Motywy ochrony: Religijne, , dzisiejsza pozostałość, ekonomiczne, zapewnienie odnawialności zasobów przydatnych dla ludzi, estetyczne i idealistyczne, ochrona gat. Ładnie wyglądających, ochrona ginących gat., pamiątkowo-historyczne.
Cele ochrony przyrody:
-Utrzymywanie proc. ekol. i stab. Ekosystemów,
- zachow. różnorodn. biologicznej,
- zachow. dziedzictwa geolog. i paleontolog.
- edukacja społ. Z zakresu ochr. przyr. w szkołach, mediach itd.
Prawo ochrony przyrody:
-strategie, polityki, ustawy, rozporządzenia MŚ, rozporządzenia i obwieszczenia wojewodów, Uchwały (Rad Gmin, Rad Wiejskich)
Funkcje Pomników Przyrody:
- ochrona, rzadkich i nietypowych form ochrony przyr. ożyw i nieożyw
- obiekty badań naukowych
- dokum zjaw Klim i geolog (usłojenie, stan klimatu)
- funkcja dekoracyjna
- f. pamiątkowo-hist
Funkcje Użytki ekologiczne
- ostoja różno zb rosl i bytujących w nich zwierz
- bank genów
- wspomaganie ciągów korytarzy ekolog
- podnoszenie atrakcyjności terenu
- ewent wprowadzanie tymcz ochr
Użytki Ekologiczne
Prawo:Ustawa o lasach 1991
6177 obiektów, Oczka wodne, bagienka, wydmy, strome zbocza, zadrzewienia śródpolne
przykłady: Rozlewiska Kostrzyneckie, fragm.. doliny rzeczki Głuszynki, UE”Stójło', UE „Białe błoto”, Hałda cynkowo-ołowiowa k. Bolesławia(pleszczotka górska), UE Przemkowskie Bagno(czynna ochr koszenie trzciny)
Stanowiska Dokumentacyjne(115)
Prawo: Ustawa o ochr. przyrody 1991
Funkcje:
-dokumentacja stanu pow ziemi i jej warstw,
-dokum etapów rozwoju budow geolog regionu i procesów form jego rzeźby,
-f naukowe i dydaktyczne,
- obiekty specjalistycznej ekoturystyki
Przykłady: „morena RZęgnowska”, „Mur Rzeczkowski”, „Blachówka”, bazalty koło Dębskiej Kuźni
Zespoły Przyrodniczo- krajobrazowe(177)
Prawo: ustawa o ochronie przyrody 1991
Funkcje;- ochr krajobrazu nat, ochr krajobr kulturowego, jedna z podstaw turystycznej promocji regionu
Ochrona Siedlisk Przyrodniczych
Prawo: Konwencja Berneńska 1979, Dyrektywa Siedliskowa 1992, ustawa o ochronie przyrody 2004, rozp MŚ 2001 w spr określ rodz siedl przyr podleg ochr, Rozp MŚ 2005 w spr typów siedl przyr oraz gat rosl i zwierz wymag ochr w formie wyznacz obszarów Natura 2000.
Ochrona: Nadmorski bór bażynowy, wyżynny bór Jd mieszany, górskie jaworzyny ziołoroślowe, jaworzyny i Kl-Lp na zboczach, ciepłolubne buczyny storczykowe.
Lasy ochronne:
Prawo: Ustawa o Lasach 1991
Funkcje: glebochronne, wodochronne, klimatyczne, rekraacyjno-wypoczynkowe, uzdrowisko-klimatyczne, Ostoi zwierzyny, trwale uszk na skutek dział przem, w granicach miast >50tyś 10km, górnej granicy lasu
Powoływanie: LP: decyzja MŚ na wniosek DGLP po zaopiniowaniu przez Radę Gminy, pozostałe lasy: decyzja wojewody na wniosek starosty po zaopiniowaniu przez Radę Gminy
Zajmują 37% pow wszystkich lasów a 46% LP
Cele ochrony gatunkowej
- zabezp isnienia gat poprzez zmniejsz bezpośr presji
- popularyzacja wiedzy o stanie przyrody
- edukacja społ
- sygnał zagrożenia
- implementacja Konwencji Berneńskiej
Sposoby ochrony dziko wyst roślin:
- strefy ochronne(zabezp ostoi i stan przed zagr zewn
- utrzymywanie właściwego stanu siedl
- monitoring, ochrona ex situ
- zasilanie populacji, przenoszenie
- edukacja społ
Ochrona roślin: 584 pod ścisłą, 58 pod częściową
Ochrona zwierząt: 784 pod ścisła, 23 pod częściową
Kategorie zagrożenia:
EX- gatunki wymarłe (tarpan, tur.)
EXP - gatunki zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe w Polsce (14 gatunków)
drop, jaszczurka zielona, jesiotr zachodni, karliczka, norka europejska, pustułeczka, sęp płowy, strepet, suseł moręgowany.
CR - gatunki skrajnie zagrożone (22 gatunki)
bekasik, dzierzba rudogłowa, gadożer, głuszec, kozica, kraska, łosoś, orlik grubodzioby, orzełek włochaty, rybitwa czubata, sokół wędrowny, świstun, wąż Eskulapa,
EN - gatunki bardzo wysokiego ryzyka, silnie zagrożone (24 gatunki)
batalion, cietrzew, orzeł przedni, podgorzałka, suseł perełkowany, świstak, troć jeziorowa, zając bielak, żółw błotny, żbik, żubr.
VU - gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginięcie (15 gatunków)
np. gniewosz plamisty, minóg rzeczny, piekielnica, sowa błotna, wodniczka.
NT - gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia (30 gatunków)
np. piskorz, ryjówka średnia, ryś, wilk, niedźwiedź.
LC - gatunki na razie nie zagrożone wymarciem (23 gatunki) np. mroczek posrebrzany, morświn, podkowiec duży, rzęsorek mniejszy, traszka karpacka,
DD - gat co do których brak danych
Łącznie do Księgi wpisano 130 gatunków.
Ilość roślin w czerwonej księdze: 418 rośliny, 602 porosty, 1013 grzybów.
236 gatunków bezkręgowców
Kręgowce 130 zwierząt
Parki Narodowe Cele;
-zachow różnorod biol
- zachow zasobów, tworów i składn przyr nieoz
- zachow walorów krajobr (nat i kulturowych)
- przywrócenie właściwego stanu zasobów i skł przyr,
- odtwarzanie zniekształć siedl przyr, siedl rośl, zwierząt lub grzybów
PN objęte konwencją Ramsarką
-część PN Ujście Warty,Biebrzański, Słowiański, Poleski, Wigierski, cz. Karkonoskiego
Rezerwat Biosfery (UNESCO)
Babia Góra, Białowieża, Słowiński, Bieszczadzki, Karkonosze, Tatry, Puszcza Kampinoska,
Poleski
PN Transgraniczne
Polska-Słowacja(Tatrzański, Pieniński)Polska-Słowacja-Ukraina(Bieszczadzki)Polska-Czechy(Karkonoski)Polska-Białoruś(Białowieski)
Rezerwaty Przyrody Cele
- ochrona przed czynnikami stresującymi,
- zachowanie różnorodn biol na wszystkich poziomach(gen, gat, ekosyst, krajobr)
- ochrona półnatur lub antropog ekosyst np.łąk
- miejsce badan naukowych, edukacji
- ochr El cennych z punktu widzenia gosp człowieka
Rezerwaty Przyr objęte Kon. Ramiarską
Jez. Łuknajno(także rez biosfery), Jez. Świdwie, Jez. Karaś, jez. Siedmiu Wysp, Stawy Milickie, jez. Drużno
Parki Krajobrazowe funkcje
- ochr przyr i krajobr,
- wzmocnienie ochr rezerwatów poł. na terenie PK
- proekolog ukierunkowanie dział gospodarki
- edukacja ekolog i kulturowa
- rozwój turystyki
- promocja regionu
PK w granicach Rez. Biosfery
RB Karpaty wsch: Ciśniańsko-Wetliński PK, PK Doliny Sanu
RB Polesie Zach: Poleski PK, Sobiborski PK, PK Pojezierze Łęczyńskie
OCHK zadania
-ochronne, powinny tworzyć powiazany syst na nat uwarunkowaniach przyr, sprzyjanie zwiększ lesistości i ilości zb. Wodnych, eliminacja uciążliwych inwestycji dla środ, zapewnienie war dla wypoczynku, podnoszenie atrakcyjn turyst obszaru
NATURA 2000
OSO(konwencja Bońska, konw Ramiarska)264 gat. ptaków
SOO(konw. Berneńska, konw w Rio)76 siedlisk, 44 roślin, 88 zwierz
Prawo: rozp MŚ w porozumieni z Min. Ds. rolnictwa,rozw wsi i gosp wodnej, w przypadku OSO bez konsultacji z KE, SOO po zatw przez KE
LKP Cele
-promow gosp wielofunkcyjnej i zrównoważ
- wszechstronnne rozpoznanie stanu biocenozy leśnej i kier zachodz w niej zmian
- ochrona róznorodn biologicznej
- integrowanie celów gosp lesnej z akt ochr przyrody
- prow prac badawczych i dośw
- prow szkoleń leśników i eduk ekolog społ.
Edukacja ekolog
Prawo:UNESCO, UNEP, Polityka Ekologiczna Państwa(1991,2000,2002), Polska Strategia Eduk. Ekol>(1994,1996), Narodowa Strategia Eduk. Ekol. 2001
Edukacja przyr: ustawa o ochronie przyrody 2004
Edukacja Leśna: FAO,Polityka leśna Państwa
Cele edukacji leśnej:
Upowszech w społ wiedzy o środ leśnym oraz wielofunk i zrównoważgosp leśnej, podnoszenie świadomości społ w zakresie racjonal i odpowiedzialnego korzyst z wszystkich funkcji lasu, budowanie zaufania społ dla dział zawodowej leśników.
1. Co oznaczają w ochronie przyrody następujące skróty:
NFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
MOŚZNiL - Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów naturalnych i Leśnictwa
KZPN - Krajowy Zarząd Parków Narodowych
BOŚ - Bank Ochrony Środowiska
2. konwencje międzynarodowe, które Polska ratyfikowała:
Berneńska - konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz siedlisk przyrodniczych z 1979 roku
Ramiarska- Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego.
Waszyngtońska- Konwencja o zakazie międzynarodowym handlem gatunkami zagrożonymi, oznaczana skrótem CITES.
Bońska- Konwencja o ochronie gatunków wędrownych dzikich zwierząt 1979 r.
Wiedeńska- ,Genewska, Helsińska
Bazylejska
W Rio Konwencja o różnorodności biologicznej
3. 5 kategorii grup pomników przyrody:
Pojedyńcze drzewa, grupy drzew, głazy narzutowe, skałki, groty, jaskinie, aleje, źródła
4. rośliny naczyniowe objęte ochroną częściową:
konwalia majowa, kalina koralowa, bagno zwyczajne, kruszyna, Pierwiosnka lekarska
Zimowit jesienny, Pokrzyk wilcza jagoda
5. chronione ptaki
bocian czarny, sokół wędrowny, orzeł bielik, orlik krzykliwy, orzeł przedni, błotniak stawowy,kruk
6. chronione płazy:
salamandra plamista, traszka grzebieniasta, kumak górski, grzebiuszka, ropucha zielona, ropucha szara.
7. 9 kategorii rezerwatów przyrody:
Florystyczny, leśny, torfowiskowe, faunistyczny, krajobrazowe, przyrody nieożywionej, stepowe, wodne, słonoroślowe.
8. chronione ssaków:
suseł perełkowany, wilk, gronostaj, swistak, kozica, bóbr europejski, gacek wielkouch,popielica
10. Organem opiniodawczo - doradczym w zakresie ochrony przyrody jest dla:
Ministra - Państwowa Rada Ochrony Przyrody
Wojewody - Wojewódzka Komisja Ochrony Przyrody
Dyrektora PN - Rada Naukowa
Dyrektora PK - Rada Naukowa - społeczna
12. Wymień 5 gatunków chronionych owadów:
Kozioróg dębosz, jelonek rogacz, niepylak Apollo, paź królowej, biegacz skórzasty,
13. Wymień 5 gatunków roślin zielnych objętych ścisłą ochroną gatunkową:
Arnika górska, sasanka alpejska, lilia złotogłów, szafran spiski, szarotka alpejska, omieg górski, obuwik pospolity, naparstnica zwyczajma
15. Wymień 5 nazw parków krajobrazowych:
Południoworoztoczański, Wdecki, Tucholski, Bolimowski, Chojnowski, kozienickiZaborski, Wdzydzki Krasnobrodzki, Skierbieszowski, Puszczy Solskiej, Doliny Sanu,
17. Wymień 4 nazwy Leśnych Kompleksów Promocyjnych:
Bory Tucholskie, Lasy Janowskie, Lasy Rychtalskie, Lasy Gostynińsko - Włocławskie, Puszcza Kozienicka, Bory Lubuskie, Lasy Beskidu Śląskiego, Puszcza Bukowa i Goleniowska,
18. wybitni działaczy ochrony przyrody (nieżyjący):
J. Karpiński, W. Szafer, M. Raciborski.
19. Co oznaczają skróty:
PROP - Państwowa Rada Ochrony Przyrody
PIOŚ - Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska
PTTK - Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze
WOŚ w UW - Wydział Ochrony Środowiska w Urzędzie Wojewódzkim
21. grzyby objęte ochroną ścisłą:
Purchawica olbrzymia, soplówka jdłowa, modrzewnik lekarski, flagowiec olbrzymi, żagwica listkowata, szyszkowiec łuskowaty, żagiew okółkowa, podgrzybek pasożytniczy, ozorek dębowy, lakownica lśniąca
22. lista światowego dziedzictwa z terenu Polski :Białowieski PN, Kraków-Wawel, kopalnia soli w Wieliczce, obóz w Oświęcimiu, stare i nowe miasto w Warszawie, Zamość.
23. czasopisma polskie o charakterze proekologicznym: "Chrońmy przyrodę ojczystą", "Ochrona przyrody", "Parki narodowe i rezerwaty przyrody", "Parki narodowe", "Przyroda Polska" LOP, "Prądnik", "Roczniki bieszczadzkie", "Klif", "Puszcza kampinoska", "Tatry", "Strzeliniec".
24. Naczelnym organem administracji państwowej w dziedzinie ochrony przyrody jest MOŚZNiL, terenowym organem rządowej administracji ogólnej jest Wojewoda, terenowym organem administracji specjalnej jest Dyrektor PN.
25. Loga PN
Babiogórski; okrzyn jeleni
Biebrzański; batalion
Bieszczadzki; ryś
Drawieński; wydra
Gorczański; salamandra
Karkonoski; góry
Magurski; myszołów
Narwiański; błotniak
Ojcowski; nocek orzęsiony
Pieniński; góry
Poleski; żuraw
Roztoczański; konik polski
Słowiński; mewa
Świętokrzyski; jeleń
"Ujście Warty"; gęś zbożowa
Wielkopolski; sowa
Wigierski; bóbr
Woliński; bielik