w Europie książka drukowana ruchomą czcionką i prasą drukarską.
   
   Początki ery druku i komunikowania masowego datuje się na 1445 r.
   

5. Era telekomunikacji i informacji
   - 1837 r. S. Morse demonstruje telegraf
   - 1839 r. L. Daguerre - zasady fotografii
   - 1840 r. - S. Morse - opracowanie tzw. alfabetu Moers'a
   - 1844 r. - wiadomość pierwszą publiczną linią telegraficzną - USA
   - 1851 r. kable podmorskie do komunikacji telegraficznej między Anglią i kontynentem
   - 1858 r. transoceaniczny kabel telefoniczny
   - 1876 r. A. Bell opracował telefon
   - 1877 r. T. Edison wynalazł fotograf
   - 1880 r. T. Edison wynalazł żarówkę
   - 1894 r. bracia Lumiere - aparat kinematograficzny
   - 1895 - 1897 Guliano Marconi i Aleksander Popow - radiotelegraf
   - 1906 r. - USA program radiowy składający się ze słowa i muzyki
   - 1923 - 26 Zworykin i Baid - telewizja
   
   Fonograf - pierwszy przedmiot zapisujący i odtwarzający dźwięki

6. Era komputerów

Temat - Modele

1. Model przekazu sygnałów C. Shannona i W.Wearera obejmuje następujące elementy.
   - źródło informacji
   - nadajnik
   - kanał przekazu
   - odbiornik
   - adresat informacji
   
   Odnosi się do Tradycji Cybernetycznej
   
   

Jego graficzna wersja wygląda następująco













Źródło Przekaz Sygnał Sygnał Przekaz

Informacji Nadajnik nadany Kanał odebrany Odbiornik Adresat







Źródło

Zakłóceń


Oznacza to w którą stronę idzie sygnał

Model ten powinien być rozpatrywany na trzech poziomach

Poziom A - kwestie techniczne. Jak dokładnie (ściśle) symbole komunikacyjne mogą być

przesyłane.

Poziom B - problemy semantyczne. Z jaką precyzją (dokładnością) przesyłane symbole

pokazują pożądane znaczenie. Jaki kod powinien być użyty.

Poziom C - problemy efektywności. Z jaką efektywnością otrzymane znaczenie prowadzi do

porządnego zachowania.

Trzy rodzaje szumów

• Techniczne, związane z kanałem

• semantyczne, związane z kodem

• psychologiczne związane z uczestnikami procesu komunikowania - mogą być spowodowane wzajemnym zainteresowaniem lub jego brakiem

Szum w kanale informacji, czyli zakłócenia na jakie może natrafić nadawca informacji.


Kod czyli sposób przekazywania informacji

Przepustowość i pojemność kanału

Zwroty socientyczne są to zwroty, aby nawiązać kontakt społeczny

Zwroty egocentryczne są to zwroty, aby wyrazić własną opinię.

Technika redukcji ( termin cybernetyczny oznaczający nadmiar)

Technika powtórzeń - nadawca powtarza elementy przekazu, aby do odbiorcy doszedł komunikat nie zniekształcony.

- 6 -

---