OPRACOWANIE PYTAŃ - HISTORIA POLITYKI 2013
1. Pokaż współczesny przykład wpływu Polityki na historie
Przykładem takim może być polityka ukraińska względem oceny OUN-UPA. Po kilkudzisięciu latach potępiania tej organizacji przez władze radzieckie i postradzieckie, gdy rządy w wyniku pomarańczowej rewolucji objął Juszczenko, Ukraina diametralnie zmieniła narracje wobec tej organizacji. Bandera zaczął być przedstawiany jako ojciec ruchu niepodległościowego, a zbrodnie UPA dokonane na polskiej ludności Wołynia zaczęły być relatywizowane i przedstawiane jako odpowiedź na rzekome zbrodnie AK. Stworzyło to istotny problem w relacja polsko-ukraińskich. Teraz, po powrocie do władzy Janukowycza, Ukraina przynajmniej stopniowo odeszła probanderwoskiego kursu.
2. Dlaczego wiek XX nazywamy wiekiem pamięci
3. Polityka historyczna, polityka pamięci, porównaj pojęcia
Polityka historyczna ma na celu nacechować opis wydarzeń z przeszłości jako o podłoże dla teraźniejszych ideologii ,przekonań czy walki politycznej natomiast polityka pamięci pełni funkcje poznania,opisu wydarzeń historycznych z różnych stron z poszanowaniem różnych przekonań
Polityka pamięci to świadome działanie klasy politycznej w celu ukształtowania pamięci historycznej (A. Wolf-Powęska). Ma na celu zmianę treści pamięci zbiorowej, tak, aby umocnić interpretację własnej grupy odniesienia, zapewnić wiedzę zgodną z wyznawaną ideologią grupową oraz wzmocnić legitymizację władzy. (L.Nijakowski)
4. Polskie i niemieckie podejście do polityki historycznej
Niemieckie podejście:
- polityka historia to interpretacja historii w imię celów politycznych
- podmiotem jest państwo i jego elity, które roszczą sobie prawo do ostatecznej interpretacji rzeczywistości, wartości, treści narodowej tożsamości oraz podstaw elementarnego porządku politycznego. Grupy te interpretują historię podług swoich interesów i starają się ją politycznie wykorzystywać (Edgar Wolfrum)
- polityka historyczna to politycznie motywowana interpretacja dziejów oraz próba przekonania szerokich odbiorców o słuszności ów interpretacji (Tobias Weger)
Polskie podejście:
- polityka historyczna to posługiwanie się przez społeczeństwo własnymi interpretacjami wydarzeń do osiągnięcia celów politycznych (Dariusz Gawin)
- to wzmocnienie publicznej dyskusji o przeszłości wewnątrz i na zewnątrz kraju poprzez instytucje (Marek Cichocki)
- to odwołanie do historii w celach politycznych gdy ona i jej interpretacja są przedmiotem działania politycznego (Kazimierz Wóycicki)
- to celowe i świadome działania władz zmierzające do utrwalenia w społeczeństwie określonej wizji przeszłości (Rafał Stobiecki)
5. Podaj funkcje polityki historycznej
Typologia wg. H.H. Hahna:
-legitymizacja własnych preferencji
-skuteczne przeprowadzenie interesów politycznych
-delegitymizacja działań przeciwników
-mobilizacja własnych zwolenników
-stworzenie, zachowanie lub zmiana tożsamości
Typologia R. Stobieckiego:
-legitymizacyjno-ideologiczna
-instytucjonalno-aktywizująca
-dezawuująca
6. Dlaczego 3RP nie chce wrócić do polityki historycznej
Warunkiem powodzenia realizowanej transformacji była rezygnacja z eksponowania historii, bo podjęcie przez państwo działania w kwestii hist. Mogłoby doprowadzić do rozliczenia ostatnich dekad PRL, co łamałoby założenia okrągłego stołu. Kwaśniewski wygrał wybory pod hasłem „wybierzmy przyszłość”. Wydawało się, że można przywrócić symboliczną ciągłość z II RP, ale zwolennicy transformacji bali się, że choćby symboliczny powrót do II RP będzie oznaczał także powrót do ówczesnych kłopotów, np. mniejszości narodowych. Mógłby być problem ze stosunkami np. Pol-ukr. Byłby powrotem do rozliczania wzajemnych krzywd, pacyfikacji ukraińskich wsi, aktów terrorystycznych, ludobójstw. Brak powrotu do II RP oznaczał blokowanie możliwości restytucji wielkich ruchów politycznych. Bali powrotu autorytarnych, antysemickich poglądów komplikujących sytuację narodową, mogłoby być to poglądy sprzeczne z demokratycznymi założeniami. Władze starały się, by PPS się nie odrodziło.Transformacja ma głw charakter ekonomiczny, a ekspansja mniejszości narodowych byłaby niebezpieczna dla kraju opartego na hasłach liberalnych.
7. Argumenty zwolenników polityki historycznej
III RP świadomie zaniechała polityki historycznej, doprowadzając do niebezpieczeństwa narodowej amnezji, „historia stała się wręcz kulturą alternatywną”. Źródła takiego poglądu tkwią w charakterze transformacji ustrojowej ( założenia okrągłego stołu) Zarzucają oponentom strach przed II RP,
polskie elity pomyliły neutralność światopoglądową państwa z neutralności historyczną. Udawano, że może istnieć jakaś historia poza polityką. Naiwne jest twierdzenie o tym, że historyk nie jest zaangażowany w politykę, sam wybór tematu ma z tym związek. W pewnym stopniu jest to też wybór polityczny. Jeśli mówimy o pamięci historycznej to nie ma mowy o prostych monopolach. Historyk nie ma monopolu na pamięć, każdy ma jakąś cząstkę pamięci historycznej.
8. Argumenty przeciwników polityki historycznej
-brak naukowego rygoru "historyk staje się politykiem"
-mylenie prawdy z dumą narodową
-państwo nie powinno mieć wpływu na naukę
-tworzenie "białych plam" w historii
-przejaw etatyzmu
-anachronizm, relatywizm moralny
-zarzut promowania postaw heroicznych, kult postaw "krwawych"
-gorsze traktowanie innych nacji - ile narodów, tyle interpretacji niektórych wydarzeń
-brak propozycji przyrównywanych tragedii ("inni mogli mieć gorzej")
-oddolne dbanie o pamięć przez społeczeństwo (w Polsce spontanicznie po 1989: zespoły rockowe, kluby rekonstrukcyjne, przekazanie insygniów władzy)
-jałowość, nieskuteczność polityki historycznej, brak proporcji
-Polska: polityka historyczna może być szkodliwa dla interesu państwa
9. Przełomy w polityce historycznej niemiec
1945 - Stunde NullPolityka Konrada Adenauera: polityka milczenia nt zbrodni, by nie rozdrapywać ran. Uznawano, że winnym wojny i zbrodni jest Hitler i związana z nim najbliższa grupa współpracowników. 1950r. - przyjęto kartę wypędzonych. 58r. - proces jednostek SS powołanych w celach eksterminacyjnych.Proces Eihmanna.66r.- SPD współrządziła z CDU, potem bez CDU, z liberałami. 252 głosujących stwierdziło, ze zbrodnie wojenne się nie przedawniają, zmieniła się niemiecka polityka. Polityka lat 70 to dominacja lewicy, i tej parlamentarnej i poza pozaparlamentarnej. Jej podsumowaniem był film „Holocaust” o żydowskiej rodzinie w hitlerowskich Niemczech. W końcu lat 70 na fali kryzysu gosp od 73-74. 84r. - gabinet Kohla oświadcza, że „nasza republ powst w cieniu wielkiej, dziejowej katastrofy, dziś ma swoją własną hist” - próba legitymizacji przez hist powojenną, próba wprowadz Niemców do grona "normalnych" narodów. 89r. - Pojawia się w Niemczech spór o holocaust. Początkowo dyskurs obracał się w kategoriach, czy to sam Hitler był odpowiedz za holocaust, czy też aparat władz. 18 V 2009 artykuł w „Der Spiegel” autorzy uznali, że holocaust był projektem europejskim. 5 historyków stwierdziło, że Niemcy mieli co najmniej 200 tys europ pomocników w holocauście
10. Główne dyskusje o okresie nazistowskim w niemczech
11. Aspekty polityki historycznej w rosji
12. Spór o historyczne wątki ukraińskie
13. Punkty sporne w relacjach Polsko - litewskich
- ocena Jagiełły, który w historiografii litewskiej często określany jest negatywnie jako ten, który podporządkował Litwę Koronie
- wkład w zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem
- kwestia przynależności Wilna po I wojnie światowej; bunt Żeligowskiego
- represje władz litewskich wobec Polaków po przejęciu Wilna, a następnie kolaboracja z Niemcami (zbrodnia w Ponarach)
14. Polityka historyczna zsrr
15. Głównie problemy Historii politycznej francji
16. Główne problem historii politycznej hiszpanii
17. Polityka historyczna PRL'u
- skierowana przeciwko Niemcom, zachód to zagrożenie dla Polski,
- krytykowano USA za współpracę z Niemcami,
- uznawano stałe cierpienie narodu poskiego,
- apoteoza wojska i silnego przywództwa
- ukazywanie dzieci i młodzieży jak wzorowały się na rodzicach (noszenie wody w kubłach, rąbanie drewna), dzieci były ukazywane w roznych audycjach i programach np Teleranek
- teologizacja dziejów Polski, poczucie pewnej ciągłości
- PRL to zwieńczenie tysiącletniej historii Polski, to nie jest punkt 0
- przekonanie że Grunwald wygrano dzięki pułkom smoleńskim
- docenianie Piastów bo Piastowie walczyli z Niemcami i nie bylo tam mniejszości narodowych
- PRL to kraina folkloru, wtedy powstał zespół tańca i śpiewu mazowsze,
- pochwała kultury chłopskiej
- podstawową legitymizacją PRL'u byla II wś, zachód nas zdradził, o losach II wś decydował front wschodni
- rozmaite komiksy
- Potop byl przedst jako powstanie chlopskie
18. Polityka historyczna jako działanie na szkodę interesów państwa polskiego w interpretacji przeciwników polityki historycznej
Przeciwnicy polityki historycznej dostrzegający jej szkodliwe działanie dla interesów państwa polskiego wskazują, że jest ona lub może się stać:
1. Narzędziem opresji sprawujących władzę wobec środowisk twórczych;
2. Narzędziem manipulacji politycznej;
Charakteryzuje się brakiem koherencji pojęciowej, wynikającej z trudności
czy wręcz niemożliwości stwierdzenia, że polityka historyczna jest jedna
- istnieje ich bowiem w rzeczywistości wiele.
Cechuje się podporządkowaniem ocen dotyczących przeszłości i samego
spojrzenia w przeszłość bieżącej koniunkturze politycznej.
Stanowi pomieszanie historii i polityki.
19. Sprzeczność polityki historycznej współczesnej Rosji
W Rosji istnieje pamięć o czasach radzieckich, ale władze twierdzą, że nie kontynuują ideologii tamtych czasów. Drugą partią oprócz partii Putina jest partia komunistów. Rosja dokonała dekomunizacji i destalinizacji, jednak istnieje bardzo dużo pomników np. Lenina. Główne święta to 7 listopada i 9 maja. Rosja odwołuje się do różnych sprzecznych ideologii np. do białej i czerwonej flagii. Wiele odczuwa nostalgię za czasami caratu, a wiele za Związkiem Radzieckim