KOMPETENCJA - jest to wiedza teoretyczna i umiejętność praktyczna, wyróżniająca daną osobę łatwością sprawnej, skutecznej, odpowiadającej oczekiwaniom, jakościowym, realizacji danych zadań. Działania osoby kompetentnej w danej dziedzinie powinny spełniać obowiązujące w danej społeczności / organizacji kryteria.
Kompetencje to idea zaadoptowana przez oddziały Human Resources, aby ocenić przydatność danej osoby do wykonywania określonej pracy. Są to cechy, których używamy, aby osiągnąć sukces. Obejmują m.in. wiedzę, zdolności przywódcze, poczucie własnej wartości, umiejętność budowania relacji. Wyróżniamy dwa podstawowe typy kompetencji: - kompetencje techniczne - określane też jako funkcjonalne; odnoszą się do umiejętności i wiedzy, są kluczowe do prawidłowego wykonywania danych obowiązków. Przykładem kompetencji technicznej pracy sekretarki może być: ”Przetwarzanie tekstów Umiejętności bezbłędnego pisania tekstów w tempie 80 słów na minutę.” - kompetencje osobowościowe - nie są przypisane do żadnej konkretnej funkcji. Obejmują cechy, które wykorzystujemy razem z kompetencjami technicznymi, aby dobrze pracować. Przykładem może być: „Wrażliwość interpersonalna. Okazuje szacunek w stosunku do opinii innych, nawet jeśli się z nimi nie zgadza.” Jak widać z powyższych przykładów kompetencje określa się w pewien ustalony sposób. Najpierw nadaje się im tytuły, np. „Przetwarzanie tekstów”, a potem dodaje krótkie wyjaśnienie jako przykład zdolności pracownika cechującego się tą kompetencją, np. Umiejętność bezbłędnego pisania tekstów w tempie 80 słów na minutę.”
KWALIFIKACJE ZAWODOWE - rozumiane są jako zestaw wiedzy i umiejętności wymaganych do realizacji składowych zadań zawodowych (w wybranej specjalności). Wynikają z określonych dokumentów ( świadectw, dyplomów, zaświadczeń) i stwarzają domniemanie, że legitymujący się nimi człowiek ma odpowiednie kompetencje.)
W polskiej Klasyfikacji Zawodów i Specjalności wyróżniono dwa aspekty kwalifikacji: - poziom - stanowiący funkcję kompleksowości i zakresu umiejętności (kompleksowość umiejętności traktując jako czynnik ważniejszy), wynikających ze złożoności oraz zakresu zadań i obowiązków, - specjalizacja - rodzaj koniecznej wiedzy czy umiejętności posługiwania się określonymi urządzeniami i narzędziami lub przez rodzaj stosowanych materiałów czy produkowanych wyrobów albo rodzaj świadczonych usług.
Uwzględniono tam cztery szerokie poziomy kwalifikacji, które zdefiniowano w odniesieniu do poziomów wykształcenia określonych w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych (ISCED 97), przyjętej na 29 sesji UNESCO w 1997r.: 1. Pierwszy poziom kwalifikacji (oznaczający kwalifikacje elementarne) - odniesiono do pierwszego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w szkole podstawowej; 2. Drugi poziom kwalifikacji - odniesiono do drugiego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w gimnazjum oraz do trzeciego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w liceum ogólnokształcącym, profilowanym i zasadniczej szkole zawodowej; 3. Trzeci poziom kwalifikacji - odniesiono do czwartego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w szkole policealnej oraz do trzeciego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego w technikum; 4. Czwarty poziom kwalifikacji - odniesiono do piątego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego na studiach wyższych zawodowych, studiach magisterskich i studiach podyplomowych oraz szóstego poziomu wykształcenia ISCED, uzyskiwanego na studiach doktoranckich.
Nie oznacza to jednak, że kwalifikacje można uzyskać tylko w ramach systemu szkolnego. Kwalifikacje mogą być i często są nabywane w ramach systemu kursowego lub poprzez praktykę. Kwalifikacje zawodowe są układem dynamicznym. Podlegają ciągłym zmianom na skutek zmian zachodzących w otoczeniu rozwijania indywidualnych możliwości człowieka.