Charakterystyka Chełmskiego Parku Krajobrazowego, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody


Paweł WÓJTOWICZ

Marcin WOLUNTARSKI

CHARAKTERYSTYKA CHEŁMSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO

Nazwa parku pochodzi od miasta Chełm, w którego sąsiedztwie położony jest omawiany park. Park ma pow. 14000 ha i położony jest na terenie gmin : Chełm, Dorohusk, Sawin, Ruda Huta. Jego strefę otulinową (ponad 9000 ha) stanowi środkowa część Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Chełmski Park Krajobrazowy położony jest pd-wsch. części krainy Mazursko-Podlaskiej, w obrębie Dzielnicy Wyżyny Wschodniolubelskiej oraz mezoregionu Polesia Wołyńskiego, który stanowi obszar pośredni między nizinami na pn i wyżynami na pd. Celem utworzenia była ochrona dużych kompleksów leśnych w pobliżu Żulina, Czułczyc i Sawina oraz łąk i torfowisk. Położenie parku na przygraniczu dwóch jednostek fizjograficznych - Pagórów Chełmskich i Obniżenia Dubeńskiego wiąże się ze zróżnicowaniem krajobrazu. Pn-zach. część obejmująca Pagóry Chełmskie jest bardziej urozmaicona, charakteryzuje się ostańcowym wzniesieniem o wysokości względnej 50 m. W pd. części parku przeważają płaskie, rozległe zagłębienia wypełnione torfami.

Chełmski Park krajobrazowy powstał w 1983 r. jako jeden z 4 parków wchodzących w skład Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych woj. Chełmskiego. ChPK został ustanowiony na terenie woj. Chełmskiego uchwałą nr XVIII/89/83 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Chełmie z dnia 28.03.1983 r. Jest to jeden z pięciu parków, które znajdują się w Ekologicznym Systemie Obszarów Chronionych (ESOCh) woj. Chełmskiego.

Lasy zajmują 44% pow. parku. Lasy tego terenu charakteryzuje wysoka potencjalna produktywność, ponieważ stosunkowo duży jest udział żywych siedlisk bagiennych i średnio żyznych siedlisk wilgotnych. Ogólna zasobność drzewostanów mezoregionu jest jednak dosyć mała (ok. 119 m3/ha). Potencjalną roślinność naturalną mezoregionu stanowią subkontynentalne lasy lipowo-dębowo-grabowe w odmianie „środkowopolskiej” bez buka, jodły i świerka, świetliste lasy dębowe i sosnowo-dębowe w typie lasu mieszanego świeżego z bogatym runem obfitującym w gatunki sucho i ciepłolubne oraz zabagnione lasy łęgowe jesionowo-olszowe oraz bagienne lasy olszowe i brzozowe. W zdecydowanej większości lasy w ChPK są to lasy państwowe będące w zarządzie Nadleśnictwa Chełm.

Przestrzennie tworzą dwa dosyć duże i oddalone od siebie kompleksy leśne : lasy Czułczyckie (5000 ha, 74% powierzchni leśnej), Kompleks Lasów Żalińskich (nieco ponad 1700 ha).

ChPK leży w zlewni Bugu, jego dopływami są kanał świerżowski, odprowadzający nadmiar wód z rezerwatu „Rozkosz” i niewielka rzeczka Uherka. Do niej uchodzą silnie przekształcone w wyniku prac melioracyjnych rzeczki Gdola i Lepietucha. Na terenie Parku brak jest typowych źródeł. Strefy źródliskowe cieków stanowią torfowiska, które zajmują rozległe obrzeża w pd-wsch. części Parku. Zbiornikami wód stojących są zalew w Stańkowie i Jezioro Słone. Zalew o powierzchni 40,30 ha został sztucznie utworzony na terenie bagnisk i nieużytków w pd-wsch. części Parku. Jest on zasilany przez rzeczkę Słyszówkę. Jezioro Słone o powierzchni 4,60 ha jest płytkim zbiornikiem eutroficznym. Jego brzegi porośnięte są zwartą roślinnością szuwarową, przez co są dosyć trudno dostępne.

W granicach ChPK i jego otuliny znajdują się cztery rezerwaty przyrody.

W granicach parku położone trzy :

W otulinie parku położony jest rezerwat leśny Sereniawy (utworzony w 1965 r.) o powierzchni 38,0 ha. Znajduje się on w gminie Sawin i można w nim wyróżnić takie zespoły leśne jak łęg olszowo-jesionowaty i grąd niski (200 letnie dęby szypułkowe, bluszcz oraz ptaki - bocian czarny i orlik krzykliwy).

Można także wyróżnić rezerwaty roślinności kserotermicznej :

Wśród ciekawych roślin występujących na terenie ChPK można wymienić : na torfowiskach - kłoć wiechowatą, tarzynę Baxbauma, turzycę Davalla, marzycę rudą, w murawach kserotermicznych - oman wąskolistny, zawilec wielkokwiatowy, len złocisty, głowienka wielkokwiatowa, ostrożeń pannoński. W świetlistych dąbrowach - obuwik pospolity, tojad dzióbaty, pluskwica europejska, naparstnica zwyczajna, orlik pospolity. W grądach barwinek, buławnik czerwony i wielkokwiatowy, groszek wschodniokarpacki, parzydło leśne. Na torfowiskach w tysiącach sztuk - kosaciec syberyjski, kruszczyk błotny, gnidosz królewski, kosatka kielichowata, storczyk krwisty, listera jajowata, zerwa kulista, goździk pyszny.

Ogółem w rezerwatach przyrody na obszarze ChPK znalazło ostoje 550 gatunków roślin naczyniowych z czego 43 podlegają ochronie prawnej a 22 są zagrożone.

W świecie zwierząt na uwagę zasługują szczególnie ptaki (152 gatunki) - bocian czarny, kilka par żurawi, orliki krzykliwe, dzięcioły : duży, średni, czarny, dzięciołek, białogrzbiety (rzadki). Inne gatunki to muchówka białoszyja, droździk, wodniczka (jeden z najbardziej zagrożonych gatunków ptaków w Europie), kulik wielki, dublet, krwawodiób, sowa błotna, błotniaki łąkowy i stawowy, bączek, bąk. W świecie gadów na uwagę zasługuje żółw błotny (kilkadziesiąt osobników). Na torfowiskach żyje ponad 800 gatunków motyli (38% występujących w Polsce).

Na terenie Parku i w jego sąsiedztwie są 53 pomniki przyrody.

Pomniki w Chełmie :

Pomniki w gminie Chełm :

Pomniki w gminie Dorohusk :

Pomniki w gminie Ruda Huta :

Pomniki w gminie Sawin :

Pomniki w gminie Wola Uhruska :

Pomniki w gminie Wierzbica :

Wiele pomnikowych drzew zlokalizowanych jest na terenie parków zabytkowych. Do najlepiej zachowanych należą parki : w Chylinie (XVII w.), Serebryszczu (XVIII w.), Stawie (XVIII w.), Świerżach (XIX w.), Hniszowie (XIX w.) i Husynnem (XIX w.).

Turystyka i obsługa ruchu międzynarodowego.

Stan zagospodarowania turystycznego i standard istniejącej bazy turystycznej jest niezadowalający. Koncentracja bazy noclegowej na miejsce głównie w Chełmie (600 miejsc noclegowych) - 1 hotel, 2 całoroczne domy wycieczkowe, całodobowe schronisko młodzieżowe oraz 4 hotele przy zakładach pracy. Poza Chełmem - Ruda Huta (schronisko młodzieżowe - 25 miejsc noclegowych), Wola Uhruska - 2 ośrodki wypoczynkowe sezonowe (73 miejsca noclegowe).

Na terenie Chełmskiego Parku krajobrazowego, a szczególnie w rejonie torfowisk węglanowych, duże szanse powodzenia ma rozwój turystyki ukierunkowanej na poznawanie przyrody. Należy mieć nadzieję, że taki model aktywnego wypoczynku - popularny w Europie zachodniej, zjedna sobie zwolenników również w Polsce. Torfowiska węglanowe od kilku lat stały się miejscem chętnie odwiedzanym przez liczne grupy miłośników przyrody. Dalszy rozwój takiej formy turystyki wymaga jednak odpowiedniego zagospodarowania terenu. W tym też celu przygotowano projekty szlaków turystycznych, czy też adresowanych do bardziej wytrawnych przyrodników - amatorów - ścieżek dydaktycznych przechodzących przez teren torfowisk. Na torfowiskach wkrótce zostaną również wybudowane wieże obserwacyjne. Trwają prace nad adaptacją budynku w Brzeźnie na ośrodek dydaktyczno-muzealny.

W sąsiedztwie ChPK zwiedzić możemy kilka interesujących zabytków architektonicznych. W krajobrazie Chełma króluje na wysokim wzniesieniu Bazylika Mariacka - XVIII - wieczna barokowa katedra grekokatolicka. Obok wzniesiona jest XIX - wieczna dzwonnica i zabudowania dawnego pałacu biskupów chełmskich oraz klasztor bazylianów. Cały zespół powstał na miejscu obiektów znacznie wcześniejszych, sięgających X wieku. Znajdowało się tutaj grodzisko z okresu wczesnego Średniowiecza. Na uwagę zasługuje również barokowy kościół Rozesłania Apostołów, Zespół Reformacki oraz XIX - wieczna klasycystyczna cerkiew prawosławna św. Jana Teologa, zespół seminarium unickiego (XVIII w.) oraz ruiny kamiennej wieży mieszkalno-obronnej w Chełmie - Bieławinie.

Niewątpliwą atrakcją turystyczną są chełmskie podziemia kredowe powstałe w wyniku wydobywania od co najmniej XVI wieku kredy piszącej. Powstałą sieć wielopiętrowych korytarzy podziemnych liczy łącznie około 15 km długości, z czego odcinek dwukilometrowy udostępniony jest do zwiedzania.

Godnymi uwagi zabytkami w rejonie ChPK są :

Liczne mogiły partyzanckie i żołnierskie są świadectwem stoczonych na tym terenie walk o odzyskanie niepodległości Polski. Pochodzą one z okresu Powstania Styczniowego oraz I i II Wojny Światowej.

Adres siedziby parku krajobrazowego :

22-100 Chełm, ul. Kamieńskiego 6

nr tel. (0-82) 5631633

Przy tworzeniu referatu korzystano z :

  1. „Chełmski Park Krajobrazowy” - przewodnik.

  2. „Założenia do planu ochrony Chełmskiego PK” - praca zbiorowa pod red. Dr Ewy Gackiej - Grzesikiewicz.

  3. „Chełmskie - przyroda, zabytki” - przewodnik turystyczny.

Autorzy :

Paweł WÓJTOWICZ

Marcin WOLUNTARSKI

1

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sulejowski Park Krajobrazowy, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
park, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
Ochrona przyrody, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
ochr.przyr - ściąga, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
Parki-dane, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
EGZ 1 ochrona, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
ochr.przyr - test, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
Pytania z Ochrony, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
ściąga z ochr przyr, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
ochrona1, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
ochrona - test ćw, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
park, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Przyrody
Formy ochrony przyrody, LEŚNICTWO SGGW, OCHRONA PRZYRODY
Rospuda, LEŚNICTWO SGGW, OCHRONA PRZYRODY
Dolina Rospudy, LEŚNICTWO SGGW, OCHRONA PRZYRODY
egzamin materiały, ZAGADNIENIA Z EKOLOGII I OCHRONY PRZYRODY
KALENDARZ OCHR.LASU, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Lasu
WYKŁAD 2001, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Lasu
pożary b.leśniczego, LEŚNICTWO SGGW, MATERIAŁY LEŚNICTWO SGGW, Ochrona Lasu

więcej podobnych podstron