WYKŁAD 7
30.03.2011r.
Wolontariat
Instytucja zupełnie nowa, która została uregulowana w 3 dziale ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z 26 marca 2003 roku.
Definicja wolontariatu (art. 2 pkt 3 ustawy) - wolontariuszem jest osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia publiczne. Te świadczenia mogą być wykonywane na rzecz organizacji pozarządowych w zakresie ich działalności statutowej, a w szczególności w zakresie pożytku publicznego, na rzecz organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, na rzecz organizacji międzynarodowej, jeżeli te świadczenia są wykonywane na obszarze RP.
Wolontariusz nie jest pracownikiem w rozumieniu KP, a korzystający z jego świadczeń nie jest pracodawcą. Nie oznacza to jednak, że nie ma swoiście pojmowanej analogii w zakresie praw i obowiązków związanych z zatrudnieniem. Chodzi w szczególności o kwalifikacje i wymagania, jakie wolontariusz musi spełniać, podejmując się wykonywania określonych świadczeń. Jeżeli wymagane są określone kwalifikacje, wynikające z odrębnych przepisów, to wolontariusz musi te wymagania spełnić. Dotyczy to np. świadczeń z zakresu ochrony zdrowia. Świadczenia wolontariuszy nie mają charakteru jednorazowego. Cechuje je trwałość, ciągłość, co jest kolejną analogią do stosunku pracy.
Podstawą wolontariatu jest porozumienie zawarte między wolontariuszem, a podmiotem na rzecz którego świadczy usługi. To porozumienie musi określać również warunki rozwiązania porozumienia.
Jeżeli świadczenie jest wykonywane w czasie dłuższym niż 30 dni, to obligatoryjnie musi być zawarte na piśmie. Jeżeli nie zostało zawarte na piśmie, to wolontariusz obowiązany jest do wyegzekwowania przynajmniej zaświadczenia o wykonywaniu i zakresie wykonywanych świadczeń.
Porozumienie ma zatem wiele cech umowy o pracę, a zaświadczenie wydawane przez podmiot korzystający z usług wolontariusza, również posiada cechy świadectwa pracy. Zakres praw i obowiązków stron umowy reguluje art. 45-48 ustawy. Korzystający z usług wolontariusza podmiot ma obowiązek poinformować go o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanego z wykonywaniem tych świadczeń. Odpowiedzialny jest też za ochronę przed tymi zagrożeniami. Podmiot korzystający ze świadczeń musi więc zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania świadczeń przez wolontariusza i w zależności od rodzaju tych świadczeń i zagrożeń, at causa (w zależności od konkretnego świadczenia) dostosować środki ochrony indywidualnej. Kolejnym obowiązkiem jest obowiązek pokrywania kosztów podróży służbowych oraz diet określonych w przepisach. Te obowiązki mają charakter obligatoryjny, z tym, że wolontariusz może na piśmie zwolnić korzystających z jego świadczeń z obowiązku pokrywania diet i kosztów podróży służbowych.
Wolontariuszowi przysługuje uprawnienie do zaopatrzenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń, jeśli oczywiście są one wykonywane dłużej niż 30 dni. Natomiast na zasadzie fakultatywności ma on uprawnienie do świadczeń zdrowotnych.
Nieco odmiennie kształtuje się zakres uprawnień i obowiązków wolontariusza, gdy porozumienie dotyczy wydelegowania wolontariusza w celu wykonywania przez niego świadczeń na terytorium obcego państwa. Podstawą może być umowa międzynarodowa wiążąca Polskę. Wówczas pierwszeństwo przed regulacją krajową ma regulacja zawarta w umowie międzynarodowej, która in cause, jest bardziej korzystna dla wolontariusza albo mniej.
Wolontariusz działa non profit, czyli w przeciwieństwie do pracownika, nie ma prawa do wynagrodzenia. Nie znaczy to jednak, że koszty związane z jego usługami nie mogą być zaliczane do kosztów prowadzenia działalności statutowej, w szczególności organizacji pozarządowych.
Mimo, że ustawa wprost nie rozstrzyga czy wolontariuszem może być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, to doktryna i praktyka administracyjna nie ma w tym zakresie wątpliwości i wyklucza możliwość, by wolontariusz był osobą mającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
Część organizacji pozarządowych określana jest organizacjami pożytku publicznego. Są one również podmiotami administrującymi i ustawa wyraźnie precyzuje, jakie cechy musi spełniać organizacja pozarządowa, aby mieć status organizacji pożytku publicznego. Zgodnie z art. 20 ustawy, organizacja pozarządowa może uzyskać taki status, gdy łącznie spełnia następujące cechy:
- prowadzi działalność dotyczącą realizacji zadań publicznych na rzecz ogółu społeczności lub grupy podmiotów, które są przedmiotem statutowej działalności;
- cały dochód musi przeznaczać na działalność związaną z realizacją zadań publicznych;
- musi mieć statutowy organ zarządzający, a także statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru.
Statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru jest odrębny od organu zarządzającego i nie podlega mu w zakresie wykonywania wewnętrznej kontroli lub nadzoru. Członkowie organu kontroli lub nadzoru nie mogą być członkami organu zarządzającego, nie mogą też być osobami, które pozostają w stosunku pokrewieństwa czy powinowactwa.
Statut organizacji pozarządowych musi zawierać zakaz udzielania pożyczek lub też zabezpieczania zobowiązań majątkiem tej organizacji w stosunku do jej członków, a także pracowników oraz osób pozostających w związkach małżeńskich czy stosunkach pokrewieństwa z członkami organów, a także pracownikami. Nie można też przekazywać majątku organizacji pozarządowych na rzecz członków organów, a także pracowników oraz osób bliskich, czyli związanych pokrewieństwem.
Wśród organizacji pożytku publicznego szczególny status mają organizacje kościelne i wyznaniowe. W stosunku do nich ustawa formułuje dodatkowe wymogi, określone w art. 1. Wśród tych dodatkowych wymogów istotne znaczenie ma forma wyodrębnienia kościelnej lub wyznaniowej organizacji pożytku publicznego, ponieważ zgodnie z ustawą to wyodrębnienie musi mieć wyraźny charakter organizacyjny i rachunkowy. Status organizacji pożytku publicznego, organizacje pozarządowe uzyskują z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Ten wpis jest dokonywany na zasadach oraz w trybie określonym w ustawie z 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym. Wpis ma charakter konstytutywny, a więc po przeprowadzeniu postępowania rejestrowego, w trakcie którego kontroli podlega statut, podejmowana jest decyzja mająca charakter konstytutywny. Organizacje pożytku publicznego tracą swój status z chwilą wykreślenia z urzędu lub na wniosek Krajowego Rejestru Sądowego, gdy nie spełniają wymogów wynikających z art. 20. Nie powoduje to jednak utraty osobowości prawnej, a więc jest to istotna różnica między fundacją, a organizacją pożytku publicznego. W praktyce często zdarza się, że stowarzyszenie lub fundacja uzyskuje status organizacji pożytku publicznego, nie mając przymiotu osobowości prawnej, a jedynie ten konstytutywny wpis nadający temu podmiotowi status organizacji pożytku publicznego.
Organizacje pożytku publicznego korzystają z szeregu ulg i przywilejów, w szczególności z zakresu prawa podatkowego. Zgodnie z art. 24 ustawy przysługuje im zwolnienie od podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości, podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej, a także opłat sądowych, ale wyłącznie w zakresie spraw, związanych z prowadzoną przez nich działalnością pożytku publicznego.
Organizacje pożytku publicznego mogą nabywać na szczególnych warunkach prawo użytkowania nieruchomości, będących własnością Skarbu Państwa bądź gminy. Takie preferencyjne warunki to: bez przetargu, za mniejsze stawki, a wyjątkowo nawet nieodpłatnie. Utrata statusu organizacji pożytku publicznego automatycznie powoduje utratę tych przywilejów prawnych i ulg. Ze względu na szczególny status prawnopodatkowy tych organizacji, są one objęte szczególnym nadzorem. Nadzór ten jest uregulowany ustawą w przepisach 28-41. Nadzór jest realizowany przez Ministra Właściwego do spraw Zabezpieczenia Społecznego, ale przy pomocy nowo powołanego organu kolegialnego, którym jest Rada Działalności Pożytku Publicznego. Działa ona przy ministrze. Ten nadzór ma charakter ściśle administracyjny, ale w doktrynie pojawiają się krytyczne głosy związane z nadzorem organizacji pożytku publicznego.
Transparentność działalności organizacji pożytku publicznego jest zabezpieczana przepisami ustawy. Organizacja ta ma obowiązek ogłoszenia swojego rocznego sprawozdania finansowego w Dzienniku Urzędowym Monitor Polski B. Sporządzone sprawozdanie powinno być złożone Ministrowi Właściwemu do spraw Zabezpieczenia Społecznego, ale nałożono też na organizację pożytku publicznego obowiązek udostępnienia tego sprawozdania, poprzez opublikowanie na stronach internetowych lub wyłożenie go w siedzibie organizacji. Ponadto Minister Finansów, na skutek stwierdzonych nadużyć w tych organizacjach, wydał rozporządzenie o obowiązków badania przez biegłych rewidentów sprawozdań finansowych, wówczas, gdy organizacje te wykonują zadania publiczne zlecone lub powierzone, w wysokości co najmniej 3 mln zł.
Reasumując, organizacje pożytku publicznego są kwalifikowaną formą organizacji pozarządowych, gdyż uzyskanie tego statusu musi odpowiadać najwyższym standardom organizacji należących do trzeciego sektora. Ustawa nie zmusza organizacji pozarządowych do ubiegania się o status organizacji pożytku publicznego, ale bardzo duża część organizacji pozarządowych starała się, najczęściej ze skutkiem pozytywnym, uzyskać ten status.
Europeizacja prawa administracyjnego
Samo pojęcie europeizacji, odnoszone do prawa administracyjnego, może być odczytywane w różny sposób. Można wyróżnić:
a) szerokie rozumienie europeizacji - Europeizacja to podejście traktowane jako poszukiwanie pewnego uniwersalnego systemu wartości, charakterystycznego dla kręgu kultury europejskiej. To podejście, kategorię europeizacji, kojarzy przede wszystkim z kontekstem filozoficzno-prawnym, a w mniejszym stopniu z kontekstem dogmatyczno-prawnym. W szeroki rozumieniu europeizacja prawa administracyjnego to oddziaływanie i przenikanie kultur prawnych i wpływanie koncepcji doktrynalnych. W tym najszerszym ujęciu, zgodnie z poglądem prof. Wyrzykowskiego, chodzi o recepcję prawa, obejmującą trwający od stuleci proces wzajemnego oddziaływania i wpływania idei, koncepcji, rozwiązań prawnych w obszarze prawa administracyjnego, organizacji administracji, a także dogmatyki prawa administracyjnego. W sferze polskiego prawa administracyjnego ta szeroko rozumiana europeizacja jest wyraźnie dostrzegana, bo przykładem jest wpływ doktryny niemieckiej i austriackiej w nauce prawa administracyjnego okresu międzywojennego, a także wykorzystywanie w tym okresie wzorców rozwiązań ustrojowych innych państw.
b) wąskie rozumienie europeizacji - Stoi na przeciwległym biegunie do szerokiego rozumienia. Wąskie rozumienie nawiązuje wyłącznie do aspektów jurydycznych. Europeizacja w tym wąskim rozumieniu to proces przenikania i wpływu prawa wspólnotowego do krajowego porządku prawnego, będącego konsekwencją członkostwa Polski w UE i wynikających z tego obowiązków bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego i respektowania standardów rozwiązań ustanawianych przez organy UE.
c) mieszane rozumienie europeizacji - Podejście najtrafniejsze i prawomocne. Europeizację wiąże się tu nie tylko z wpływem prawa wspólnotowego, ale także z respektowaniem zobowiązań międzynarodowych wynikających z udziału Polski w Radzie Europy i innych organizacjach oraz wynikających z ratyfikowania wielu konwencji, w szczególności Konwencji Europejskiej o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 roku. A zatem wpływ na polskie prawo administracyjne wywierają nie tylko regulacje wspólnotowe, lecz także prawo traktatowe wpływające na kształt formalno-merytoryczny polskiego porządku administracyjno-prawnego. Ten wpływ polega na respektowaniu standardów i wzorców europejskich przy tworzeniu własnych rozwiązań prawnych, ale przy równoczesnym uwzględnianiu odrębności i specyfiki wynikającej z krajowych uwarunkowań.
Zatem kwestia przebiegu procesu europeizacji w polskim prawie administracyjnym jest niezwykle szeroka i łączy się z zagadnieniami struktury całego europejskiego porządku prawnego i siły oddziaływania jego poszczególnych komponentów. W grę wchodzi tu problem umów międzynarodowych jako czynnika europeizowania polskiego prawa. Ta droga europeizowania jest klarownie wyłożona w konstytucyjnej regulacji systemu źródeł prawa w Polsce. W myśl Konstytucji, ratyfikowane umowy międzynarodowe są źródłem prawa powszechnie obowiązującego i po ich ogłoszeniu w Dzienniku ustaw RP stanowią część krajowego porządku prawnego. Umowy te są bezpośrednio stosowane chyba, że ich stosowanie uzależnione jest od wydania ustaw. Regulacje zawarte w ratyfikowanych umowach międzynarodowych, traktatach czy konwencjach wchodzą bezpośrednio do systemu przepisów obowiązujących RP, bez potrzeby transponowania poprzez wydanie ustawy, chyba że z umowy to wynika.
Uczestnictwo Polski w organizacjach międzynarodowych, przede wszystkim członkostwo w Radzie Europy, determinuje odpowiednie włączanie do porządku prawnego systemów prawnych właściwych dla tych organizacji.
Polska jako członek UE jest związana całym prawem pierwotnym oraz dorobkiem wspólnotowym, na który składa się też wykładnia prawa wspólnotowego, zawarta w orzecznictwie ETS. Wspólnotowy porządek prawny ma przecież charakter mieszany - w części stanowiony, a w części jest precedensowy czyli zawierający precedensowe orzeczenia ETS. Polska zobowiązała się nie tylko do przestrzegania prawa, ale także dorobku wspólnotowego. Prawo wspólnotowe jest odrębnym systemem od systemu prawa międzynarodowego oraz od systemu prawa krajowego, ponieważ jest systemem autonomicznym i to stanowisko przeważa w doktrynie. Mając świadomość tej złożoności charakteru prawa wspólnotowego musimy uświadomić sobie, że współczesny tor europeizacji wyznacza wspólnotowy porządek prawny, na który składa się kompleks źródeł o różnym charakterze i różnej mocy wiążącej.
W ramach prawa wspólnotowego można mówić o dwóch podsystemach:
- prawo pierwotne - ma charakter prawa pisanego lub niepisanego i zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii prawa wspólnotowego. Na to prawo składają się traktaty założycielskie, traktaty akcesyjne oraz umowy państw członkowskich w najważniejszych kwestiach ustrojowych. Natomiast niepisane prawo pierwotne obejmuje ogólne zasady proklamowane orzecznictwem ETS.
- prawo wtórne (pochodne) - jest tworzone przez organy wspólnoty i obejmuje następujące akty: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, oraz soft law czyli zalecenia i opinie.
W ostatnich latach wspólnotowy porządek prawny w całym swoim całokształcie jest główną siłą sprawczą procesu europeizacji i poszczególne źródła tego prawa odgrywają w procesie europeizacji różną rolę i mają niejednakową siłę oddziaływania na polski porządek prawny. Prawo pierwotne oddziaływuje z mocą wiążącą norm prawa międzynarodowego, natomiast w ramach prawa wtórnego przejawem najbardziej wiążącego charakteru i wpływu są rozporządzenia. A zatem i prawo pierwotne i prawo wtórne jest instrumentem unifikacji prawa na całym terytorium Unii, podczas kiedy dyrektywy są instrumentem harmonizowania prawa państw członkowskich.
Z oddziaływaniem porządku wspólnotowego w procesie europeizacji polskiego prawa wiąże się wiele różnych kwestii, ponieważ tak rozumiany proces europeizacji dotyka różnych dziedzin prawa administracyjnego, co związane jest z wyodrębnieniem trzech segmentów prawa administracyjnego, a mianowicie: materialnego, proceduralnego i ustrojowego. Każdy segment wymaga odrębnego omówienia.
Ponadto pojawia się problem związany z rozstrzygnięciem dotyczącym relacji między prawem wspólnotowym, a Konstytucją. To, że prawo pierwotne ma pierwszeństwo przed ustawami nie budzi żadnych wątpliwości. Natomiast w Konstytucji nie jest rozstrzygnięty wprost problem relacji między prawem pierwotnym, a Konstytucją. Pojawia się również problem między ETS, a TK. Polski TK poszedł w ślady innych państw w sprawie relacji z ETS, a także Konstytucji z prawem traktatowym. TK orzeka o pierwszeństwie Konstytucji przed prawem pierwotnym, bo to on jest panem traktatów i ma ostateczne zdanie w kwestii konstytucyjności traktatu.
Europeizacja materialnego prawa administracyjnego
Materialne prawo administracyjne to najbardziej obszerna i zróżnicowana część prawa administracyjnego. Według prof. Leońskiego prawo materialne to zespół norm prawnych zawartych w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, które określają treść praw i obowiązków ich adresatów w różnych dziedzinach życia społecznego. Wśród norma materialnego prawa administracyjnego wyróżnić można:
- normy stosowane bezpośrednio - określające wprost sytuację adresata, a więc jego prawa i obowiązki;
- normy konkretyzowane przez akty administracyjne;
- normy konkretyzowane przez czynności materialno-techniczne.
Od strony ich zastosowania, te normy bardzo się między sobą różnią.
Proces europeizacji materialnego prawa administracyjnego jest równoznaczny z bardzo znaczącym impulsem rozwojowym tego prawa, bo to właśnie w prawie materialnym określona jest pozycja jednostki, sfera ingerencji władzy publicznej w sytuację tej jednostki, zakreślona jest możliwości występowania wobec władzy z określonymi żądaniami czy roszczeniami. Dlatego materialne prawo administracyjne z perspektywy jednostki pełni wiodącą rolę w całym prawie administracyjnym i w ramach prawa materialnego szczególnego znaczenia nabierają zmiany związane z prawami i wolnościami jednostki.
W Polsce Ludowej w okresie PRL-u prawo materialne pozostawało na drugim planie zainteresowania nauki prawa, a także publicystyki prawniczej. Po 1989 roku nastąpiła radykalna zmiana w orientowaniu się na sytuację jednostki, której prawa i wolności stały się kwestią pierwszoplanową. Naczelny Sąd Administracyjny był pierwszym podmiotem, który odwołał się do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz do dorobku orzeczniczego organów ochrony praw i wolności. To NSA skorzystał z instrumentów międzynarodowego prawa, dotyczącego praw człowieka oraz podstawowych wolności i zmienił perspektywę patrzenia na materialne prawo administracyjne. To NSA w istocie utorował drogę dla szerokiej europeizacji prawa materialnego w tych wszystkich dziedzinach, które związane są z pozycją jednostki.
Później oczywiście nastąpiły zmiany prawodawcze związane z tworzeniem partii politycznych, wolnością prasy, zgromadzeń, swobodą wyznań i religii. Zmiany te były sukcesywnie dokonywane w różnych obszarach życia społecznego i wkomponowywane w proces dostosowywania naszego prawa do wymogów i standardów europejskich. Europeizacja polskiego prawa materialnego charakteryzuje się tym, że prawa i wolności i człowieka stanowią podstawowy kierunek tej europeizacji.
Europeizacji prawa materialnego w wymiarze przedmiotowym nie sprowadza się jedynie do problematyki praw i wolności człowieka. Można mówić więc o drugim wymiarze europeizacji materialnego prawa administracyjnego, który nie jest związany bezpośrednio ze statusem jednostki, a dotyczy zagadnień technicznych, gospodarczych i można tu wymienić wiele działów przedmiotowego prawa materialnego, w których odzwierciedlają się wpływy europejskich standardów, a więc: prawo ochrony środowiska, prawo weterynaryjne, prawo celne itd. Oczywiście ten obszar oddziaływania procesu europeizacji będzie się coraz bardziej zwiększał ze względu na członkostwo Polski w UE. Członkostwo to bowiem oznacza, że prawodawstwo polskie musi być dostosowane do prawa wspólnotowego, a równocześnie, że prawo wspólnotowe w coraz szerszym zakresie wkracza w wewnętrzny porządek krajowy. Prawo wspólnotowe to regulacje w przeważającej mierze materialno-administracyjne, dotyczące rozmaitych zagadnień, ale związane z czterema podstawowymi wolnościami, czyli: swobodnym przepływem towarów, pracowników, usług i kapitału. Te wolności mają służyć zbudowaniu wspólnego rynku. Prawo wspólnotowe jest niezwykle silnym impulsem wpływającym na poszerzanie przestrzeni przedmiotowej materialnego prawa materialnego, robi się go coraz więcej. Nie stwarza się tu zupełnie nowa sfera, lecz rozbudowywują się te istniejące dziedziny i ta rozbudowa wynika z pojawiania się nowych kwestii związanych np. z ochroną środowiska czy zabezpieczenia przed terroryzmem. Poszerzanie tej przedmiotowej sfery materialnego prawa administracyjnego wpływa też na treść tego prawa. Zarówno poszerzanie jak i zmiana treści prawa materialno-administracyjnego jest różnie rozłożona w różnych działach tego prawa. W niektórych dziedzinach europeizacja ma większy zasięg np. prawo celne, prawo transportowe, prawo telekomunikacyjne, prawo migracyjne. Ale są też działy, kiedy ten wpływ jest niewielki, np. prawo o imionach i nazwiskach, o cmentarnictwie.
W tych dziedzinach, w których europeizacja ma większy zasięg, mamy do czynienia z tendencją polegającą na ujednolicaniu treści rozwiązań prawnych, zwłaszcza technicznej czy technologicznej natury. Europeizacja polega tu na przyjmowaniu i wprowadzaniu do treści obowiązującego prawa materialnego ustaleń technicznych, parametrów, standardów (np. długość ogórka ;-) ). Organy niestety często z dużym opóźnieniem wprowadzają te standardy oraz zmiany w prawie ustrojowym. Przykładem może być Inspekcja Transportu Drogowego, która powstała zbyt późno, a działa też nie najlepiej.
Z prawa wspólnotowego w dziedzinie materialnego prawa administracyjnego wynika, czy to prawo zawiera różne dyspozycje uniformizujące normy, a także uniformizujące sposób funkcjonowania właściwych w danych sprawach podmiotów. Jednocześnie to prawo uniformizuje działania o charakterze nadzorczo-kontrolnym, reglamentacyjnym, prowadzenia statystyk, rejestracji. Wpływ prawa wspólnotowego na prawo materialne jest najbardziej widoczny i największy w zakresie merytorycznym. Za sprawą europeizacji, materialne prawo administracyjne nie może już być postrzegane wyłącznie jako prawo krajowe. W obszar tego prawa wchodzą i coraz szerzej wkraczają przepisy kształtującego się europejskiego prawa administracyjnego. Reżim administracyjno-prawny ma umocowanie nie tylko w wewnętrznym, ale również w zewnętrznym porządku prawnym. Stanowi to przyczynę do tego, że treść unormowań i konstrukcje prawne zmieniają się. Prawo europejskie, poza instytucjami, rozwiązaniami i konstrukcjami prawnymi obecnymi w krajowym porządku, wprowadza nowe, np. instytucja pobytu tolerowanego w prawie o cudzoziemcach. Nowe konstrukcje są oddźwiękiem europeizacyjnym korzystania z wzorców regulacyjnych wypracowanych na gruncie prawa europejskiego. Pod wpływem europeizacji, niektóre klasyczne konstrukcje teoretyczno-prawne muszą być odczytywane na nowo, np. kategoria interesu publicznego czy publicznych praw podmiotowych. Jest to prawo, które rodzi roszczenie prawne jednostki wobec władzy publicznej. W materialnym prawie administracyjnym, pod wpływem nowych konstrukcji prawa wspólnotowego, pojawiła się przecież koncepcja administracji świadczącej.
Reasumując, jeśli mówi się o europeizacji materialnego prawa administracyjnego, trzeba dostrzegać dwa wymiary tego zjawiska. Pierwszy wymiar jest związany z prawami człowieka i w Polsce jest zauważalny od samego początku transformacji ustrojowej i jest to zjawisko niezwykle ważne, co nazwać można „przewrotem kopernikańskim w prawie administracyjnym”. Drugi wymiar jest wymiarem technologicznym, który wpływa na wzrost ilościowy prawa materialnego i powoduje on konieczność modernizacji wielu obszarów i dziedzin prawa, ale w wielu obszarach stwarza takie niepotrzebne bariery. Wymiar technologiczny nie ma charakteru jednorodnego w zakresie oddziaływania na prawo krajowe i w zależności od materii której dotyczy, oceniać to można jako zjawisko pozytywne lub negatywne.
by Kaktus ®
6