1. Pedagogika społeczna- podstawowy składnik systemu nauk pedagogicznych charakteryzujący się wszystkimi osobliwościami jakie przypisujemy pedagogice jako nauce o wychowaniu
Przedmiot badań: środowiskowe uwarunkowanie tych dziedzin naszej rzeczywistości jak, np. aktywność ludzka, szkoły, placówki opiekuńcze, rodzina, prace kulturalne
Pedagogika społeczna skupia się na problematyce środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych i analizie warunków umożliwiających zaspokajanie potrzeb rozwojowych człowieka w różnych fazach jego życia i różnorodnych sytuacjach życiowych
Pedagogika społeczna jest jedną z tych subdyscyplin w gronie nauk pedagogicznych, które wyrosły i nadal rozwijają się w ścisłym powiązaniu z pojawiającymi się potrzebami społecznymi
ŚRODOWISKO uniwersalną definicję inspirowaną teorią behawioralno- funkcjonalną sformułował Wroczyński tym mianem określając:
„ składniki struktury otaczające osobnika, które działają jako zespół bodźców i wywołują określone reakcje psychiczne”
Hela Radlińska wyróżnia dwa pojęcia
Otoczenie struktura zmienna, krótkotrwała
Środowisko względna stałość czasowo przestrzenna, to zespół czynników kształtujących jej osobowość, oddziałujących stale lub przez dłuższy czas.
Jest źródłem zew. Bodźców rozwojowych, wywołujących określone zmiany w psychice i osobowości człowieka, umożliwiają harmonię z otoczeniem)
ŚRODOWISKO LOKALNE zbiór ludzi zamieszkujących niewielkie terytorium, stworzona przez nich kultura, stosunki społeczne i otoczone przyrodniczo- materialne.
Składnikami Ś.l. są
- wspólne instytucje
- symbole
- wartości
Cechami środowiska są
- poczucie odrębności i izolacji
- poczucie jednolitości zawodowej i ekonomicznej
- poczucie tożsamości etnicznej i kulturowej
Istotą świadomości społecznej środowiska lokalnego jest
- poczucie jedności
- poczucie wspólnoty
- aprobującego uczestnictwa
Zew. Wyrazem jedności jest zdolność do zbiorowego działania w obronie, rozwiązywania i osiągania wspólnych celów i interesów publicznych.
Różnica między środowiskiem lokalnym a społecznością lokalną.
Cztery obszary przemian środowiska lokalnego wg R. Wroczyńskiego.
Cztery obszary przemian środowiska lokalnego (wg.Wroczyńskiego) :
1. Właściwości przestrzenne
2. Właściwości demograficzne
3. właściwości ekonomiczne
4. właściwości kulturowo- socjologiczne
DIAGNOZA SPOŁECZNA analiza sytuacji życiowej, która pomaga w planowaniu i organizowaniu pomocy społecznej. D. społ. ma dostarczyć danych co do roli i udziału różnych czynników środowiskowych w rozwoju, opiece, wychowaniu pojedynczych ludzi (młodzieży i dorosłych
Definicja potrzeb ludzkich, deprywacji potrzeb, frustracji.
Deprywacja potrzeb- pozbawienie lub nierówny dostęp do dóbr materialnych lub duchowych
powodujący niemożność zaspokojenia potrzeb. Wyróżnia się deprywację:
- pokarmową
- sensoryczną
-kulturową (pozbawienie dostępu do dóbr kulturowych)
- emocjonalną („głod” uczuć)
- rodzicielską (pozbawienie dziecka miłości, opieki)
- społeczną (trudności w nawiązywaniu kontaktów)
Frustracja- stan jednostki będący reakcją na zablokowanie realizacji dążeń, pragnień,
zainteresowań, etc.
POTRZEBY LUDZKIE- stan pewnego braku.
Przykładowe miejsca zatrudnienia po czterech specjalnościach pedagogiki społecznej wymienionych przez S. Kawulę, tj. po pracy opiekuńczej, pracy socjalno- wychowawczej, pracy kulturalno-oświatowej, pracy resocjalizacyjnej.
Źródła przemian środowiska lokalnego.
- rozluźnienie więzi międzyludzkich, we wzroście autonomii jednostki
- narastająca anonimowość życia i kultywowanie indywidualizmu
- zanik instytucji sąsiedztwa
-zanik znaczenia kontroli społecznej
- deprecjacja społecznego znaczenia instytucji zbiorowej i autorytetów
KOMPENSACJA jest to złożony proces uzupełniania, wyrównywania braków oraz zastępowania deficytów rozwojowych, narządów i przystosowania się na innej możliwej drodze.
Polega ona na odtwarzaniu czynności i całego narządu ruchu, zmysłu lub poszczególnych jego części za pomocą środków zastępczych organizmu ludzkiego.
Mechanizm kompensacji polega na tworzeniu się w mózgu nowych połączeń dających możliwość bardziej efektywnego wykorzystania struktur , które nie są uszkodzone. K. polega też na rozwijaniu mocnych stron osobowości dziecka lub jego środowiska.
Ze względu na możliwość wytworzenia się nieprawidłowych stereotypów dynamicznych k. wymaga stałej pomocy i ukierunkowania.
Możliwość k. zależy od wielu czynników
- wieku
- ogólnego stanu zdrowia
- rozległości uszkodzenia i jego przyczyny
Jednak główne rezultaty k. wynikają z właściwych metod leczenia, systematycznego usprawniania i jakości mechanizmów wyrównawczych.
W literaturze wyróżnia się kompensację
-percepcyjną
- poznawczą
- sensoryczną
- werbalną
- emocjonalną
Przez ten termin rozumie się zastąpienie funkcji narządu który doznał jakichś urazów, braków, itp. Przez inny narząd. Np. w przypadku niedorozwoju (uszkodzeniu) lub utraty określonego zmysłu doskonalą się inne zmysły, zastępując (kompenując) w jakimś stopniu jego funkcje.
11. DIAGNOZA SPOŁECZNA- analiza sytuacji życiowej, która pomaga w planowaniu i organizowaniu pracy społecznej. Ma dostarczać danych co do roli i udziału różnych czynników środowiskowych w rozwoju, opiece, wychowaniu pojedynczych ludzi (dzieci, młodzieży, dorosłych)
12. STANISŁAW SZACKI-
zajmował się problematyką reformowanej szkoły wiejskiej- jego zdaniem mogła się ona stać ośrodkiem przemian w danym środowisku
rozpoczął samodzielną działalność społeczno- pedagogiczną, zorganizował kolonię letnią dla ubogiej i zaniedbanej młodzieży z dzielnicy Moskwy, podstawą tej działalności miała być praca fizyczna
założył osiedla Settelmentem zorganizował kółka zainteresowań, muzyczne, dramatyczne, zajęcia świetlicowe- zwrócono na wychowanie społeczne dzieci i młodzieży
otworzył takie placówki jak „Praca i odpoczynek”, „Dzielne życie”
uważał, że placówka wychowawcza powinna ściśle współpracować z rodzicami i instytucjami, które rozwijają działalność kulturalną, ekonomiczna i społeczną w danym środowisku lokalnym
szkoła powinna troszczyć się o to, aby nie było rozbieżności między celami wychowawczymi, szkoły i domu
ZYGMUNT MYSŁAKOWSKI-
sens wychowania widział w świecie kultury- w nim odnajdujemy i stwarzamy samego siebie
proces wychowania ma iść w dwóch kierunkach
- przekazywanie kultury
- wzbudzanie i kształcenie zdolności jej rozumienia
interpretował proces wychowania ze Stanowska socjologicznego
wychowanie pierwotne opiera się na instytucjach, wychowanie wtórne posługuje się doświadczeniami społecznymi, kształtujące jednostkę za pomocą pojęć, norm i wartości
kształcenie osobowości polega na rozwijaniu związku między człowiekiem, a pewną strefą dóbr kulturalnych
szkoła powinna ułatwiać wychowankowi nawiązywanie kontaktu osobistego z tradycją przez wyrabianie w młodzieży prospektywnej postawy psychicznej
dokonał podziału:
-kontakt matka- dziecko
-kontakty rodzinne
-kontakty pozarodzinne
-kontakty z grupami rówieśniczymi
-kontakty wtórne (naród, państwo)
-zasady życia personalnego
JÓZEF BABICKI-
wychowawca - miał posiadać co najmniej średnie wykształcenie i skończony pomyślnie kurs przygotowawczy
grupa wychowanków - za idealną Babicki uważał grupę o liczbie dzieci 9-10. Uważał, że maksymalna liczba dzieci na jednego wychowawcę nie może przekraczać 20. Ponadto był przeciwnikiem zakładów poprawczych. Uważał, że dzieci wyjątkowo agresywne powinny być umieszczane w dużej grupie dzieci nie sprawiających problemów, tak aby przez naśladownictwo uczyły się właściwego zachowania
związek wychowanków z lokalną społecznością - miał służyć temu, aby dzieci po wyjściu z zakładu poprawczego nie miały problemu z wejściem w społeczeństwo i znalezieniem pracy. Za bardzo ważną rzecz uważał kontakt wychowanka ze szkołą
etap rozwojowy dziecka - dzielił rozwój psychiki dziecka na 4 etapy:
-etap nabywania wiedzy moralnej (do 6 roku życia),
- etap kształtowania samooceny (6-13 lat),
- etap kształtowania dobrej woli (13-16 lat)
- etap kształtowania silnej woli (do 20 roku życia).
ALEKSANDER KAMIŃSKI-
opracował koncepcje zróżnicowanych stowarzyszeń społecznych
włączył do tematyki pedagogiki społecznej problemy z zakresu budżetu czasu wolnego oraz zabaw
pedagogiczne aspekty związku pedagogiki społecznej z oświatą dorosłych
4 etapy systematyzacji:
systematyzacja dydaktyczna- metodyka pracy harcerskiej
systematyzacja filozoficzna- dobór i układ twierdzeń z zakresu pedagogiki społecznej, które zostają w rzeczywistym związku z pewnymi twierdzeniami z określonego systemu filozoficznego
systematyzacja praktyczna- formułowanie twierdzeń ogólnych i szczegółowych
systematyzacja teoretyczna- ustalenie związków logicznych między poszczególnymi pojęciami
RYSZARD WROCZYŃSKI-
szkoła- główne miejsce wychowania człowieka
punkt wyjścia jego poglądów stanowiły refleksje na temat natury wychowania i rolą, jaką w tym procesie odgrywa środowisko egzystencji jednostki
człowiek i środowisko pozostają stale we wzajemnym oddziaływaniu
środowisko można zmienić przy pomocy określonych działań o profilu edukacyjnym:
- kompensacja
- profilaktyka
- animacja społeczno- kulturalna
STANISŁAW KOWALSKI-
postrzegał pedagogikę jako empiryczną naukę, całkowicie autonomiczną
całość problematyki koncentruje na środowisku wychowawczym oraz na uspołecznieniu wychowanka (przebiega pod wpływem danego środowiska)
w środowisku społecznym wyróżnia 3 obszary wpływów procesu uspołecznienia i wychowania:
środowisko wychowawcze- działania zmierzające na świadomej i planowanej realizacji celów
system wartości
system stosunków międzyludzkich- ma pośredni wpływ na przebieg uspołecznienia i wychowania
13. URBANIZACJA- proces społeczny i kulturalny, rezultatem jest wpływ ludności z terenów wiejskich do miast i rozrastanie się osadnictwa miejskiego. Cechuje ją upowszechnienie miejskiego stylu życia. Na obszarach wiejskich coraz częściej zanikają więzi pierwotne ludzi na rzecz powstawania więzi wtórnych
14. WSKAŹNIK DEMOGRAFICZNY URBANIZACJI- iloraz (relacje) stosunku liczby ludności miejskiej do ogółu ludności danego obszaru. Po II wojnie światowej nastąpiło w Polsce ogromne przyśpieszenie procesów urbanistycznych. Od czasów wojny odsetek ludności miejskiej zwiększył się o prawie 50%.
15. ASPEKTY URBANIZACJI:
demograficzna - migracje ludności ze wsi do miast powodują wzrost odsetka ludności miejskiej,
ekonomiczna - wzrost odsetka ludności zatrudnionej poza rolnictwem, początkowo w przemyśle, a potem usługach
społeczna - upowszechnianie się miejskiego stylu życia
przestrzenno-architektoniczna - wzrost obszarów miejskich i tworzenie nowych miast oraz nabywanie cech miejskich przez inne jednostki osiedleńcze, a także zmiany form przestrzennych
16. AGLOMERACJA- jest to obszar o intensywnej zabudowie, charakteryzujący się również dużym zagęszczeniem ludności przebywającej na danym terenie okresowo (np. w ciągu dnia) lub stale. Aglomeracje charakteryzują się dużym przepływem osób i towarów, to skupisko sąsiadujących ze sobą miast i wsi, które stanowią wspólny organizm
Rodzaje aglomeracji-
monocentryczna - występuje wtedy, gdy jedno dynamicznie rozwijające się miasto rozrasta się terytorialnie, wchłaniając osiedla i wsie znajdujące się w pobliżu, np. Warszawa, Londyn
policentryczna - z kilkoma ważnymi ośrodkami miejskimi - nazywana także konurbacją, np. Trójmiasto, konurbacja śląska
MEGAPOLIS- najwyższa forma aglomeracji, skupisko szybko rozwijających się miast milionowych, połączonych wraz z dużą liczbą ośrodków mniejszych, leżących pomiędzy nimi, w jeden wielki organizm miejski, np. Waszyngton, Nowy Jork
17. MIEJSKI STYL ŻYCIA
Cechy miejskiego stylu życia:
? brak spójności w więzach społecznych (społeczeństwo schizoidalne)
? segmentacja stosunków społecznych z silnym współzawodnictwem
? bezosobowe, przelotne i powierzchowne stosunki społeczne (anomia społeczna)
? rezerwa i obojętność chroniąca mieszkańców miast przed oczekiwaniami i żądaniami innych ludzi
? racjonalność
? kryterium przydatności i pomocy innych przy realizacji celów
? społeczność informatyczna (brak komunikatorów innych niż medialne)
18. URBANIZACJA WSI-
(pewien artykuł na necie)
Zagospodarowanie obszarów wiejskich na potrzeby spragnionej wyższej jakości życia ludności miejskiej stawia przed władzami lokalnymi zadania trudne do pogodzenia.
- coraz rzadziej uprawa pola
-praca, doskonalenie się zawodowe (w mieście)
- bogactwo produktów w sklepach ( no i się nie chce mieć krowy i doić)
19. RUSYFIKACJA- to proces, którego celem było całkowite wynarodowienie Polaków poprzez: wprowadzenie obyczajów, języka rosyjskiego, religii prawosławnej oraz ujednolicenie aparatu administracyjno-państwowego z rosyjskim. Rusyfikacja przeprowadzana była po rozbiorach Polski, największe nasilenie miała miejsce po klęsce powstania styczniowego.
20. SUBURBANIZACJA- to jedna z faz rozwoju miasta. Polega ona na wyludnianiu się centrum i rozwoju strefy podmiejskiej. Wynikiem suburbanizacji jest rozwój infrastruktury (zabudowa mieszkaniowa, punkty handlowo-usługowe, połączenia komunikacyjne) na obszarach podmiejskich oraz tworzenie się tzw. miast-sypialni, których mieszkańcy dojeżdżają do pracy do centrum
SUBURBIA- dzielnice dużych miast, przedmieścia pełniące głównie funkcję mieszkaniową. Stanowią one "sypialnie" dla osób pracujących w śródmieściu i dojeżdżających codziennie do pracy. Przykładem tego procesu jest Londyn, który wchłonął Wimbledon, gdzie odbywają się najstarsze na świecie turnieje tenisowe, i Wembley, gdzie znajduje się słynny stadion sportowy. Suburbia zostały przyłączone do miasta i w ten sposób powstał Wielki Londyn.
21. Globalizacja- proces światowej integracji, zagęszczania, intensyfikowania wszelkich relacji i powiązań ekonomicznych, finansowych, politycznych, militarnych, kulturowych miedzy społeczeństwami, narodami i społecznościami ludzi. Prowadzi di unifikacji i uniformizacji świata we wszystkich zakresach, przez co pojawia się wiele wzajemnych relacji.
22. Trzy fazy globalizacji wg. E. Wnuka- Lipińskiego:
Odkrycia geograficzne (XV, XVI w.)- odkrycie Ameryki, wybrzeża Afryki przyczyniło się do dyfuzji kulturowej, ułatwiło wymianę handlową, widziano świat jako pewna całość, nawiązywały się relacji między izolowanymi dotąd kulturami( dyfuzja wartości, idei, produktów), emigracja na peryferie z centrum cywilizowanego świata( przed prześladowaniami, w celu wzbogacenia się- kolonializm), pojawienie się pierwszych korporacji ekonomicznych, handlowych. Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i upadek imperium hiszpańskiego uznajemy za cezury czasowe wygaśnięcia tej fazy.
Industrializacja( XVIII, XIX w- okres rewolucji przemysłowej)- polegała na przemożnych dążeniach hegemonistycznych kilku potężnych państw jak: Anglia, Rosja, Niemcy, Francja, Holandia, Hiszpania, Portugalia oraz na tworzeniu przez nich własnych imperiów kolonialnych. Wygaszanie fazy przypada na okres międzywojenny (począwszy od wybuchu I wojny światowej do wybuchu II WŚ), pojawienie się bipolarnego porządku świata .
Trzecia faza globalizacji wiąże się z nowym porządkiem społecznym, instytucjonalizujący się początkiem lat 90-siątych ubiegłego wieku, rozpadem Związku Radzieckiego i światowego systemu komunistycznego, bipolarny porządek świata przestaje istnieć.
23. Cztery wymiary globalizacji:
Ekonomiczny- wszechobecność kapitalistycznej gospodarki rynkowej, powstanie mega korporacji, ekspansywność, zanik ponoszenia przez mega korporacje obciążeń socjalnych i obronnych,
Polityczny- instytucjonalizujące próby rozciągania sieci stosunków społecznych, politycznych i wpływów kulturowych na obszar całego globu ziemskiego, zmniejszenie roli organizacji państwa narodowego, a powiększenie znaczenia więzi etnicznych, lokalnych, regionalnych, religijnych
Strukturalny( socjologiczny)- załamanie sztywnych granic społeczeństw narodowych i erupcja wielości form organizacji społecznej na poziomie międzynarodowym, społecznym, lokalnym i regionalnym.
Kulturowy- koncentracja współzależności, dyfuzji wzorców kulturowych oraz konsumpcji, co prowadzi do unifikacji, upodobnienia wzorów ich wymieszanie.
24. Negatywne aspekty globalizacji:
Ogólny kryzys kultury
Krytyka neoliberalnego wymiaru globalizacji, która destabilizuje lokalne gospodarki, waluty, powoduje utratę pracy reprezentantów lokalnej społeczności, rozbija więzy społeczne, tradycyjne więzi rodzinne, wywołuje frustracje, wzmaga procesy marginalizacji i wykluczenia społecznego
Krytyka demokracji
Osłabienie państw narodowych
Rozwój i masowa dostępność nowych technologii
Zagrożenia ekologiczno- technologiczne związane z rozwojem cywilizacji
Ewolucyjny rozwój myślenia kontrkulturowego
Globalny bunt moralny
Naturalny rozwój zjawisk przeciwstawnych globalizacji
Nowy rodzaj ekspresji mas
Pustka ideologiczna i instytucjonalna
Działania prowokacyjne ukierunkowane na kanalizację i kontrolowanie nastrojów społecznych w skali globalnej
25. Zmiana społeczna- proces pewnej metamorfozy, restrukturyzacji, transformacji, przejścia z jednej fazy w inna, z jednego stanu w stan odmienny, jednej jakości w drugą. Spowodowana jest przez procesy i czynniki wewnętrzne danego systemu społecznego lub przez czynniki sprawcze zewnętrzne , albo tzw. Zmiany ewolucyjne, efekt ukierunkowanego procesu rozwojowego, forma procesu społecznego , polegająca na rekonstrukcji istniejących komponentów rzeczywistości społecznej(kultura , organizacje, instytucje, struktura społeczna/ne)
26. Modernizacja- zbliżanie się społeczeństwa do uznanego modelu( wzorca) nowoczesności, grupę odniesienia stanowi wzór rozwoju społeczeństwa najbardziej rozwiniętego, jest to proces dościgania takiego wzorca, pokonywania różnic i dystansu.
27. Pauperyzacja- zjawisko ubożenia, objawiającego się w obniżaniu stopy życiowej (p.absolutna) lub w spadku udziału pewnych grup społecznych w podziale dóbr dochodu narodowego( p.względna)
28. Marginalizacja-proces „spychania” jednostek, grup czy społeczeństw w sytuację upośledzenia społecznego przez procesy ekonomiczno- społeczne, w efekcie zostają one pozbawione możliwości samodzielnego funkcjonowania materialnego, są skazane na izolacje kulturową i zamknięte w kręgu trudno przezwyciężanych barier do samodzielności. Np. trwałe bezrobocie, bezdomność, ubóstwo)
Wykluczenie społeczne(ekskluzja) - termin ściśle związany z marginalnością społeczną. Obejmuje jednostki i grupy społeczne, całe kraje, stanowi- obok bezrobocia i narastania nierówności społecznych- podstawową barierę w integracji społecznej
29. Bezrobocie:
Ujęcie przedmiotowe- kategoria analityczna rynku pracy, oznacza nie zrealizowaną podaż pracy, będącą efektem braku równowagi miedzy podąża siły roboczej( zasoby ludzkie) a popytem na pracę
Ujęcie podmiotowe- stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszające gotowość do podjęcia pracy, przy czym dochody z pacy SA podstawą egzystencji.
30. Funkcje zasiłku:
Dochodowa- zasiłek powinien być na tyle wysoki by standard życia nie został drastycznie obniżony
Motywacyjna- zasiłek powinien być na tyle niski by nie obniżył motywacji do starań o poprawę sytuacji
31. Ubóstwo - brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki, w szczególności w zakresie jedzenia, schronienia, ubrania, transportu oraz podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych
Absolutne - sytuacja osób lub grup, których dochody są zbyt biskie by utrzymać się przy życiu i zdrowiu
Subiektywne - osoba, grupy określają siebie jako ubogich
32. Rola osób biednych w społeczeństwie europejskim przednowoczesnym.
Obecność ludzi ubogich była pełna sensu i celowa, ubóstwo było cierpieniem, a cierpienie pokutą za grzech pierworodny i zapowiedzią odkupienia, nędzarze byli w chrześcijańskiej Europie Dziećmi Bożymi, ich obecność w świecie była uzasadniona wolą Boga.
33. Sytuacja biednych w dobie rewolucji przemysłowej.
Ubodzy pogodzeni ze swym losem byli koszmarem pierwszych lat uprzemysłowienia, ubodzy którzy wierzyli , że człowiek jest kowalem swojego losu i może swoje przeznaczenie odmienić, byli potencjalnymi rebeliantami. Przemianowano problem ubóstwa na problem bezrobocia, a ubogich na „rezerwową armię pracy”. Zatrudnienie stałe, wypełniające całe życie miało stać się normą. By ten stan rzeczy zaprowadzić, należało tylko nędzarzy pozbawić wszelkich innych środków utrzymania, nie pozostawiając im żadnego wyjścia poza zgodą na reżim fabryczny.
34. Sytuacja biednych w społeczeństwie konsumpcjonistycznym.
W teorii i praktyce ludzie dziś bezrobotni nie są już „rezerwową armią pracy”. W tym układzie nie ma nie ma oczywistej roli dla ludzi ubogich. Ich spożycie jest ograniczone szczupłością środków, kto nie ma stałego dochodu, nie ma też dostępu do bankowych pieniędzy, ani nie nosi w kieszeni kart kredytowych. Społeczeństwo spożywców definiuje swych ubogich jako „konsumentów z usterką”, „niespełnionych”, „niedoskonałych konsumentów” - jako że normą społeczną, jaką ubodzy łamią jest żwawe i gorliwe reagowanie na oferty rynku. Biedni są zwadą i kłopotem. Nie mają społeczeństwu konsumpcyjnemu nic do zaoferowania. Wydatki ponoszone na ich utrzymanie przez podatnika nie zwrócą się. Są całkowicie bezużyteczni.
35. Skutki ubóstwa:
- społeczne - wzrost przestępczości, marginalizacja, patologie społeczne, wykluczenie i izolacja od społeczeństwa
- indywidualne - wykluczenie i izolacja od społeczeństwa, degradacja, obniżenie poziomu życia, niechęć do osób, które mają się lepiej, beznadzieja, brak wiary i sensu życia, nałogi i inne, przemoc w rodzinie, obniżenie własnej wartości, stany depresyjne, wycofanie, nieufność, rozpad rodziny, brak właściwego wzorca (reprodukcja biedy)
-wychowawcze - brak zaangażowania w rozwój dzieci, pozostawienie dzieci samych sobie, rozpad rodziny, brak właściwego wzorca, niechęć do edukacji
36. Minimum socjalne - wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na podstawie koszyka dóbr służących do zaspokojenia potrzeb bytowo - konsumpcyjnych na niskim poziomie, konstruując minimum socjalne eksperci nie kierowali się wyznaczeniem linii ubóstwa, chodziło o wyznaczenie granicy wydatków gospodarstw mierzącej minimalny godziwy poziom życia
Min. soch. w Polsce ( 2010) dla
- osoby samotnie gospodarującej do 6 lat- 938,30 zł
- Dla samotnego emeryta 951,50 zł
- Dla rodziny z dwojgiem dzieci na os. 762,42 zł
37. Minimum egzystencji - koszyk dóbr niezbędnych do zachowania funkcji życiowych człowieka, zakres i poziom zaspakajania potrzeb według minimum egzystencji wyznacza granicę poniżej której występuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychicznego człowieka
Min. egzystencji (2005 r.)
- dla os samotnie gosp. Do 60 lat - 445,33 zł
- dla samotnego emeryta - 421,85 zł
- dwuos. Gospodarstwa emerytów 349,01 zł
38. Cechy charakterystyczne ubóstwa i bezrobocia.
- ograniczenie konsumpcji (odzież, a szczególnie buty i inne)
- skupienie się na przetrwaniu, a nie na dążeniu do zmiany swojego statusu
39. Amerykanizacja - przenikanie kultury amerykańskiej do innych kultur narodowych
40. Przejawy amerykanizacji w życiu społecznym i edukacji:
- w szkole: następuje demokratyzacja, nacisk na indywidualizm i rywalizację, a nie na współdziałanie, obniżenie poziomu nauczania (chyba chodzi o testy)
- społeczne i inne: telewizyjne show, wszędzie McDonald's, Halloween, Walentynki popularne nie tylko w Stanach, nastawienie na konsumpcję, hedonistyczny styl życia, klasowość społeczna
41. Nacjonalizm - postawa, pogląd iż interes własnego kraju jest najważniejszy, łączy się z wrogim nastawieniem do innych narodów, postawa i ideologia społeczno-polityczna uwydatniająca szczególne znaczenie przynależności do narodu oraz nadrzędność interesu narodowego w stosunku do interesu innych grup społecznych.
42. Różnice między nacjonalizmem a patriotyzmem:
- nacjonalizm określa naród jako najważniejszy i łączy się z wrogim nastawieniem wobec innych narodów, natomiast patriotyzm oznacza umiłowanie i szacunek do swojej ojczyzny bez przejawów wrogości wobec innych narodów
43. Przejawy nacjonalizmu we współczesnym świecie:
-partie polityczne: Nacjonalistyczna Partia Basków (hiszpańska regionalna partia polityczna, działa na terenie Kraju Basków, ma charakter chadecko-nacjonalistyczny, PNV powstała w 1895 roku, od 1918 roku miała przedstawicieli w parlamencie hiszpańskim, po wojnie domowej zdelegalizowana, a członkowie w większości wyemigrowali, po śmierci gen. Franco ponownie zalegalizowana); Nacjonalistyczna Partia Australii, Roman Dmowski stworzył pierwszą partię polską odwołującą się do doktryny nacjonalistycznej, mowa tutaj o Narodowej Demokracji (endecja), partii która do końca istnienia II Rzeczypospolitej odgrywała w systemie politycznym główną rolę
- subkultury: skini (silny nacjonalizm. Hasło "Polska dla Polaków". Nienawiść w stosunku do obcokrajowców (szczególnie Żydów) i punków
- organizacje terrorystyczne: IRA (Irlandzka Armia Republikańska, czyli Irlandzcy Ochotnicy), ETA - Kraj Basków i Wolność, Partia Pracujących Kurdystanu - znana także jako KADEK lub Kongra-Gel
44. Krąg społeczny - niewielka grupa (zbiorowość społeczna) o ruchomym zmiennym składzie, o charakterze nieformalnym, której członkowie pozostają w stałej styczności osobistej, nie nawiązując trwałych stosunków społecznych, bez wyraźnej struktury wewnętrznej i formalnej kontroli społecznej
- krąg koleżeński - osoby utrzymujące ze sobą stałe kontakty (praca, szkola, klub sportowy)
- krąg przyjacielski - grono ludzi spotykających się okolicznościowo w celach towarzyskich
- krąg stycznościowy - osoby spotykające się w tramwaju, teatrze, na zakupach, w kinie itp.
45. Rola lidera w kręgu społecznym.
Lider- osoba, która skupia wokół siebie (w sposób nieformalny) członków danego kręgu. Jego rola polega na kształtowaniu wspólnych opinii i przekonań. Siła jego oddziaływań zależy od predyspozycji charyzmatycznych, zdolności przewodzenia, kwalifikacji intelektualnych, kompetencji.
- kręgu społecznym negatywnie oddziałującym np. w sektach lider narzuca swój pogląd, posiada autorytet realny i najczęściej charyzmę
46. Rodzina jako instytucja i główne środowisko życia człowieka.
Rodzina - naturalne środowisko wychowawcze, najmniejsze komórka społeczna, mała grupa społeczna, zespół osób połączonych małżeństwem, pokrewieństwem czy adopcją, które mają na ogół wspólne miejsce zamieszkania
Funkcje rodziny:
- prokreacyjna
-opiekuńczo - zabezpieczająca
- legalizacyjno - kontrolna
- seksualna
- edukacyjna
- wypoczynkowa
- religijna
- socjalno - wychowawcza
- ekonomiczna
- kulturalna
46.Relacje szkoły ze środowiskiem (współpraca versus izolacja).
Izolacja
- uczniowie i nauczyciele tworzą odpowiednie wartości społeczne w bezpośrednich odniesieniach praktycznych do własnego środowiska kulturowego
-następuje odgradzanie się szkoły od środowiska lokalnego wywołane rozbieżnością celów, wzajemnych interesów, poglądów bądź przekonań
- (Poplucz 30 lat temu rzekł) szkoła niechętnie widzi partnera w środowisku: szkoła wyidealizowana, środowisko wiadomo)
- relacje szkoły i środ. L. uwarunkowane są czynnikami związanymi z historią oświaty i rozwojem społecznym
- szkoła: wychowanie celowe, środowisko: wychowanie spontaniczne = sprzeczne cele
Współpraca
- w szkole nie wszystkie elementy służą realizacji celów wychowania, tak samo w środowisku tylko pewne elementy mają znaczenie wychowania
- szkoła i środowisko tak samo zmieniają się pod wpływem czynników nadrzędnych (środki masowego przekazu, zmiany społeczne, wartościowanie się zmienia)
- szkoła POWINNA uwzględniać procesy żywiołowe środowiska i się z nim liczyć.
Mimo wszystko szkoła to wyspecjalizowana instytucja niezbędna do funkcjonowania współczesnego społeczeństwa.
47. Zarzuty formułowane pod adresem szkoły (realizacja programów ukrytych, tłumienie zdolności indywidualnych, uczenie konformizmu itd.)
- ukryty program, który maskuje proces powstawania wiedzy
- podporządkowanie przekazu edukacyjnego celom ideologicznym (czynniki te mogą ograniczyć równy dostęp do pełnego i oczekiwanego rozwoju reprezentantów różnych środowisk)
- upaństwowienie
- tłumienie i niszczenie zdolności indywidualnych, twórczego potencjału
- przekazywanie jednostronnych wzorów tradycji
- obniżanie wartości macierzystej kultury
- uczenie konformizmu, uległości, rodzaju bezradności
- dotknięta kryzysem funkcjonalnym może być instytucją niewydolną, pomijającą sferę sensu wartości otaczająca wychowanka rzeczywistości
- upadek tradycyjnego autorytetu nauczyciela-wychowawcy