Układ moczowy

1. Gospodarka wodno-elektrolitowa dziecka - zasadnicze różnice w porównaniu z człowiekiem dorosłym.

Niemowlę wydala na dobę ok. 20% swej ogólnej ilości wody, dorosły - ok. 5%. Przyjmuje natomiast 1l., co stanowi 50% wody pozakomórkowej lub 14% masy ciała. Dorosły przyjmuje ok 2l., co stanowi 14% wody pozakomórkowej i 3,5% masy ciała. Gdyby dorosły musiał przyjmować tyle wody co niemowlę, to wypijałby ponad 10l na dobę. Większe zapotrzebowanie na wodę u niemowląt jest uzasadnione zwiększoną przemianą materii i większą ilością “odpadków metabolicznych”, a przede wszystkim mniejsza zdolnością zagęszczania moczu. Zapotrzebowanie to zmienia się w zależności od temp. otoczenia, ruchliwości dziecka, intensywności przemiany materii i ilości przyjmowanego pokarmu. Niemowlęta odznaczają się większą wodochwiejnością i mniejszą zdolnością homeostazy wodnej, zwłaszcza utrzymania stałości płynu wewnątrzkom. i dlatego łatwiej u nich zarówno o zatrucie wodne, jak i odwodnienie. Wydalanie wody odbywa się przez nerki (50%), ze stolcami (10), przez płuca (12%), skórę (25%).

Regulacja ilości i rozmieszczenia wody i elektrolitów odbywa się podobnie jak u dorosłych jednak jest ona mniej sprawna (mniejsza zdolność zagęszczania moczu, mniej sprawne wydalanie sodu i kwaśnych produktów przemiany materii, mniejsza zdolność wytwarzania amoniaku, większa utrata wody ze stolcami w razie biegunki i znacznie większa niewidoczna utrata wody przez płuca i skórę).

2. Opisz prawidłowy wynik analizy moczu.

AMYLAZA 43-641 U/l (Vitros) 1,0-17 U/godz. FOSFOR mmol/dobę 12,9-42	CHLORKI mmol/dobę N 2-10 Dz 15-40 D 110-250 GALAKTOZA N < 3,33 mmol/l D < 0,08 mmol/dobę	WAPŃ mmol/dobę 1,25-3,77 (niski Ca w diecie) 2,50-7,50 (wysoki Ca w diecie) GLUKOZA mmol/dobę < 2,78
17-KETOSTERYDY mg/dobę 14 dni - 2 rż < 1,0 2-6 rż < 2,0 6-12 rż1-6 12-14 rż 3-10 14-16 rż5-12 M 8-22 K 6-15	KORTYZOL mg/dobe Dz 2-27 M3 5-55 D 10-100	KREATYNINA 7-25 mmol/dobe Klirens 1-2,8 ml/sek. KWAS MOCZOWY 1,48-4,42 mmol/dobe MAGNEZ 3-5 mmol/dobe MIEDŹ 0,047-0,55 µmol/dobe MOCZNIK 428-714 mmol/dobe POTAS 25-125 mmol/dobe
MUKOPOLISACHARYDY mg/mmol kreatyniny 15 dni - 2 mż 21,9-45,7 2 mż - 1 rż 16,5-32,7 1-5 rż 5,3-20,9 D 1,2-18,6		SÓD mmol/dobe 6-10 rż chłopcy 41-115 dziewczynki 20-69 10-14 rż chłopcy 63-177 dziewczynki 48-168 D 40-220

W - wcześniaki; Nd - noworodki donoszone; N - niemowlęta (dzieci do 1 rż); Dz - dzieci od 1-12 rż; Mł - młodzież od 13-18 rż; D - dorośli; M - mężczyźni; K - kobiety; mż - miesiąc życia; rż - rok życia; mc - masa ciała;

3. Podaj prawidłowe wartości diurezy dobowej u niemowlęcia.

Ok. 250-500cm³

4. Na czym polega rola nerki dziecka w gospodarce kwasowo-zasadowej.

Rola nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej polega na wydalaniu jonów wodorowych głównie z fosforanami i przez aminogenezę, wydalaniu reszt kwasowych oraz zwrotnym wchłanianiu wodorowęglanów.

5. Podaj zasadnicze różnice anatomiczne w budowie układu moczowego niemowlęcia i człowieka dorosłego.

Nerki mają kształt płatowaty. Kora jest stosunkowo grubsza, warstwa nabłonkowa komórek kłębuszka składa się z komórek sześciennych a nie płaskich.

6. Podaj zasadnicze różnice czynnościowe w budowie układu moczowego niemowlęcia i człowieka dorosłego.

Porównanie czynności nerek dzieci z nerkami dorosłych dokonujemy w przeliczeniu na powierzchnię ciała. Nerki noworodka wykazują pod wieloma względami mniejszą sprawność w porównaniu z nerkami starszych dzieci i dorosłych. Przepływ krwi przez nerki wynosi 30% wartości dorosłego, przesączanie kłębkowe zaś 30-50% wartości u dorosłego. Mniejsza jest czynność cewek nerkowych (mniejsza zdolność zagęszczania moczu -> hiperelektrolitemia). Izostenia fizjologiczna spowodowana mniejszym wytwarzaniem ADH. Kwasica fizjologiczna spowodowana zmniejszona zdolnością regulacji kwasowo-zasadowej (niewydolność w tworzeniu amoniaku). Przejściowa aminoacyduria i cukromocz. Przesączanie kłębkowe osiąga pełną dojrzałość ok 12mż., natomiast cewek moczowych - pod koniec 2mż.

7. Podaj kliniczne objawy odwodnienia.

ODWODNIENIE (dehydratacja) = stan nadmiernej utraty wody z organizmu dające o sobie znać w postaci zmęczenia, rozdrażnienia, widocznego zwolnienia procesów życiowych; mocz jest skąpy i ciemny, pocenie się jest zmniejszone, przyspieszona akcja serca, obniżone ciśnienie krwi; skóra chwycona między dwa palce zwiotczała, tworzy fałd, który bardzo powoli się wyprostowuje (chwycenie skóry i puszczenie wolno jest najważniejszym sposobem dowiedzenia się o stanie uwodnienia organizmu).
Stanom odwodnieniowym często towarzyszą zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, zwłaszcza kwasica.

ŻYWIENIE

1. Wymień różnice jakościowe między mlekiem ludzkim i krowim.

Kazeina w mleku krowim występuje w 10krotnie większym stężeniu, trudniej ulega trawieniu. Laktoalbumina i laktoglobulina mleka kobiecego są gatunkowo swoiste i łatwiej strawne. W mleku kobiecym znajduje sie 5 razy więcej wolnych aminokwasów, 25% ogólnej ilości azotu w postaci azotu niebiałkowego oraz 33 razy więcej tauryny (ułatwia wchłanianie tłuszczów). Większy odsetek białka oraz jonów kwaśnych zawartych w mleku krowim powoduje większe nagromadzenie kwaśnych produktów przemiany materii. Większe stężenie mleku krowim Ca, Na, K, P i Cl powoduje obciążenie nerek. Wapń z mleka kobiecego wchłania się lepiej. Oligosacharydy zawarte w mleku kobiecym maja działanie hamujące wirusy grypy i bakterie E. Coli. W mleku kobiecym są IgA i IgM identyczne z surowiczymi.

2. Wymień zalety pokarmu kobiecego.

- optymalny dla rozwoju dziecka skład pokarmu kobiecego,

- korzystny wpływ na rozwój odporności,

- jałowość i świeżość,

- łatwość podawania,

- wzmacnianie poprzez więź biologiczną wzajemnej więzi uczuciowej.

3. Wymień podstawowe zasady karmienia piersią.

Noworodka przystawia się do piersi na krótko zaraz po porodzie, z potem po 8-12h. Najbardziej fizjologicznym karmieniem jest “karmienie na żądanie”, tzn wtedy kiedy noworodek zapłacze. Czas karmienia reguluje samo niemowlę ale nie powinien od przekraczać 15 min. Dogodna pozycja dla matki i dziecka.

4. Wymień względne i bezwzględne przeciwwskazania do karmienia piersią.

Ze strony niemowląt: galaktozemia, biegunka fermentacyna z niedoboru laktazy, konflikt serologiczny, fenyloketonuria. Względnie rozszczep podniebienia, wyniszczenie dziecka, ciężkie zaburzenia ukł. oddechowego i krążenia.

Ze strony matki: ciężkie choroby zakaźne, wyniszczające, poważna niewydolność krążenia. Względnie ropień piersi, banalne choroby zakaźne, leczenie antybiotykami.

5. Jakich składników mineralnych i witamin może być za mało w pokarmie kobiecym?

Wit D, C, B, żelazo, cynk, mangan, miedź

6. Wymień pokarmy, których należy unikać w diecie niemowlęcej.

Mleko krowie i jego przetwory, produkty zawierające gluten (zbożowe z wyjątkiem kukurydzy), wołowina, cielęcina, ryby owoce cytrusowe, banany, orzechy, migdały, pomidory, seler, poziomki, truskawki, czekolada, miód, groch, fasola, pokarmy barwione.

7. Co to jest mleko początkowe? Wymień preparaty.

4-6mż. Skład maksymalnie zbliżony do mleka kobiecego. Białko/Kazeina=60/40, wzbogacenie w taurynę. kw. linolowy/kw. linolenowy=5-15 (w mleku kobiecym 10). Cukry wzbogacone w laktozę. Skł. mineralne Fe, Mn, Zn, Cu. Wyższe st. wit. E.

APTAMIL 1, BEBIKO 1, NAN 1, GERBER 1, BEBILON 1, LAKTOWIT 0, HUMANA 1

8. Co to jest mleko modyfikowane?

Mieszanka mleczna, odżywka (formuła). Pokrywa zapotrzebowanie na niezbędne skł. odżywcze. Na bazie mleka kobiecego. Składem zbliżony do mleka kobiecego, zapewnia prawidowy rozwój i metabolizm dziecka.

9. Co to jest mleko następne (podaj preparaty). Kiedy wprowadzamy je do żywienia niemowląt?

5-12mż. Serwatka/Kazeina=30/70. Liczne zmiany dotyczące tłuszczów, węglowodanów, skł. Min. (wzbogacone w Fe)

NAN 2, BEBILON 2, HUMANA 2, GERBER 2, BEBIKO 2R

10. Ułóż dietę dla dziecka w wieku 6 miesięcy karmionego naturalnie.

5 posiłków/dobę wielkości 150-180ml. 3-4 dziennie karmienie piersią. Raz dziennie zupa jarzynowa z dodatkiem 10gr. mięsa z bezglutenowym kleikiem, lub papka jarzynowa z mięsem. Sok, lub przecier owocowy z dodatkiem kleiku bezglutenowego.

11. Ułóż dietę dla dziecka w wieku 5 miesięcy karmionego sztucznie.

5 x 180ml. 4 razy mieszanka mleczna modyfikowana (mleko następne z dodatkiem bezglutenowych, złożonych węglowodanów). 60ml. soków z owoców, lub 100gr. skrobanego jabłka. Raz zupa - papka jarzynowa.

12. Kiedy do diety dziecka wprowadzamy soki, zupa jarzynowa, mięso i jajko?

Soki w 4mż, Zupa 5mż, mięso 6mż, jajko - żółtko w 8mż, całe jajko w 11mż.

13. Kiedy do diety dziecka można wprowadzić gluten?

10mż.

14. Jaki procent zapotrzebowania energetycznego pokrywają tłuszcze w diecie niemowlęcia a jaki u dorosłego człowieka?

Niemowlę 40-55%, dorośli 25-35%

15. Jakie znasz wielonienasycone kw. tłuszczowe i jaką rolę spełniaj w organizmie dziecka?

NNKT (niezbędne nienasycone kw. tł.), muszą być dostarczane z pożywieniem. Są substratem do powstawania prostaglandyn, prostacyklin, leukotrienów i tromboksanu. Związane z frakcja błon kom., wpływają na przepuszczalność bł. kom. i aktywność enzymatyczną. Poprawiają ostrość widzenia, zapewniają prawidłowy rozwój psychomotoryczny. Niedobór - zaburzenia czynności CUN, widzenia i wzrastania. Przykłady: kw. linolenowy i linolowy.

PUFA (długołańcuchowe nienasycone kw. tł.) powstają na drodze enzymatycznej z NNKT. Przykłady: AA i DHA. Bogate w PUFA są tk. mózgowa i siatkówka oka.

16. Jaki jest skład tłuszczowy mleka matki?

Trójglicerydy - ponad 98%, diglicerydy, wolne kw. tł., fosfolipidy, cholesterol, NNKT, PUFA

17. Wymień choroby wynikające z nieprawidłowego żywienia w wieku dziecięcym.

Kwashiorkor, fenyloketonuria, galaktozemia, celiakia

18. Co jest najczęstszą przyczyną alergii pokarmowej u noworodków i niemowląt?

- rodzinne występowanie chorób alergicznych,

- karmienie niemowlęcia od urodzenia mlekiem krowim,

- podwyższony poziom IgE we krwi pępowinowej,

- infekcje przewodu pokarmowego,

- biegunki wirusowe i bakteryjne,

- zaburzenia odporności komórkowej i humoralnej,

- najczęściej uczulają białka mleka krowiego, często również jaja, mąka, ryby, orzechy, soja, zboża glutenowe i cytrusy.

19. Jakich produktów żywnościowych należy unikać w diecie niemowlęcia z rodziny obciążonej atopią?

Zamiast mleka hydrolizaty kazeinowe i serwatkowe. Nie należy stosować mleka koziego. Wykluczenie cielęciny i wołowiny. Do 1rż. wyklucza się żółtko i białko jaja, zboża glutenowe i cytrusy. Do 2rż. Wyklucza się orzechy, ryby, czekoladę i kakao. W rodzinach wysokiego ryzyka choroby atopowej wyłączone karmienie piersią przez 6m-cy, eliminacja alergenów z diety matki, wprowadzenie pokarmów stałych w diecie niemowlęcia powyżej 6mż. Wykluczenie mleka krowiego do 1rż.

20. Co to jest dieta bezglutenowa?

Dieta przestrzegana profilaktycznie do 1rż. ze względu na możliwość wystąpienia nietolerancji na gluten. Unikanie produktów bogatych w gluten takich jak: mąki, pszenica, pieczywo, jęczmień, owies. Zastępowanie ich kukurydzą i ryżem, lub produktami skrobi pszennej.

21. Wymień mieszanki lecznicze stosowane w alergii pokarmowe.

Niemowlęta - zamiast mleka hydrolizaty kazeinowe lub serwatkowe, preparaty o wysokim stopniu hydrolizy białka. Nutramigen (hydrolizat kazeiny bez laktozy i galaktozy), pro-sobee (mleko sojowe)

22. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 2mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

6x dziennie 110-130ml. Mleko początkowe.

23. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 3mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

6x dziennie po 150ml. Mleko początkowe.

24. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 4mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

6x dziennie po 150ml. Mleko początkowe.

1x dziennie 30-60 ml. soku z owoców, lub 50mg. skrobanego jabłka.

25. Jaka mieszankę mleczną można zastosować u dziecka 8. miesięcznego (podaj przykłady mieszanki).

Mieszanka mleczna modyfikowana - mleko następne (5-12mż.)

NAN 2, GERBER 2, BEBILON 2, HUMANA 2, BEBIKO 2R, BEBIKO 2GR

26. Zaproponuj dietę dla dziecka karmionego sztucznie w 9mż (rodzaj mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków).

5 posiłków dziennie. 2x po 200ml kaszki na mleku modyfikowanej, z dodatkiem owoców. 1x kisiel mleczny z ½ żółtka na mleku następnym, lub deser owocowy. 1x 200ml zupki - papka jarzynowa + 15gr mięsa. 1x kisiel owocowy, owoce, lub kompot + chrupki kukurydziane i biszkopt bezglutenowy.

27. jaka mieszankę można zastosować u noworodka karmionego sztucznie (podaj rodzaj mieszanki, ilość i objętość karmienia).

7x 90-110ml mleko początkowe.

---