Autorskie prawo majątkowe do utworu audiowizualnego powstaje w sposób pierwotny na rzecz współtwórców, i to zarówno do całości dzieła, jak i do utworów w nim usytuowanych. Ustawa wprowadza wzruszalne domniemanie, według którego „producent utworu audiowizualnego nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wy­łączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości"

W polskiej doktrynie przyjmuje się, że za dzieło kinematograficzne" należy uznać twórcze i oryginalne utrwalenie na taśmie filmowej sekwencji obrazów lub obrazów i dźwięków, które przy wykonaniu powoduje wrażenie ruchu; także dzieło stworzone w sposób do kinematografii podobny, nadane w telewizji._

Dziełem kinematograficznym będzie więc dzieło wyobraźni, w którym jego twórca kształtuje samodzielne udramatyzowane sytuacje, tworząc konkretną kompozycję złożoną z ruchomych obrazów. Widowisko telewizyjne czy program telewizyjny są również utworem audiowizualnym, chronionym na takich sa­mych zasadach jak utwór filmowy Zwykłe transmisje zawodów sporto­wych, koncertów, zebrań czy emisje filmów kinematograficznych za dzieło telewizyjne mogą nie być uznanej. Przypominam, że i tutaj obo­wiązują zasadnicze kryteria: piętno indywidualnej twórczości i oryginalność.

Zasadą generalną w przypadku utworu audiowizualnego jest szczególne uprzywilejowanie pozycji producenta, czyli tego, kto wyłożył pieniądze na wyprodukowanie utworu. To właśnie jemu przysługują autorskie prawa majątkowe do całości utworu. Twór­com utworów mających samodzielne znaczenie (np. muzyki) ustawa zezwala na odrębną eksploatację, jednak pod warunkiem wykony­wania tych praw bez uszczerbku dla producenta lub pozostałych twórców. Domniemywa się, że producent utworu audiowizual­nego nabył autorskie prawa majątkowe do wszystkich utworów stworzonych na jego zamówienie do utworu audiowizualnego lub włączonych do niego, jednakże tylko w zakresie eksploatacji audiowizualnej tego utworu.

Twórcami utworu audiowizualnego są (stosownie do art. 69 r aut.)?reżyser, operator obrazu, twórca adaptacji utworu literackie-o twórca stworzonych dla utworu audiowizualnego utworów muzycznych lub słowno-muzycznych oraz twórca scenariusza Taka regulacja przesądza o szczególnym (liberalnym) uregulowaniu poję­cia współautorstwa w odniesieniu do tego rodzaju utworów. Nie zwal­nia jednak ona od wymogu, by wkłady tych |osób posiadały cechy twórczości i indywidualności w rozumieniu art. 1 pr. aut., ani też nie wyłącza możliwości zaliczenia innych osób do współautorów utwo­ru audiowizualnego.

Film/utwór audiowizualny jest tym rodzajem utworu, który ma wielu współtwórców.za których uważa się osoby, które wnoszą twórczy wkład w jego powstanie: reżysera, twórcę adaptacji utworu literackiego, twórcę skomponowanych dla potrzeb filmu utworów muzycznych lub słow­no-muzycznych, twórcę scenariusza, scenografii, zdjęć, realizato­rów światła i dźwięku itd.

Głównemu reżyserowi, twórcy scenariusza, twórcom innych utworów literackich lub muzycznych wykorzystanych w filmie, a także artystom wykonawcom, ustawa zapewnia stosowne wynagro­dzenie z tytułu nadawania takiego dzieła w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania, najmu, publicznego odtwa­rzania, a także reprodukowania i wprowadzania do obrotu na egzem­plarzach przeznaczonych do użytku osobistego nabywcy.¹¹⁵ Zobowią­zanym do wypłaty wynagrodzenia jest każdy podmiot korzystający z utworu audiowizualnego. Wskazane uprawnienia istnieją niezależnie od warunków umowy, często narzucanych przez producenta.

---