1.
PSYCHOLOGIA NIEDOSTOSOWANYCH SPOŁECZNIE
WYKŁAD ; I
TEMAT: POJĘCIE NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO
Pojęcie nieprzystosowania społecznego
Definicje objawowe- (terminy behawioralne- poprzez zachowanie)
Definicje teoretyczne-( terminy teoretyczne- postawy, normy)
Definicje operacyjne- ( terminy odwołujące się do narzędzi pomiarowych - testów)
Definicje utylitarne - ( terminy odwołujące się do formy bezradności środowiska)
Zjawiskami wskazującymi na niedostosowanie społeczne są zachowania będące w sprzeczności z powszechnymi normami, wartościami.
Objawy niedostosowania społecznego - nieadekwatne i negatywne reakcje na wymagania i nakazy zawarte w rolach społecznych
- dziecka w rodzinie
- kolegi w grupie rówieśniczej
- ucznia w szkole
Wskaźnik niedostosowania społecznego- zachowania antagonistyczno- destruktywne
Stadia niedostosowania społecznego wg Czapowa
Występowanie u jednostki poczucia odtrącenia ( relacje antagonistyczno- buntownicze)
Utrwalenie wrogich relacji wobec osób socjalizująco- znaczących ( odrzucenie kontaktu, załatwianie potrzeb poza środowiskiem domowym, ucieczki z domu)
Działalność antyspołeczna jako źródło przyjemności ( kolizje z prawem, kontakty z grupami przestępczymi)
Typologia niedostosowania społecznego wg Czpowa
ze względu na czynniki etiologiczne
- zwichnięta socjalizacja -( czynnikiem etiologicznym jest zła opieka, odrzucenie emocjonalne)
- demoralizacja -( dziecko dobrze zsocjalizowane pod wpływem nowej kultury zmienia system wartości- przewartościowuje normy. Te, które były mu wpojone są nieaktualne a nowych jeszcze nie przyjął w związku, z czym jest jakby poza normami np.; przeprowadzka do kraju o zupełnie innej kulturze)
- socjalizacja podkulturowa - ( normy subkultury, sekty, mniejszości)
2.
Typologia niedostosowania społecznego ( wg Sallivan / Grant)
ze względu na formy zachowania
- aspołeczny - ( instrumentalne traktowanie innych, kontakt potrzebny do zniszczenia lub wykorzystania, na sytuacje zagrożeniowe reakcje agresywne)
- konformista - ( ulega wpływowi dla osiągnięcia korzyści, kontrolowany przytakuje i zgadza się w czasie braku kontroli kieruje się zupełnie innymi normami, manipulant)
- neurotyk - ( ciągły strach przed oceną, ciągły lęk przed przeszkodą, relacje wrogie)
………………………………………………………………………………………………….
(wg) DSM - IV --- Antyspołeczne zaburzenia osobowości
utrzymujący się wzorzec zachowania objawiający się: agresją, nieodpowiedzialnością, beztroskim stwarzaniem zagrożenia dla siebie i innych, niezdolnością dotrzymywania zobowiązań finansowych.
Kryteria diagnostyczne aspołecznych zaburzeń osobowości
dominujący we wszystkich sferach życia wzór lekceważenia oraz gwałcenia praw innych ludzi, który zaczyna ujawniać się od 15r.ż, spełniający co najmniej 3 z poniższych kryteriów
niepodporządkowuje się społecznym normom prawnym
nie jest godna zaufania ze względu na ciągłe kłamstwa i oszustwa
jest impulsywna i niezdolna do planowania
łatwo wpada w gniew i przejawia agresję
lekkomyślnie zaniedbuje bezpieczeństwo własne i innych
niezdolna do skruchy
nieodpowiedzialna, nie potrafi utrzymać pracy
osoba taka musi mieć nie mniej niż 18 lat
przed 15 r.ż istnieją symptomy zaburzenia zachowania
zachowania nie są związane ze schizofrenią lub fazą maniakalną.
Zwiastuny z dzieciństwa do zachowań aspołecznych
- notoryczne kłamstwo
- kradzież
- agresywna seksualność
- wandalizm
- wagarowanie
- impulsywność
Zachowania w dorosłym życiu
- zakłamanie
- powtarzające się akty agresji
- akty przestępcze
- niezdolność planowania
- ciągłe rozdrażnienie
- brak wyrzutów sumienia
3.
Czynniki warunkujące
- niedobór zdolności uczenia się społecznego
- niedostateczne pobudzenie emocji
- nieprawidłowości w funkcjonowaniu mózgu
Przyczyny antyspołecznych zaburzeń osobowości
- dziedziczność np.: zwiększone zapotrzebowanie na stymulacje
- wczesne uszkodzenie układu nerwowego
- nieprawidłowości lub uszkodzenia mózgu
- środowisko ( środowiskowe i biologiczne)
Osobowość antyspołeczną diagnozuje się po 18 r.ż, natomiast destrukcyjne zaburzenia zachowania diagnozuje się przed 18 r.ż
Trzy typy destrukcyjnych zaburzeń zachowania
1. zaburzenia zachowania
2. zaburzenia opozycyjno- buntownicze
3. zespół deficytu uwagi z nadruchliwością ( obecnie najczęściej diagnozowane)
ad 1. zaburzenia zachowania - charakteryzuje się trwałym zachowaniem polegającym na pogwałceniu praw innych osób i podstawowych norm społecznych, jednostki te często popadają w kolizję z prawem - grupy podwyższonego ryzyka
Istnieją dwa typy zaburzeń zachowania
- typ dziecięcy
- typ adolescencyjny
ad 2. zaburzenia opozycyjno- buntownicze -obejmują one brak posłuszeństwa lecz nie dochodzi do pogwałcenia praw innych ludzi, prezentuje typ zachowań wrogich, buntowniczych i negatywistycznych jednostki- stanowi grupę podwyższonego ryzyka, że w dorosłości wejdą w kolizję z prawem
ad 3. zespół deficytu uwagi z nadruchliwością - charakteryzuje się on nadpobudliwością i brakiem uwagi ADHD - dzieci te nie mają problemu z przetwarzaniem informacji ale z samokontrolą .
………………………………………………………………………………………………
DSM ( ujednolicenie ujęć diagnostycznych - badania robimy wg obowiązującego wzoru, aby wyniki nie były aż tak rozbieżne)
APA - Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne
ICD (F?) - klasyfikacja chorób i zaburzeń ( klasyfikacja WHO)
…………………………………………………………………………………………………
Leczenie zachowania i zaburzeń opozycyjno- buntowniczych
- trening umiejętności poznawczego rozwiązywania problemów - (dzieci o osobowości aspołecznej o typie opozycyjno-buntowniczym mają tendencje do następującej interpretacji przyczyn:, kiedy ktoś nie chce się z nim bawić to ono nie pomyśli w ten sposób, że ktoś może nie mieć ochota ale zawsze tak, że ktoś go nie lubi lub jest wobec niego złośliwy. Zadaniem terapeuty jest stosowanie różnych scenek rodzajowych, obserwacja tendencji i toku myślenia i przeorganizowanie tego myślenia)
4.
- trening zarządzania dla rodziców -( uczy rodziców jak kierować takim dzieckiem)
- terapia wielosystemowy
Leczenie zespołu deficytu uwagi
- terapia farmakologiczna
- terapia behawioralna