65. Warunki skuteczności, przyczyny i procedura obniżenia kapitału zakładowego spółki ZOO
Obniżenie kapitału zakładowego może mieć różne przyczyny. Może się np. okazać, że kapitał zakładowy określony w umowie spółki jest zbyt wysoki w stosunku do działalności prowadzonej przez spółkę. Wspólnicy mogą wtedy zdecydować o obniżeniu go i o dokonaniu wypłat z uzyskanych w ten sposób środków albo o utworzeniu z nich kapitału zapasowego lub rezerwowego. Z kolei obniżenie kapitału zakładowego przez umorzenie udziałów niektórych wspólników może mieć miejsce w przypadku zmiany składu osobowego wspólników. Może się także zdarzyć, że spółka przynosi straty. Wtedy celem obniżenia kapitału zakładowego może być wyrównanie bilansu spółki. Inną specyficzną przyczynę określa art.200 KSH, który stanowi, że spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów, przy czym jednym z wyjątków od tej zasady jest nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki. Jeżeli udziały nabyte w drodze egzekucji nie zostaną zbyte w ciągu roku od dnia nabycia, powinny być umorzone przez obniżenie kapitału zakładowego, chyba ze w spółce został utworzony w tym celu specjalny kapitał rezerwowy.
Obniżenie kapitału zakładowego następuje poprzez umorzenie udziałów (patrz zagadnienie 68.) albo przez zmniejszenie ich wartości nominalnej. W tym drugim przypadku, jeżeli kapitał zakładowy dzieli się na udziały o równej wartości nominalnej, zmniejszenie wartości nominalnej będzie dotyczyło wszystkich udziałów w równym stopniu. Gdy natomiast udziały w spółce nie mają równej wartości, możliwe jest zmniejszenie wartości nominalnej niektórych z nich . Należy jednak pamiętać, że na taką uchwałę muszą wyrazić zgodę ci wspólnicy, których mają dotknąć jej skutki . Obniżenie kapitału nie może nastąpić poniżej minimalnej wysokości kapitału zakładowego spółki z o.o., czyli 5000 zł ani poniżej najniższej wartości nominalnej jednego udziału spółki, czyli 50 zł.
Procedura obniżenia kapitału zakładowego w spółce z o.o. wymaga podjęcia kilku czynności, które stanowią też warunki skuteczności obniżenia kapitału zakładowego. Po pierwsze - Wspólnicy muszą dokonać zmiany umowy spółki poprzez podjęcie uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego większością 2/3 głosów. Umowa spółki może jednak ustanowić surowsze warunki powzięcia takiej uchwały. W przypadku ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników, tą uchwałę powinien podjąć zarząd, chyba że umorzenie następuje z czystego zysku. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać wysokość, o jaką kapitał ma być obniżony, oraz sposób jego obniżenia - tzn. czy ma ono nastąpić przez umorzenie udziałów spółki czy też przez obniżenie ich wartości nominalnej oraz powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.
Po drugie, zarząd spółki ma obowiązek przeprowadzić tzw. postępowanie konwokacyjne, polegające na zawiadomieniu wierzycieli spółki o planowanym obniżeniu i na ewentualnym zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (patrz zagadnienie 67.).
Ostatnim etapem jest zgłoszenie przez zarząd obniżenia kapitału do właściwego sądu rejestrowego i wpis obniżenia do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Do zgłoszenia tego należy dołączyć uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, dowody należytego wezwania wierzycieli (dowód publikacji ogłoszenia kierowanego do wierzycieli spółki) oraz oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw w terminie trzech miesięcy licząc od dnia ogłoszenia, zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni. W przypadku gdy umowa spółki przewiduje, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników, zamiast uchwały zgromadzenia wspólników należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, w formie aktu notarialnego, o spełnieniu wszystkich warunków obniżenia kapitału zakładowego przewidzianych w ustawie i umowie spółki oraz w uchwale o obniżeniu kapitału zakładowego. Jeżeli obniżenie kapitału zakładowego nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia podjęcia uchwały w przedmiocie obniżenia kapitału zakładowego spółki, sąd odmawia zarejestrowania obniżenia Obniżenie kapitału zakładowego jest dokonane z chwilą wpisu do rejestru prowadzonego przez sąd rejestrowy a wspólnicy mogą otrzymać zwrot należnych im kwot pieniężnych.
66. Istota konwersji wierzycieli jako postaci podwyższenia kapitału zakładowego spółki ZOO
Istota konwersji przejawia się w możliwości przekształcenia wierzytelności określonego podmiotu w stosunku do spółki w udziały spółki -dłużnika. Wniesienie wkładu jest świadczeniem wspólnika, wynikającym z dwustronnie zobowiązującej umowy spółki. Spółka, w zamian za wkład zobowiązana jest wydać wspólnikowi udziały. Efektem konwersji jest uzyskanie statusu wspólnika przez dotychczasowego wierzyciela i jednocześnie konfuzja wierzytelności i długu "w rękach" spółki, powodująca jej wygaśnięcie. Odpowiednio istnieje możliwość konwersji wierzytelności przysługującej dotychczasowemu wspólnikowi na udziały, obejmowane wskutek podwyższeniu kapitału zakładowego. Konfuzja wierzytelności i długu powoduje, że przedmiot wkładu zanika i nie ma możliwości zapisania jego po stronie aktywów w bilansie spółki. wygaśnięcie wierzytelności w stosunku do spółki nie powoduje zwiększenia bezwzględnej wysokości aktywów, ale zawsze skutkuje zmniejszeniem wysokości pasywów. Z ekonomicznego punktu widzenia jest to zjawisko równoważne zwiększeniu wysokości aktywów przy nie zmienionej wysokości pasywów. Po stronie pasywów następuje przesunięcie z pozycji zobowiązań do pozycji kapitał zakładowy. zarówno pozycja zobowiązania jak i kapitał zakładowy mieszczą się w bilansie po stronie pasywów i łączna wysokość pasywów nie ulega zmianie. Jednak wartość bilansowa rzeczywistych aktywów spółki wzrośnie, ponieważ zmniejszenie pozycji zobowiązań o odpowiednią sumę powoduje uwolnienie identycznej sumy aktywów, związanej dotychczas przez pasywa. Niewątpliwym efektem konwersji jest więc poprawa stopnia wypłacalności spółki, co ma niebagatelne znaczenie dla jej wierzycieli. Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy dotychczasowy wspólnik w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest jednocześnie jej wierzycielem z tytułu np. udzielonej spółce pożyczki. Art.14 ksh stanowi, że wspólnicy i akcjonariusze nie mogą dokonywać potrącenia wierzytelności wobec spółki z wierzytelnością spółki względem wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet udziałów lub akcji. Regulacja powyższa nie odnosi się jednak do potrącenia umownego, które jest dopuszczalne. Do zaistnienia potrącenia umownego potrzebna jest umowa pomiędzy dwoma osobami, będącymi wobec siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami. Skutkiem umowy jest umorzenie wierzytelności przysługującej wobec spółki w zamian za co umorzona zostaje wierzytelność spółki wobec wspólnika z tytułu wniesienia wkładu. § 3 omawianego artykułu stanowi, że w razie upadłości spółki w terminie dwóch lat od dnia zawarcia umowy pożyczki udzielonej jej przez wspólnika lub akcjonariusza, wierzytelność taką uważa się za wkład do spółki. To oznacza, że wierzytelność wspólnika należ traktować na równi z jego wkładem, co w praktyce oznacza, że wierzyciel - wspólnik traci możliwość zaspokojenia swojej wierzytelności z pierwszeństwem przed zaspokojeniem pozostałych wspólników z tytułu wniesionych wkładów.
67. Istota i cele postępowania konwokacyjnego w przypadku obniżenia kapitału zakładowego sp. Zoo
Postępowanie konwokacyjne jest jednym z trzech niezbędnych etapów procesu obniżenia kapitału zakładowego.
Celem postępowania konwokacyjnego jest uniknięcie sytuacji, w której wierzyciele znajdą się w niekorzystnej sytuacji z powodu powiększenia ryzyka niepokrycia wierzytelności. Z tego powodu zarząd zobowiązany jest ogłosić o uchwale o obniżeniu kapitału zakładowego i wezwać wierzycieli spółki, którzy się na to nie zgadzają do zgłoszenia swoich roszczeń i zabezpieczenia swoich interesów. Ogłoszenie publikuje się w Monitorze sądowym i gospodarczym oraz w piśmie przeznaczonym do ogłoszenie spółki. Wierzyciele są wzywani do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia wezwania. Wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego. Wierzyciele mogą ponadto żądać zabezpieczenia roszczeń niewymagalnych, powstałych przed dniem ogłoszenia uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego i zgłoszonych w terminie 3 miesięcy, jeżeli uprawdopodobnią, że obniżenie zagraża zaspokojeniu tych roszczeń oraz że nie otrzymali od spółki zabezpieczenia.
68.Przyczyny i sposoby umarzania udziałów w spółce zoo.
Przyczyny umarzania udziałów w sp. zoo:
chęć wypłaty określonych kwot wspólnikom, którzy nie mogą zbyć udziału, albo tez kwoty z tytułu zbycia są niskie;
rezygnacja wspólnika z członkowstwa w spółce zoo (umorzenie dobrowolne- wspólnik zgadza się na umorzenie udziału w drodze jego nabycia przez spółkę);
wykluczenia danego wspólnika ze spółki z o.o. - mocą decyzji spółki za naruszenie umowy spółki(umorzenie przymusowe)
Sposoby umorzenia udziałów w sp. zoo:
umorzenie udziałów z czystego zysku, które następuje bez konieczności obniżenia kapitału zakładowego
umorzenie udziałów przez obniżenie kapitału zakładowego, z którego finansowane jest wynagrodzenie za umorzone udziały.
Ad.1. Polega na wypłacie wynagrodzenia za umorzony udział nie z kwot uzyskanych z obniżenia kapitału zakładowego, lecz z czystego zysku. W przypadku umorzenia udziałów z czystego zysku nie następuje obniżenie kapitału, nie następuje także zmiana umowy spółki, w efekcie czego sama uchwała nie wymaga formy aktu notarialnego. Skuteczność umorzenia nie jest uzależniona od zarejestrowania zmiany przez sąd rejestrowy, lecz następuje z chwila podjęcia uchwały zgromadzenia wspólników o umorzeniu udziału. Po umorzeniu zarząd spółki zobowiązany jest jedynie zgłosić sądowi rejestrowemu nową listę wspólników wraz z wnioskiem o wpis zmiany danych wspólników w Krajowym Rejestrze Sądowym. Z chwilą umorzenia części udziałów z zysku zmniejsza się suma wartości nominalnych wszystkich udziałów, co powoduje, że wartość pozostałych udziałów jest niższa od wartości kapitału zakładowego.
Ad.2. Polega na pozyskaniu przez spółkę środków na wypłatę wynagrodzenia za umarzany udział poprzez obniżenie kapitału zakładowego spółki. Obniżenie kapitału powoduje konieczność powiadomienia o tym wierzycieli, uzyskania ich zgody na umorzenie, a w razie braku zgody - zaspokojenie lub zabezpieczenie ich roszczeń wobec spółki. Przeprowadzenie umorzenia w ten sposób wymaga zatem zachowania wszelkich wymogów procedury obniżenia kapitału zakładowego. Przede wszystkim zatem uchwała o umorzeniu podejmowana jest w formie aktu notarialnego gdyż połączona jest ze zmianą umowy spółki polegającej na obniżeniu jej kapitału zakładowego. Niezbędne jest przeprowadzenie postępowania konwokacyjnego oraz dokonanie wpisu przez sąd rejestrowy zmiany umowy spółki obejmującej zwłaszcza nową (obniżoną) wysokość jej kapitału zakładowego. Dopiero po dokonaniu wpisu spółka wypłacam byłym wspólnikom, których udziały zostały umorzone wynagrodzenie.
74. Wskaż funkcje zarządu spółki zoo i scharakteryzuj istotę i zasady reprezentacji jej w obrocie prawnym.
Funkcje zarządu spółki zoo:
prowadzenie spraw spółki- podejmowanie decyzji we wszystkich sferach działania spółki oraz decyzji przygotowujących lub wykonujących czynności prawne.
reprezentacja spółki na zewnątrz - członkowie zarządu reprezentują i prowadzą sprawy spółki w zakresie wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.
Istotą reprezentacji spółki zoo jest to, że do dokonania przez stronę określonej czynności prawnej wymagane jest złożenie oświadczenia woli przez dwie osoby lub więcej. Reprezentacją mogą być objęte wszystkie czynności mieszczące się w zakresie umocowania podmiotu uprawnionego do reprezentacji w tym przypadku będą to członkowie zarządu. Zasadą jest, że do składania oświadczeń w imieniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uprawnieni są dwaj członkowie zarządu (dowolni) lub jeden członek zarządu łącznie z prokurentem. Oczywiście jeśli zarząd jest jednoosobowy, całkowicie wystarczające będzie działanie jednego członka zarządu. Umowa spółki może również przewidywać, że zawieranie umów z daną spółką wymaga podpisów wszystkich członków zarządu, kilku członków lub jednego. Wszelkie informacje dotyczące tego, kto jest członkiem zarządu spółki, znajdują się w odpisie z rejestru danej spółki. Odpis z rejestru jest podstawą do działania oraz środkiem ostrożności dla podmiotu zamierzającego zawrzeć umowę z spółka zoo. W umowach często spotyka się ustanowienie reprezentacji łącznej dla składania przez zarząd oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych spółki powyżej określonej ich wartości. Przykładowo: reprezentacja jednoosobowa jest wystarczająca do kwoty 25.000 zł, a w przypadku czynności ją przekraczających wymagana jest reprezentacja łączna. Umowa spółki może również przewidywać np. konieczność łącznej reprezentacji z udziałem 3 członków zarządu.
142.Podstawowe unormowania ochronne akcjonariuszy nie akceptujących udziału w Spółce Europejskiej oraz wierzycieli spółek biorących udział w tworzeniu SE.
Akcjonariusze, którzy głosowali przeciwko połączeniu, mogą żądać wykupu swoich akcji. Następnie
składają spółce pisemne żądanie wykupu wraz z dokumentami uprawniającymi do wykonywania praw z
akcji w terminie 10 dni od powzięcia uchwały o połączeniu. Akcjonariusze spółki publicznej składają
imienne świadectwo depozytowe wystawione zgodnie z przepisami Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowym. Spółka, nabywając akcje własne, wypaca cene wykupu akcjonariuszom w terminie 3 tygodni od dnia ogłoszenia przez spółkę. Osoby, które zamierzają wykupić akcje, wpłacają należność równą cenie wszystkich nabywanych akcji (cena wykupu) na rachunek bankowy spółki w terminie trzech tygodni od dnia ogłoszenia ceny wykupu przez spółkę. Po upływie tego terminu spółka wypłaca cenę wykupu akcjonariuszom oraz wydaje nabywcom dokumenty uprawniające do wykonywania praw z akcji w terminie 14 dni.
W przypadku gdy po wydaniu zaświadczenia sąd prawomocnym orzeczeniem stwierdzi nieważność uchwały o połączeniu albo ją uchyli, akcjonariusz, który poniósł szkodę w wyniku dokonania wpisów na podstawie uchwały uznanej za nieważną lub uchylonej, może dochodzić jej naprawienia od SE bez względu na winę członków jej organów.
Instrumentem mającym chronić interesy wierzycieli jest przyznanie im uprawnienia do żądania od SE zaspokojenia ich roszczeń lub uprawnienia do żądania zabezpieczenia tych roszczeń w przypadku przeniesienia siedziby statutowej spółki europejskiej. Zaspokojenie wierzytelności następuje przez spełnienie na rzecz wierzyciela SE świadczenia stanowiącego przedmiot tej wierzytelności. W omawianym przypadku spełnienie to będzie mogło nastąpić także przed nadejściem terminu wymagalności danej wierzytelności. Z kolei zabezpieczenie wierzytelności SE może nastąpić w różny sposób, w szczególności przez złożenie odpowiedniej sumy pieniędzy do depozytu sądowego (art. 364 §1 k.c.), ale także przy wykorzystaniu zabezpieczeń osobowych (np. udzielenie poręczenie lub gwarancji, wystawienie weksla), jak i rzeczowych (np. ustanowienie hipoteki, zastawu). Z art. 364 §2 k.c. wynika jednak, iż ustanowienie zabezpieczeń innych niż złożenie odpowiedniej sumy do depozytu sądowego może nastąpić tylko, gdy zaistnieje ważny powodów. Za taki można traktować np. trudną sytuację finansową zobowiązanej SE, która uniemożliwiać będzie zdeponowanie wymaganej kwoty pieniężnej. Wierzyciele SE mogą żądać alternatywnie zaspokojenia lub zabezpieczenia swych należności. Uprawnienie wierzyciela SE do żądania od tej spółki zaspokojenia lub zabezpieczenia jego wierzytelności przysługuje mu tylko w razie łącznego spełnienia dwóch przesłanek. Pierwszą z nich jest zgłoszenie przez wierzyciela jego roszczenia w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały o przeniesieniu siedziby statutowej- wierzyciel może zgłosić swoje roszczenia w każdej formie. Przekroczenie terminu skutkuje tym, że wierzyciel będzie mógł dopiero po nastaniu terminu wymagalności swego roszczenia dochodzić go od SE (dłużniczki), która przeniosła już swą siedzibę statutową do innego państwa członkowskiego. Drugą przesłanką powstania po stronie wierzyciela SE uprawnienia jest uprawdopodobnienie, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez przeniesienie siedziby statutowej. Uprawdopodobnienie nie stanowi udowodnienia. Od wierzycieli SE nie można wymagać dostarczenia dowodów w ścisłym znaczeniu, co z pewnością istotnie ułatwi im spełnienie omawianej przesłanki.
143. Warunki prawne skutecznej zmiany siedziby SE
Organ zarządzający lub administrujący sporządza plan przeniesienia i ogłasza go zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym znajduje się statutowa siedziba. Plan ten zawiera aktualne dane dotyczące firmy, siedziby statutowej i numeru wpisu do rejestru oraz: proponowaną statutową siedzibę SE, proponowany statut SE, w tym, w odpowiednim przypadku, jej nową firmę, wszelkie skutki, jakie przeniesienie może mieć dla zaangażowania pracowników spółki, proponowany harmonogram przeniesienia, wszelkie prawa przewidziane w celu ochrony akcjonariuszy lub wierzycieli. Organ zarządzający lub administrujący sporządza sprawozdanie wyjaśniające i uzasadniające aspekty prawne i ekonomiczne przeniesienia oraz wyjaśniające skutki przeniesienia dla akcjonariuszy, wierzycieli i pracowników. Akcjonariusze i wierzyciele SE mają prawo, przynajmniej na jeden miesiąc przed walnym zgromadzeniem zwołanym w celu podjęcia uchwały o przeniesieniu, przeglądać w statutowej siedzibie SE plan przeniesienia oraz mogą żądać otrzymania bezpłatnych kopii tych dokumentów. Państwo Członkowskie może, w stosunku do SE zarejestrowanych na jego terytorium, przyjąć przepisy w celu zapewnienia należytej ochrony akcjonariuszy mniejszościowych, którzy wypowiedzieli się przeciwko przeniesieniu. Uchwała w sprawie przeniesienia może zostać podjęta najwcześniej po upływie dwóch miesięcy następujących po ogłoszeniu planu przeniesienia. Uchwała taka podejmowana jest większością głosów nie niższą niż dwie trzecie głosów oddanych. SE musi wykazać, że w odniesieniu do zobowiązań powstałych przed ogłoszeniem planu przeniesienia interesy wierzycieli oraz posiadaczy innych praw w stosunku do SE (w tym podmiotów prawa publicznego) są należycie chronione, zgodnie z wymogami prawa Państwa Członkowskiego, w którym znajduje się dotychczasowa siedziba statutowa SE. W Państwie Członkowskim, w którym SE ma swoją statutową siedzibę, sąd, notariusz lub inny właściwy organ wydaje zaświadczenie potwierdzające w sposób nie budzący wątpliwości dopełnienie czynności i formalności wymaganych przed przeniesieniem. Nowa rejestracja może nastąpić dopiero po przedstawieniu zaświadczenia oraz jeśli zostanie udowodnione, że dokonano wszystkich czynności wymaganych do zarejestrowania spółki w państwie, w którym mieści się jej nowa statutowa siedziba. Przeniesienie siedziby SE oraz wynikające z tego zmiany w jej statucie są skuteczne od daty zarejestrowania SE w rejestrze nowej statutowej siedziby. w rejestrze nowej statutowej siedziby. Wraz z ogłoszeniem rejestracji nowej statutowej siedziby, siedziba ta staje się skuteczna wobec osób trzecich. Jednakże, jeżeli informacja o wykreśleniu z rejestru dotychczasowej siedziby nie została ogłoszona, osoby trzecie mogą nadal powoływać się na tę okoliczność, chyba że SE udowodni, że osoby trzecie wiedziały o zmianie siedziby statutowej spółki.