13. określenie brązu (jaki to stop )
Brązy - stopy miedzi z innymi metalami i ewentualnie innymi pierwiastkami, w którym zawartość miedzi zawiera się w granicach 80-90% wagowych. Składy brązów specyfikuje Polska Norma PN-xx/H-87050.
Brązy posiadają dobre własności wytrzymałościowe, są łatwo obrabialne. Brązy wysokostopowe poddają się także hartowaniu. Posiadają dobre właściwości przeciwścierne, odporne są na wysoką temperaturę i korozję. Zastosowanie brązów jest ograniczone ze względu na ich wysoką cenę.
Brązy dzieli się na brązy do obróbki plastycznej, dostarczane w formie wyrobów hutniczych - blach, pasów, taśm, prętów, drutów i rur oraz brązy odlewnicze dostarczane w postaci sztab lub kęsów.
Pośród brązów do obróbki plastycznej wyróżnia się:
Posiada barwę szarą, której intensywność wzrasta wraz z zawartością cyny. Mogą zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak cynk (2,7% do 5%), ołów (1,5% do 4,5%) oraz domieszki fosforu (0,1% do 0,3%) z zanieczyszczeniami nie przekraczającymi 0,3%. Symbole brązów cynowych to B2 (CuSn2), B4 (CuSn4), B6 (CuSn6), B43 (CuSn4Zn3), B443 (CuSn4n4Pb3), B444 (CuSn4n4Pb4). Brązy cynowe używane są na elementy sprężyste, trudno ścieralne, a przy większej zawartości ołowiu na tuleje i panwie łożyskowe.
Może zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak żelazo (2,0% do 5,5%), mangan (1,5% do 4,5%) oraz nikiel (3,5% do 5,5%), z zanieczyszczeniami nie przekraczającymi 1,7%. Symbole brązów cynowych to BA5 (CuAl5), BA8 (CuAl8), BA93 (CuAl9Fe3), BA1032 (CuAl10Fe3Mn2), BA1044 (CuAl10Fe4Ni4), BA92 (CuAl9Mn4). Brązy aluminiowe stosowane są na części do przemysłu chemicznego, elementy pracujące w wodzie morskiej, monety, styki ślizgowe, części łożysk, wały, śruby, sita.
9. Wymagania dla stali konstrukcyjnej
Stosowane są one w konstrukcjach stalowych i budowie części maszyn, pracujących w temp. ok. -40 do 300 0 C(w środowisku o niewielkim działaniu korozyjnym).
Ich przydatność do określonego zastosowania ocenia się na podstawie:
badań własności mechanicznych przeprowadzonych w temperaturze otoczenia ( względnie temp.obniżonych lub podwyższonych),przważnie z:
badań statycznch → Rm, Re lub Rsp
badań zmęczeniowych → Zg
wskaźników wynikających z metod mechaniki pękania( KIC,δC{COD}, JIC)
składu chemicznego
hartowności
struktury→ najkorzystniejszą kombinację wytrzymałości i ciągliwości posiadają stale o strukturze:
martenzytu odpuszczonego i sorbitu
bainitu
ferrytu i perlitu
Ze względu na zawartość głównego dodatku stopowego można wyróżnić następujące grupy stali:
manganowe,np. 30G2,35SG
chromowe, np.20H-50H
chromowe z dodatkami Si,Mn,Mo,V i W np. 37HS, 30HGS,40H2MF
krzemowe np.65S2WA
7. Jakie są wymagania dla stali stopowych i niestopowych
Stale węglowe (niestopowe)
Na własności stali węglowych najistotniejszy wpływ wywiera węgiel, który decyduje o własnościach mechanicznych. Pozostałe pierwiastki znajdujące się w tych stalach pochodzą
z przerobu hutniczego (krzem, mangan, aluminium) lub są zanieczyszczeniami (fosfor, siarka,tlen, wodór, azot, cyna, antymon, arsen).
Klasy jakości stali niestopowych (węglowych)
Stale niestopowe ze względu na klasy jakości dzielimy na:
Jakościowe - te wszystkie, które nie zaliczają się do stali specjalnych
Specjalne - to takie, które spełniają jeden lub więcej z podanych warunków:
* wymagana praca łamania w stanie ulepszonym cieplnie,
* wymagana głębokość utwardzania powierzchniowego lub twardość powierzchni po hartowaniu,
* niski udział wtrąceń niemetalicznych,
* max stężenie fosforu i siarki 0,020%,
*min praca łamania w -50°C: KV 27 J określona na próbkach wzdłużnych lub 16 J na próbkach poprzecznych,
* przewodność elektryczna właściwa > 9 S·m/mm2.
Stal stopowa
Stalami stopowymi nazywa się stale, do których celowo wprowadza się pierwiastki stopowe, aby nadać im wymagane własności. Najczęściej stosuje się: mangan, krzem, chrom, nikiel, wolfram, molibden, wanad. Rzadziej stosuje się aluminium, kobalt, miedź, tytan, tantal, niob, a w niektórych przypadkach i azot.
Stale stopowe c.d.
Ze względu na sumaryczne stężenie pierwiastków stale stopowe dzielimy na następujące grupy:
Niskostopowe - stężenie jednego pierwiastka (oprócz węgla) nie przekracza 2%, a suma pierwiastków łącznie nie przekracza 3,5%
Średniostopowe - stężenie jednego pierwiastka (oprócz węgla) przekracza 2%, lecz nie przekracza 8% lub suma pierwiastków łącznie nie przekracza 12%
Wysokostopowe - stężenie jednego pierwiastka przekracza 8% a suma pierwiastków łącznie nie przekracza 55%.
Wyróżnia się następujące grupy:
Stale konstrukcyjne spawalne,
Stale stopowe na szyny, grodzice, kształtowniki na obudowy górnicze,
Stale stopowe na produkty płaskie walcowane na zimno lub na gorąco przeznaczone do dalszej obróbki plastycznej na zimno,
Stale elektrotechniczne,
Stale stopowe z miedzią.
Stale stopowe specjalne
Stale maszynowe (do budowy maszyn),
Stale na urządzenia ciśnieniowe,
Stale konstrukcyjne,