Wykład 2

Przywództwo

dr A. Strużyńska-Kujałowicz

Liderzy poszczególnych szczebli

• Liderzy wyższego szczebla- niewielka grupa kadry kierowniczej kontrolującej organizację.

• Wyznacza ona cele strategiczne organizacji - odpowiedzialni za kwestie strategiczne, za budowanie wizji, rozwój kultury, komunikacji, wprowadzaniu innowacji i zmian

• często zdarza się, że awansowali dzięki swoim kompetencjom technicznym i ponieważ w tym zakresie czują się kompetentni i pewni, na tych zadaniach się koncentrują, zaniedbując powyższe, ponieważ w tych obszarach czują się niepewnie i obawiają się swoich słabości

• Kierownicy średniego szczebla - odpowiada za realizację polityki i planów opracowanych na najwyższym szczeblu oraz za nadzorowanie i koordynację działań

• - zajmują trudną pozycję pośrodku drabiny hierarchii władzy, co sprawia, że muszą godzić umiejętność kierowania zespołami, jak i zaspakajać oczekiwania liderów wyższego szczebla;

• wykazywać umiejętność zarządzania i umiejętności przywódcze;

• Odpowiedzialni za pilnowanie spraw bieżących (planowanie aktualnych działań) i jednocześnie patrzenie w przyszłość (kształtowanie myślenia strategicznego i świadomości rynku)

• Oczekuje się od nich budowania i rozwijania własnego zespołu oraz angażowania w działalność różnych zespołów i działów

• Ta grupa wymaga największego wsparcia i rozwoju, a jednocześnie ma najmniej czasu, by się tym zająć

• Pierwszej linii - nadzorują i koordynują działania pracowników wykonawczych

• Potencjalni liderzy - osoby po szkoleniu lub osoby młode o wysokim potencjale w ciągu pierwszych kilku lat kariery;

• Poszukiwany: bystry, dociekliwy umysł, gotowość do chłonięcia nowych informacji i umiejętność korzystania z doświadczeń innych

• Aktywnie szukają szans rozwoju, podejmują inicjatywę, by angażować się w nowe projekty i zbierać nowe doświadczenia

• Potrafią prosić o pomoc i nie udają, że wszystko wiedzą

• Zdolność szybkiego budowania relacji, co sprawia, ze inni chcą im pomagać i ich szkolić

• Szybko myślące, świeże spojrzenie

• Umiejętności techniczne w fazie kształtowania

Model przywództwa a model zarządzania (J. Kotter, 1990)

	Zarządzanie (kierownicy, menedżerowie)	Przywództwo (liderzy)
Kierunek	Wdrażanie i realizowanie wizji i strategii, przekuwanie ich na konkretne plany i projekty Skupienie na kwestiach bieżących	Tworzenie wizji i strategii - określanie dalekosiężnego celu Orientacja na przyszłość Szeroka perspektywa
Zadania	Przekazywanie wartości i dbanie, by zostały wprowadzone w życie Pozyskiwanie i rekrutowanie osób posiadających umiejętności potrzebne w przyszłości Dbanie o rozwój umiejętności pracowników, które są niezbędne w bieżącej pracy Realizacja krótkoterminowych celów w sposób wydajny i szybki	Wytyczanie wizji, celów, wartości, kultury organizacji dopasowanych do przyszłych potrzeb Ustalanie kluczowych umiejętności i cech potrzebnych w przyszłości
Sposób działania	Korzystanie z ustalonych sposobów rozwiązywania problemów, Podążanie wytyczoną drogą Dostosowuje się do reguł Ukierunkowanie na zadanie - skupienie na systemach i strukturze Planowanie, organizowanie i kontrola Bazowanie na pozycji władzy	Częste korzystanie z wyobraźni i kreatywnych technik szukania rozwiązań w celu wprowadzenia zmian, Wytycza drogę Tworzy nowe reguły Ukierunkowanie na ludzi - inspirowanie innych do bardziej wytężonej pracy w celu uzyskania lepszych efektów, Okazywanie entuzjazmu, pasji Bazowanie na władzy osobistej
Umiejętności	Zdolności organizacyjne, umiejętność koordynacji zadań, umiejętność korzystania z ograniczonej ilości zasobów, pozyskiwania zasobów, Rozwiązywania problemów, Praca zespołowa	Umiejętność przewidywania zmian Umiejętności strategicznego myślenia Otwartość poznawcza Innowacyjność Umiejętność przekonywania
Rezultaty	Koncentracja na utrzymaniu równowagi	Wprowadzenie zmian

• Przywódcy są architektami i projektantami przyszłości organizacji,

• podczas gdy kierownicy/menedżerowie (zarządcy) wykazują się umiejętnościami rozwiązywania problemów, sprawnej administracji i nadzoru nad realizacją zadań

Zarządzanie to prawidłowe wykonywanie zadań; przywództwo to wykonywanie prawidłowych zadań.

Peter F. Druker

• Oprócz zasadniczych różnic, istnieje wiele cech łączących te dwa stanowiska.

• Współczesne teorie zarządzania podkreślają, że dobry menedżer powinien posiadać umiejętności przywódcze, a skuteczny przywódca, oprócz pracy z ludźmi, powinien umieć planować, organizować oraz kontrolować działania grupy.

• Choć często dąży się do łączenia zakresu tych dwu różnych ról, to należy pamiętać, że w dużej mierze powodzenie tego połączenia zależeć będzie od rodzaju działalności organizacji, jakości zadania, wielkości grupy oraz umiejętności osobistych menedżera.

• Nadal w wielu sytuacjach te dwie funkcje są rozłączne i każdy koncentruje się na tym, na czym zna się najlepiej, z zyskiem dla organizacji i grupy.

Cztery podstawowe założenia istotne dla zrozumienia zjawiska przywództwa

1. przywództwo zawsze wiąże się z innymi ludźmi

• - podwładnymi, pracownikami, członkami jakieś grupy.

• Przez podporządkowywanie się przywódcy przyczyniają się oni do określenia jego pozycji w grupie, co następnie umożliwia proces przewodzenia.

• Jeśli nie ma podwładnych, nie ma przywódcy, gdyż jego rola pozbawiona jest znaczenia

2. przywództwo zawsze wiąże się z nierównym podziałem władzy między przywódcą a członkami grupy

• Największą władzę ma lider, choć i pozostali członkowie mogą na różne sposoby wpływać na działania zespołu.

• Władza przywódcy może mieć różne podstawy - może to być władza nagradzania, władza wymuszania, władza z mocy prawa, władza odniesienia, władza ekspercka.

Im większą liczbą źródeł władzy dysponuje kierownik, tym większe ma możliwości skutecznego działania

3. przywództwo wiąże się z umiejętnością korzystania z rozmaitych postaci władzy,

• co daje możliwość wywierania wpływu na działania i zachowania podwładnych

• Wpływ definiowany jest jako działania lub przykłady zachowań, które bezpośrednio lub pośrednio powodują zmianę postaw lub zachowań innej osoby.

4. przywództwo powinno mieć ścisły związek z wartościami.

• James McGregor Burns twierdzi, że „przywódca, który pomija moralne składniki przywództwa może przejść do historii jako łajdak albo jeszcze gorzej”.

• Przywództwo moralne wiąże się z wartościami i wymaga dostarczania podwładnym informacji i danych, tak by mogli oni samodzielnie dokonywać rozsądnego wyboru, gdy trzeba zareagować na propozycje przywódcy.

• Sposób, w jaki sprawuje władzę ma wielkie znaczenie dla efektywności działań podległych mu pracowników.

• Powinien wykorzystywać władzę, by wzbudzić zaufanie i dostarczyć im poczucia siły, zamiast poczucia niemocy.

• Efektywny przywódca sprawia, że podwładni nie są traktowani jak pionki w grze, ale czują się odpowiedzialni za własne zachowania, mają poczucie panowania nad nimi i kontroli, czują się także odpowiedzialni za realizowane zadania

• „Uczyniłem żołnierzy moimi partnerami w bitwie. Zawsze mówiłem im, co zamierzam zrobić i czego od nich oczekuję. Wydaje mi się, że czuli, iż są dla mnie ważni i że pamiętam o nich”

Marszałek Polny Montgomery

Najpotężniejsi Ludzie Świata - ranking Forbesa

Kryteria wyboru:

Czy ta osoba ma wpływ na wielu ludzi?

• Papież Franciszek, zajmujący 4. miejsce, jest duchowym przywódcą ponad miliarda dusz, około jednej szóstej populacji świata,

• Dla prezesa korporacji, takiego jak szef General Electric Jeffrey Immelt (miejsce 21.) policzono liczbę pracowników jakimi zarządza

• Zasoby finansowe kontrolowane przez dane osoby

• dla firm są to zyski,

• dla krajów PKB

• dla miliarderów wartość majątku

Czy te osoby są wpływowe na wielu płaszczyznach?

Czy te osoby aktywnie korzystają z „bycia najpotężniejszym człowiekiem świata”?

• Ten czynnik wyeliminował leniwych spadkobierców wielkich fortun, na wpół emerytowanych przemysłowców i byłych przywódców państw

• rosyjski autokrata Vladimir Putin, zapunktował ponieważ uwielbia udowadniać „kto tu rządzi” wsadzając oligarchów do więzień, napadając sąsiednie kraje czy od odcinając czasu do czasu Zachodnią Europę od dostaw gazu.

Pozycja	Pozycja przed rokiem	Imię i nazwisko	Wiek	Działalność	Kraj
1	1	Władimir Putin	62	Prezydent Rosji	Rosja
2	2	Barack Obama	53	Prezydent USA	USA
3	3	Xi Jinping	61	Prezydent Chin	Chiny
4	4	Franciszek	77	Papież	Watykan
5	5	Angela Merkel	60	Kanclerz Niemiec	Niemcy
6	72	Janet Yellen	68	Szef Fed	USA
7	6	Bill Gates	59	Współzałożyciel Bill & Melinda Gates Foundation	USA
8	9	Mario Draghi	67	Prezes Europejskiego Banku Centralnego	Włochy
9	17	Sergeuy Brin	41	Współzałożyciel Google	USA
9	17	Larry Page	41	Współzałożyciel Google	USA
10	11	David Cameron	48	Premier Wielkiej Brytanii	Wielka Brytania
11	8	Abdullah bin Abdul Aziz al Saud	90	Król Arabii Saudyjskiej
12	13	Warren Buffett	84	Prezes Berkshire Hathaway	USA
13	14	Li Keqiang	59	Premier Chin	Chiny
14	12	Carlos Slim Helu	74	Prezes honorowy America Movil	Meksyk
15		Narendra Modi	74	Premier Indii	Indie
16	15	Jeff Bezos	50	Prezes Amazon.com	USA
17	18	Francois Hollande	60	Prezydent Francji	Francja
18	22	Jamie Dimon	58	Prezes JPMorgan Chase	USA
19	23	Ali Chamenei	75	Najwyższy przywódca Iranu	Iran
20	16	Rex Tillerson	62	Prezes ExxonMobil	USA
21	25	Jeffrey Immelt	58	Prezes General Electric	USA
22	24	Mark Zuckerberg	30	Prezes Facebooka	USA
23	29	Michael Bloomberg	72	Założyciel Bloomberg LP	USA
24	31	Charles Koch	79	Prezes Koch Industries	USA
24	31	David Koch	74	Wiceprezes Koch Industries	USA
25	19	Timothy Cook	54	Prezes Apple	USA
26	26	Benjamin Netanjahu	65	Premier Izraela	Izrael
27	27	Lloyd Blankfein	60	Prezes Goldman Sachs Group	USA
28	30	Li Ka-shing	86	Prezes Hutchison Whampoa	Hongkong

• 1. W tegorocznej edycji rankingu amerykański „Forbes” sklasyfikował 72 osoby. Na każde 100 mln ludzi na świecie przypada jedna.

• 2. Wśród 72 najpotężniejszych ludzi globu znalazło się 12 nowych twarzy - m.in. Jack Ma, najbogatszy Chińczyk i twórca Alibaby, która niedawno zaliczyła największy debiut giełdowy w historii.

• 3. Pierwszy raz w czołowej dziesiątce rankingu znalazły się dwie kobiety: kanclerz Niemiec Angela Merkel (na 5. miejscu) i szefowa Fed Janet Yellen (na 6. pozycji).

• 4. Łączny majątek osób, które znalazły się na liście, wynosi 790 mld dolarów.

• 5. Licznie reprezentowani w rankingu są przedsiębiorcy - jest ich aż 14. Wśród nich są m.in. Larry Page i Sergey Brin (Google), Mark Zuckerberg (Facebook), Jeff Bezos (Amazon) czy Elon Musk (Tesla Motors).

• 6. W zestawieniu znalazło się 26 Amerykanów - zdecydowanie najwięcej. Licznie reprezentowany jest także kontynent azjatycki, który ma 19 przedstawicieli.

• Władza może być użyta w dobrych lub złych celach, dlatego na liście pojawiają się również przestępcy:

• Joaquín Guzmán Loera - miliarder, przemytnik narkotyków, który stoi na czele meksykańskiego kartelu narkotykowego Sinaloa

• Dawood Ibrahim Kaskar - szef przestępczego syndykatu, najbardziej poszukiwany człowiek w Indiach, podejrzewany o logistyczne i finansowe wspieranie terrorystów, prawdopodobnie maczał palce w zamachach terrorystycznych w Mumbaju z 2008 roku.

• W zestawieniu znaleźli się ludzie, którzy mają możliwości, by kształtować świat wedle własnych wyobrażeń:

• szefowie państw, przywódcy religijni, ludzie biznesu i przestępcy.

• Porównywanie tak różnych osobistości zawsze obarczone jest ryzykiem i może prowadzić na manowce.

• Przy przyjęciu innych założeń, kolejność w rankingu byłaby oczywiście odmienna.

• Osoba o największej władzy w grupie to jej przywódca

• Przywództwo to pozycja w grupie teoretycznie możliwa do zdobycia dla każdego jej członka. Praktycznie jest to znacznie trudniejsze

Trzy główne grupy teorii, podejść, koncepcji przywództwa:

1. teorie cech - teoria wielkiego człowieka, wybitnej jednostki - przywódcą zostaje osoba posiadająca odpowiednie cechy

2. teorie behawioralne - przywódcą zostaje osoba zachowująca się w odpowiedni sposób

3. teorie sytuacyjne (zależnościowe, interakcyjne) - uwzględniają zarówno cechy osoby, jak i naturę sytuacji

Ad. 1 Teoria cech czyli lider jako wielka osobowość

Teoria Wybitnej Jednostki / Wielkiego Człowieka - Great Man History

przywódcą trzeba się urodzić - przywódcą jest się, niekiedy niezależnie od własnej woli (dana osoba rodzi się z tym przywódczym naznaczeniem), a nie się nim staje.

Osobowość przywódcy jest odmienna od osobowości innych ludzi - ten wyróżniający rys osobowościowy sprawia, że tylko ci nieliczni, którzy się nim charakteryzują, mogą być przywódcami i wpływać na innych.

Przywódca to osoba o wybitnych cechach osobowościowych i intelektualnych, osoba charyzmatyczna i niezwykła, która kształtuje i zmienia bieg historii

„Historia świata nie jest niczym innym niż biografią wielkich ludzi”

Thomas Carlyle, 1841

„urodzeni przywódcy”: Aleksander Wielki, Joanna d'Arc, Napoleon, Abraham Lincoln, Winston Churchill, Józef Stalin, Charles de Gaulle, John F. Kennedy, Martin Luther King (???)

9

---