1. Co to jest transakcja

Transakcję w handlu zagranicznym określamy jako całokształt czynności związanych z operacjami kupna - sprzedaży.

2. Jakie umowy są związane z realizacją kontraktu ?

Z realizacją kontraktu wiąże się szereg umów, do których należą:

- w eksporcie - umowa z dostawcą krajowym,

- w imporcie - umowa z odbiorcą krajowym,

- umowa ze spedytorem,

- umowa z przewoźnikiem,

- umowa z towarzystwem ubezpieczeniowym,

- umowa z przedsiębiorstwem rzeczoznawstwa i kontroli,

- umowa z agentem, przedstawicielem itd.

3. Do czego sprowadza się istota transakcji

Istota transakcji dotyczącej kupna - sprzedaży towarów sprowadza się do przeniesienia prawa własności w odniesieniu do przedmiotu transakcji w sensie zarówno fizycznym, jak i prawnym /wydanie lub dostarczenie towarów oraz zapłata/.

4. Jak nazywa się przebieg realizacji transakcji

Przebieg realizacji transakcji w handlu zagranicznym jest zwany cyklem transakcyjnym

5. Fazy cyklu transakcyjnego

FAZA I. Przygotowanie transakcji

-zebranie informacji na temat ewentualnych nabywców naszych towarów lub ich potencjalnych sprzedawców (pośredników),

- badanie rynku (popyt, podaż, dystrybucja),

- przesłanie ofert lub zapytań ofertowych, ewentualnie materiałów informacyjnych lub reklamowych,

- dokonanie porównania ofert i po przeprowadzeniu kalkulacji przesłanie kontroferty,

- przeprowadzenie wstępnych rozmów handlowych.

FAZA II. Zawarcie transakcji

- zawarcie kontraktu,

- zawarcie innych umów.

FAZA III. Realizacja transakcji

- zlecenie spedycji,

- ubezpieczenie,

- uzyskanie pozwoleń przywozu lub wywozu,

- przygotowanie towaru do wysyłki lub przygotowanie się do nadejścia towaru i jego odbioru,

- wystawienie stosownych dokumentów (np. faktury, czy dokumentów charakteryzujących towar),

- dostawa lub odbiór towaru,

- zapłata za towar.

FAZA IV. Rozliczenie, likwidacja i kontrola transakcji

- ustalenie zgodności dokumentów ze stanem faktycznym,

- analiza decyzji podjętych w całym cyklu transakcji,

- archiwizowanie dokumentów.

6. Co jest przedmiotem transakcji

Przedmiotem transakcji w handlu zagranicznym są towary lub usługi, niekiedy zaś towary i usługi łącznie ( np. dostawa urządzeń wraz z ich montażem i uruchomieniem), niematerialne dobra przemysłowe (wynalazki, znaki towarowe, wzory użytkowe i zdobnicze), kapitał rzeczowy, finansowy, ale także siła robocza.

7. Co to jest oferta, rodzaje ofert

Oferta jest wiążącą propozycją sprzedaży lub kupna towarów albo świadczenia usług, określającą istotne warunki przyszłej umowy. Składający ofertę nazywa się oferentem, zaś stroną, do której oferta jest skierowana - oblatem.

Oferta może być:

- wywołana (żądana),

- niewywołana (nieżądana),

oferty wywołane są z reguł ofertami szczegółowymi, kupcy mogą składać również oferty ogólne, najczęściej niewywołane

- bezwarunkowa jeśli w jej treści nie umieszczono żadnego warunku

- warunkowa, jeśli taki warunek zawiera

8. Co powinno być w ofercie

Warunki oferty muszą być sprecyzowane w sposób jasny i jednoznaczny, aby wykluczyć możliwość różnej interpretacji

9. Wymień oferty kupna, kiedy się je stosuje

10. Klauzule uwzględnianie w ofercie

Oferta zawiera warunki przyszłej umowy zwane elementami lub klauzulami, które dzielą się na:

1). Podstawowe (ilość towaru, jego rodzaj, gatunek, jakość i opakowanie, cena, wartość, miejsce dostawy, warunki płatności itd.)

2). Uzupełniające (klauzula licencyjna, siły wyższej, reklamacyjna, arbitrażowa itd.)

3). Specyficzne (klauzula montażowa, klauzula gwarancyjna)

11. Czym powinno być poprzedzone złożenie oferty

Złożenie oferty powinno być poprzedzone wnikliwą i dokładną kalkulacją w celu zapewnienia opłacalności transakcji. Warunki oferty muszą być sprecyzowane w sposób jasny i jednoznaczny, aby wykluczyć możliwość różnej interpretacji.

12. Co to jest kontrakt

Kontraktem nazywamy umowę sprzedaży zawartą z kontrahentem zagranicznym.

13. Czego dotyczy kontrakt

Dotyczy on obok dostawy towarów również świadczonych usług na rzecz partnera zagranicznego polegających na:

- montażu maszyn i urządzeń,

- wykonywaniu prac budowlano-montażowych,

- sporządzaniu dokumentacji technicznej,

- opracowywaniu programów komputerowych,

- obrocie uszlachetniającym itp.

14. Co jest istotą kontraktu

Kontrakt nie może być utożsamiamy z czynnościami , lecz z dokumentem prawnym.

W największym skrócie kontrakt jest dokumentem prawno-technicznym, określającym prawa i obowiązki stron w związku z zawartą między nimi transakcją i jednocześnie, jest dowodem osiągniętego między nimi kompromisu.

15. Co to jest zamówieni i z jakich elementów się składa

Zamówienie przesyłane przez importera jako odpowiedź na ofertę traktowane jest jak oferta kupna i dla zawarcia kontraktu musi nastąpić bezwarunkowa akceptacja (potwierdzenie na piśmie)zamówienia przez eksportera.

Zamówienie może być sporządzone w formie listu handlowego lub na specjalnym blankiecie i musi posiadać wszystkie elementy umowy sprzedaży, a więc:

- nazwę zamawiającego, jego adres, telefon, teleks,

- nazwę adresata,

- datę i miejsce wystawienia,

- wyraźne słowo „zamówienie wraz z jego numerem,

- nazwę towaru,

- ilość,

- cenę jednostkową,

- wartość ogólną,

- sposób zapłaty,

- termin dostawy,

- rodzaj transportu,

- miejsce dostawy,

- sposób i rodzaj opakowania i jego oznakowania,

- inne warunki,

- podpisy osób upoważnionych do zaciągania zobowiązań finansowych.

16. Z czego składa się kontrakt wielodokumentowy

Składa się z oferty i zamówienia lub zamówienia i potwierdzenia przyjęcia zamówienia do wykonania.

17. Kiedy stosuje się kontrakt jednodokumentowy

Najczęściej kontrakty tego typu zawierane są wtedy, kiedy kontrahenci prowadzą bezpośrednie negocjacje (bez pośredników), podczas których uzgadniają poszczególne warunki.

18. Od czego zależy treść i forma kontraktu

19. Na co zawiera się kontrakty znormalizowane i na jakich rynkach

Są o ustalonej treści i formie, zawierane w określony sposób zgodnie z regulaminem lub zwyczajem np. kontrakty giełdowe, akcyjne oraz opracowane przez międzynarodowe organizacje producentów lub importerów i eksporterów. Do nich należą kontrakty typowe zawierane na gotowych formularzach kontraktowych opracowanych przez zrzeszenia branżowe. Formułują one całokształt obowiązków i praw stron umowy kupna - sprzedaży. Kontrakty typowe występują głównie w handlu -towarami masowymi.

20. Jak dzielą się kontrakty krótkoterminowe

Kontrakty krótkoterminowe dzielą się na kontrakty:

- z dostawą natychmiastową (spot) - towar pozostawiony do dyspozycji kupującego w umówionym miejscu,

- na załadowanie - sprzedający zobowiązuje się załadować towar w ustalonym terminie,

- na dostarczenie - sprzedający zobowiązuje się dostarczyć towar do miejsca przeznaczenia w określonym terminie,

- na przybycie - towar jest w drodze (towar płynący) i w zależności od umowy kieruje się go do miejsca przeznaczenia.

21. Jak dzielimy kontrakty ze wzgl. na termin zapłaty

1. Kontrakty gotówkowe - zapłata następuje od razu po wykonaniu przez sprzedającego zobowiązania kontraktowego (czek, weksel, potwierdzenie przelewu, akredytywa, inkaso)

2. Kontrakty bezgotówkowe - zapłata następuje w późniejszym ściśle określonym w kontrakcie terminie.

22. Co określa międzynarodowa umowa clearingowa

Międzypaństwowa umowa clearingowa określa:

- tytuły płatności,

- walutę clearingową,

- wielkość kredytu technicznego (tj. maksymalnego zadłużenia na rachunku clearingowym oraz wysokość ewentualnych odsetek od kredytu).

- sposób likwidacji salda rocznego (wolne dewizy, towary lub przeniesienie na następny rok)

23. Wady clearingu dwustronnego

- waluta clearingowa jest słabsza od wolnych dewiz co powoduje, że ceny clearingu są wyższe od cen wolnodewizowych,

- wysokość obrotów clearingowych jest zależna od możliwości słabszego partnera

- towary trzeba kupować tam, gdzie ma się nadwyżkę waluty clearingowej, a nie tam, gdzie jest to korzystniejsze.

24. Jakie dokumenty określają rodzaj towaru

25. Wymienić podstawowe klauzule kontraktu

1. Przedmiot dostawy - jego rodzaj, gatunek, standard, jakość, kondycja.

2. Opakowanie towaru.

3. Ilość towaru i dopuszczalne odchylenia od jego ilości.

4. Cena towaru.

5. Termin dostawy.

6. Odbiór towaru.

7. Warunki płatności.

26. Zdefiniować standardy towarowe

Standardy towarowe to normy jakości towaru ustalone zwyczajowo lub przez zrzeszenia branżowe producentów albo komisję, bądź inny organ upoważniony do ich ustalania ( w Polsce dużym poważaniem cieszy się kapituła „Teraz Polska”).

27. W oparciu o jakie ceny rozlicza się transakcje

Cena urzędowa - jest ustalona przez Ministerstwo Finansów na nieliczne wybrane towary i usługi np. niektóre lekarstwa, energia elektryczna.

Cena transakcyjna - to cena w walucie obcej przeliczona na złotówki wg obecnego kursu.

Ceny umowne - są rezultatem ustaleń między kontrahentami

28. Co to jest cena stała i zmienna

Cena stała - zwana również ceną fiks (ang. fixed price) nie podlega zmianom w czasie obowiązywania transakcji i stosowana jest w krótkim cyklu dostawy, zwłaszcza w stosunku do towarów konsumpcyjnych i surowców.

Jest kilka wariantów ceny zmiennej np. cena dnia dostawy, opierająca się na cenie giełdowej lub na cenie rynkowej w danym dniu, albo cena ruchoma.

29. Kiedy stosuje się cenę ruchomą (jaka klauzula się do niej odnosi)

Cenę ruchomą - stosuje się ja głównie w handlu sprzętem inwestycyjnym, kiedy moment dostawy jest odległy od momentu zawarcia transakcji. Zamieszcza się wówczas klauzulę zmienności cen, która umożliwia sprzedającemu zmianę ceny wynikającą ze zmian cen surowców, robocizny i innych składników kosztów obiektu dostawy.

30. Wymienić wyspecjalizowane domy rzeczoznawstwa i kontroli jakości towarów w Polsce

Polcargo, przedsiębiorstwa Supervise, Centralny Inspektorat Standaryzacji

31. Wymienić opusty i krótko je opisać

Rabat jest to opust od ceny, głównie z tytułu zakupu większej ilości towaru. W obrocie handlowym rozróżnia się kilka rodzajów rabatów:

a/ rabat prosty - oznacza jednorazowe zmniejszenie ceny wyjściowej o określony procent

b/ rabat seryjny - zwany progresywnym , zwiększa się w miarę wzrostu zakupionej ilości i stosuje się w zakupach hurtowych, aby zachęcić do większych zakupów

c/ rabat obrotowy - przyznawany jest klientowi okresowo zazwyczaj pod koniec roku za zakupione w danym roku towary.

d/ rabat poufny (niejawny) - udzielany jest klientowi indywidualnie, przeważnie przy zakupie maszyn i urządzeń

Bonifikata jest to opust na cenie głównie z tytułu różnic jakościowych, stosowany jako rekompensata jeżeli dostarczono towar gorszej jakości. Niekiedy stosuje się bonifikaty zwyczajowo jako opusty ceny lub zwiększenie ilości na ubytki dla kupca.

Refakcja stanowi opust na cenie lub niekiedy dodatek ilościowy z tytułu ubytków naturalnych w czasie transportu. Niekiedy pojecie to jest stosowane jako odpowiednik bonifikaty.

Skonto jest procentowym opustem od ceny lub sumy faktury z tytułu zapłaty gotówką albo w terminie wcześniejszym od uzgodnionego.

32. Co to jest cena progu i śluzy

W krajach UE rozróżnia się cenę progu, która jest najniższą ceną importową dla niektórych towarów rolno-spożywczych produkowanych w krajach UE. Jeżeli import do któregoś z tych krajów następuje po cenie niższej należy uiścić opłatę wyrównawczą.

W krajach UE stosowana jest również cena śluzy. Jest to najniższa cena, po której eksporterzy spoza UE mogą sprzedawać towary głównie pochodzenia zwierzęcego i drób do krajów UE i jeżeli cena jest niższa, płaci się dodatkowe opłaty. Cena ta jest zmieniana okresowo (np. co 3 m-ce) i dlatego powoduje u eksporterów do UE dużą niepewność w kontaktach handlowych.

33. Wymienić klauzule uzupełniające i krótko je opisać

Klauzula licencyjna może dotyczyć uzyskania zarówno licencji eksportowej (pozwolenie wywozu) jak i importowej (pozwolenia przywozu).

Klauzula siły wyższej precyzuje pojęcie siły wyższej, za którą uważa się okoliczności o charakterze nadzwyczajnym, których nie można przewidzieć, a gdy wystąpią - skutecznie im przeciwdziałać. Muszą one mieć charakter obiektywny i muszą wystąpić po zawarciu kontraktu. Należą do nich: wojna, rewolucja, blokada, zdarzenie katastroficzne (np. powódź, trzęsienie ziemi, pożar oraz akty władzy administracyjnej jak - embargo, zakaz transferu, nie wydanie licencji eksportowej lub importowej).

Klauzula kar umownych czyli sankcji finansowych za niewykonanie zobowiązań umownych lub wykonanie ich z opóźnieniem. Klauzula ta określa powody płacenia kar, ich wysokość oraz górną granicę. Kary umowne dotyczą głównie niedotrzymania terminu dostawy i są naliczane za każdy dzień zwłoki

Klauzula postępowania reklamacyjnego - dotyczy ona niewykonania lub niewłaściwego wykonania kontraktu, albo niewłaściwego wykonania pewnych jego postanowień

Klauzula arbitrażowa - nieuwzględnienie reklamacji przez firmę, do której została ona skierowana jest najczęstszym powodem dochodzenia roszczeń arbitrażu

Klauzula kraju przeznaczenia (reeksportu)- postanawia, że importer nie ma prawa sprzedaży towaru do innego kraju (reeksport) bez zgody eksportera.

Klauzula o prawie właściwym dla kontraktu, tzw. klauzula prerogacyjna - polega na postanowieniu, że wszystkie sprawy nieuregulowane warunkami kontraktu, a mogące wyniknąć ze stosunków umownych są poddawane przepisom tego systemu prawnego, któremu podlega kontrakt.

Klauzula rewizji cen stosowana jest najczęściej w obrocie sprzętem inwestycyjnym. Przewiduje ona możliwość zmiany ceny umownej towaru w przypadku wzrostu lub obniżenia się cen rynkowych na dany towar w przewidzianym w kontrakcie okresie.

Klauzula waloryzacyjna polega na ustaleniu w kontrakcie płatności za towar w możliwie najbardziej stałej walucie bądź stwierdzeniu, że płatność nastąpi według kursu danej waluty do określonej innej waluty w chwili płatności, a nie w chwili zawarcia kontraktu

34. Jakich towarów dotyczą klauzule specyficzne (krótko je scharakteryzować).

Kontrakty na dostawę dóbr inwestycyjnych zawierają, oprócz wyżej omówionych, także dodatkowe klauzule, do których zaliczamy:

W klauzuli dotyczącej dokumentacji technicznej nazywanej również klauzulą dokumentacji techniczno-ruchowej wymienia się rodzaje dokumentacji, a więc opisy, szkice i schematy oraz zdjęcia maszyn i urządzeń, instrukcje montażowe i instrukcje obsługi. Klauzula ustala termin nadsyłania powyższej dokumentacji i jeżeli ma to nastąpić po podpisaniu kontraktu warunkuje jego ważność.

Klauzula gwarancyjna a ściśle mówiąc gwarancja jakości ustala, że dostawca odpowiada w ciągu okresu trwania gwarancji za właściwą konstrukcję maszyn, moc produkcyjną, użycie właściwych materiałów, solidne i fachowe wykonanie, niezawodne działanie.

Klauzula dotycząca montażu - sprzęt inwestycyjny zakupiony za granicą może wymagać specjalnej usługi np. połączenia poszczególnych elementów maszyn i próbnego rozruchu, dokonywania przeglądów technicznych urządzenia już eksploatowanego, przeprowadzenia instruktażu osób, które maja obsługiwać dane urządzenie w kraju nabywcy.

35. Wymienić elementy kontraktu, które nie podlegają negocjacji

Elementami kontraktu, które nie podlegają negocjacjom, są :

- nazwy i adres stron zawierających kontrakt (tzw. podmioty kontraktu),

- numer kontraktu,

- data i miejsce zawarcia kontraktu,

- podpisy stron.

---