Produkty dzielimy na:

1. wyroby

2. usługi

Charakterystyka produktów materialnych i usług:

1. materialność wyrobu i niematerialność usług- usługa nie może być magazynowana i przechowywana, usługi są trudne do ograniczeń prawnych nie może być przedmiotem patentu

2. jednorodność wyroby i niejednorodność usługi- usługa w dużym stopniu zależy od działań podejmowanych przez pracowników prowadzących usługę wobec tego usługa jest każdorazowo świadczona na nowo dlatego też usługi będą się od siebie różniły w przeciwieństwie do wyrobu który jest zdefiniowany i opisany w dokumentacji technicznej, w praktyce jest taki sam

3. oddzielenie produkcji od konsumpcji i nierozdzielność procesu produkcji od konsumpcji w przypadku usługi

4. trwałość wyrobu i nietrwałość w przypadku usługi- usługa nie może być oddana ani odsprzedana

5. dominacja technologii w wyrobie i dominacja ludzi w usłudze- dostarczając produkując wyrób kluczowa jest technologia a w przypadku usługi najważniejszą rolę odgrywają ludzie

6. łatwa standaryzacja w przypadku wyrobu i utrudniona standaryzacja w usłudze- skutkiem tego jest zachowanie standardów w usłudze niż w wyrobie

Rola sektora usług i sektora produkcji w gospodarce.

Rola usług będzie rosła, rola przemysłu jest duża, ale stopniowo przekształca się w usługi.

Wg PKD i GUS-u klasyfikacja usług jest inna i wskaźniki mogą być różne.

Wyrób:

• prosty- (detal, część) jest to jednolity element konstrukcyjny który otrzymywany jest z jednego materiału i nie posiada powiązań z innymi

• złożony- stanowi połączone ze sobą co najmniej dwa wyroby proste często są to zespoły wyrobów i podzespoły

Wyrób:

• finalny- który nie podlega dalszej obróbce albo montażowi u danego producenta

• gotowy- wyrób nadający się do samodzielnego użytkowania

Cykl produkcyjny- okres pomiędzy rozpoczęciem a zakończeniem podstawowego procesu produkcyjnego. Podczas cyklu produkcyjnego surowiec lub materiał wyjściowy przechodząc kolejne fazy wytrzymania zostaje przekształcony w wyrób gotowy.

Czynniki wpływające na czas cyklu:

-technologia

-złożoność wyrobu

-sposób zorganizowania produkcji

SCHEMAT STRUKTURY WYROBU

WYR ÓB 0

GŁÓWNY ZESPÓŁ 01

ZESPÓŁ 0101

PODZESPÓŁ 010101 010102

DETAL 01 01 01 01 01 01 01 02 01 01 01 03 01 01 01 04 00 00 00 03

Proces produkcyjny

Proces badań i rozwoju Proces wytwórczy Proces dystrybucji i obsługi klienta

Pr. wyt. podstawowy Pr. wyt. pomocniczy Pr. obsługi wytwarzania

Proces produkcyjny- uporządkowany ciąg działań w wyniku, którego konsument otrzymuje produkty.

Proces technologiczny- gł. część podstawowego procesu wytwórczego w ramach, którego następuje zmiana kształtu, właściwości fizycznych albo chemicznych wyglądu zewnętrznego albo też wzajemnego położenia materiałów i części będących wejściem tego procesu i w wyniku tego procesu technologicznego otrzymywany jest wyrób lub półwyrób.

Proces badań i rozwoju- proces, który ma zapewnić, że to, co będzie produkować proces wytwórczy znajdzie akceptację na rynku i przysporzy dochodu przedsiębiorstwa. Składowe:

• opracowanie koncepcji na nowe produkty

• projektowanie produktu (przy odp. Dokumentacji określenie wyglądy wyrobu)

• projektowanie procesu wytwarzania wyrobu (m.in. technologii)

• projektowanie lokalizacji

• rozpoznawanie źródeł zaopatrzenia

Proces wytwórczy podstawowy- dotyczy samego wytwarzania produktu wiąże się z zaplanowaniem i realizacją poszczególnych operacji, dzięki którym zostanie uzyskany wyrób. Z punktu widzenia menażerskiego:

• sterowanie ilością produkcji

• sterowanie jakością produkcji

Proces wytwórczy pomocniczy- proces utrzymania ruchu i polega on na dostarczeniu energii pod równymi postaciami. Również odprowadzanie ścieków i nieczystości i utylizacja odpadów.

Proces obsługi wytwarzania- dotyczy obsługi administracyjnej zapewnienia bezpieczeństwa pracy zapewnienia czystości ochrony obiektów.

Proces dystrybucji i obsługi klienta- polega na dostarczaniu produktów do klienta oraz całość kontaktów z klientami.

Dwa rodzaje czynników produkcji usługi:

• wewnętrzne- dostarczane przez świadczącego usługę

• zewnętrzne- dostarczane przez usługobiorcę (klienta)

Formy organizacji przepływu produkcji:

1.Stacjonarna- inaczej produkcja na ten jeden raz lub produkcja pod klucz; całośc zadania - wyrób jest wykonywany przez jednego pracownika, względnie małą grupę pracowników i pracownik ten realizuje cały podstawowy proces wytwórczy od początku do końca np. praca fryzjera, usługa krawiecka, budowa bloku, domu, budowa statku, wyprodukowanie filmu; Jest to:

• forma prosta organizacyjna

• zaangażowani ludzie muszą mieć szerokie umiejętności

• następuje szybka realizacja zadań i szybki przyrost wartości dodanej

• łatwość przystosowania produktu do indywidualnych potrzeb klienta

• niskie wykorzystanie wyposażenia

Za wyjątkiem dużych przedsięwzięć stosuje się różne techniki organizacyjne

wartość dodatnia= efekt wyjścia-nakłady wejścia (ale bez ludzi wynagrodzeń)

WYKRES:

VA

Cp t

2.Niepotokowa- produkcja ta wymaga, ażeby proces produkcji wyrobu jest podzielony na operacje. Jedna operacja jest wykonywana na całej partii wyrobów, a dopiero po wykonaniu operacji na wszystkich wyrobach z partii, partia przechodzi do kolejnej operacji. W produkcji niepotokowej wykorzystuje się wyspecjalizowane stanowiska pracy. Produkcja jest zorganizowana w partiach produkcyjnych- pewnych ilościach detali wykonawczych w ścisłej kolejności przy jednorazowym nakładzie pracy związanych z przygotowaniem i zakończeniem obróbki. Jest stała we wszystkich operacjach. Partia może wracać do tej samej operacji wg procesu twórczego.

WYKRES: CP

t

Produkcja niepotokowa jest bardzo trudna ze względu na czas i występowanie kolejek. Występują 2 rodzaje czasów oczekiwania:

• oczekiwanie wyrobu z partii na swoją kolej do obróbki oraz po obróbce (operacji) do zakończenia operacji na wszystkich wyrobach z partii np. t₄-t₁i t₉-t₆

• oczekiwanie całej partii wyrobów od zakończenia obróbki na jednym stanowisku do rozpoczęcia obróbki na kolejnych np. t₅-t₄ t₁₀-t₉. partia wyrobów albo czeka na stanowiskach albo trafia do magazynów produkcji w toku. W tej partii jest wiele oczekujących na obróbkę i podstawowym zadaniem organizacyjnym jest ustalenie kolejek partii do obróbki na stanowiskach.

Kilka sposobów ustalania kolejek:

• pierwsze przyszło pierwsze obrabianie FIFO nie uwzględnia ona stopnia ważności wyrobów

• najpierw najważniejsze prace- przypisujemy priorytet ważności do każdej oczekującej partii. Rangi mogą powstać np. w skutek podziału zapasu na dni i przyznać im rangi

• najpierw najkrótsze prace- średni czas przebywania zapasów w systemie produkcyjnym będzie najkrótszy - korzyści finansowe

• najpierw prace o wcześniejszym terminie realizacji- do każdej partii identyfikuje się termin wysyłki do klienta i kolejka partii jest ustalona wg najwcześniejszego terminu

Dzięki kolejkom niwelowane są wszelkie zakłócenia i awarie w systemie produkcyjnym.

WNIOSEK: Jest ona trudna z punktu widzenia organizacyjnego, ze względu na podział na operacje wymaga specjalistycznych urządzeń i wykwalifikowanych pracowników. Ma powolny, niekorzystny przyrost wartości dodanej. Dość dobre wykorzystanie maszyn, duże prawdopodobieństwo zakłóceń i opóźnień.

3.Potokowa- jeśliby z produkcji niepotokowej wyeliminować wszystkie kolejki to staje się ona produkcją potokową. Polega ona na płynnym przepływie przez wszystkie operacje elementu produkowanego. Na wszystkich stanowiskach operacje wykonuje się w sposób ciągły, tzn. stanowisko wykonuje obróbkę niezwłocznie po pojawieniu się wyrobu na stanowisku, a tuż po zakończeniu obróbki wyrób jest przekazywany do następnego stanowiska.

Wykres:

Warunki funkcjonowania linii potokowej:

1. Musi występować wystarczająco duży popyt na rynku i musi być stabilny (jest mało elastyczna pod względem wydajności)

2. Wyroby lub usługi muszą być znormalizowane tzn. jednakowe, standardowe, powtarzalne, gdyż nie ma możliwości wprowadzenia zmian w wyrobie.

3. System dostaw musi być niezwykle sprawny( zaopatrzenie, dostawy musza odbywać się dokładnie w oznaczonym czasie i ze specyfikacją)

4. Wszystkie operacje muszą być szczegółowo zdefiniowane i opisane (opisany rygor operacji musi być przestrzegany)

5. Bezwzględne dochowanie norm jakościowych

6. Kontrola jakości odbywa się na końcu linii potokowej, wyrób jest klasyfikowany jako dobry lub wadliwy

7. Produkcja potokowa wymaga wysokiej niezawodności maszyn i urządzeń, awaria jednego urządzenia powoduje przestój całej linii produkcyjnej, każde niezrównoważeni linii zmniejsza jej wydajność.

4.Forma gniazdowa- (inaczej- produkcja w grupach autonomicznych lub technologia grupowa) pierwsi wprowadzili ją Szwedzi; jest to alternatywa dla wysoko wyspecjalizowanych produkcji; kluczowym elementem jest zorganizowana praca ludzi. Polega na tym, że produkcja w zakładzie jest rozdzielona pomiędzy gniazda, które składają się z określonej liczby pracujących grupowo pracowników (od 6 do 15 osób). Każde gniazdo ma dużą samodzielność. Gniazdo zajmuje odpowiednie miejsce w zakładzie. Każde gniazdo wytwarza od początku do końca określoną rodzinę wyrobów (wyroby podobne technologiczne). W przypadku, gdy wyrób jest bardzo skomplikowany to gniazda wykonują rodzinę zadań. Wyposażenie wykorzystywane przez gniazdo są zlokalizowane na jednym obszarze w zakładzie. Gniazda produkcyjne, jeżeli to możliwe pracują niezależnie od siebie i pracują w tempie i systemie przez siebie obranym.

Korzyści formy gniazdowej:

1. Lepsze stosunki międzyludzkie, większa innowacyjność, większe zaangażowanie pracowników

2. Dzięki uproszczeniu przepływu produkcji i normalizacji można uzyskać większą wydajność niż w przypadku produkcji nie potokowej.

3. Wysokie uczenie się pracowników w gnieździe, w wyniku szybkiego uczenia się skraca się czas wykonania

4. Zmniejszenie ilości transportu

5. Uproszczenie procedur planowania produkcji. Zarządzanie systemem produkcji gniazdowej jest prostsze.

Typy produkcji:

1. Jednostkowa

2. Małoseryjna

3. Seryjna

4. Masowa

Produkcja jednostkowa:

1. Występuje wówczas, gdy liczba wykonywanych wyrobów jednorazowo wynosi 1 sztukę lub kilka sztuk

2. Proces produkcji jednostkowej charakteryzuje się dużą różnorodnością produktów, dużą elastycznością oraz łatwością dostosowania produktów do wymagań klienta (zamawiającego)

3. Praktycznie zawsze jest to produkcja na zamówienie

4. Produkcja stacjonarna lub niepotokowa, np. prototypy, meble na zamówienie.

Produkcja małoseryjna:

1. Występuje wówczas, gdy liczba wykonywanych wyrobów jest większa i tworzy partie produkcyjne lub serie

2. Cecha- seria jest powtarzana, co jakiś czas

3. Jest wykonywana na zamówienie klienta (najczęściej) i wg jego wytycznych

4. Charakteryzuje się zazwyczaj wąskim asortymentem, ale o dużej różnorodności

5. Jest ona wytwarzana w produkcji stacjonarnej i niepotokowej, np. samochody specjalistyczne, agencje turystyczne- wycieczki, usługi gastronomiczne.

Produkcja seryjna:

1. Występuje wówczas, gdy liczba produkowanych wyrobów jest większa

2. Wymaga dłuższego czasu i większych nakładów na przezbrojenie urządzeń- przestawienie urządzeń na potrzeby nowej serii

3. Rzadko występuje produkcja na zamówienie (raczej „na zapas”) za wyjątkiem kontraktów na całe serie, np. Leader Price

4. Występują duże koszty i przestoje związane z przezbrojeniem

5. Występuje standaryzacja - w skutek tego mniejsze zróżnicowanie produktów i szerszy asortyment

6. Produkują ją większe zakłady produkcyjne, np. książki, ubrania, towarzystwa ubezpieczeniowe.

Produkcja masowa:

1. Liczba wykonywanych wyrobów jest bardzo duża a sama produkcja trwa nieprzerwanie dłuższy czas, np. parę lat, nie krócej niż sezon

2. Uruchomienie produkcji wymaga bardzo dużych nakładów (koszty przestoju)

3. System raz uruchomiony nie wymaga później dużych nakładów na funkcjonowanie

4. Znikoma elastyczność produkcji

5. Dominuje forma potokowa, np. urządzenia AGD, TV, komputery (podzespoły), samochody.

Produkcja ciągła - odmiana masowej: *trwa 24h/dobę, *duże nakłady na przygotowanie, *wymaga wyspecjalizowanych urządzeń, *jest zautomatyzowana, *np. ciężka chemia- składniki, wyroby hutnicze, przemysł ciężki, produkcja energii elektrycznej.

	PRODUKCJA
	JEDNOSTKOWE	MAŁOSERYJNE	SERYJNE	MASOWA	CIĄGŁA
WIELKOŚĆ PRODUKCJI	Pojedyncze egzemplarze	Mała	Średnia	Bardzo wysoka	Ciągły strumień
ZMIENNOŚĆ PRODUKCJI	Każdy produkt inny	Znacząca	Rzadka	Mała	Żadna
CZĘSTOŚĆ ZMIAN PRODUKCJI	Ciągła	Częsta	Sporadyczna	Żadna	Żadna
WYPOSAŻENIE JEDNOSTKOWE	Uniwersalne	Uniwersalne	Trochę wyspecjalizowana	Specjalistyczne	Specjalistyczne
LICZBA OPERATORÓW	Duża	duża	Mniejsza	Mała	Mała
POZIOM KWALIFIKACJI	Wysoki	Wysoki	Średni	Niski	Niski
KOSZT KAPITAŁU	Niskie	Niskie	Średnie	Wysokie	Bardzo wysokie
KOSZTY JEDNOSTKOWE	Wysokie	Wysokie	średnie	niskie	niskie

Wykład 9 (11.05.20025r.)

Zarządzanie zaopatrzeniem

2 systemy zamawiania surowców na potrzeby produkcji:

• zależny

• niezależny

Zaopatrzenie niezależne:

• z magazynu informacja o stanach magazynowych trafia do dostawcy,

• polega na tym że na podstawie stanu zapasów w magazynie podejmowana jest decyzja o zamówieniu na kolejne dostawy

• system- decyzja o zamówieniu nie zależy od popytu i od zapotrzebowania

zamawianie informacje o systemie

magazynowym

Zaopatrzenie zależne:

• wpływ informacji o planach produkcyjnych i o stanach magazynów i następnie jest podejmowana decyzja o złożeniu zamówienia

• polega na tym, że decyzja o złożeniu zamówienia jest podejmowana na podstawie planów produkcyjnych oraz zamówień klientów

• zależne- zależy od popytu, od zamówień z działu produkcji; przykład MRPI

Cykl zaopatrzenia- okres czasu od momentu podjęcia decyzji o zamówieniu i od momentu, kiedy materiał jest gotowy do wydania do produkcji.

ZAOPATRZENIE NIEZALEŻNE

W systemach zaopatrzenia niezależnego mogą być wykorzystane 2 modele postępowania:

• stała wielkość zamówienia

• stały okres dostaw

Stała wielkość zamówienia:

• zamówienia są składane wówczas gdy wielkość zapasów w magazynie spadnie poniżej określonego poziomu

• poziom ten to poziom alarmowy lub zamówieniowy

• zawsze zamawia się stałą ilość- optymalną partię zamówieniową

• wielkość optymalną ustala się w drodze optymalizacji kosztów związanych z zaopatrzeniem i zapasami

• zapas zamówieniowy powinien być skalkulowany, tak aby do czasu nadejścia dostawy nie wyczerpały się zapasy

• model ten wymaga ciągłego monitorowania poziomu zapasu

ZAOPATRZENIE ZALEŻNE

MRP I

Pomysł na model MRP powstał w 50-60 latach w USA (planowanie potrzeb materiałowych). MRP to klasa systemów komputerowych, ponieważ przy ogromnej ilości danych do obliczeń system jest niezbędny.

WYKRES:

MRP pełni rolę wagi tzn. porównuje zapotrzebowanie materiałowe wg harmonogramów produkcji wykorzystując zestawienie niezbędnych materiałów do każdego wyrobu z zapasami produkcyjnymi, magazynowymi oraz zapasami już zamówionymi. W wyniku takiego porównania ustala się zamówienia w taki sposób, aby jak najkrócej były składane w przedsiębiorstwie. Ideałem jest, aby części, materiały i surówce były dostępne w magazynie w momencie, kiedy są potrzebne na stanowiskach produkcyjnych.

MRP okresowo albo w sposób ciągły kontroluje i aktualizuje harmonogramy produkcji. Dzięki systemom informatycznym większa ilość danych nie stanowi problemu.

Obliczanie, w MRP przeprowadza się wg następujących algorytmów:

1.Najpierw ustalamy co produkujemy

2.Zestawienie materiałów( specyfikacja wyrobów)

3. Okres otrzymywania materiałów

4.Harmonogram

Dzięki wdrażaniu, MRP można osiągnąć wiele korzyści:

• redukcja zapasów w przedsiębiorstwie dzięki temu, że materiały są dostarczane wtedy kiedy są potrzebne a więc nie ma zbędnych zapasów

• skrócenie czasu realizacji wyrobu dzięki skróceniu czasu przestojów i oczekiwań

• ogólne zmniejszenie ilości opóźnień szczególnie wobec klienta - poprawienie sprzedaży

• daje możliwość elastycznego przyspieszania i opóźniania zadań

• w USA zastosowanie MRP dało 40% obniżkę zapasów

• tylko połowa wdrożeń MRP dała sukcesy pełne w USA, ponieważ nie stosowała harmonogramu produkcji i kultury pisemnego sporządzania planu

• trudno zastosować MRP w firmach gdzie trudno jest zaplanować sprzedaż z długim wyprzedzeniem

• MRP wiąże się z dużym ryzykiem

• MRP przynosi trudności typowe dla wdrożeń systemów informatycznych

MRP II - Planowanie zapasów produkcyjnych

Polega na dołączeniu do sterowania zaopatrzeniem sterowania innymi czynnikami produkcji, czyli sterowania z wykorzystaniem maszyn oraz wykorzystaniem powierzchni, sterowania czynnikami energetycznymi, sterowanie pracą ludzką i kapitałem.

MRP II obejmuje całością biznesu, biznes plan, sprzęga to z czynnikami produkcji i jest w stanie kontrolować przebieg produkcji, biznes plan.

ERP (MRP III)

Ma budowę modułową, obejmuje całość przedsiębiorstwa i pozwala na sterowanie różnych koncepcji zarządzania np. zarządzania jakością, logistycznego, produkcją etc.

JUST IN TIME

Filozofia, w której wszelka dostawa musi być poprzedzona zamówieniem. Jest to system ciągnący, w którym podstawowym założenie polega na tym, aby dostarczyć dokładnie to, czego potrzebuje klient oraz dokładnie w czasie, kiedy potrzebuje klient.

5 elementów wzorca, do którego dąży JIT:

• Osiąganie zerowego poziomu zapasów

• Doprowadzenie do postaci produkcyjnych równych 1

• Zerowego poziomu braków

• Bezwzględnej dokładności w terminach dostaw

• 100% aktualność danych

Zasady funkcjonowania JIT:

• wyeliminować wszelki straty produkcyjne

• zbędny ilość wyrobu w stosunku do potrzeb, nie należy wykonywać produkcji żeby nie było zastoju,

• zbędne części na zapas i wyrobów,

• zbędny transport (przesuwanie przemieszczanie),

• wszelkie oczekiwania na materiał, na pomoce warsztatowe, a zakończenie wykonania poprzedniego zadania,

• zbędne braki (koszty serwisu),

• zbędne zapasy zabezpieczające i zapasy minimalne,

• eliminacja działań które nie służą bezpośrednio dodawaniu wartości do wyrobu np. przekładanie przenoszenie

• eliminacja zbędnych procesów- koniecznych z punktu widzenia nadania cech dla produktu

• przeniesienie odpowiedzialności za jakość na bezpośrednich wykonawców

JIT wymaga niezawodowego systemu transportowego, szczególnie między firma a kooperantami (poddostawcami). Potrzeba, aby system transportowy zapewnił bezbłędne i terminowe dostawy.

• Ciągłe redukowanie wielkości produkcyjnej

• Sprawny system zbierania i przetwarzania informacji

• Zamiana wysoko wyspecjalizowanych maszyn uniwersalnymi i skrócenie czasu przestrojeń

KANBAN

Kanban (karteczka, przywieszka)- system do przepływu. Opiera się na 2 rodzajach kart i standardowych pojemnikach. Pierwszy rodzaj to karta produkcji- zlecenie na wykonanie określonej ilości części (najczęściej jeden standardowy pojemnik) i i stanowisko na podstawie tej karty może rozpocząć produkcję.

Druga to karta przepływu- służy do przetransportowania jednego standardowego pojemnika do, stanowiska gdzie będą podane do dalszej obróbki (ze stanowiska gdzie były obrabiane). Karta wędruje najczęściej z pojemnikiem.

ZASADY FUNKCJONOWANIA:

1. na każdym stanowisku z dostępnych kart zlecenia produkcji(kart Kan-Banu) ustala się harmonogram roboczy na najbliższy czas(godziny) i harmonogram układa się według kolejności nadchodzenia kart Kan.

Jeśli na stanowisko nie trafi żadna karta Kan-Ban to nie ma potrzeby wykonywania żadnej operacji. W czasie kiedy nie ma zlecenia na żadną produkcję pracownicy wykonują różne zajęcia związane z ulepszeniem pracy porządku stanowiska, przygotowują je do pracy.

Wielkość zapasów produkcji w toku w systemie Kan-Ban jest sterowana poprzez 2 czynniki:

1. przez wielkość standardowych pojemników

2. przez ilość kart Kan-Ban wyemitowanych i wysłanych na produkcję

System Kan-Ban jest tak sterowany aby wymuszał rozwiązywanie problemów przy dużym poziomie zapasów produkcji w toku błędy i wady produkcyjne są łatwe do ukrycia ponieważ nie wpływają bezpośrednio na całość systemów produkcji

W systemie Kan-Ban co pewien czas obniżany jest zapas produkcji w toku. Wówczas zaczynają wychodzić na jaw wszystkie braki organizacyjne i techniczne. Pracownicy stają w sytuacji bez wyjścia i muszą podjąć działania aby je usunąć i w ten sposób następuje doskonalenie produkcji.

Im mniejszy poziom zapasów produkcji w toku tym bardziej widoczne są niedociągnięcia organizacyjne w przedsiębiorstwie.

Do poprawnego działania systemu Kan-Ban konieczna jest harmonijna współpraca z kooperantami przedsiębiorstwa tzn. z dostawcami materiałów części surowca. Wobec nich stosuje się taką samą zasadę jak wewnątrz produkcji a mianowicie nie zamawia się materiałów czy części dopóki nie są one potrzebne w produkcji zakładów.

Wielkość Produkcji w toku zależy od 2 czynników:

• Ilości kart kanban (wyeksmitowanych)

• Ilości pojemników

Co pewien czas jest obniżana wielkość zapasów produkcji w toku po to, żeby ujawniły się problemy i błędy organizacyjne. W sytuacji niższego poziomu zapasów, pracownicy są zmuszeni do zaradzenia problemom, które stają się oczywiste, a stają się niewidoczne przy wyższym poziome zapasów.

Korzyści wdrożenia JTD:

• Redukcja poziomu zapasów

• Poprawa jakości wyrobów

• Elastyczność produkcji i możliwość szybkiego reagowania na zmiany koniunktury na rynku

• Skrócenie cykli produkcyjnych, co powoduje zwiększenie obrotu finansowego

Lean Manufakturing

System te w gruncie rzeczy jest filozofią zarządzania, polegającą na nieustannym eliminowaniu marnotrawstwa - czasu, materiału, siły roboczej, energii (Muda w języku japońskim), rozumianego jako wszelkie czynności, procesy czy inwestycje nie dodające wartości do produktu z punktu widzenia Klienta.

Przykładem marnotrawstwa są:

- nadprodukcja,

- czekanie,

- chodzenie - zbyteczne ruchy,

- niezaplanowane postoje maszyn lub linii technologicznych,

- zapasy ponad minimalny stan,

- nadmierny transport produktów,

- niewłaściwe metody wytwarzania,

- braki, zła produkcja,

- przezbrojenia.

Oczekiwane korzyści to: wysoka jakość produktu, dostawy na czas, racjonalne wykorzystanie zasobów przedsiębiorstwa, redukcja zapasów magazynowych.

Etap 1: Planowanie

Etap 2: Pierwotne wdrożenie do wybranych obszarów

Etap 3: Wdrożenie do całego przedsiębiorstwa

Etap 4: Integracja

Etap 5: Doskonalenie

OD CZORTA:

Lean - japońska metoda - zbiór narzędzi, system zarządzania, koncepcja, sposób myślenia, filozofia zarządzania
- Pojęcia "Lean" wprowadzili Daniel T. Jones, D. Ross..
- Koncepcja której zasadniczym przesłaniem jest unikanie wszelkiego rodzaju marnotrastwa drogą ciągłego procesu racjonalizacji całego przedsiębiorstwa oraz jego relacji z otoczeniem.

Muda - słowo klucz (marnotrastwo)
a) Nadprodukcja - Produkowanie czegoś co nie jest dla kogoś potrzebne.
b) Błędy pracowników, wadliwe wyroby, organizacja stanowisk do ich naprawy, wadliwe materiały.
c) Zbędne Zapasy - idealna firma to firma bez zapasów. [tutaj mam brak...]
d) Niewłaściwe metody wytwarzania - Stosowanie złych narzędzi, procedur, metod, złe planowanie.
e) Nadmierny transport - zbędny ruch ludzi, informacji lub materiałów, powoduje wydłużenie procesu wytworzenia, zmarnowany czas, wysiłek, koszty
f) Przestoje, oczekiwanie - czekanie na operatora, pracownika na interwencje, decyzję na naprawę.
g) zbędny ruch - niewłaściwa organizacja stanowisk pracy, wynikająca z nie ergonomicznego zagospodarowania przestrzeni roboczej, obniża bezpieczeństwo pracy i wydłuża proces wytwarzanie.
np. nadmierne gięcie, a potem prostowanie

Just in time - Systęm ciągnący, naprzeciw zawsze jest potrzeba, a potem uruchamia się produkcje i realizuje wysyłkę
5 zasad Just in time:
1. Dążenie do zerowego poziomu zapasów
2. Wielkość partii ( dążenie) równej 1 szt.
3. Dążenie do zerowego poziomu braków.
4. Bezwzględna dokładność w terminach dostaw (Just in time)
5. 100% poprawność precyzyjnych danych

RESZTA NIEWIEM CZY POTRZEBNA ALE ZOSTAWILEM NA WSZELKI WYPADEK!!!

PROJEKTOWANIE WYROBU

SCHEMAT:

I. ZBIERANIE POMYSŁÓW. TWORZENIE IDEI NOWYCH POMYSŁÓW.

Najczęściej wyroby powstają na skutek pomysłów menadżerskich „my tworzymy potrzeby klientów”.

ŹRÓDŁA POMYSŁÓW NA NOWY WYRÓB

1. Bezpośredni odbiorcy przedsiębiorstwa(dystrybutorzy).

• Mają oni nowe spojrzenie na wyrób nieograniczone możliwościami technologicznymi

• Znają więcej szczegółów o funkcjonowaniu wyrobów u konsumenta. Dlatego bliski kontakt i spotkania z dystrybutorami, możne prowadzić do powstania ciekawych pomysłów na nowe wyroby. Zalecane są systematyczne meeting.

2. Konsumenci (użytkownicy wyrobów)

Wykorzystuje się różne metody badań marketingowych. Najbardziej przydatne wydają się testy prototypów (technika FOKUSU konsumenckiego). Można też wykorzystywać ankietowanie w celu poznania nowych potrzeb upodobań i preferencji użytkowników.

3. Produkty konkurentów.

Informacje o produktach konkurentów symulują. Zespół przygotowujący nowy produkt do lepszych rozwiązań. W wielu przedsiębiorstwach przeprowadza się systematycznie porównywanie produktów konkurencyjnych z produktami przedsiębiorstwa. Szczególnie przy wdrażaniu nowego wyrobu konkurenta. Produkty porównuje się kontem:

• Rozwiązań konkurencyjnych

• Sprawności technologicznej

• Pod kontem DESIGNEU- stylistyki

Dobrym źródłem informacji o produktach konkurentów są materiały reklamowe konkurencji. Jeśli to nie wystarczy, dokonuje się zakupu wyrobu konkurencji.

4. Działy badawczo- rozwojowe dostawców (szczególnie jeśli dostawcy mają dobrze rozwinięte działy dostawcze).

Działy B+R często poszukują nowych zastosowań dla opracowywanych przez siebie produktów oraz wynalazków. Współpraca i dyskusja z pracownikami B+R może doprowadzić do pomysłu na nowy wyrób, w którym zostanie zastosowany produkt albo wynalazek dostawcy.

5. Prywatni wynalazcy.

Są źródłem w pełni rozwiniętych i opracowanych wyrobów a nie tylko pomysłów. W ich wypadku pozostaje do rozwiązania trudny problem ryzyka prawnego i ryzyka związanego z tajemnicą handlową. Prezentując wynalazek najczęściej odwiedza wszystkich konkurentów prezentując ten sam wynalazek. Często każdy wyrób przynosi duże dochody, wynalazca rości prawa do części takich dochodów.

6. Biura patentowe.

Są w posiadaniu dokumentacji milionów rozwiązań technicznych krajowych i zagranicznych. W oparciu o patent można skonstruować nowy wyrób, albo wykorzystać patent w wyrobie. Biura patentowe systematycznie publikują biuletyny o nowo zarejestrowanych patentach.

7. Pracownicy naukowi(szczególnie nauk ścisłych, medycyny, inżynieryjnych)

Mogą zaoferować wiele informacji o projektach innowacyjnych ze swoich dziedzin, a te z kolei mogą przerodzić się w pomysły na nowy wyrób.

8. Laboratoria rządowe i instytuty badawcze

Prowadzą projekty badawcze, które mogą być wykorzystane do nowych wyrobów

9. Wszyscy pracownicy firmy.

Mogą być oni źródłem ciekawych koncepcji. Ważny jest jednak system motywowania, aby pracownicy chcieli zgłaszać swoje pomysły

II. SELEKCJA POMYSŁÓW

Tylko nieliczne pomysły przechodzą do kolejnej fazy.

Ilość pomysłów FU

W ramach procesu selekcji idei wyrobów oraz koncepcji produktów przeprowadza się następujące oceny:

1. analiza rynku pod kontem akceptacji nowego produktu

2. ocenia się reakcje konkurentów

3. ocenia się efektywność ekonomiczną przyszłego produktu

4. ocenia się możliwości techniczne realizacji produktu

5. ocenia się organizacyjne wdrożenia produktu

Kryteria oceny pomysłu:

1. Czy przyczyni się do osiągnięcia zysku?

2. Czy przyczyni się do wzrostu sprzedaży?

3. Czy przyczyni się do poprawy wizerunku?

4. Czy przedsiębiorstwo posiada niezbędny kapitał?

5. Czy przedsiębiorstwo posiada know-how?

6. Czy przedsiębiorstwo ma dostęp do kanałów dystrybucji?

7. Czy przedsiębiorstwo jest w stanie przeprowadzić niezbędne działania marketingowe?

Pozytywna odpowiedz na powyższe pytania, kryteria prowadzi do opracowania koncepcji produktu i dalszych ocen.

• Ocena pod kątem rynku.

Najlepiej jest wykonywać prototyp i organizować spotkania z grupami konsumentów(losowych) i przeprowadzać ocenę wg. Różnych kryteriów. Zadawać pytania co konsument zmienił by w produkcie.

• Ocena reakcji konkurentów

• Najlepsze rozwiązanie gdy zignorują produkt(tego chcemy)

• Mogą odpowiedzieć jeszcze śmielszym nowocześniejszym produktem, mogą odpowiedzieć obniżką cen na podobne produkty, okresowymi obniżkami.

• Mogą wypościć identyczny i tańszy produkt

• Mogą zablokować dostęp do kanałów dystrybucji

• Mogą potrzebować nadzieję na zarobek

PRÓG RENTOWNOŚCI: koszty produkcji zrównują się z przychodem

Przy przekraczaniu progu rentowności każdy sprzeda na sztukę ponad tą ilość przynosi zysk

Przy ocenie ekonomicznej elastyczności należy też zastosować ocenę finansowego zwrotu z inwestycji NPV(netto prezent value) zaktualizowana podwyżka netto

• Ocena możliwości technicznych

Czy mamy odpowiednią technologię by produkować nowy wyrób, nowe moce produkcyjne?

• Ocena organizacyjna

Czy mamy wystarczającą ilość ludzi o wystarczających możliwościach aby wdrożyć produkt i systematycznie produkować i prowadzić sprzedaż

Kilka pomysłów na nowy wyrób:

• Doskonałość wyrobu

• ??? Konsumenckie

• Badania konsumenckie

1. Klienci- źródło nowego pomysłu na wyrób

2. Produkty konkurencyjne- badanie zmian w produktach konkurentów (zakup produktów, informacje publikowane przez konkurencję- ulotki)

3. Działy badawczo-rozwojowe dostawców (dostawców dobrze rozwiniętymi laboratoriami)

4. Prywatni wynalazcy- mogą być źródłem gotowych wyrobów, niekiedy nawet z dokumentacją. Współpraca ta wymaga szczególnej ostrożności ze względu na ryzyko prawne i nie zachowanie ostrożności ( możliwe roszczenia wynalazcy, tą technologię zapewne znają już inni konkurenci)

5. Biuro patentowe- pracownicy instytutów badawczych, naukowi, rządowe instytuty badawcze ukierunkowane na wybrane branże- prowadzenie badań w ścisłych działaniach

6. Wszyscy pracownicy firmy- pod warunkiem, że firma będzie miała kulturę organizacyjną

Studium przedrealizacyjne- selekcja pomysłów i wybiera te, które dają do realizacji. Sporządza się studia przedreal. dla każdego pomysłu- buduje się prototypy- odrzuca się- zostaje kilka.

Kryteria oceny pomysłów:

1. Powodzenie rynkowe produktu (akceptacja produktu przez rynek).

2. Ocena efektywności ekonomicznej produktu-, jakie korzyści może przynieść produkt (miernik analizy efektywności NPV, IRR)

3. Ocena możliwości technicznych przedsiębiorstwa min. dochodów standardów jakościowych możliwość pod względem wydajności maszyn

4. Ocena możliwości organizacyjnych- czy podołamy danego wyrobu

5. Ocena reakcji konkurentów

Prototyp- jednostkowy wyrób (ew. kilka sztuk) wytworzony metodą warsztatową celem dokonania testów (techniczne i rynkowe)

Testy techniczne polegają na tym, że produkt podaje się testom w normalnych warunkach, ale pod ekstremalnym obciążeniem (można podjąć decyzję, które elementy wymagają przeprojektowania, a które zaprojektowane na wyrost)

Test rynkowy służy weryfikacji czy założony wcześniej pomysł jest możliwy do osiągnięcia, a także czy percepcja, odbiór produktu jest taki jak zakładano.

Projekt- szczegółowa dokumentacja techniczna, rysunki wykonawcze i złożeniowe wszystkich jego części. Na tym etapie potrzeba jest przygotowana technologia wytwarzania wyrobu (opracowana, wyposażona, ???)

Planowanie- np. planowanie sposobu przepływu przez system prod., wielkość partii itd.

Produktywność- ilościowy stosunek pomiędzy rozmiarem produkcji a rozmiarem jednego lub kilku czynników zaangażowanych w jej uzyskanie

1. Produktywność całkowita- kiedy bierzemy efekty ogółem / nakłady ogółem

Wskaźniki produktywności:

Wartość sprzedanych produktów / koszty produkcji sprzedaży => S/C

Wartość dodana / koszty produkcji => VA/C

Produkcja w jednostkach naturalnych / koszty całkowite tej produkcji => PN/C

2. Produktywność częściowa- efekty ogółem / nakłady; jest to stosunek ilości produkcji łącznej do ilości poszczególnych zasobów zużytych do jej uzyskania

• Produktywność wyposażenia, która określa się jako ilość produkcji w zależności do zaangażowanego wyposażenia np. ilość ton / h pracy maszyny

• Produktywność pracy- ilość efektów / nakłady pracy ludzkiej np. liczba jednostkowa produktu / h pracy pracownika

• Produktywność kapitału = efekty produkcji / kapitał zaangażowany np. wartość produkcji / jednostka nakładu inwestycyjnego

• Produktywność energii = efekty / zużyta energia np. jednostkowa produkt / 1kwh

• Produktywność materiału = efekty / zużyty materiał np. ilość produkcji / tona zużytego surowca

Produktywność służy do:

• Identyfikacji słabych miejsc w systemie produkcyjnym (przyczyny niskiej produktywności) i formułowania na tej podstawie programów naprawy produktywności

• Później produktywność służy nam do oceny efektów poprawy produktywności

• Możemy porównać bieżące wyniki działalności zakładu z poprzednimi okresami

• Możemy oceniać wyniki osiągane przez przedsiębiorstwo albo zadław z innym zakładem lub przedsiębiorstwem

• Możliwość powiązania produktywności z systemem wynagrodzeń w przedsiębiorstwie

• Dzięki pomiarom można formułować długookresowe ??? strategiczne np. bodowa nowych zakładów

*Poziom produktywności dokonuje się w jakimś okresie np. miesiące, kwartał, rok

Klient

Produkcja

Magazyn

Dostawcy

?

Stany magazynowe

Harmonogramy produkcyjne

Zamówienie

Klient

Produkcja

Magazyn

Dostawcy

wytwarzanie

MRP

zrobić lub kupić sprzedać, wysłać czy zmagazynować

Ponowny harmonogram

Wielkość partii produkcyjnych

Okres otrzymywania materiałów

Przewidywania marketingowe

Zestawienie materiałów

Harmonogramowanie

Zamówienie sprzedaży

Projekt i specyfikacja projektu

prototyp

Specyfikacja funkcji

TAK

Koncepcja produktu

Produkcja

Proces planowania

Końcowy projekt

Wstępny projekt

Potrzeba produktu

Studium przedrealizacyjne

Tworzenie pomysłu

KONKURENCI

B+R

KLIENCI

Liczba idei

czas

Poszukiwanie pomysłu

Selekcja pomysłów

Koncepcja produktu

Analiza ekonomiczna

Rozwój produktu

Testowanie produktu

Wprowadzenie produktu

---