Praca zaliczeniowa z wstępu do socjologii na temat bezrobocia
Podstawowe pojęcia związane z bezrobociem:
Bezrobotny - jest to człowiek, który chce pracować i aktywnie szuka pracy, ale nie może otrzymać zatrudnienia przy istniejących stawkach płac.
Stopa bezrobocia - jest miarą bezrobocia , ale oblicza się ją jako stosunek liczby bezrobotnych do liczby stanowiących siłę roboczą i wyraża się w procentach.
Przyczyny bezrobocia:
Istnieją różne przyczyny stania się bezrobotnym. Można z pracy zrezygnować , np. robią to ludzie młodzi na czas wychowywania dzieci. Niektórzy tracą pracę , gdyż są zwalniani z zamykanych nierentownych zakładów lub firm. Część ludzi po okresie bierności zawodowej wraca na rynek pracy i od początku szuka nowego zatrudnienia. Ponadto każdego roku siłę roboczą zasilają młodzi ludzie którzy właśnie ukończyli szkoły.
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny w Polsce jest około 2,5 miliona bezrobotnych.
Większość z nich utraciła już prawo do zasiłku . Wiadomo że w rzeczywistości liczba bezrobotnych jest wiele większa. W takim tempie Polska bardzo szybko osiągnie 20% stopę bezrobocia. Dzisiejsza sytuacja , gdy zasiłki dla bezrobotnych są tylko trochę mniejsze od pensji, jest absolutnie nienormalna. Ludziom nie opłaca się pracować , gdy np. mają dojeżdżać do pracy, gdyż po odjęciu z pensji , będą mieli mniej niż biorący zasiłek dla bezrobotnych. Państwo wydaje ogromną sumę pieniędzy , ażeby dopłacać do ludzi , którym najczęściej nie chce się pracować Oczywiście są przypadki , szczególnie w miejscowościach, gdzie zamknięto duże zakłady przemysłowe, że faktycznie nie można znaleźć pracy. Ale zamiast dawania bezrobotnym zasiłku , lepiej np. oddłużyć te zakłady i pozwolić mu funkcjonować , albo zorganizować kursy umożliwiające pracownikom tych zakładów uzyskanie innego zawodu. Przyczyną bezrobocia w naszym kraju jest również słaby rozwój pośrednictwa pracy oraz niewystarczająca motywacja spowodowana niskimi zarobkami , a na dodatek potęgowana możliwością tzw. dorabiania na czarno przy równoczesnym pobieraniu zasiłku. Przeciwdziałać rosnącemu bezrobociu można zwiększając rozwój gospodarczy, stymulując wzrost produkcji i usług , obniżając niektóre podatki oraz stopy kredytowe co spowoduje wzrost inwestycji i ożywi popyt. Ważnym czynnikiem w walce z bezrobociem jest również stabilność prawa gospodarczego i aktywizowanie regionów zacofanych gospodarczo. Nie można podzielić kraju na lepszy i gorszy. Środki z budżetu państwa powinny być wykorzystywane tak , aby niwelować różnice gospodarcze , a więc również zmniejszyć bezrobocie na terenie całego kraju równocześnie. Trzeba tak rozwinąć działalność pośrednictwa pracy czyli udzielenie pomocy bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w znalezieniu odpowiednich pracowników. Należy Zwiększyć współpracę urzędów pracy z dużymi koncernami na danym terenie. Szczególnym zagrożeniem jest bezrobocie chroniczne przejawiające się tendencją w której wraz z rosnącym czasem braku aktywności zawodowej maleje szansa na znalezienie i podjęcie pracy. Dlatego tak ważne jest szkolenie bezrobotnych a także przyzwyczajenie ich oraz pomoc przy przekwalifikowaniu zawodowym. Wszystkie usługi jakie może zaoferować państwo osobie bezrobotnej w celu jej zatrudnienia muszą być bezpłatne. Bezrobocie rośnie i jest trwale skoncentrowane wśród kobiet, młodzieży oraz osób dotkniętych bezrobociem długookresowym.
Udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w danej grupie
Wyszczególnienie 1998 Luty 1999
Luty Listopad
W % ogólnej liczby bezrobotnych +/- w porównaniu do
W danej grupie II1998 XI1998
Ogółem 38,1 35,4 34,8 -3,3 -0,6
Mężczyźni 33,8 29,5 31,3 -2,5 1,8
Kobiety 42,3 40,8 38,4 -3,9 -2,4
Miasta 39,7 36,0 33,9 -5,8 -2,1
Wieś 35,4 34,4 36,4 1,0 2,0
Struktura bezrobocia według wieku
Wyszczególnienie 1998 Luty 1999
Luty Listopad
Stopa bezrobocia +/- w porównaniu do
w % II1998 XI1998
Do 24 lat 25,6 23,3 29,9 4,3 6,6
25 - 34 11,8 10,6 13,6 1,8 3,0
35 - 44 9,6 9,1 10,7 1,1 1,6
45 lat i więcej 7,3 6,9 7,7 0,4 0,8
Teraz opiszę szczegółowo jak planują zwalczać i zapobiegać bezrobociu gminy
Bezrobocie jako problem społeczny pojawiło się wraz ze zmianą ustroju politycznego i gospodarczego po roku 1989. Mówi się, że wcześniej istniało w formie ukrytej. Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobocia z 14 grudnia 1994 roku określa zadania państwa w zakresie zatrudnienia , łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz powołuje instytucję wykonawczą , w postaci Rejonowych Biur Pracy. Ustawa wymienia następujące świadczenia państwa dla rozwiązywania problemów bezrobocia i łagodzenia jego skutków:
· pośrednictwo pracy
· doradztwo zawodowe
· kluby pracy
· szkolenia, przekwalifikowania
· prace interwencyjne i roboty publiczne
· pożyczki na tworzenie nowych stanowisk pracy oraz na samo zatrudnienie
· pomoc absolwentom przy podejmowaniu pierwszej pracy
· zasiłki dla bezrobotnych i szkolenie
· programy socjalne
Zarząd Gminy powołał Pełnomocnika ds. zatrudnienia i bezrobocia. Jego zadaniem jest nawiązanie bliskiej współpracy z Rejonowym Urzędem Pracy oraz koordynacja na terenie
Gminy działań związanych z walką z bezrobociem. W dobie gospodarki wolnorynkowej Gmina jest i musi być pracodawcą , inicjatorem działań na rzecz ograniczenia , przeciwdziałania i łagodzenia skutków bezrobocia oraz mediatorem w sytuacji konfliktu pracodawców i pracowników.
Wyposażenie prawne Gminy w tym zakresie to stymulowanie rozwoju, tworzenie mechanizmów zachęt oraz promocja przedsiębiorczości. Instrumentami służącymi realizacji tego celu są:
· polityka gospodarcza gminy
· wysokość podatków
· możliwość dzierżawy gruntów, lokali użytkowych itp.
· Pozyskanie środków na rozwój tzw. small businessu, m.in. z funduszu PHARE i innych źródeł zagranicznych.
Poniżej opisuję działania leżące w zakresie możliwości realizacyjnych Gminy.
Prace interwencyjne
Inicjowanie i organizowanie prac w jednostkach administracji samorządowej oraz propagowanie ich w zakładach położonych na terenie Gminy. Zgodnie z ustawą przysługują następujące formy refundacji finansowane przez RUP:
1. Refundacja wynagrodzenia oraz składek na ZUS w wysokości:
· 36% wynagrodzenia na jednego pracownika w przypadku zatrudnienia do 6 miesięcy
· najniższego wynagrodzenia w przypadku zatrudnienia do 12 miesięcy, jeżeli refundacja obejmuje koszty co drugi miesiąc.
2. Przyznanie refundacji wynagrodzenia w wysokości nie wyższe j niż 150% przeciętnego wynagrodzenia jeżeli praca trwała co najmniej 6 miesięcy, a zakład pracy zatrudnia bezrobotnych po zakończeniu tych prac przez okres dalszych 6 miesięcy
Roboty publiczne
Inicjowanie i organizacja przez Zarząd Gminy w oparciu o inwestycje własne i planowane
przedsięwzięcia . RUP refunduje wynagrodzenia oraz składki ZUS w wysokości:
· 1/25 najniższego wynagrodzenia za każdy dzień w przypadku robót trwających do 7 dni w miesiącu
· 75% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku robót trwających do 6 miesięcy
· 100% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku zatrudnienia do 12 miesięcy (refundacja co drugi miesiąc)
Tworzenie dodatkowych miejsc pracy
· upowszechnianie informacji wśród pracodawców o możliwości zaciągnięcia w RUP pożyczek do wysokości 20-krotnego przeciętnego wynagrodzenia na uruchomienie jednego miejsca pracy , pod warunkiem zorganizowania miejsc pracy w terminach określonych w umowie oraz zatrudnieniu skierowanych bezrobotnych przez okres co najmniej 24 miesięcy.
· Promowanie inwestorów tworzących miejsca pracy dla bezrobotnych w ramach przewidywanych inwestycji
· promowanie i popieranie działalności na własny rachunek. Zarząd Gminy określi preferowane gałęzie działalności gospodarczej na terenie Gminy .Natomiast RUP udziela bezzwrotnej pożyczki do wysokości 20-krotnego przeciętnego wynagrodzenia z możliwością umorzenia do 50% w przypadku prowadzenia działalności przez okres co najmniej 24 miesięcy.
Wspieranie działań innych instytucji
· Gminny Klub Pracy - Gmina zapewni odpowiednie warunki lokalowe, wyposażenie Klubu oraz upowszechnianie informacji o jego działalności.
· Agencja Pośrednictwa Pracy - gromadzenie informacji o wolnych miejscach pracy, rejestrowanie i gromadzenie informacji o bezrobotnych
Zapobieganie zwiększaniu się bezrobocia
· udostępnienie terenów pod działalność gospodarczą
· kojarzenie inwestorów kapitałowych z kontrahentem gminnym
· prowadzenie promocji posiadanych nieruchomości
· budowa obiektów użyteczności publicznej
· pomoc firmom zwiększającym zatrudnienie w Gminie
· ułatwienia dla tworzących się zakładów produkcyjnych, usługowych i handlowych
Bezpośrednia pomoc dla bezrobotnych
Budżet Państwa posiada fundusze na wypłaty zasiłków dla bezrobotnych, wypłacanych nie dłużej niż jeden rok. Gmina jedynie pośredniczy w ich rozdzielaniu. Na ogół jednak ich wysokość i okres pobierania są niewystarczające na utrzymanie rodziny . Gmina pomaga tym rodzinom poprzez przyznawanie zasiłków celowych na zakup opału, odzieży, opłacenie energii elektrycznej itp.
Podstawowym zadaniem Gminy jest dotarcie z pomocą do każdej rodziny cierpiącej z powodu bezrobocia oraz eliminowanie przypadków wspierania osób unikających zatrudnienia. Te nieprawidłowości można łatwo usunąć poprzez powiązanie wypłacania zasiłku ze świadczeniem pracy na rzecz Gminy. Wówczas rodziny dotknięte rzeczywistym bezrobociem mogą , do czasu znalezienia zatrudnienia, otrzymywać zasiłek w odpowiedniej wysokości
W Unii Europejskiej szuka dziś pracy około 18 mln osób, bezrobocie objęło 10,2 proc. zawodowo czynnych. Oznacza to, że wskaźnik bezrobocia jest w Unii jest przeszło dwukrotnie wyższy niż w Stanach Zjednoczonych (4,5 proc.) i trzykrotnie wyższy niż w Japonii (3 proc.). Taka sytuacja powoduje, że w warunkach Jednolitego Rynku, realizującego zasadę swobodnego przepływu osób (pracowników) i dążącego do coraz to ściślejszych form integracji (unia walutowa) kraje członkowskie UE muszą zacząć poważnie myśleć o tym, jak wspólnie rozwiązać problemy związane z brakiem pracy. Ponadto, wspólne działanie, dzięki poprawieniu mobilności przestrzennej, zawodowej i kwalifikacyjnej pracowników uczyni ich lepiej przygotowanymi do wejścia na europejski rynek pracy, tym samym polepszy też konkurencyjność unijnych przedsiębiorstw. Innymi słowy, przy tak daleko posuniętej integracji, bezrobocie przestaje być tylko wewnętrznym problem kraju w którym występuje.
Komisja Europejska od dość dawna próbuje rozwiązać problem bezrobocia. Już w 1977r. wydała zalecenie, zgodnie z którym należy wprowadzić w państwach członkowskich specjalne programy szkolenia zawodowego dla wszystkich osób poniżej 25 roku życia, nie uczęszczających do szkół, a będących bezrobotnymi lub zagrożonymi bezrobociem. Również w przyjętej w 1993 r. „Białej Księdze o konkurencyjności, wzroście i zatrudnieniu” znalazły się wskazówki, jak walczyć z rosnącym problemem bezrobocia. Realizacja programu przedstawionego w „Białej Księdze” miała umożliwić stworzenie do 2000 r. 15 milionów nowych miejsc pracy i zmniejszenie stopy bezrobocia o połowę. Cel ten miał być osiągnięty przede wszystkim poprzez ściślejsze powiązanie wzrostu gospodarczego z tworzenie nowych miejsc pracy. Jednak wzrost gospodarczy krajów UE nie prowadził w dostatecznym stopniu do wzrostu zatrudnienia. W latach 1970-1992, PKB krajów członkowskich Unii wzrósł o 81 proc, tymczasem zatrudnienie w tym samym okresie tylko o 9 proc. Sytuacja taka określana jako wzrost bez zatrudnieniowy (jobless growth). Strategia przedstawiona w „Białej Księdze” proponuje m.in. reformę unijnego rynku pracy poprzez zwiększenie jego elastyczności, usunięcie antybodźców wzrostu zatrudnienia i poprawy konkurencyjności. Wielu ekspertów jest zdania, że gdyby kraje członkowskie Unii Europejskiej z większym zaangażowaniem realizowały zalecenia Komisji zawarte w „Białej Księdze” z 1993 r. poziom bezrobocia byłby dzisiaj niższy i może nie byłoby potrzeby zorganizowania w listopadzie 1997 r. specjalnego szczytu UE poświęconego bezrobociu. Stwierdzono tam, że bezrobocie w krajach Unii stanowi ogromne wyzwanie, a strategia jego obniżania wymaga „nowego podejścia” do problemu. Owe nowe podejście oznacza przede wszystkim działania na rzecz koordynacji polityki zatrudnienia w państwach członkowskich. Koordynacja polityki zatrudnienia ma wzorować się na koordynacji polityki gospodarczej, przygotowującej „Piętnastkę” do Unii gospodarczej i walutowej. Wnioski Rady Europejskiej ze szczytu w Luksemburgu rozpoczynają się charakterystycznym zdaniem: „ Kwestie zatrudnienia są jedną z podstawowych trosk obywateli Europy - należy zatem dołożyć wszelkich starań, aby zwalczać bezrobocie, którego obecny poziom zagraża spoistości naszych społeczeństw”.
Bezrobocie oznacza straconą produkcję, jak również trudną sytuację osobistą tych, którzy nie maja pracy. Oprócz zmniejszenia produkcji bezrobocie wywołuje wyższe wydatki rządu na zasiłki dla bezrobotnych i programy pomocy społecznej . Z czasem owe wydatki wyrażaj się w wyższych podatkach płaconych przez
Pracujących w gospodarce ludzi - co samo w sobie też stanowi problem.
Rodzaje bezrobocia
Bezrobocie wywoływane jest działaniem różnych przyczyn, z których każda wymaga zastosowania odmiennej metody naprawczej. Bezrobocie może mieć charakter przejściowy (frykcyjny), cykliczny, strukturalny, lub ukryty. Bezrobocie przejściowe (frykcyjne) występuje wtedy, gdy ludzie przechodzą z jednego miejsca pracy na drugie, wymagające podobnych kwalifikacji. Bezrobocie przejściowe jest wywoływane przez zwykłe wahania podaży i popytu na produkty. Zwykle ma ono charakter czasowy, trwa od kilku dni do kilku tygodni.
Bezrobocie cykliczne wywoływane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej - to znaczy przez szeroko zakrojoną obniżkę ogólnego poziomu wydatków w gospodarce. Zwykle trwa ono przez okres kilku tygodni lub miesięcy, aż do chwili gdy wzrost poziomu działalności gospodarczej doprowadzi do wzrostu produkcji i popytu na siłę roboczą.
Bezrobocie strukturalne spowodowane jest potrzebą znacznych zmian kwalifikacji pracowników, wywołanych innowacjami technologicznymi lub zmianami względnej konkurencyjności danej gałęzi przemysłu. Ogólnie rzecz biorąc, bezrobocie strukturalne może być wywołane przez zmiany technologii, czynniki geograficzne, zmiany struktury popytu konsumpcyjnego lub konkurencję zagraniczną. Bezrobocie strukturalne może trwać latami, aż do chwili, gdy robotnicy uzyskają nowe kwalifikacje odpowiednie do nowych miejsc pracy.
Bezrobocie ukryte dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach dotyczących bezrobocia, ponieważ są oni zatrudnieni w niepełnym wymiarze pracy mimo wyrażania gotowości do pracy w pełnym wymiarze, albo też pracują na stanowiskach nie wymagających posiadanych przez nich kwalifikacji, albo też zostali zniechęceni do poszukiwania pracy po długim okresie bezskutecznych prób podjęcia pracy.
Bezrobocie w Polsce
Szacuje się obecnie, że w Polsce bez pracy pozostaje 2,496 mln osób , z czego 1,426 mln to kobiety. Wskaźnik bezrobocia w naszym kraju pod koniec sierpnia 2000 roku wynosił 13,8 %. Najgorsza sytuacja panuje w Warmińsko-Mazurskiem, gdzie wskaźnik bezrobocia wynosi 23,3 %. Wynika to ze słabej struktury gospodarczej w tym rejonie, czyli zbyt malej ilości ośrodków miejskich, które umożliwiłyby znalezienie pracy większej ilości osób. Dobrym przykładem jest Mazowsze, które ma najniższy wskaźnik bezrobocia w Polsce - 10,4 %. Kluczowy wpływ na to ma Warszawa, w której podobnie jak w Poznaniu najłatwiej znaleźć pracę. Stopa bezrobocia wynosi tam zaledwie 3,1 %. Z kolei powiatem o najwyższym w kraju bezrobociu - 31,7 %, są Bartoszyce. Pracy nie ma tu 8,7 tys. osób. Dużą grupę stanowią ludzie w wieku przedemerytalnym. Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano w województwach: lubuskim (19,1%), kujawsko-pomorskim (17,9%), zachodniopomorskim (17,8%) oraz dolnośląskim (16,6%). W sierpniu 2000 roku największy wzrost bezrobocia nastąpił w Zachodniopomorskiem - o 1,6 %.
Według ostatnich danych Krajowego Urzędu Pracy, 1 951 916 bezrobotnych nie ma prawa do zasiłku. W sierpniu zarejestrowało się prawie 200 tys. bezrobotnych, w tym niemal 80 tys. po raz pierwszy. Do urzędów pracy zgłosiło się około 44 tys. absolwentów. W tym samym czasie wyrejestrowano 179 tys. bezrobotnych - procentowo najwięcej w Opolskiem, najmniej - w Podkarpackiem. Z kolei pracodawcy zgłosili zaledwie 56,6 tys. ofert pracy.
Wzrost bezrobocia w całym 2000 roku był stymulowany głównie przez wzrost wydajności pracy, wprowadzenie nowych technologii i sposobów produkcji, konsolidację, połączenia i restrukturyzację zatrudnienia. Działania te nie ominęły żadnej branży. W szczególności dotknęły: przemysłu chemicznego, maszynowego, tytoniowego, transportu (PKP), sektora bankowego, szkolnictwa i służby zdrowia, w których kończą się terminy obowiązywania pakietów socjalnych. Za znaczną część zwolnień grupowych zapłacił budżet państwa (podatnicy). Szacuje się, że w latach 2000-2005 na rynek pracy trafi ponad 1,5 mln absolwentów szkół wyższych i średnich, a Polska będzie jednym z nielicznych krajów w Europie, w którym nastąpi przyrost siły roboczej netto. Przypuszczano, że w roku 2000 na rynku pracy znajdzie się od 250 do 350 tys. potencjalnych bezrobotnych, nie licząc ukrytego, wiejskiego bezrobocia. Postęp technologiczny i techniczny zamyka drogę rozwiązania problemom bezrobocia przez wzrost zatrudnienia w dużych przedsiębiorstwach. Podobnie jak w latach 1990-1999 do roku 2005 jedynym miejscem wzrostu zatrudnienia będą małe i średnie przedsiębiorstwa.
Wiemy, że nie ma prostego sposobu rozwiązania problemu bezrobocia. Mają z nim poważne kłopoty kraje bogatsze i lepiej rozwinięte. Nie jest to żadnym wytłumaczeniem dla zaniechania działań. Tak jak w Austrii, USA czy Anglii zjawisko bezrobocia powinno się sprowadzać do bezrobocia z wyboru obywatela, a nie z konieczności ekonomicznej - braku środków do życia. Stymulującą i kreatywną rolę w zwiększaniu miejsc pracy mają politycy. Parlament, rząd i władze samorządowe muszą zainicjować, wypracować wspólnie „Pakt dla Pracy”. Nazwa jest zapożyczona. Po raz pierwszy tej nazwy użył kanclerz Helmut Kohl, pod koniec 1998 r., zapraszając do dyskusji szefów central związkowych, by wspólnie zmniejszyć bezrobocie w Niemczech. Ponieważ przez rozbieżność zdań w Niemczech program ten nie spełnił swojego zadania, w tej kwestii nie może być podziałów politycznych a „Pakt dla Pracy„ powinien stać się priorytetem państwa, przed wszystkimi innymi programami.
Stopa bezrobocia w Polsce
Data Stopa(%)
12.1997r. 10,3
03.1998r. 10,4
06.1998r. 9,6
09.1998r. 9,6
12.1998r. 10,4
03.1999r. 12
06.1999r. 11,6
09.1999r. 12,1
12.1999r. 13
03.2000r. 13,9
06.2000r. 13,6
09.2000r. 13,6
Ekonomiczne skutki bezrobocia
Z ekonomicznego punktu widzenia główną stratą dla społeczeństwa wynikającą z bezrobocia jest strata produktu narodowego brutto. Strata ta jest zwykle mierzona przy pomocy tzw. luki PNB - różnicy między potencjalnym produktem narodowym brutto (t.j. występującym w warunkach pełnego zatrudnienia) a rzeczywistym produktem narodowym brutto (zwykle ta luka jest dodatnia, ale w czasie drugiej wojny światowej była ujemna). Arthur Okun był ekonomistą, który oszacował wielkość nieczynnych zasobów dla społeczeństwa. Prawo Okuna mówi, że dla każdego procentu wzrostu rzeczywistej stopy bezrobocia powyżej naturalnej stopy bezrobocia, luka PNB zwiększa się o 2,5 %. Tak więc, jeśli rzeczywiste bezrobocie wynosiło 8 procent, a naturalna stopa bezrobocia kształtowała się na poziomie 5 procent, ta 3 procentowa różnica wywoływała 7,5 procentową (3,0 x 2,5) lukę PNB. Występują również pozaekonomiczne - społeczne, polityczne, psychologiczne - koszty ponoszone przez bezrobotnych. Oczywiście prawdopodobieństwo zostania bezrobotnym nie układa się losowo w przekroju całej siły roboczej, ale dotyczy w większym stopniu pracowników fizycznych, młodzieży, członków mniejszości i kobiet.
Jeszcze około trzydzieści lat temu większość ekonomistów oraz ludzi kształtujących politykę rządu wierzyło, że wysokie bezrobocie będzie związane z niskim poziomem wskaźników inflacji i odwrotnie. W czasie okresów wysokiego bezrobocia, jak sądzili, robotnicy będą konkurować o ograniczoną liczbę miejsc pracy i w ten sposób stracą wiele ze swej zdolności do uzyskiwania wyższych płac (podwyżki płac będą przenoszone na konsumentów w postaci wyższych cen). Wysokie bezrobocie będzie również wpływało depresyjnie na dochody ludności i pośrednio na dobra i usługi. Niższy popyt będzie oznaczał mniejszy nacisk na wzrost cen.
Bezrobocie narusza interes ekonomiczny państwa i obywateli, bo konsumuje bezproduktywne środki, które powinny być przeznaczone na inne cele: zapewnienie godziwej starości bezpieczeństwa, rozwój nowoczesnego szkolnictwa i kultury. Bezrobocie poprzez system podatkowy opróżnia kieszenie wszystkich podatników. Rok rocznie pracodawcy finansują wydatki na Fundusz Pracy (bezrobocia) w kwocie ok. 1 mld USD. O taką kwotę pomniejszane są zdolności rozwoju przedsiębiorstw, a szczególnie środki na tworzenie nowych miejsc pracy.
Wysokie bezrobocie, związane z nim budżetowe wydatki socjalne sa hamulcem w negocjacjach z Unią Europejską i powodują jednostronną blokadę przepływu siły roboczej z Polski, a równocześnie utrwalają na wiele lat przewagę importu nad eksportem. Może to spowodować kłopoty z bilansem obrotów bieżących, bilansem płatniczym, wzrost inflacji i wzrost deficytu budżetowego. Motorem wzrostu produkcji nie jest eksport, a konsumpcja na rynku wewnętrznym, w dużej części na kredyt (konsumpcyjny i inwestycje). W roku 1999 zmniejszył się napływ kapitału zagranicznego na inwestycje, który nie kompensował deficytu bilansu płatniczego (różnica ok. 2 mld USD). Chronią nas rezerwy dewizowe - ponad 25 mld USD. Nie ma więc powodu, aby w ciągu najbliższych pięciu lat dotknął nas kryzys finansowy. Rośnie inflacja i usztywnia się polityka stóp kredytowych określanych przez Radę Polityki Pieniężnej. Od listopada 1999 roku podniosła ona stopy procentowe o 4%. Oznacza to, że o ok. 6 mld zł wzrosły koszty kredytów inwestycyjnych przedsiębiorstw, ograniczając o taką samą kwotę zyski i możliwości rozwojowe firm. Konkluzja: zmniejsza się tempo wzrostu produkcji i względnie tanieje import, a więc importujemy bezrobocie.
Społeczne skutki bezrobocia
W polskim społeczeństwie borykającym się z wieloma problemami, bezrobocie zajmuje kluczową rolę. Niemal 2,5 mln ludzi pozostaje bez pracy (z czego 3/5 to kobiety). Wskaźnik bezrobocia w Polsce sięga prawie 14% i jest jednym z najwyższych w Europie. W kraju, w którym średnia płaca windowana jest w górę przez elitę, zasiłek stanowiący 1/3 takiej średniej jest całkowicie niewystarczający do godziwego życia. Ludzie tracący pracę, przeważnie nie dysponują środkami, Które pozwalałyby im się przekwalifikować, bądź uzyskać dodatkowe atuty zwiększające prawdopodobieństwo otrzymania zatrudnienia (prawo jazdy, znajomość języka obcego, obsługa komputera). Wyraźną przeszkodę w uzyskaniu zajęcia stanowi wiek. Górny limit wiekowy, lansowany przez ogłoszeniodawców to przeważnie 35 lat (co ciekawe, aby kandydować na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, trzeba mieć ukończone 35 lat!).
Osoby bezrobotne, pozbawione wsparcia najbliższych, bądź nie mające takiego w ogóle, często skazane są na nędzną egzystencję, prowadzącą do powolnej degeneracji. Bezrobotni, mający na utrzymaniu rodzinę, straciwszy silną wolę w poszukiwaniu zajęcia pogrążają się w nędzy, często stając się zalążkiem rodziny patologicznej.
Na ostatniej w 2000 roku konferencji prasowej wiceprezes GUS-u, Janusz Witkowski podkreślił, że 80 procent bezrobotnych czyli 2 miliony 100 tysięcy osób nie ma prawa do zasiłków. Jego zdaniem nie widać w naszej gospodarce mechanizmów ani działań, które dawałyby nadzieję na zmniejszanie bezrobocia.
Każdy opisujący bezrobocie posługuje się liczbami i procentami, pamiętać należy jednak, że każda z tych liczb to bezrobotny człowiek, liczący na to, że wyciągnie się ku niemu pomocną dłoń. Powinni o tym pamiętać zwłaszcza politycy, którzy zamiast między- czy też wewnątrzpartyjnych waśni lepiej zrobiliby regulując problem bezrobocia.
2