SPOZYCIE MIESA
1990r wieprzowe 35%-> 2008r 42%
wolowe 15%-> 5%
drobiowe 8%-> 25%
ogółem 68%-> 75%
ZAW BIALKA I TL %
wieprzowina b- 21-22,7; tl- 0,8-2,2
wolowina b- 20-21,5; tl- 1-4
drob b-18-24; tl- 1,5-6
jagniecina b- 19,2-21,2; tl- 1,8-2,3
krolik b- 20,4; tl- 4-7
kon b-19,8-20,6; tl- 6,6
jelen b-21,7; tl- 2
strus b-21,6; tl- 0,9-1,4
golab b-21,7; tl-4,3
kozle b-19-21; tl- 1,5-3,6
SKL AMINOKWASOW EGZO MIESA
Ile, Leu, Lys, Met+Cys, Phe+Tyr
WZORZEC SKUPAOWANIA TUCZNIKOW W POLSCE
-zaw miesa w tuszy: kl E (pow 55%)
-grubosc sloniny w punkcie C7 nad okiem poledwicy nie wieksza niz 12mm
-dl tuszy obojetna z preferencja dl sredniej i dlugiej
-jakosc miesa normalna, bez wad DFD, PSE
-mc tucznika 100-120kg
ZINTEGROWANY LANCUCH PRODUKCYJNY (Holnadia)
1. Super Cerdo ze stadem pow 100tys loch i produktem bazujacym na poledwicy przeznaczonej na rynek japonski
2.Topigs Duroc Line (V line) do prod bekonu
3.Topigs Fomeva- York Line (K- line) do prod szynek
W Polsce nie ma jeszcze strategi hodowlanej zwiazanej z produkcja na rozne rynki. Powst projekt wyk ciezkich tucznikow rasy pulawskiej do wyrobu wedlin dlugo dojrzewajacych
CZYNN SRODOWISKA DETERMINUJACE JAKOSC TUSZY
-genet predyspozycje do odkladania miesa w tuszy
-zyw
-mc w dniu uboju
-stan zdrowotny
-warunki zoohig
ODKLADANIE BIALKA
*Na poczatku ok. wzrostu 40-50kg odlozenie b jest ograniczone apetytem zwierz i pojemnoscia przew pok
*U swin nowego typu potencjal wzrostowy jest wiekszy niz mozliwosc spozycia paszy
*W karjowej masowej populacji przecietny tucznik odklada dziennie100-110g bialka ale il ta mozna zwiekszyc ponieważ zdolnosc zwierz wynosi ponad150g
*u ras wybitnie miesnych odlozenie bialka moze byc do 200g
CO WPLYWA NA UMIESNIENIE?
poziom tl i wl
rodzaj i sposob karmienia
koncentracja energii
poziom lizyny
poziom bialka og i str
DZIENNE POBIERNAIE ENERGII
20-50kg-> 25,3 MJ
50-80-> 35,15 MJ
80-120-> 41,9 MJ
Wybranie odpowiedzniego poziomu energii w dawce jest podstawa dalszego ksztaltowania zaw bialka i aminokw egzo.
Dobowe zapotrzeb na bialkoswin o mc60-80kg wynosi297g.
WZORZEC BIALKA
dla swin wazacych 20-50kg
-100 lizyna
-65 met
-67 teronina
-19 trypt
Ca i P
1,25:1
Nadwyzka Ca zmniejsza pobor paszy, zaburzenia nerwowe, obnizenie wrazliwosc, apatia, osowialosc.
Niedobor P zahamowanie wzrostu, obnizenie produkcyjnosci
Mg
Pierwiastek chroniacy serce.
BLEDY W TUCZU:
*Nadmierne zageszczenie zwierz nie sprzyja wzrostowi. Optym zageszcz 0,7m2/ zwierze
*Dosc trudne warunki mikroklimat
*Warchlaki z kilku zrodel
*Brak zasady „wszystko pelne- wszystko puste” (dezynfekcja)
CHOROBY
1. Mycoplasma (Mhp)- zapalenie pluc, wyst w koncowej fazie odchowu;suchy kaszel, ciezki oddech; roprzestrzenianie locha- prosie ktore jest nastepnie zrodlem zakazenia dla pozostalych gr swin
2. Streptokokoza-
3. Ileitis- zaburzony proces wchlaniania, obnizone przyr dzienne do 30%, zle wykorzyst paszy, dodatkowe kosztyu leczenia, pogorszenie jakosci poubojowej tusz.
DOBROSTAN- stan zdrowia fiz i psych osiagany w warunkach pelnej harmonii usroju w jego srodowisku. (Hughes)
-Zespol warunkow pokrywajacych potrzeby biol i behawioralne org co umozilwia objawienie pelni jego mozliwosci genet. (Sainsburgy)
-Taki stan ustroju w ktorym zwierze potrafi uporac sie z warunkami panujacymi dookoła.
Potrzeby zwierz: 5 „wolonosci” zwierz
1. glod i pragnienie- zapewnieni wody i jedzenia dla rozowoju i wzrostu
2. dyskomfort- wygodna pow do wypoczynku, mikroklimat pomieszczen
3. bol, urazy, choroby
4. strach i stres
5. ograniczen w swobodzie normalnych zachowan
WSK NISKIEGO POZIOMU DOBROSTANU
-obnizone zdolnosci adaptacyjne względem sytuacji stresowych
-brak zainteresowania otocznieniem
-obnizenie zdolnosci wzrostu
-choroby
-uszkodzenia ciala
-autonarkotyzm
-ogranicznia w przejawianiu naturalnych reakcji behawioralnych
WSK WYSOKIEGO POZIOMU DOBROSTANU
-formy normalnego zachowania
-utrzymanie w normie wsk fizjolog
-utrzymanie w normie wsk behawioralnych
WSK FIZJOLOG CHAR DLA STRESU STOS W OCENIE DOBROSTANU
-tetno
-oddech
-stez glukozy we krwii
-stez mocznika
-poziom wolnych kortykosterydow
-zmiana reaktywnosci wsk immunologicznych
AUTONARKOTYZM- uzaleznienie od uwalnianej przez mozg beta endorfiny; rozwiaj sie przez:
-nude
-frustracje
-ograniczenie wolnosci
-nadreakcja w sytuacji powtarzajacych sie napiec
Stan ten uwazany jest za mechanizm adaptacyjny, obnizajacy stopien narazeniac systemow fizjolog na uszkodznia wynikajace z zaburzen neuroendokrynologicznych
STEREOTYPIE-patologie behawioralne, zachowania odbiegajace od normy, o nie wyjasnionej do konca etiologii, ktore powtarzaja sie b czesto i bez wyraznego celu. Tlumaczone przez niektorych jako wyraz niemoznosci adaptacji, uszkadza systemy fizjolog. Wyst u zwierz jako:
-stale
-nawracajace
-zachowania bezsensowne
-zachowania autodestrukcyjne
Rozwoj stereotypii u swini:
I tap-> czas od momentu uwiezienia przez 45-60min, zwierze podejmuje gwaltowne proby uwolnienia sie
II etap-> nastepne kilka godz
KONSEKWENCJE STRESU
-zaburzenia rozrodu
-hypo lub agalakcja (malo mlecznosc)
-obniznei wart immunologicznej siary
-zaburzenia plodnosci samcow
-obnizenie odpornosci
-schorzenia waunkowo- zakazne
-owrzodzenia zoladka
-male przyr mc
-zle wykorzyst paszy
-nagla smierc sercowa
CHLEWNIA
*usytuowane w odleglosci 3-8km od innych obiektow w ktorych przebywaja swinie
*450m od drogi po ktorej poruszaj sie pojazdy przewozace zwierz. Nie należy lokalizowac w poblizu rzezni, wysypisk smieci, miejsc utylizacjizwierz padlych i odpadow poubojowych. Otoczona pasmem drzew aby witr nie przenosil drobnoustrojow
*wewn należy stos program zwalczania much. drobnoustroje moga przemieszczac sie droga powietrzna na rozne odleglosci. Wirus pryszczyccy moze przebywac tym sposobem max 20km ponad ladem i do 300km ponad woda
*niebiezpieczne sa samochody transportujace swinie do rzezni. Powinny byc one myte i dezynfekowane po kzadym rozladunku. Kierowcy nie powinni opuszczac szoferki (przenosznie bakterii na butach, i drobnoustrojow na ubraniu)
*Rampa zaladowcza powinna byc zlokalizowana i wykonana tak by graniczyla z ogrodzeniem i nachylona tak aby umozliwiala splyw wody uzywanej do jej mycia poza terenm chlewnii. Bramka otwierana w jedna str aby swinia z niej nie wracala. Powinna byc ogrodzona.
*Ogrodzenie- siatka solidnie przytwierdzona na zaglebien w ziemi na gl 30cm podmurowki (ochrona przed dzikimi kotami, psami)
-osoby zatrudnione w chlewni nie moga posiadac swin i wchodzic do innych obiektow
-przed i po wyjsciu prysznic
-lek wet, inseminator prysznic przed i po
-w wielu krajach jest tak ze lek wet jednego dnia moze wejsc nateren tylko jednej chlewni
*sciolka-sloma
*nie wskazane jest utrzymywanie w chlewni psow i kotow, jezeli już musz tam byc to nigdy nie moga opuscic chlewni, jeśli wyjda- nie moga już wrocic
*utylizacja zwierz padlych- skladowane poza gospodarstwem, szczelnie zamykane, chlodzone pomieszczenie. W przyp wykonania bad sekcyjnego należy je przeprowadzic poza chlewnia, najlepiej w pomieszczeniu do tego przygotowanym zlokalizowanym obok pomieszczenia zwierz padlych.
*Dezynfekcja- niezaleznie czy wprowadzamy zwierz do pomieszczen nowo wybud czy tez nie trzeba najpierw mech je uprzatnac
-niemozliwe jest wykonanie prawidlowej dezynf bez oczyszczenia kanalow, usuniecia z chlewni ruchomego sprzetu, paszy, slomy. Wczesniej należy przeprowadzic deraty
EL BIOASEKURACJI
1.Chow gnotobiotyczny-wolny do specyf bakterii, prosieta uzyskuje sie od loch przez cesarskie ciecie, sterylnie. Sa odchowywane osobno w inkubatorach, zyw siara i sterylnymi paszami. Brak kontaktu z locha. Brak zakazenia drobnoustrojami. Mlode, zdrowe loszki sa mat zarodowym do innych ferm. Nie trzeba szczepic.
2.Wieloetapowy system prod
Prosieta odsadzane w wieku 10-14 dni.Wysoka odpornosc- siara. Zyw nieskazona pasza. Odsadznie iw wywoz kilka km.
3.Depopulacja zwierz
Jeśli zwierz sa chore, nie leczymy gdy nie możemy opanowac- wybijamy cale stado. Totalna dezynf. Kupic nowe (zwierz musza byc wolne od specyf drobnoustrojow)
4.Deratyz i dezyns
5.Monitorowanie stanu zwierz
Zwierz nalezy kupowac z 1 zrodla. Jeśli jest to niemozliwe nalezy ograniczac zrodla. Jednorazowo obsadzamy stado a nie przez kilka tyg dokupujemy nowe zwierz. Stos okres kwarantanny przed wprowadzeniem do miejsca gdzie będą hodowane. Przy kazdym kolejnym wprowadzeniu tez kwarantanna i aklimatyzacja.
SYSTEMY PROD SWIN
Prod prowadzona met ekologicznymi-
naturalne met produkcji, w obrebie gospodarstwa, oparty na srodkach poch bilogicznego i mineralnecho, nie przetworzonych technologicznie; do hod nalezy wybierac rasy miejscowe, tak aby uniknac problemow zdrowotnych.
Najwieksi producenci zywnosci eko
1.Niemcy
2.W. Brytania
3.Wlochy
*Polska- 12000 gospodarstw
Zasady eko produkcji
1. Zachowanie dobrostanu zwierz przez min odpowiednia pow pomieszczen, zapewniony dostep do wybiegu i chowu pastwiskowego
2. Zyw- pasze wytw met eko, poch z gospodarstwa
3. Zabrania sie stos profilaktycznie antybiotykow
CELE KLASYFIKACJI EUROP
-poprawa miesnosci
-zwiekszenie popytu na mieso
-obnizenie kosztow zyw
-wzrost wart handlowej tusz
-przyblizenie struktury ilosciowej poszcz klas EUROP do produkcji krajow UE
MIESNOSC WG KLAS
S->60% i wiecej
E->55-59,9%
U->50-54,9
R->45-49,9
O->40-44.9
P-> ponizej 40
MET ZASTEPCZA KLASYFIKACJI EUROP
pomiar grubosci sloniny w punkcie C7 (na wys ostatniego zebra, w odleglosci 7cm od linii podzialu tuszy na poltusze)
Pomiar gr sloniny
E->do12mm
U->13-17mm
R->18-22
O->23-27
P->pow 27
ZASADY WPROWADZANIA KLASYFIKACJI EUROP
*o pdziale tusz naklasy decyduje ich miesnosc, ktora okresla sie met obiektywnymi. Sluza do tego celu aparaty „choirometry” i met szacowania miesnosci na zasadzie pomiarow wielkosci fizycznych
*UE dopuscila mozliwosc tylko odpoadow i met ktore pozwalaja okreslic miesnosc tusz z wystarczajaca pewnosci statystyczna
*Rownanie regresji do szacowania miesnosci musi byc wyliczone dla kazdego aparatu kalsyfikacyjnego w opraciu o pomiary co najmniej 120 losowo wybranych tusz, okreslona met szczegolowej dysekcji
*Miesnosc oszacowana przy pomocy danego aparatu musi wykazywac korelacje statystyczna (R) z zaw miesa oszacowana na podst dysekcji min R=0,8
OBIEKTYWNOSC KLASYFIKACJI TUSZ
1.Latwosc dokonywania pomiarow bez pogarszania jakosci tuszy
2.Scisly zwiazek cech z miesnosci przy malym bledzie szacowania
3.Mozliwosc bezposredniego porownywania wynikow uzyskiwanych za pomoca roznych systemow pomiarowych
MET SZACOWANIA MIESNOSCI
1.pomiary liniowe tzw. szynkowa
2.met schabowa
3.oparta na pomiarach na calej dl tuszy
MET SZYNKOWA- oparta o pomiary liniowe wykonywane na przecieciu poltuszy w 3 okreslonyck miejscach:
-gr sloniny na srodku miesnia posladkowego sredniego (II krzyz)
-gr sloniny nad doglowowa krawedzia miesnia posladkowego sredniego (I krzyz)
-gr miesnia ledzwiowego posladkowego na przedluzeniu poziomu gr sloniny na krzyzu I
Pomiary liniowe sa wykonywane recznie praktycznie przez operatora a nie przez urzadzenia
Zalety:
-niewielka cena
-wys powtrazlnosc wynikow
-db widocznosc miejsca pomiaru
Wady
-duzy blad szacowania RSD
-wrazliwosc na bledy popelnione przez operatora
-przy nierownym podziale tuszy wzdloz linii srodkowej ustawienia dokladnednego pomiaru
-met przydatna raczej do pmiarow tylko schlodzonych poltusz
MET SCHABOWA- pomiar gr sloniny w jednym miejscu - na wys ostatniego zebra 7cm od lini przeciecia tuszy na poltusze lub dodatkowo na wys 3/4 zebra liczac zebra od konca. Ze wzgl na to ze wsk te sa niewidoczne ywkorzystuje sie 2 met pomiaru przy uzyciu aparatow optyczno- iglowych oraz aparat ultradzwiekowy „Ultrafon”
Dzialanie aparatu optyczno-iglo
Pomiar optyczno- elektryczny. Igla zaopatrzona w swiatlo czula diode. Gdy przebijamy tusze pomiar natezenia swiatla odbitego. Wykorzystuje roznice barwe sloniny i miesnia. Wyjmujemy i dokonujemy pomiaru oraz przeliczamy
Aparaty:
niemieckie-PG300
dunskie- Fat-o-Meater
francuskie- C6M
Zalety aparatow iglowych
-wierne odczytywanie gr sloniny i miesnia lewego posladka
-wys wyd
-szybkosc
-widoczny slad klucia, poprawne miejsce pomiaru
Wady
-duza il cz ruchomych i zwiazana z tym wieksza awaryjnosc
-trudniejszy sposob dokonywania pomiarow
-mech uszkadzania schabu
-gdy mieso typu PSE urzadznie nie potrafi odroznic sloniny od miesa
Aparaty ultradzwiekowe- wykorzyst zajwisko roznicy predkosci rozchodzenia sie fal ultradziwek w tl i miesie; stos na przepolowionej tuszy i na poltuszy; fale ultradzwiek przechodza szybciej przez tk miesniowa niz tl; konstrukcja nie ma cz ruchomych, szacuje % zaw miesa w tuszy
Ultra- Fom szyb ok. 1440m/s slonina
1540m/s miesien
Zalety aparat ultradziwek
-nie uszkadzaja zadnej z tk (bezinwazyjnosc)
-prosty pomiar
-szybki
-wys wyd ok. 250szt/h
-brak cz ruchomych, mala awaryjnosc
Wady
-pomylki pomiarow tusz tlustych, rozwarstwiona slonina
-gorsza powtarzalnosc ywnikow
-wys cena
-utrudniony pomiar gdy skory jest zbyt sucha lub wystudzona
MET POMIAROW NA CALEJ DL TUSZY
-pomiar przy pomocy 16 glowic, ultradzwieki zamontowane w aparacie UltraFom
-uzyskany obraz tuszy pozwala oszacowac zaw mesa w tuszy i poszcz el
-tylko 1 aparat w Polsce
-urzadzenia calkowicie automatyczne, pomiar dokonany na zasadzie skanowania, brak udz czlowieka
SYSTEMATYKA MET OCENY MIESNOSCI
Met schabowa, szynkowa, ogolna- aparat:Ultra Fon, C6M, PLE; kryterium slekcji: lokalizacja anatomiczna, wsk oceny
Met posrednia- aparat Ultra Fon
Met bezposr- aparat: PLE, CMM
Kryterium slekcji: spsob pomiarow, wsk oceny
Met automatyczna- aparat Auto Fon
Met polautomatyczna- Ultra Fon
Met reczna- linialy
Kryterium selekcji: stopien automatyzacji
CHRONOLOGIA WDRAZANIA APARATOW
Ultra Fon 100 i 200-> 1993
Draminski-> 1996
Linial niemiecki PQM-> 1997
Linial polski PLE-> 1997
optyczno- iglowy P6-200->1997
opt-iglo C6M-> 1999
Autofom-> 2000
Ultra Fon 300->2007
ROZLICZANIE ZAKLADOW „SOKOLOW S.A”
bazowa miesnosc 52%
*Dopalata za każdy % pow naliczana doplata 52,1-59,9%. Naliczana do 59,9%
Trzyceny bazowe:
-SEU cena podstawowa
-R 95% ceny podst
O 88% ceny podst
*Doplata 0,05zl/kg za każdy % pow bazowego 52%
Otracenia 0,07zl/kg za każdy % ponizej bazowego 52%
Wart handlowa tuszy zalezy od wyrebow podst (szynka, schab, lopatka, boczek), okreslaja jakosc wyrebow i ich rzeczywista wart handlowa zamiast klas miesnosci ogolnej tuszy.