Płukanie żołądka

Płukanie żołądka:

• procedura polegająca na powtarzalnym podaniu do żołądka wody i następowym jej usunięciu przez założony zgłębnik w celu usunięcia toksycznej zawartości żołądka.

• jest procedurą medyczną dość często stosowaną, jednakże nie udowodniono jej skuteczności (wykazano, że tą drogą można maksymalnie usunąć 10% zażytej trucizny).

• można ją wykonać w przypadkach, gdy od momentu dostania się trucizny do organizmu nie upłynęła 1 godzina, bezwzględnie jednak pamiętając o przeciwwskazaniach do stosowania tej metody. Jednakże według niektórych autorów, istnieją jednak pewne szczególne sytuacje, które uzasadniają wykonanie płukania żołądka po tym czasie.

• płukanie żołądka wykonuje się np. przy zatruciu grzybami, przedawkowaniu leków jako zabieg terapeutyczny.

Zadania:

Przygotowanie psychiczne i fizyczne pacjenta:

• poinformowanie o celu, przebiegu i konieczności współpracy

• uprzedzenie pacjenta, że zabieg jest nieprzyjemny, ale konieczny

• UWAGA!! W przypadku pacjenta nieprzytomnego zabieg musi być poprzedzony intubacją pacjenta wykonaną przez lekarza!

• przygotowanie sprzętu i płynu do płukania żołądka

Przygotowanie sprzętu:

• jałowy gruby (0,5-1,5cm) i długi zgłębnik (75-85cm).

Grubość zgłębnika uzależniona jest od rodzaju zatrucia (np. grzyby- gruby zgłębnik, płyny- cienki zgłębnik) oraz od wieku pacjenta.

Długość uzależniona jest od wieku pacjenta.

• preparat poślizgowy i znieczulający, np. 2% lidokaina w żelu

• duży lejek dopasowany do zgłębnika

• dzbanek do wlewania płynu przez lejek dołączony do zgłębnika

• płyn do płukania np. w wiadrze

• szklanka wody do płukania ust po usunięciu zgłębnika

• naczynie na popłuczyny przeznaczone do badania laboratoryjnego (najlepiej jałowe)

• dwa fartuchy ochronne (dla pacjenta i osoby wykonującej zabieg)

• jałowe rękawiczki zabezpieczające przed wprowadzeniem infekcji

• lignina

• miska nerkowata

• wiadro na popłuczyny

• narzędzie zaciskające np. kocher, pean

Sposób wykonania - algorytm:

1. Sprawdź zlecenie

2. Higienicznie umyj ręce

3. Przygotuj pacjenta: pacjent przytomny- zabieg wykonujemy w pokoju zabiegowym w pozycji siedzącej; pacjent nieprzytomny- pacjent powinien być zaintubowany, zabieg wykonujemy w pozycji leżącej

4. Przygotuj sprzęt

5. Nałóż rękawiczki jednorazowego użytku

6. Zapewnij sobie pomoc drugiej osoby do przygotowania pacjenta

7. Zabieg wykonuj w pokoju zabiegowym lub w łazience

8. Osłoń fartuchem gumowym siebie oraz pacjenta

9. Zapewnij pacjentowi wygodną, siedzącą pozycję na krześle.

10. Podaj pacjentowi ligninę i miskę nerkowatą w celu zabezpieczenia w przypadku występowania odruchów wymiotnych

11. Nałóż jałowe rękawiczki

12. Wyjmij jałowy zgłębnik z opakowania

13. Koniec zgłębnika pokryj środkiem poślizgowym i znieczulającym, drugi koniec zaciśnij np. kocherem

14. Określ, na jaką długość należy wprowadzić zgłębnik - od nasady nosa do końca wyrostka mieczykowatego (ok. 45-55cm), zależnie od wzrostu pacjenta. Wykonaj to zadanie przybliżając zgłębnik na wysokość ww. miejsc.

15. Polec pacjentowi szeroko otworzyć usta

16. Pod kontrolą wzroku załóż zgłębnik głęboko do gardła

17. Poproś pacjenta o przetrzymanie zgłębnika zębami i przygięcie głowy do klatki piersiowej. Poinformuj o konieczności głębokiego oddychania przez nos w tej pozycji do momentu ustąpienia odruchów wymiotnych i krztuszenia (przez kilka sekund)

18. Poproś pacjenta o uniesienie głowy do pionu i powoli wprowadzaj zgłębnik, jeżeli to możliwe zgodnie z ruchami połykania. Obserwuj pacjenta, w przypadku duszności, kaszlu, ślinienia, oporu w drogach oddechowych natychmiast wycofaj zgłębnik

19. Po wprowadzeniu zgłębnika skontroluj jego umiejscowienie przez odciągnięcie strzykawką Janeta. Obserwuj zachowanie pacjenta

20. Dołącz do końcówki zgłębnika lejek

21. Wypełnij lejek płynem do płukania

22. Zdejmij kocher ze zgłębnika

23. Wlewaj płyn, utrzymując jego stały poziom w lejku. Jednorazowo wprowadza się ok. 0,5l płynu

24. W momencie wprowadzania całości płynu (wylot lejka musi być stale wypełniony) obniż lejek w dół do wiadra na popłuczyny. Popłuczyny uzyskiwane są na zasadzie działania „naczyń połączonych”. Jeżeli obniży się poziom płynu w lejku i do zgłębnika dostanie się powietrze, po obniżeniu lejka popłuczyn nie uzyskamy. Rodzaj płynu do płukania określa lekarz, a temperatura powinna być zbliżona do temperatury ciała tj. ok. 37°C

25. Z pierwszej porcji popłuczyn pobierz ok. 150ml do badania. W pierwszej porcji popłuczyn jest największe stężenie trucizny

26. Czynności powtarzaj aż do uzyskania klarownego płynu

27. Kocher załóż na zgłębnik

28. Polec pacjentowi dokonanie głębokiego wdechu, a następnie powolnego, długo trwającego wydechu, w czasie krótkiego najpierw powoli, a następnie szybko usuń zgłębnik

29. Podaj pacjentowi wodę do popłukania jamy ustnej

30. Zapewnij pacjentowi wygodę i odpoczynek

31. Obserwuj pacjenta (stan psychiczny, szczególnie jeśli zatrucie było próbą samobójczą, oraz stan ogólny, ponieważ może nastąpić jego pogorszenie w wyniku opóźnionego działania trucizny)

32. Zabezpiecz popłuczyny, oznakuj:

• Nazwisko i imię chorego

• Imię ojca

• Rodzaj materiału (popłuczyny żołądkowe)

• Jeżeli jest wiadomo, to wskazanie środka, który spowodował zatrucie

• Data pobrania

• Podpis lekarza

• Dostarcz do badania do laboratorium

33. Zabezpiecz zużyty sprzęt. Sprzęt wielokrotnego użytku umieść w płynie dezynfekującym, a sprzęt jednorazowego użytku przeznacz do spalenia

34. Umyj i zdezynfekuj ręce

35. Udokumentuj wykonanie zabiegu oraz zaznacz ilość i rodzaj użytego płynu do płukania w oddziałowym zeszycie zleceń, indywidualnej dokumentacji pacjenta

Obowiązujące zasady:

• używanie do zabiegu jałowego zgłębnika, grubością dostosowanego do rodzaju zatrucia, np.: zatrucie grzybami- gruby zgłębnik, zatrucie lekami- cieńszy

• wykonanie zabiegu możliwie szybko po stwierdzeniu zatrucia

• do płukania można użyć:

• wody

• wody z węglem aktywowanym

• 0,9% roztwór NaCl

o temperaturze zbliżonej do temperatury błon śluzowych- ok. 37°C

• przy wprowadzaniu zgłębnika i płukaniu obserwowanie występujących objawów i zachowania pacjenta

• wprowadzenie zgłębnika delikatnie i stopniowo

• pobranie materiału do badania z pierwszej porcji popłuczyn

• zakończenie zbiegu w momencie uzyskania klarownych popłuczyn

• przy płukaniu utrzymywanie słupa wody w lejku i zgłębniku

Zapamiętaj!

W wyniku nieprzestrzegania zasad pacjentowi grozi:

• Hipotermia (podanie płynu o temperaturze niższej niż 37°C),

• Oparzenie (podanie płynu o temperaturze wyższej niż 40°C),

• Zachłyśnięcie

• Zakrztuszenie

• Zasłabnięcie

• Zapaść

• Mechaniczne uszkodzenie aż do przebicia włącznie ściany przewodu pokarmowego

• Zatrucie wodne (w przypadku obfitych płukań)- dlatego u dzieci żołądek należy płukać 0,9% roztworem NaCl

• Nieuzyskanie popłuczyn w wyniku przerwania słupa płynu w zgłębniku powietrzem (nieskuteczność zabiegu)

Płukanie żołądka u osób nieprzytomnych:

Przed wykonaniem płukania zachodzi konieczność wykonania intubacji (uniemożliwienie przedostania się płynu do dróg oddechowych) oraz założenie szczękorozwieracza - umożliwienie założenia zgłębnika. Zabieg wykonuje się w ułożeniu pacjenta w pozycji leżącej bocznej. Sam zabieg wykonuje się w sposób podany wyżej. Po usunięciu zgłębnika zachodzi konieczność oczyszczenia jamy ustnej przez odessanie ssakiem, co zapobiega zachłyśnięciu.

1

---