Prawo gospodarcze jest gałęzią kompleksową tzn. opiera się na normach zawartych w innych aktach prawnych. Prawo cywilne opiera się na pewnych zasadach: 1) zasada prawnej ochrony własności - państwo chroni własność i prawo do dziedziczenia. Wywłaszczenie jest dopuszczalne w przypadkach przewidzianych przez prawo i za ekwiwalentnym odszkodowaniem. Przepadek rzeczy jest możliwy jedynie na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Jest to zasada wynikająca z Konstytucji. 2) zasada prawa do sądu - wynika z Konstytucji i stanowi że każdy ma prawo do sprawiedliwego, jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, niezawisły sąd. W przypadku prawa cywilnego pozycja stron jest równorzędna,a spory między stronami rozstrzyga niezależny sąd. Nie obowiązuje zasada podporządkowania. 3) obowiązek ochrony konsumenta - zasada konstytucyjna. Nakłada na władze publiczne obowiązek ochrony konsumentów, użytkowników, najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności, bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. 4) zasada ochrony osoby ludzkiej - polega na przyznaniu każdemu człowiekowi zdolności prawnej i zapewnieniu swobodnego korzystania z dóbr osobistych. Prawo nam chroni prawa nabyte. 5) zasada swobody umów - fundamentalna, najważniejsza zasada prawa cywilnego. Opiera się ona na twierdzeniu iż człowiek jest istota wolną, posiada wolną wolę, dzięki której może dowolnie kształtować swoją sytuację prawną. Istnieją pewne ograniczenia w tym zakresie np. ustawy i klauzule generalne. (klauzule generalne - zasady współżycia społecznego, dobre obyczaje np. interes dziecka, interes rodziny) 6) zasada dobrej wiary - uzależnia ona skutki prawne jakiegoś działania o dobrej lub złej wiary. Dobrą wiarę przyjmuje się do chwili wskazania, że podmiot działał w złej wierze np. zasiedzenia, przemilczenie. 7) zasada ochrony praw nabytych - polega na poszanowaniu przez prawodawcę przekonania obywateli, że prawo nie będzie bez szczególnego uzasadnienia naruszało uzyskanych przez nich praw i ich sytuacji prawnej. (prawo nie działa wstecz tzn. jeżeli czyn, który został popełniony nie jest jeszcze ustalony za przestępstwo to nie można karać sprawcy) 8) zasada ciężaru dowodów - oznacza, że ciężar udowodnienia danego faktu spoczywa na tej osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.
Prawo cywilne reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. Przedmiotem prawa cywilnego są stosunki społeczne o charakterze majątkowym i związane z nimi stosunki niemajątkowe. Sytuacja podmiotów jest równorzędna tzn. że podmioty nie występują w stosunku podległości czy zwierzchnictwa względem siebie. Żaden podmiot nie ma prawnej kompetencji do kształtowania sytuacji prawnej drugiego podmiotu. Nie ma uprawnień władczych. Autonomiczna pozycja podmiotu sprawia, że wszelkie spory między stronami rozstrzyga niezawisły, niezależny sąd.
Zdolność prawna - zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Zdolność prawną nabywamy od urodzenia. Zdolność do czynności prawnych -zdolność do nabywania i modyfikowania już istniejących praw. Od 13 roku życia mamy ograniczoną zdolność do czynności prawnych (możemy kupować drobne rzeczy, jeździć komunikacją miejską, windą, bez fotelika w samochodzie, możemy wybierać sobie szkoły - gimn, liceum; Od 18 roku życia mamy pełną zdolność do czynności prawnych - możemy zawierać umowy, brać ślub itd. Jeżeli w wieku 16 lat dziewczyna zajdzie w ciążę i weźmie ślub to wtedy nabędzie pełną zdolność do czynności prawnych (może zawierać umowy dotyczące rodziny tj. kupować meble do mieszkania, kupować mieszkanie itp.) Osobą fizyczną jesteśmy od urodzenia do chwili śmierci lub uznania za zmarłego. (Dziecko w łonie matki wg Polski nie jest osobą fizyczną) Od chwili urodzenia mamy prawo do życia, obywatelstwo, obowiązek szkolny, obowiązkowe szczepienia.
Ubezwłasnowolnienie - odebranie lub ograniczenie zdolności do czynności prawnych. Może je odebrać sąd na wniosek każdego kto ma w tym interes prawny (jeżeli stwierdzono orzeczeniem lekarskim takie choroby jak: choroba umysłowa (psychiczna), alkoholizm, narkomania). Możemy ubezwłasnowolnić terminowo i bezterminowo. Znieść je może: a) osoba, która jest ubezwłasnowolniona (jeżeli potwierdzi lekarz, że poddała się leczeniu i je pomyślnie przechodzi) b) osoba bliska (z rodziny) c) osoba obca np. sąsiadka. Ubezwłasnowolnienie może być częściowe lub całkowite. (całkowite np. wtedy gdy uznamy, że ktoś jest bardzo chory). Od 13 roku życia ubezwłasnowolniony tylko całkowicie. Od 18 roku życia możemy ubezwłasnowolnić częściowo lub całkowicie. O chwili śmierci orzeka lekarz. Uznanie za zmarłego - osoba wyszła z domu, nie wróciła, nie mamy jej ciała (zaginęła na morzu, w pożarze), nie możemy znaleźć jej ciała, nie wiemy co się z nią stało. Upływ czasu 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym dana osoba zaginęła. Po tym okresie możemy wnieść do sądu wniosek o uznanie jej za zmarłą osobę. Jeżeli osoba, która uznana jest za zmarłego zostawiła (przed katastrofą) testament i wszystko zostawia komuś spoza rodziny to rodzina ma prawo do ¼ tego spadku. Jest to tzw. zachowek. Zachowek - ustawowe prawo do ¼ spadku osoby zaginionej (bez względu na liczbę członków danej rodziny) Dziecko można uznać za zmarłe dopiero po ukończeniu 23 roku życia tj. 10 lat po uzyskaniu ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Osoba, która w chwili zaginięcia ukończyła 70 rok życia można uznać ją za zmarłą po 5 latach. Po tragediach morskich, lotniczych, budowlanych można uznać osobę za zmarłą po 6 miesiącach od chwili tragedii. Osoba prawna - jednostka organizacyjna wyposażona z mocy prawa w zdolność prawną i w zdolność do czynności prawnych. Osobą prawną będzie coś co będzie wymagało zarejestrowania, a osobą fizyczną jest człowiek. Istotę osoby prawnej stanowi: a) element ludzki np. członkowie spółdzielni czy udziałowcy b) element majątkowy - własny, wyodrębniony majątek c) element organizacyjny czyli struktura d) musi być wyznaczony dokładny cel działania. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych osoba prawna nabywa z chwilą rejestracji. Osobami prawnymi są przykładowo: spółki kapitałowe, spółka z o.o. i akcyjna, przedsiębiorstwa państwowe, państwowe szkoły wyższe, gmina, partie polityczne, fundacje, spółdzielnia, kościoły i inne instytucje państwowe. Do reprezentowania osoby prawnej zawsze wyznaczona jest osoba fizyczna. Czynności prawne - czynności osoby fizycznej lub prawnej, która poprzez złożenie oświadczenia woli powodują powstanie, zmianę lub zniesienie stosunku cywilno-prawnego. W każdej treści czynności prawnej możemy wyróżnić następujące składniki: 1) składniki istotne - umożliwiają odróżnienie jednej czynności od innej czynności. W przypadku umowy sprzedaży konieczne będzie przeniesienie własności. 2) składniki nieistotne - mogą wystąpić, a jeśli nie wystąpią nie powodują nieważności czynności. Często, ale nie zawsze są regulowane w innych aktach prawnych.3) składniki dodatkowe - składniki nieistotne, którym nadano charakter istotności. Oświadczenie woli - uzewnętrzniony zamiar wywołania skutku prawnego w formie ustnej (słowne). Może być to ogólnie przyjęty gest i znany w środowisku jak i milczenie, które uznajemy za wyraz zgody. Oświadczenie woli: poprzez zapisanie; ustnie; poprzez milczenie - jest oznaką wyrażenia zgody; gest - np. kiwnięcie głową, mruknięcie, gest dłonią.
By czynność prawna doszła do skutku musi być dokonana przez osobę, która ma zdolność do czynności prawnych. Czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawą i z zasadami współżycia społecznego. Musi być dokonana w formie przewidzianej przez prawo i powinna być wolna od wad oświadczenia woli. Rodzaje czynności prawnych: jednostronne - do ich skutecznego dokonania wystarczy złożenie oświadczenia woli przez jedną stronę np. testament, oświadczenie publiczne (np. polityka, który coś ogłasza) dwustronne - do skutecznego ich dokonania wymagane jest oświadczenie przynajmniej dwóch stron np.umowy odpłatne - np. umowa sprzedaży, umowa o dzieło, umowa najmu, pożyczki nieodpłatne - np. darowizna (umowa darowizny), umowa pożyczki konsensualne - polegają na zgodnym oświadczeniu stron realne - poza zgodnym oświadczeniem stron wymagają wydania rzeczy np. umowa przechowania, składu, użyczenia. Forma czynności prawnych: zwykła - umowa ustna lub pisemna. Poniżej 2000 zł ustnie, powyżej 2000 zł każda czynność prawna powinna być sporządzona na piśmie. W przypadku czynności okresowych jeśli suma ich w ciągu roku przekroczy równowartość 2000 zł również umowę należy sporządzić na piśmie. szczególne: forma pisemna w postaci aktu notarialnego - polega na spisaniu przez notariusza treści oświadczeń woli, odczytanie osobom oświadczającym wolę i na podpisaniu przez notariusza i te osoby dokumentu. W przypadku przeniesienia własności nieruchomości zawsze będzie wymagana taka forma. Jak również wtedy gdy oświadczenie woli składa osoba nieumiejąca czytać; forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu - polega na tym, że notariusz lub osoba umocowana prawnie (w prawie) zamieszcza na dokumencie klauzulę stwierdzającą własnoręczność podpisu.; forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty (godziny)- notariusz albo osoba umocowana prawnie (w prawie) oświadcza w jakim momencie została dokonana czynność prawna. Błędy oświadczenia woli: brak świadomości lub swobody - wada ta polega na tym że osoba składająca oświadczenie woli znajduje się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli lub swobodne powzięcia decyzji. Oświadczenie tej osoby z mocy prawa jest nieważne. Sąd uwzględnia je z urzędu (np. umowa sporządzona pod wpływem alkoholu, narkotyków albo w silnej depresji) pozorność - wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych, ma na celu zmylenie osób trzecich i polega na niezgodności między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Takie oświadczenie jest z mocy prawa bezwzględnie nieważne. Nie rodzi skutków prawnych (np. rozwody fikcyjne, żeby dostać alimenty) błąd - niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbiciem w świadomości człowieka. Błąd musi być istotny. Błąd nie powoduje nieważności czynności prawnej. Stanowi jedynie podstawę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia (np. napisanie błędnej kwoty za zakup czegoś - szczególnie gdy nie ma słownie napisane) podstęp - kwalifikowana postać błędu. Jest to celowe wprowadzenie w błąd osoby składającej oświadczenie woli. Może polegać na umocnieniu jej błędnym mniemaniu by złożyła oświadczenie woli. Osoba, która złożyła oświadczenie woli w następstwie podstępu może uchylić się od skutków prawnych, gdy błąd nie był istotny np. ktoś wygląda na bogatego, a tak naprawdę wszystko co ma jest pożyczone i jest biedny. groźba - zapowiedź wyrządzenia drugiej stronie jakiegoś zła, nie jest to napewno użycie siły (przymusu fizycznego). Groźba musi być bezprawna i poważna. Może dotyczyć bezpośrednio osoby składającej oświadczenie woli jak również osób jej bliskich. Od skutków oświadczenia woli zawartego pod wpływem groźby można uchylić się w ciągu roku od chwili kiedy stan obawy ustał i należy zrobić to na piśmie(dokonać tego na piśmie).
Prawo rzeczowe - jest jednym z działów prawa cywilnego. Oznacza zbiór przepisów, które normują treść, powstanie, zmianę i ustanie prawa własności oraz inne formy korzystania z rzeczy. Rzecz - przedmiot materialny, który spełnia następujące warunki: jest materialną częścią istniejącego świata; ma charakter samoistny tzn. że można ją wyodrębnić z przyrody; normy prawne nie wyłączają tych rzeczy ze sfery stosunków cywilnoprawnych. Pieniądz - jest rzeczą szczególnego rodzaju, ponieważ państwo nadało mu taką wartość i gwarancję. Natomiast inne papiery wartościowe nie są rzeczami. Nie są rzeczami: wytwory umysłu ludzkiego, które nie mają charakteru materialnego np. rezultaty twórczości artystycznej, naukowej i wynalazczej (rzeczą nie jest koncepcja, pomysł, wykonanie) W ujęciu prawa cywilnego nie są rzeczami: wody i gazy, które nie występują w postaci zamkniętej (rzeka i złoża gazu) - woda mineralna w butelce jest rzeczą; kopaliny jako zalegające złoża w ziemi; zwierzęta w stanie wolnym. Nie rzecz może stać się rzeczą po jej zawłaszczeniu np. ryba z rzeki po jej wyłowieniu (ryba w stawie czy akwarium jest rzeczą) Podział rzeczy: 1) nieruchomości: gruntowe - oznaczone granicami; budynkowe np. dom; lokalowe np. blok 2) ruchomości - wszystkie rzeczy, które nie są nieruchomością. 3) rzeczy samodzielne - mają samodzielny byt i mogą być oddzielnym przedmiotem stosunków cywilno-prawnych (sprzedaży). To są te rzeczy, które sprzedamy w całości np. samochód 4) części składowe rzeczy - przedmioty materialne nie będące odrębnymi rzeczami w ujęciu prawa cywilnego bowiem nie mogą być one odrębnymi przedmiotami własności. 5) rzeczy indywidualnie oznaczone - posiadają cechy tyko im właściwe (np. książka z dedykacją; egzemplarz starego druku, który jest jeden jedyny na świecie; rower, który ma zmienioną jakąś część i różni się od innych rowerów) 6) rzeczy gatunkowo oznaczone - są one najczęściej określane przez wskazanie miary, ilości i ciężaru np. złoto, cukier.
Pożytki z rzeczy - dochody jakie przynosi dana rzecz. Pożytki z prawa - np. w postaci odsetek od pożyczonej kwoty pieniędzy. Pożytki cywilne - np. czynsz z dzierżawy, z najmu Pożytki naturalne - np. owoce, zboża, warzywa i przychówek. Własność - najszersze prawo osoby do rzeczy pozwalające właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób. Z prawa własności wynikają następujące prawa: do korzystania z rzeczy (posiadania rzeczy, używania rzeczy i pobierania pożytków) do rozporządzania rzeczą np. wyzbycia się własności rzeczy lub obciążenia rzeczy zastawem lub hipoteką. Nabycie własności: pierwotne - w sposób niezależny od praw poprzedniego właściciela i bez żadnych ograniczeń np. zasiedzenie, znalezienie pochodne (wtórne) - oznacza, że nowy właściciel wywodzi swoje prawa z praw poprzedniego właściciela. Uzyskuje on prawo w takim zakresie jak jego poprzednik. inne sposoby nabycia własności: zasiedzenie - polega na nabyciu prawa własności na skutek długotrwałego wykonywania tego procesu przez osobę nieuprawnioną. W przypadku nieruchomości konieczne jest spełnienie następujących przesłanek: samoistne posiadanie nieruchomości i władania nią tak jakby się było jej właścicielem.; upływ czasu: w dobrej wierze 20 lat, w złej wierze 30 lat. przemilczenie - prowadzi do nabycia prawa własności przez to że właściciel przez czas w ustawie określony nie wykonuje swojego prawa. Współwłasność - polega na tym, że prawo własności do jednej rzeczy przysługuje co najmniej dwóm osobom. Cechą współwłasności jest jedność przedmiotu, wielość podmiotów uprawnionych do danej rzeczy i niepodzielność wspólnego prawa. Rodzaje współwłasności: współwłasność w częściach ułamkowych - oznacza, że udział każdego ze współwłaścicieli określony jest ułamkiem, a ułamek ten określa zakres uprawnień współwłaściciela w stosunkach wewnętrznych i zewnętrznych wobec innych współwłaścicieli. współwłasność łączna (np. współwłasność w spółce cywilnej) nie istnieje możliwość podziału fizycznego rzeczy. Czynności zwykłego zarządu - odnoszą się do czynności związanych ze zwykłą eksploatacją rzeczy i utrzymaniem jej w stanie niepogorszonym (np. opłaty miesięczne - gaz itp.) Czynności przekraczające zwykły zarząd: zbycie (sprzedaż) nieruchomości; obciążenie rzeczy wspólnych (hipoteką, zastawem); zmianę przeznaczenia rzeczy wspólnych; remont lub przebudowa rzeczy wspólnej; inne czynności przekraczające pewną kwotę, która jest oznaczona jako przekraczająca zwykły zarząd. Z prawa do własności wynikają następujące uprawnienia: prawo do korzystania z rzeczy; prawo do pobierania pożytków (z zysków nikogo nie można wyłączyć, a ze strat można) Zniesienie współwłasności: przez podział rzeczy wspólnej - poprzez sprzedaż; sprzedaż rzeczy wspólnej ( wtedy gdy nie da się fizycznie podzielić rzeczy wspólnej) przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z zobowiązaniem spłaty pozostałych. Użytkowanie wieczyste - prawo rzeczowe pośrednie między prawem własności, a prawami rzeczowymi ograniczonymi. W przypadku użytkowania grunt stanowi własność Skarbu Państwa. Użytkownikowi przysługują następujące prawa: a) do korzystania z nieruchomości b) do rozporządzania nieruchomościami. Można obciążyć nieruchomość hipoteką, można sprzedać i przekazać w drodze dziedziczenia. Umowa najczęściej jest zawierana na 99 lat z możliwością przedłużenia. Jest więc prawem terminowym. Najkrótszy okres zawarcia takiej umowy wynosi 40 lat. Ograniczone prawa rzeczowe - przysługują one osobie fizycznej lub prawnej względem rzeczy będącej własnością innej osoby (osoby trzeciej) Służebność - dotyczy obciążenia nieruchomości i wyróżnia służebność gruntową i osobistą. służebność gruntowa - 2 działki, jedna ma dostęp do drogi i musi tej drugiej też dać służebność osobista - dom z babcią kupujemy. (po jej śmierci dom jest w całości nasz) Użytkowanie - prawo rzeczowe ograniczone polegające na obciążeniu prawem do używania rzeczy oraz do pobierania pożytków z tej rzeczy. Użytkownik może korzystać z rzeczy w sposób podobny do właściciela, ale nie identyczny gdyż może on wykonywać swoje prawo w granicach umowy. Jego korzyści ograniczają się do pobierania pożytków. Użytkownik nie nabywa prawa własności przychodów, które nie stanowią pożytków. Przedmiotem użytkowania mogą być zarówno nieruchomość jak i ruchomość. Może to być prawo terminowe bądź bezterminowe i może być ustanowione odpłatnie bądź nieodpłatnie. Spółdzielcze, ograniczone prawa rzeczowe - obejmuje: własnościowe, spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego; spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego; prawo do domków jednorodzinnych budowanych w celu przeniesienia ich własności na rzecz członków spółdzielni. Zastaw - szczególna forma zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności. Polega na tym, że właściciel jako zastawca obciąża rzecz ruchomą i robi to wobec wierzyciela, który jest zastawnikiem. Przedmiotem zastawy mogą być rzeczy ruchome, które nie są wyjęte z obiegu cywilno-prawnego i posiadają wartość majątkową. Wierzyciel zastawnik nabywa dwa podstawowe uprawnienia: możliwość zaspokojenia z rzeczy, oddanej w zastaw bez względu na to czyją jest własnością w momencie zaspokojenia; pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzycielami osobistymi. Hipoteka - jest zabezpieczeniem oznaczonej wierzytelności ustanowionym na nieruchomości. Wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Hipoteką może być obciążona cała nieruchomość; część ułamkowa nieruchomości jeśli stanowi: udział współwłaściciela; użytkowanie wieczyste; własnościowe, spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego; spółdzielcze prawo do domu jednorodzinnego. Hipoteką można obciążyć każdą nieruchomość bez względu na to czyją jest własnością. Przedsiębiorca - (osoba prowadząca działalność gospodarczą) osoba fizyczna; osoba prawna; jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Będą to: spółki osobowe, prawa handlowego (spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna i partnerska) W przypadku spółki cywilnej przedsiębiorcami są wspólnicy - każdy z osobna a nie spółka. Podział spółek: osobowe - do nich zaliczamy: cywilną, jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną; kapitałowe - spółka z o.o. i akcyjna Firma - nazwa pod którą przedsiębiorca prowadzi swoją działalność. (firma - potocznie; przedsiębiorstwo - oficjalnie) W zależności od tego, czy firma jest nazwą spółki osobowej czy kapitałowej będzie mogła ona przybierać różne nazwy: w spółkach osobowych najczęściej firma składa się z imienia i nazwiska wspólnika lub wspólników z dopiskiem jaka to spółka. w spółkach kapitałowych - nazwa czyli firma jest dowolna z tym, że nie może być ona obraźliwa i naruszać praw osób trzecich. prokura - pełnomocnictwo, pełnomocnik nazywany jest prokurentem w spółkach prawa handlowego. Natomiast w spółce cywilnej nazywany jest pełnomocnikiem. Prokura może być wystawiona jednej osobie jak i wielu osobom (prokura łączna). Prokura powinna precyzować ściśle zakres kompetencji. Podmiot paragospodarczy - podmiot, który poza swoją statutową działalnością prowadzi działalność gospodarczą np. partia polityczna (organizacja dążąca do zdobycia i utrzymania władzy. Podstawą finansowania partii politycznych są składki członkowskie. Partia polityczna może zakładać spółki, ale nie może być jednym wspólnikiem (musi być jeszcze jakiś wspólnik). Partię polityczną może utworzyć grupa 15 osób, ale musi zebrać 1000 podpisów (jeśli podpiszemy się na ankiecie wśród tych 1000 podpisów to nie deklarujemy że wchodzimy do tej partii i nie ponosimy żadnej odpowiedzialności czy konsekwencji za tą partię i ten podpis.)); związki wyznaniowe; fundacje ( cel: społeczno-użyteczny. Fundatorem może być osoba, która mieszka w Polsce lub nie, ale cel fundacji musi być związany z polskimi potrzebującymi. Aby fundacja działała musi być wydane zezwolenie przez ministra lub wojewodę.); stowarzyszenia (gdy tworzymy stowarzyszenia nie musimy wnosić kapitału, a w fundacji musimy); związki zawodowe (walka o prawa pracowników i pracodawców; dniówki - wypłacane przez związek, gdy osoba strajkująca z powodu udziału w strajku nie dostanie wynagrodzenia)
Spółki osobowe: cywilna - tworzą ją najczęściej osoby fizyczne. Przedsiębiorcą w przypadku spółki cywilnej jest każdy ze wspólników z osobna, a nie spółka. Wymaga się spisania treści umowy na piśmie, a umowa ma charakter dowodowy. Spółka cywilna może prowadzić działalność, która jest lub nie jest skierowana na zysk. Okres trwania spółki może być ograniczony lub nieograniczony. Wkładem do spółki może być własność rzeczy ruchomości lub nieruchomości, wkład pieniężny, świadczenie usług i wniesienie pewnych praw (prawa do wynalazków, prawo do najmu lokalu, licencja). Majątek spółki cywilnej stanowi współwłasność łączna. Odpowiedzialność wspólników jest solidarna (bez względu na to jakie są koszty każdy ze wspólników odpowiada całym swoim majątkiem np. musi wyrównać dług wspólnika - np. zastawić swój dom) Jeśli obroty netto w ciągu dwóch kolejnych lat przekroczą 800 tysięcy euro w każdym roku oddzielnie wtedy musimy przekształcić spółkę cywilną w jawną gdyż jest to wtedy przedsiębiorstwo większych rozmiarów. Wypowiedzenie spółki na 3 miesiące przed końcem roku obrachunkowego. jawna - występuje odpowiedzialność subsydiarna (najpierw sprzedajemy majątek spółki, a gdy nie wystarczy to dopiero wtedy majątek prywatny). Spółka jawna nastawiona jest na zysk. Umowę tej spółki zawieramy pod rygorem nieważności (jeśli nie zapiszemy na piśmie to nie jest ważna) Musimy ją zarejestrować w KRS. Należy do ułomnych osób prawnych - wypowiedzenia spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrachunkowego. Spółka może ustanawiać prokurentów. partnerska - może być, ale nie musi być ustanowiony zarząd 1 osobowy (prezes) lub wieloosobowy (prezes i członkowie). Tworzona jest przez osoby fizyczne wykonujące wolny zawód (adwokaci, aptekarze, księgowi, lekarze, położne, pielęgniarki, notariusze, doradcy prawni itd.) Tworzone są te spółki po to, aby prowadzić wspólne inwestycje. Można w spółce partnerskiej dziedziczyć prawo zasiadania w niej wtedy gdy w umowie nie będzie zakazu dziedziczenia. spółka partnerska może być 1osobowa,ale tylko nie dłużej niż 1 rok np. w przypadku śmierci wspólnika bądź sądownego zakazu wykonywania przez niego zawodu. Natomiast spółki: cywilna i jawna nie mogą być 1-osobowe. Odpowiedzialność w tej spółce ma charakter solidarny. Każdy ze wspólników odpowiada sam za swoje zobowiązania (np. za błędy własne). Pociągamy do odpowiedzialności nie spółkę lecz daną osobę. W przypadku zawarcia umowy wymaga się, by miała ona charakter aktu notarialnego. komandytowa - spółka, której celem jest prowadzenie działalności gospodarczej i w której za zobowiązania wobec wierzycieli odpowiada co najmniej jeden ze wspólników zwany komplementariuszem. Występują dwa rodzaje wspólników: komandytariusz - wspólnik bierny, najczęściej dysponuje majątkiem. Komplementariusz - wspólnik czynny, najczęściej o wysokich kwalifikacjach, którego celem jest pomnażanie majątku komandytariusza. Odpowiedzialność komandytariusza - mieści się w granicach sumy komandytowej, która może być wyższa, niższa lub równa wkładowi komandytariusza. Natomiast komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem, również prywatnym, gdyż jest to spółka osobowa. Umowa spółki musi być zawarta pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego, a wpis do rejestru spółek ma charakter konstytutywny (tworzący, ustanawiający). Z chwilą wpisu spółka zaczyna funkcjonować. Wkład może być rzeczowy lub pieniężny. Wpisu dokonuje komplementariusz i jego nazwisko powinno widnieć w firmie spółki. A jeżeli tak nie jest to komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (tak jak komplementariusz). komandytowo-akcyjna - spółka, która jest na pograniczu spółek osobowych i kapitałowych, ale należy do osobowych (ma elementy spółek kapitałowych) Wspólnicy to: komplementariusz i akcjonariusz. Wkłady są na podstawie akcji. Wartość nominalna akcji obecnie wynosi 1 gr. (wartość akcji jest zależna od giełdy).Akcjonariusz odpowiada tylko do wysokości akcji (może stracić na wartości akcji), a komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem. Wśród elementów charakterystycznych dla spółek kapitałowych można wyróżnić: organy takie jak: zarząd, walne zgromadzenie akcjonariuszy. Do utworzenia spółki konieczny jest wkład w postaci kapitału w wysokości 50 000zł.Zarząd - organ wykonawczo-zarządzający. może być jednoosobowy lub wieloosobowy. Na czele zarządu stoi prezes. Rada Nadzorcza - może składać się przynajmniej z 3 osób.(liczba nieparzysta) Walne zgromadzenie akcjonariuszy - najwyższy organ spółki. Na walnym zgromadzeniu zapadają najważniejsze, wiążące decyzje. W walnym zgromadzeniu uczestniczą akcjonariusze. Jedna akcja to jeden głos. Występują również akcje uprzywilejowane i wtedy jedna akcja ma dwa głosy Akcje uprzywilejowane nie są konieczne. Dywidenda - dochód z akcji. Akcje uprzywilejowane umożliwiają uzyskanie dywidendy nie w większym zakresie niż 1,5 wartości przypadających na akcje. Spółki kapitałowe: spółka z o.o. - spółka kapitałowa. By ją założyć konieczny jest kapitał w wysokości 50 000zł, Wkład do spółki może mieć minimalną wartość 50 zł. Może być spółką jednoosobową, ale wtedy czynności prawne powinny być sporządzane wszystkie w formie aktu notarialnego. Organami spółki są: zarząd, rada nadzorcza (organ kontrolny i nadzorczy), zgromadzenie wspólników. Może wystąpić komisja rewizyjna wtedy, gdy wspólników jest więcej niż 25, a kapitał przekroczył wartość 500 000zł. W skład Rady Nadzorczej mogą wchodzić osoby należące do spółki jak i osoby spoza niej. Komisja rewizyjna - organ kontroli składający się z osób o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Komisja może mieć charakter tymczasowy lub stały. spółka akcyjna - wymagany kapitał w wysokości 500 000zł. Członkostwo w spółce ma charakter najczęściej anonimowy. Kto ma akcję ten ma głos. Przekazanie akcji następuje poprzez wręczenie akcji. Akcje nieme - nie umożliwiają prawa głosu, ale prawo do dywidendy.
Spółdzielnia. Rodzaje: mieszkaniowa, rolna (mleczarska), inwalidów (statut: spółdzielcza umowa o pracę). Może ją założyć 10 osób fizycznych. (w przypadku spółdzielni rolnej 5 osób fizycznych) albo 3 osoby prawne. Spółdzielnię należy zarejestrować. Członkowie założyciela lub członkowie pierwotni spółdzielni - osoby, które zakładają spółdzielnię. Członkiem spółdzielni może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Osoba z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych może być członkiem spółdzielni tylko wtedy gdy statut to przewiduje. Organy: zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie (odbywa się w ciągu 6 mies. od końca roku obrachunkowego. W razie konieczności można zwoływać nadzwyczajne, walne zgromadzenie) W przypadku spółdzielni rada i zarząd musi być wyłoniony z członków spółdzielni. Jedynie prezes zarządu może pochodzić spoza niej.
Przekaźniki: książka (przekaźnik tego co narodziło się w myśli), muzyka, płyta (muzyka, koncepcja), obraz (koncepcja namalowania, wymieszania farb), rzeźba (pomysł na rzeźbę) Wynalazek - urządzenie techniczne nie wynikające bezpośrednio ze stanu techniki, coś przełomowego; musi napędzać cywilizację do przodu (ma wpływ na rozwój cywilizacji), nie służy do zagłady ludzkości. Broń nigdy nie będzie wynalazkiem. Rodzaje praw: prawa autorstwa wynalazku - przysługuje tylko autorowi wynalazku, nie można go przekazać; prawa materialne - możemy te prawa odsprzedać. I w ten sposób podpisuje się licencje. Aby korzystać z wynalazku trzeba go opatentować. Licencja przymusowa - bez zgody wynalazcy. Prawo wynalazcze trwa 20 lat od chwili wynalezienia. Licencja otwarta - wynalazca wyraża zgodę na korzystanie z wynalazku wszystkim, odpłatnie lub nieodpłatnie np. licencja na pasy bezpieczeństwa w samochodach. Licencja wyłączna - wyznaczona jest jedna osoba, która ma prawo rozprowadzać wynalazek. Licencja może być krótkoterminowa i długoterminowa. Sublicencja - osoba, która kupiła licencję od wynalazcy może ją sprzedać. Wzór użytkowy - ma charakter użytkowy (np. kształt telefonu, krzeseł), estetyczny. Wzór użytkowy jest chroniony przez 5 lat. Umowa know-how - umowa nienazwana (nie ma regulacji cywilnych). Polega na przekazywaniu doświadczenia i wiedzy (np. podanie nr telefonu; przekazanie pomysłu, technologii, tajemnic kuchennych) Znak towarowy - łatwe do zapamiętania, odróżnienie towarów jednego producenta od drugiego producenta np. napis (nazwa firmy), litera; nazwisko; kolor - np. stacji benzynowych czy coca-coli; znak graficzny; znak przestrzenny. Znak towarowy nie może być upokarzający i ośmieszający. Ochrona znaków towarowych - taki sam kształt, kolor naklejki czy podobny napis jest naruszeniem praw autorskich.
Umowy o Readimissi - umożliwiają z dużą łatwością odesłanie osoby z państwa trzeciego, która nielegalnie przebywa na terenie UE. SZIS - baza danych osób niepożądanych oraz pomoc przy poszukiwaniu osób zaginionych, samochodów i innych pojazdów oraz dzieł sztuki - aktualizacja co 15 min. Instytucje UE: Rada Europy - organizacja międzynarodowa, oddzielna od Wspólnoty Europejskiej, powstała w 1949 r. (Białoruś do niej nie należy) Rada Europejska - jest instytucją wspólnoty, jest to organ nadrzędny, najważniejszy i pozatraktowy. Powstał on na konferencji szefów państw i rządów w 1961 r. Zajmuje się on poszerzaniem integracji europejskiej i nadawaniem jej impulsów. Spotkania rady odbywają się dwa razy do roku, za każdym razem w innej miejscowości (państwie). Skład rady jest zmienny i nie jest to organ kadencyjny. Decyzje zapadają na zasadzie konsensusu.(porozumienia) Rada UE - powstała na podstawie Traktatu Rzymskiego w 1957 r. Jej celem jest reprezentowanie interesów państw członkowskich na szczeblu wspólnoty (UE). Jest to główny organ decyzyjne, legislacyjny (tworzący prawo; mający ustawę legislacyjną) zadania: koordynuje politykę gospodarczą; podpisuje umowy z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi; posiada uprawnienia kontrolne i nominacyjne (obsadza różne stanowiska w UE) W skład rady wchodzi po jednym ministrze z każdego państwa członkowskiego i przedstawiciel komisji. Skład jest zmienny, w zależności od tematu dyskusji. Poszczególni ministrowie reprezentują interesy własnego państwa i własnego resortu (w przeciwieństwie do komisji) Rada UE jest stroną wszelkich umów i podpisuje je.
Parlament Europejski - w jego skład wchodzi 732 eurodeputowanych z tym że z Polski 54. Są oni wybierani zgodnie z zasadą głosowania ważonego (zgodnie z potencjałem ludnościowym danego państwa)- dolna granica:5, górna:200 Eurodeputowany w Polsce by kandydować musi ukończyć 21 lat. Kadencja wynosi 5 lat. Parlament ma uprawnienia: legislacyjne, ale bardzo ograniczone; budżetowe - decyduje o przyjęciu lub odrzuceniu budżetu; kontrolne - raz do roku inne instytucje przedstawiają sprawozdania ze swojej działalności przed Parlamentem Europejskim. Parlament nie tworzy prawa, prawo tworzy Rada UE, on tylko uczestniczy. W parlamencie uczestniczy się według tzw. klucza partyjnego, czyli przynależności do frakcji politycznej. Mamy 7 frakcji politycznych (wg tego czy chcą być w lewicy, prawicy czy w centrum - żeby przynależeć to muszą najpierw przejrzeć program i dopiero wtedy się zapisać) Komisja Europejska - z każdego państwa po jednym komisarzu (25 komisarzy)- reprezentują oni interesy UE, a nie państw z których pochodzą. Zadania: nadzór nad wykonywaniem postanowień traktatu; formułowanie zaleceń i zajmowanie stanowiska w sprawie; negocjowanie i przygotowywanie umów z państwami trzecimi i organizacjami; utrzymywanie stosunków międzynarodowych z innymi podmiotami; ma uprawnienia kontrolne, legislacyjne i wykonawczo-zarządzające; jest „stróżem traktatów”, czyli czuwa nad przestrzeganiem prawa pierwotnego i wtórnego; nadzoruje stan budżetu i wysokość długu publicznego w poszczególnych państwach; nadzoruje sprawne funkcjonowanie jednolitego rynku oraz proces tworzenia uniii ekonomicznej i walutowej; dysponuje bardzo rozbudowanym aparatem administracyjnym zrzeszonym w tzw. dyrekcjach generalnych. Europejski Trybunał Sprawiedliwości został powołany na mocy Traktatu Rzymskiego w 1957 r. W jego skład wchodzi 25 sędziów o najwyższych kwalifikacjach zawodowych. Kadencja sądu jest 6-letnia i co 3 lata następuje rotacja połowy składu sędziowskiego. Głównym jego zadaniem jest orzekanie i interpretacja aktów prawnych. Trybunał orzeka w sprawach kierowanych przez państwa członkowskie, instytucje wspólnoty jak również osoby fizyczne i prawne. W tych dwóch ostatnich przypadkach orzeka jako instancja odwoławcza od orzeczeń sądu pierwszej instancji. Orzeczenia Trybunału są ostateczne. W przypadku spraw kierowanych przez państwa i instytucje wspólnoty działa on jednoinstancyjnie (nie ma możliwości odwołania od jego orzeczeń). Od 1989r. przy Trybunale działa sąd pierwszej instancji (do niego kierują sprawy osoby fizyczne i prawne). Eurodeputowani: Niemcy -99; Wielka Brytania-78, Francja-78,Włochy-78; Hiszpania-54; Polska-54; Holandia-27; Grecja-24; Czechy-24; Belgia-24; Węgry-24; Portugalia-24; Szwecja-19; Austria-18; Słowacja-14; Dania-14; Finlandia-14; Irlandia-13; Litwa-13; Łotwa-9; Słowenia-7; Estonia-6; Cypr-6; Luksemburg-6; Malta-5 Trybunał Obrachunkowy - składa się z 25 specjalistów (z każdego państwa po jednym) o wysokich kwalifikacjach zawodowych z dziedziny finansów i księgowości. Kontroluje on przychody i wydatki poszczególnych instytucji Wspólnoty.