1.Potoczna wieloznaczność rozumienia socjologii.
SOCJOLOGIA to wiedza o ludziach, system wzajemnych powiązań (w społeczeństwie akcja towarzyszy reakcji), solidarność grupowa, człowiek wchodzący w jakieś otoczenie nie chce się wyróżniać, czuje presje z zewnątrz na swe zachowanie( konformizm). OJCEM socjologii jest Conte ( 1798-1857). Terminu socjologia Comte użył pierwszy raz w 1837 roku w swoim dziele pt. „Kurs filozofii pozytywnej”. Za przedmiot badań socjologii uznał on społeczeństwo stanowiące zharmonizowaną całość, składające się z elementarnych cząstek, zwanych rodzinami. Skonstruował także i unaukowił metody badania zjawisk społecznych, którymi zajmuje się socjologia. Metodami tymi są: obserwacja, eksperyment, metoda porównawcza, analiza historyczna.

2.Zdroworozsądkowe i naukowe rozumienie socjologii.
Socjologia a zdrowy rozsądek: a) metoda naukowa- posługuje się nią socjologia; b) koncepcja teoretyczna- system powiązanych twierdzeń, logicznie wyjaśniają społeczeństwu rzeczywistość; c)precyzyjne kategorie pojęciowe; d)sceptycyzm- dystans do rzeczywistości

3.Etymologiczne znaczenie socjologii.
Pojęcie socjologia powstało w 1839 w IV tomie „Kursie filozofii pozytywnej”. Societas- społeczeństwo (łać.) ; Logos- nauka (grec.) - Socjologia- nauka o społeczeństwie

4.Przedmiot socjologii.
A.Comte- zjawiska społeczne czyli to co dzieje się między ludźmi; E. Durkheim- Fakty społeczne czyli to co istnieje poza indywidualnością, co wywiera na jednostkę wpływ (kościół); M. Weber- interakcje społeczne, zejście na poziom świadomości jednostkowej, badanie tych interakcji, którym jednostka nadaje sens lub znaczenie.; T. Parsons- system społeczny, badanie powiązań jakie w społeczeństwie pełnią, funkcjonalizm- wszystko w społeczeństwie pełni swoją funkcję i wszystko podporządkowane jest jakiemuś organizmowi.; P. Berger- badanie jednostki w społeczeństwie i społeczeństwa w jednostce.; A Small- Badanie grup społecznych, czyli tam gdzie jednostka jest najsilniej zrośnięta.; Socjologia marksistowska- badanie procesów społecznych związanych z przekształceniami klasowymi.

5.Specyfika podejścia socjologicznego.
a) Socjologia ma uczyć wyjścia poza własną interpretację świata, patrzenia przez pryzmat wpływów społecznych, które kształtują nasze postawy.; b) Przyjąć czyjś punkt widzenia.; c) Socjologia bada społeczny kontekst.; d)Ciągła zmiana zachowań ludzkich,; e) uwzględnienie tego co było, by przepowiedzieć przyszłość.; f) nie ma przypadkowości w społeczeństwie.; g) wszystko w społeczeństwie pełni pewną funkcję- strukturę.; h) Socjologia pomaga dotrzeć do źródeł zachowań.

6.Głównie pytania socjologiczne.
a) pytania o fakty- jak jest. Jaki jest stan w rzeczywistości Np. jakich wyborów najczęściej dokonują konsumenci.; b)porównawcze- jak się ma rzeczywistość z innym kontekstem np. czym różnią się wzory przestępczości w Polsce i w USA., c) pytania dotyczące zmian np. jak zmieniła się moda.; d) teoretyczne- dlaczego?
7.FUNKCJE SOCJOLOGII
a) diagnostyczna- zbieranie danych, informacji o społeczeństwie, zjawiskach, procesach.; b) teoretyczna- prognozowanie w którym kierunku potoczą się zmiany.; c) apologetyczna- ideologizowanie nauki, „upiększanie rzeczywistości” poprzez ukrywanie pewnych faktów lub szczególne eksponowanie innych.; d) demaskatorska- ma ujawniać to czego gołym okiem nie da się zobaczyć,; e) socjotechniczna- zajmuje się praktycznym zastosowaniem socjologii, kieruje procesami społecznymi.

9.Cechy MCDONALDYZACJI społeczeństwa.
a) Efektywność (skuteczność); b) kalkulacyjność; c) przewidywalność; d) kontrola (manipulacja); e) nieracjonalność racjonalności ( dehumanizacja życia społecznego)

10. Struktura normatywna kontroli społecznej.
Kontrola społeczna składa się z: a)normy obyczajowe(inny rodzaj ubioru na wsi i w mieście) b)normy religijne(zależą często od kraju i pokrywają się z prawem i moralnością c)normy moralne(ocenianie czegoś w sferze dobra lub zła, naruszenie ich prowadzi do ostrej sankcji, nawet do wykluczenia ze społeczeństwa Np. pedofilia, jest to sfera tabu) d)normy prawne(np. pobicie kogoś jest rzeczą niemoralną z góry, będzie to dopiero normą prawną po zgłoszeniu na policję)

11.Realizm a nominalizm w socjologii.
a)Nominalizm- zwolennicy uważają terminy tj. Solidarność i integracja społeczna jako pustą nazwę, myślowy skrót, istnieją wyłącznie jednostki, nie ma grup Np. Amerykanie- Irakijczycy ; b)Realizm- grupy społeczne są swoistą całością, nie mogą być sprowadzane tylko do cech poszczególnych jednostek. Np. cegły ułożone nie są już cegłami tylko murem.

12.Mechanizm zachowań zbiorowych.
a) spontaniczność.; b) duża liczebność.; c) okazjonalność.; d) brak jednoznacznej identyfikacji.; e) rozmyte granice.; f)słabo rozwinięte normy społeczne.

13.Teorie zachowań zbiorowych.
Teorie Tłumu: a) psychologiczne: -t. Zarażenia emocjonalnego(„najmniejszy wspólny mianownik- indywidualne cechy schodzą do niskiego poziomu, łatwiej poddajemy się wtedy zarażeniu emocjonalnemu; syndrom „kuli śniegowej”- tłum żyje własnym życie); -t. Konwergencji( tłum działa agresywnie, emocjonalnie, gdyż gromadzi on osoby o określonych podobnych cechach, cechy osób kształtują cechy tłumu jako całości.;;

b)socjologiczne: -t. Wyłaniających się form (konformizm; „rób to co tłum”- robi się to co wszyscy by czuć przynależność, spełniać normy); -t. Gry (człowiek całe życie gra by osiągnąć cel, inne role gramy wobec rodziców ,inne wobec kolegów).

14. Grupy pierwotne i wtórne.
Pierwotne- pierwsze doświadczenie człowieka z daną grupą, charakteryzuje się względną długotrwałą, niewielką liczebnością, wielofunkcyjnością, oraz więzią opartą na bezpośrednich stosunkach o charakterze osobistym, intymnym, Np. rodzina. ;

Wtórne- grupa społeczna charakteryzująca się dużą liczebnością, więzią opartą na stosunkach o charakterze rzeczowy zaostrza się dla realizacji określonych celów, komunikacja wewnątrz grupowa ma charakter  nie osobowy.

15.Jażń fasadowa i ja zobiektywizowane.
Jaźń fasadowa- ja na sprzedaż, przedstawienie siebie w jak najkorzystniejszym świetle, to jak chcę żeby widzieli mnie inni. Ja zobiektywizowane- moja samoocena siebie, mój własny obraz, odnoszenie swojego własnego obrazu do innych osób Np. ojciec-syn.

17. Rodzaje kręgów społecznych.
Rodzaje kręgów społecznych: „Cyganeria” artystyczna, studenci, muzyce jazzowi, filmowcy, sekty religijne.

18. Rezydua i derywacje.
Rezydua- to potrzeby, instynkty, skłonności psychiczne które posiada każdy człowiek.
Derywacje- to jest manifestacja rezyduów , uzewnętrznianie, sposób ujawniania się.

20.Świadomość jednostkowa i zbiorowa.
Świadomość jednostkowa- to nie podporządkowanie się systemowi wyłamanie się z grupy „profanum” (zwierzęce) , dwa  aspekty osobowe i egoistyczne, wrodzone instynkty i biologiczne potrzeby z którymi się rodzimy. Świadomość zbiorowa- to zespół faktów społecznych, odczuwanie przez nas jako przymus społeczny, „sacrum” (święta), dwa aspekty altruistyczny i bezosobowy, to co dobre w człowieku jest wynikiem uspołecznienia.

21.Rodzaje wolności i mechanizmy „ucieczki” do niej.
Istnieją dwa rodzaje wolności: a)wolność „od”, czyli wolność jest utrapieniem. b)wolność „do” ,czyli wolność jest dobrodziejstwem. Mechanizmy ucieczki: a)sadomasochistyczny- znęca się nad kimś by się dowartościować, lub ja poddaję się komuś, dzięki temu znam poczucie przynależności do kogoś. b)destrukcja- działalność niszczycielska, niszczenie kogoś bądź autodestrukcja. c)konformizm- podporządkowanie się komuś, ograniczenie wolności pozytywnej Np. sekty

22.Rola społeczna i fazy jej kształtowania.
Rola społeczna to zespół praw i obowiązków, związanych z naszym miejscem w grupie, pewny sposób zachowania, który przebiega według określonego wzoru, to reakcja na zachowanie innych osób. Fazy: a)identyfikacji Np. z rolą studenta b)wdrukowania roli Np. gdy uważany jestem za człowieka mądrego dążę do tego by nie zmieniono o mnie zdania c)wrastania w rolę Np. zostanie osobą publiczną wiąże się z innymi czynnikami d)fetyszyzacji roli- oddawanie się tyranii roli Np. gdy młoda matka oddaje się roli macierzyństwa

23.Istota i rodzaje grup społecznych.
Grupa społeczna to- względnie trwała, posiadająca wewnętrzną organizację, zbiorowość społeczną, składająca się co najmniej z 2 osób powiązanych ze sobą więzią społeczną powstałą na bazie zespołu wspólnych wartości i poczucia odrębności od innych grup
współdziałających ze sobą do realizacji wspólnie określonych celów. RODZAJE: a) grupy małe- duże; b) pierwotne- wtórne; c) nieformalne- formalne; d) wew.- zewnętrzne; e)grupy odniesienia porównawczego- normatywnego

24.Rodzina jako grupa pierwotna.
Podstawowy typ grupy społecznej występujący we wszystkich typach społeczeństwa, utworzony przez osoby, połączone pokrewieństwem, małżeństwem lub adopcją, które mieszkają razem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe i wspólnie uczestniczą w realizacji celów związanych w danej kulturze z wychowywaniem dzieci, przynależność do rodziny nie ma charakteru dobrowolnego.

25.Człowiek jako istota racjonalna.
Każda czynność człowieka wyposażona jest w czynnik racjonalności w mniejszym bądź większym stopniu. Trzy rodzaje czynności: a) tradycjonalne- wynikają że sfery obyczajowo społecznej; b) emocjonalne- zawierają więcej racjonalności od tradycjonalnej; c) racjonalne- stawia sobie cele, co warto zrobić, racjonalnie wybiera, kalkuluje, wybiera zawsze najlepsze dla niego rozwiązanie,

26.Socjolekt i etnolekt.
Socjolekty- odmiany języka, charakterystyczne dla określonych grup, społeczne odmiany języka Np. socjolekty grup przestępczych, wojskowych. Cechy: -skrótowość -ekspresywność -plastyczność i barwność.

29.Klasy i kasty społeczne.
Każde społeczeństwo tworzy system uwarstwienia: a) sys. „zamknięty”- kasty (bramini- kapłani, kszatrijowie- rycerze, wajsjowie- rolnicy, siudrowie- służba); b) sys. otwarty- klasy (warstwy, przechodzenie między warstwami jest możliwe poprzez pracę i chęci.)

30.Efekt św. Mateusza.
Zasada kumulatywnych korzyści, dobra się kumulują. Mechanizm kumulacji dóbr następuje gdy zdobędzie się pierwsze dobro tj. wykształcenie czy prestiż łatwiej osiągnąć inne dobra.

31.Efekt „kulawej kaczki”.
Ruch ma szanse powstania i istnienia, gdy dostępne są środki tj. ludzie, pieniądze. Kwestią rekrutacji jest tzw. „syndrom pasażera na gapę” ( nie angażowanie się, ale jeśli ruch się uda to osiągamy ten sam cel co pasażerowie, którzy się angażują- poczekamy zobaczymy.

33.Funkcje rodziny.
a) Prokreacyjna (rodzenie); b) Produkcyjna (dostarcz społeczeństwu pracowników wobec możliwości zarobkowych); c) usługowo-opiekuńcza (rodzina wprowadza w społeczeństwo nowych obywateli); d) socjalistyczna; e) psycho-higieniczna (W rodzinie zaspakajane są potrzeby emocjonalne, miłości, przynależności i zrozumienia, i wymiany uczuć, potrzeby uznania i szacunku).

34.Ja podmiotowe i ja przedmiotowe.
Ja przedmiotowe tzw. „Me” kolektywistyczny, to jak zachowuję
się teraz powstaje w procesie teraźniejszych doznań. Ja podmiotowe tzw. „I” indywidualistyczny, zespół cech które sprawiają że jestem sobą w grupie osób. Każdy z nas jest niepowtarzalny. „I” to zespół predyspozycji wrodzonych oraz rezultat naszej życiowej biografii.

36.Stratyfikacja społeczna.
Stratyfikacja (uwarstwienie) społeczna: a)Różnice między ludźmi są zjawiskiem powszechnym, mogą mieć charakter naturalny Np. płeć, wzrost, wiek. Cech te mogą być modyfikowane Np. operacje plastyczne.; b)Nierówności społeczne Np. nauczyciel i robotnik są nie równi pod względem zawodu, traktowanie mężczyzny i kobiety (Gender- płeć jest czynnikiem kulturowym ale także nierówności społecznej).; c) zróżnicowanie społeczne to podział społeczeństwa na określone grupy na. Pod względem wykształcenia.; d) stratyfikacja społeczna- każde społeczeństwo składa się z różnych warstw, ułożenie społeczeństwa według określonych warstw na podstawie jakiejś cechy.

37.Różnice i nierówności społeczne.
a) różnice naturalne (SEX)- wzrost, wiek, kolor oczu. Każda z różnic naturalnych może stać się różnicą społeczną Np. wzrost, w wojsku niscy z przodu, wysocy z tyłu. b)różnice społeczne (GENCER)- przynależność do grupy, zawód. Niektóre różnice mają charakter nierówności społecznej, pokazują nam zróżnicowane miejsce w społeczeństwie ze względu na
cechy Np. niższe wykształcenie daje gorszą pozycję społeczną, istnieje też zróżnicowanie społeczeństwa- dotyczy to grupowych nierówności np. młodzież wiejska ma mniejsze szanse na dostanie się do uczelni wyższych.

38.Istota interakcji społecznej.
Wg Maxa Webera socjologia ma badać interakcje społeczne ( koniec XIX i początek XX wieku): zejście na poziom świadomości jednostkowej, badanie tych interakcji, którym jednostka nadaje sens lub znaczenie, ma badać znaczenie. Wprowadził filozofię sceny- porównanie życia do teatru działania, należy zrozumieć obie jednostki, czyli poznać sens, ustalić związek przyczynowo-skutkowy.

39.Apologetyczna funkcja socjologii.
c) apologetyczna- ideologizowanie nauki, „upiększanie rzeczywistości” poprzez ukrywanie pewnych faktów lub szczególne eksponowanie innych.

40.Teoria krążenia elit.
Wg. Pareto wyjaśnia na czym polega nieustanny konflikt społeczny, każda zbiorowość, społeczeństwo zawsze składa się z 2 zasadniczych części: a)elity (zorganizowana mniejszość społeczna); b) mas (niezorganizowana większość społeczna). Źródłem konfliktu są indywidualne, egoistyczne potrzeby i instynkty. Pareto uważał że nie ma możliwości powstania społeczeństwa bezklasowego gdyż każdy człowiek w pierwszej kolejności dąży do zaspokojenia swych potrzeb. Historia każdego społeczeństwa jest historią krążenia elit. Elity zmieniają się Np. w wyborach, masy wybierają nową elitę przez co zyskuje ona status. W rzeczywistości nowa elita nie ma zamiaru realizować derywacji. Występują 2 strategie e ciągu krążenia elit: a) lisy (chytry, umiejętność manipulowania, przebiegły); b)lwy (działania zdecydowane, fałszywe oskarżenia, przemoc). Główną cechą tej teorii jest ahistoryzm. Społeczeństwo nie rozwija się, stoi w miejscu, zmiany ciągle mają miejsce lecz nie prowadzi to do doskonalenia sytuacji.

41.Teoria zarażania emocjonalnego.
t. Zarażenia emocjonalnego(„najmniejszy wspólny mianownik- indywidualne cechy schodzą do niskiego poziomu, łatwiej poddajemy się wtedy zarażeniu emocjonalnemu; syndrom „kuli śniegowej”- tłum żyje własnym życie)

42.Rodzaje znaków kulturowych.
a) Naturalne, Np. zapach, błysk na niebie.; b) konwencjonalne (symbole) ustalone przez społeczeństwo, mają charakter umowny: -zmaterializowane Np. flaga, herb; -język; -gesty

43.Struktura kultury symbolicznej i jej funkcja.
Gesty- język migowy, w niektórych kulturach dany gest odczytywany jest inaczej Np. ręka na sercu przy melodii przez co domyślamy się że to hymn; gesty są też ważne w procesach negocjacyjnych (reguła 10%- 30%-60% oznacza skuteczność negocjacji). Język- zwerbalizowany sys. porozumiewania się, język służy komunikacji i pełni także funkcje: a)kulturowe (przekazywanie kultury innym pokoleniom); b)emocjonalną (wyrażania stanów emocjonalnych); c)integracyjną (słysząc ten sam język za granicą u innego człowieka czujemy się solidarnie). Język kształtuje rzeczywistość.

44.Funkcja wzorów kulturowych.
Wzory- zespół oczekiwanych zachowań, by wpoić system wartości. Służą do wpajania wartości, upowszechniania ich.

45.Kultura a cywilizacja.
Cywilizacja jest częścią kultury, a nie jej nazwą zamienną. Cywilizacja ma praktyczny wymiar. Są to rzeczy które ułatwiają nam życie. W przeciwieństwie do kultury zmienia się bardzo szybko. Następuje coraz większa indywidualizacja, która wynika z wolności. Z drugiej strony jesteśmy coraz bardziej podobni do siebie pod wpływem środków masowego przekazu. „Od kultury stajemy się wolni, zaś od cywilizacji coraz bardziej uzależnieni”.

46.Czas jako zjawisko kulturowe.
Czas- interpretacja: a)Europejski; b)Hopii; c)Afrykański. Kulturowe uwarunkowania czasu: a) kultura określa świadomość ważności czasu Np. punktualność; b) kultura narzuca określoną wizję czasu („cyklicznego”, „linearnego”) Np.. pory roku, czas od urodzenia do śmierci; c) kultura orientuj świadomość społeczną na przeszłość (orientacja retrospektywna), przyszłość (orientacja prospektywna) teraźniejszość (orientacja prezentystyczna).

47.Podstawy uwarstwienia społecznego.
Kryterium stratyfikacji: a)dobra materialne b)władza c) prestiż d) wykształcenie e) zawód

48.Źródła nierówności społecznych
a) różnice naturalne (SEX)- wzrost, wiek, kolor oczu. Każda z różnic naturalnych może stać się różnicą społeczną Np. wzrost, w wojsku niscy z przodu, wysocy z tyłu. b)różnice społeczne (GENCER)- przynależność do grupy, zawód. Niektóre różnice mają charakter nierówności społecznej, pokazują nam zróżnicowane miejsce w społeczeństwie ze względu na cechy np. niższe wykształcenie daje gorszą pozycję społeczną, istnieje też zróżnicowanie społeczeństwa- dotyczy to grupowych nierówności np. młodzież wiejska ma mniejsze szanse na dostanie się do uczelni wyższych.

49.Rodzaje norm społecznych.
Normy (sankcje): a) obyczaje i zwyczaje; b) moralność (tabu); c) prawo; d) religia; e)moda. Podział sankcji: a) nakazy- przypisane (charakter bezwzględny, mówią wprost co musimy) -preferencyjne (powinniśmy coś zrobić). b)zakazy -„dopuszczalne” -proskrypcyjne (charakter bezwzględny)

50.Wzory i wartości.
Wzory- zespół oczekiwanych zachowań, by wpoić system wartości. Służą do wpajania wartości, upowszechniania ich. Wartości- co dobre, pożądane, godne, warte szacunku, ludzie walczą za wartości Np. wartości ojczyzny najważniejsze. Stanowią podstawę naszych wyborów i działań.

51.Na czym polega „rozumienie” rzeczywistości społecznej.
a) rozumienie psychologiczne- wynikające z podobieństwa psychik, człowiek jest w stanie postawić się w miejsce innego człowieka spróbować go zrozumieć na zasadzie analogii. b) r. hermeneutyczne- (jest ważniejsze dla socjologii) od nauki: hermeneutyki, rozumienie tekstu aby zrozumieć tekst trzeba znać język dany by go odczytać. R.h. polega na odczytywaniu

52.Rola czynników biologicznych w zachowaniu człowieka.
Czynniki biologiczne: człowiek ma prostą postawę ciała, rozwinięty mózg, rozwija się, umie posługiwać się symbolami i abstrakcyjnością, jednocześnie jest najmniej zaradny, późno się usamodzielnia, w trakcie usamodzielniania się uczy się świata kulturowego i sam go tworzy.

53.Trauma kulturowa.
„wichrowatość społeczna” (trauma kulturowa) ludzie nie bardzo wiedzą co dobre a co złe, co wybrać, jaką decyzję podjąć, rozmycie norm społecznych., brak ufności.

54.Globalizacja i homogenizacja kulturowa.
Globalizacja Np. rozwój zagranicznych banków, rozwój sieci oplatającej cały świat i wszystkie sfery życia, Internet , anglojęzyczność. Dobrym przykładem globalizacji jest mcdonalizacja.

57.Cechy i rodzaje zachowań zbiorowych.
a) spontaniczność.; b) duża liczebność.; c) okazjonalność.; d) brak jednoznacznej identyfikacji.; e) rozmyte granice.; f)słabo rozwinięte normy społeczne. Rodzaje zbiorowości: a)tłumy b)plotka c)szały d)moda e)panika, histeria

58.Samospełniające się proroctwa.
Są jednym z rodzajów trudności aplikacyjnych. To procesy żywiołowe.

59.Rodzaje ruchów społecznych.
a)ruchy zorientowane na jednostkę: -ruchy alternatywne (by jednostka zmieniła swoje zachowanie Np. ruchy antyaborcyjne, wegetariańskie) -redemptywne („odkupieńcze”, mają na celu zmianę postaw, wewnętrzna radykalna przebudowa jednostki Np. sekty) b)ruchy zorientowane na społeczeństwo -zachowawcze (regresywne, opór społeczeństwa wobec zmiany, opór wobec dalszego kontynuowania procesów, celem ruchu jest powrót do utraconych wartości ruchy kastowe) -reformatorskie (akceptacja funkcjonowania społeczeństwa, ale proponują ograniczone zmiany w niektórych dziedzinach Np. ruch Obrony Praw Pacjenta) -rewolucyjne (są radykalne, zmierzają do całkowitej zmiany rzeczywistości Np. rewolucja francuska).

60.Ruchliwość horyzontalna i wertykalna.
Ruchliwość horyzontalna-pozioma, awans. Ruchliwość wertykalna- awans-degradacja, przenoszenie się z warstw. Obie ruchliwości tworzą ruchliwość międzypokoleniową i wewnątrzpokoleniową.

61. Ruchliwość absolutna i względna.???
Ruchliwość absolutna- dotyczy zjawisk dużych skali.

62.Determinanty ruchliwości społecznej
a)indywidualne: -przynależność klasowa rodziny -wykształcenie -zawód -przynależność etniczna -płeć -talent, wygląd, zdrowie, pracowitość b)strukturalne: -rozwój gospodarczy -zapotrzebowanie, rynek -czynniki historyczno-pokoleniowe -zmiany polityczne.

63.Stratyfikacja otwarta i zamknięta.
Każde społeczeństwo tworzy system uwarstwienia: a) sys. „zamknięty”- kasty (bramini- kapłani, kszatrijowie- rycerze, Wajsowie- rolnicy, siudrowie- służba); b) sys. otwarty- klasy (warstwy, przechodzenie między warstwami jest możliwe poprzez pracę i chęci.)

64.Wymień rodzaje tłumów: przypadkowy ,ekspresywny, konwencjonalny, destrukcyjny,
protestujący.

65.Podaj przykład zastosowania socjologii w badaniach związanych z turystyką:

ankieta, wywiad.

66.Jakie systemy normatywne składają się na kontrolę społeczną:

prawo, moralność, obyczaje, religia.

67.Jaka orientacja socjologii najbardziej Ci odpowiada i dlaczego:

PROSPEKTYWNA planowanie, projektowanie, przewidywanie i związane z tym aspiracje i nadzieje.

68.Dlaczego jednostka w tłumie zachowuje się w sposób szczególny:

tłum bezpośrednio wpływa na jednostkę, a jednostka również chce kształtować tłum.

69.Podaj przykład grupy wtórnej:

grupy zadaniowe, środowiska zawodowe, studencka grupa ćwiczeniowa, grupa pracownicza.

70.Na czym polega małżeństwo matrylokalne:

typ rodziny w której mąż jest włączony do lokalnej grupy żony w której ona żyje.

71.Podaj przeciwstawny termin terminów realizm socjologiczny:

nominalizm socjologiczny.

72.Wyobrażenie o tym, co inni o mnie mówią nazywa się jaźnią:

odzwierciedloną.

73.Wymień socjogenne elementy osobowości:

są to cechy nabyte kształtujące się w człowieku w trakcie jego życia: Kultowy ideał osobowości, role społeczne, jaźń subiektywna, jaźń odzwierciedlona.

74.Jakie znasz rodzaje kręgów społecznych:

cyganeria artystyczna, studenci, muzycy, filmowcy, sekty religijne.

75.Co to są derywacje:

werbalne, słowne uzasadnienia naszych zachowań, działań. Manifestacja rezyduów, uzewnętrznienie, sposób ujawniania się.

76.Na czym polega socjotechniczna funkcja socjologii:

Praktyczne zastosowanie socjologii, kieruje procesami społecznymi.

77.Wymień fazy rozwoju osobowości wg G.Meada:
-zabawa- spontaniczne działania w obecności innych
-gra-czyli działania przebiegające według uznanych reguł

- uogólnione wyobrażenie samych reguł właściwego postępowania.

78.Na czym polega samo realizujące się proroctwo:

Ludzie, biorąc na serio jakąś teorię i wynikające z niej przewidywania, nawet jeśli są fałszywe doprowadzają do tego, że teoria się sprawdza.

E. Durkheim wyróżnił świadomość jednostkową i  społeczną. Styczności społeczne
mogą być pośrednie lub prywatne.

79.Jakie znasz nauki pokrewne socjologii:

filozofia, psychologia.

80.Rozmowa prowadzona przy zastosowaniu pytań zawartych w kwestionariuszu to:

wywiad.
81.Styczności społeczne mogą być:

prywatne lub pośrednie.

82.Jakie znasz funkcje socjologii:

diagnostyczna, teoretyczna, apologetyczna, demaskatorska, socjotechniczna. M. Weber wyróżnił działania tradycjonalne, emocjonalne oraz w pełni racjonalne.

Socjologia jako nauka stanowiąca system twierdzeń o społecznej rzeczywistości pełni dwie podstawowe funkcje:

1.Teoretyczna - opisuje i wyjaśnia badany przez siebie przedmiot zainteresowań. Wyraża się ona także w orientacji metodologicznej, zaleca bowiem rozpatrywać procesy i zjawiska w aspekcie genetycznym, strukturalnym i funkcjonalnym, wskazuje na stosowanie metody i techniki badawcze.

2.Praktyczna - wyrażana podfunkcją diagnostyczną (dostarcza praktykom wiedzy o pewnym wycinku rzeczywistości społecznej), prognostyczną (dostarcza wiedzy o następstwach działań, ułatwia podejmowanie decyzji), socjotechniczną (badacz wykorzystuje wiedzę socjologiczną do formułowania zaleceń, reguł praktykom, politykom i menadżerom, profesjonalnie zajmującym się kształtowaniem postaw i zachowań ludzi).

83.Podaj przykład wyjaśniający syndrom „pasażera na gapę”:

czekanie aż inni zrealizują „dobra publiczne”.

84.Główne teorie tłumów, to teoria konwergencji, teoria wyłaniających się norm, teoria gry oraz zarażenia emocjonalnego.

85.Jak nazywa się język specyficzne dla Np. grupy zawodowej( Np. myśliwych):

dialekt, gwara.

86.Jakie rodzaje norm społecznych składają się na system kontroli społecznej:

-przypisane-co musimy robić

-preferencyjne- co powinniśmy robić.

87.Podaj przykład stratyfikacji społecznej:

różnica między ludźmi wiek, płeć; nierówności społeczne nauczyciel, robotnik.

88.Podstawowe teorie tłumów

to teoria zarażenia emocjonalnego, teoria konwergencji, teoria gry oraz  teoria wyłaniających się norm (konformizm rób to co tłum”).

89.Jakie znasz rodzaje sankcji społecznych:

Pozytywne i negatywne: prawne, etyczne, satyryczne, religijne.

90.Co oznacza skrót SES:

„Status Ekonomiczno Społeczny”- jest wynikiem wielopłaszczyznowej analizy.

91.Podaj przykład grupy pierwotnej:

Rodzina. Grupa pierwotna- pierwsze doświadczenie człowieka z daną grupą, charakteryzuje się względnie długotrwałą niewielką liczebnością. Więź oparta na bezpośrednich stosunkach o charakterze osobistym.

92.Wyjaśnij etymologię słowa „socjologia”:

Socjates- społeczeństwo Logos- nauka; Socjologia- nauka o społeczeństwie. Styczności społeczne mogą być trwałe i bezpośrednie. Co oznacza że człowiek jest istotą racjonalną: Każda czynność człowieka wyposażona jest w czynnik racjonalności w mniejszym bądź większym stopniu. Posługuje się intelektem, przekonywaniem, racjonalnością.

93.Podaj termin przeciwstawny do terminu „nominalizm socjologiczny”- realizm socjologiczny.
- grupy społeczne są swoistą całością.

94.Z czym kojarzy Ci się nazwisko Emila Durkheima:

Fakty społeczne, czyli to co istnieje poza indywidualnością, co wywiera na jednostkę wpływ. „Homo duplex”- człowiek rozdarty pomiędzy dzikością a obecnością.

95.Jakie znasz rodzaje znaków kultowych:

A.| naturalne- Np. zapach
B.| konwencjonalne ( symbole)- ustalane przez społeczeństwo, mają charakter umowny- zmaterializowanie Np. flaga, herb-język.

96.Podaj przykład socjolektu:

Socjolekty- odmiany języka, charakterystyczne dla określonych grup, społeczne odmiany języka. Przykład: grupy przestępcze, wojskowe ( gryps, slang).

97.Podaj przykład „faktu społecznego”(rozumieniu E. Durkheima):

chodzenie w garniturze bo taka jest moda. Wśród nakazów rozróżniamy normy preferencyjne i: przypisane.

98.Czym charakteryzuje się rodzina egalitarna:

mąż i żona mają równe/różne prawa.

99.Która z nauk uważana jest za starszą- socjologia czy filozofia:

filozofia.

Dlaczego mówi się że człowiek jest „płodnym werbalistą”: osoba która uzasadnia swoje
zachowanie.

100.Podaj twoje rozumienie socjologii:

nauka o społeczeństwie.

101.Która z teorii zachowań tłumu najbardziej cię przekonuje

Teoria gry- człowiek całe życie gra by osiągnąć cel, inne role gramy wobec
rodziców inne wobec kolegów.

102.W jakiej zbiorowości społecznej mamy do czynienia z zachowaniem na zasadzie „najmniejszego wspólnego mianownika):

tłum. Czym charakteryzuje się grupa społeczna: względnie trwała wewnętrzna organizacja składająca się co najmniej z dwóch osób powiązanych ze sobą więzią społeczną. Rodzina to grupa społeczna pierwotna.

103.Podaj przykład sankcji proskrypcyjnej:

kara 12 lat więzienia za zabójstwo.

104.Wymień części składowe według Froyda

- Id, Ego, Superego.

105.Jakie systemy normatywne składają się na kontrolę społeczną:

prawo, religia, moralność, obyczajowość.

106.Co to rezydua:

to potrzeby, instynkty, skłonności psychiczne które posiada każdy człowiek.

107.Co oprócz języka odgrywa istotna rolę w komunikowaniu się:

mimika, gesty, ton głosu.

108.Wymień 4 rodzaje jaźni „ja”: 1. odzwierciedlone- to co ludzie o mnie myślą; 2. fasadowe- wizerunek jaki ja sobie tworze; 3. globalne- ogół cech; 4. zobiektywizowane-cechy, które uosabiam z kimś, które kopiujemy od innych;

109.Jakie działy socjologii wyodrębnił A. Conte;

teoretyczny, praktyczny.

110.Od jakich czynników zależy pełnienie roli społecznej:

kryteria i nagrody z nią związane, miejsce gdzie jest pełniona, hierarchia.

111.Wymień 3 funkcje pełnione przez rodzinę:

socjalizacja; umiejscowienie społeczne, intymność i partnerstwo, kręgi życia seksualnego.

112.Podaj przykład grupy inkluzyjnej:

grupa przyjaciół, krąg artystów.

113.Wymień socjogenne elementy osobowości:

role społeczne; „ja” jaźnia;

114.Przykład zastosowania socjologii w badaniach związanych z turystyką:

ankieta, wywiad.

115.Działy socjologii:

metodologia, metasocjologia, socjotechnika, historia socjologii.

116.Jakie znasz narzędzia nauki.

Narzędzia nauki: teoria - to poważny zbiór pojęć i twierdzeń dostarczający wyjaśnienia zjawisk i procesów w pewnym obszarze rzeczywistości. Wartość każdej teorii mierzy się, przede wszystkim, stopniem jej zgodności z faktami, inaczej: jej zdolnością do wyjaśniania faktów, które z jej twierdzeń wynikają. Im więcej faktów jest zgodnych z twierdzeniami teorii i im bardziej są one różnorodne, tym wyższy jest stopień jej uzasadnienia. Teoria, która jest akceptowana mimo jej niezgodności z faktami, nie jest z pewnością teorią naukową.

117. Wymień teorie mikropoziomowe i scharakteryzuj jedną z nich.

- teorie konfliktu - konflikt jest wewnętrzną cechą społeczeństwa.

- symboliczny interakcjonizm - interakcja czyli kontakt dwóch osób. Ludzie porozumiewają się poprzez gesty, symbole. Opiera się na tożsamości,

- etnometodologia - badanie przebiegu zjawisk społecznych,

- wymiany - na podstawie korzyści i strat między ludźmi.

118.Wymień etapy procesu badawczego:

- przygotowanie teoretyczne,

- plan badań i wybór narzędzi (obserwacja),

- realizacja badań (zbieranie materiałów(wywiad, ankieta)),

- opracowanie materiałów (testy i skale, analiza dokumentów),

- wnioski teoretyczne.

119. Co to jest indeks.

Indeks - zmienna jednowymiarowa mogąca przybierać wartości odpowiadające wyższym klasą możliwej kombinacji artykułów wielowymiarowych przestrzeni własności

120. Na czym polega metoda doboru próby.

Metoda doboru próby - jest to odbieranie przy zachowaniu określonych zasad ograniczonej liczby jednostek które pozwolą uzyskać informacje o całej zbiorowości.

121. Co to jest obserwacja.

Obserwacja - jest spostrzeganiem celowym, ukierunkowanym i zamierzonym oraz systematycznie prowadzonym. W rezultacie jest to metod bardzo żmudna, czaso - i pracochłonna. Jej zaletą jest to, że jeśli jest bezpośrednia, uczestnicząca, to ułatwia bardziej wnikliwie poznanie i rozumienie zachowań ludzkich. Wadą obserwacji jest dążenie obserwatora do notowania zjawisk wyjątkowych, mylne interpretowanie zaobserwowanych faktów, brak ścisłości spostrzeżeń, a także zawodność pamięci obserwatora.

122. rodzaje obserwacji

Rodzaje obserwacji:

- uczestnicząca - w której badacz bierze udział w funkcjonowaniu tego zjawiska, która dzieli się na jawną lub ukrytą,

- nie uczestnicząca - badacz obserwuje z boku nie jest człowiekiem tej zbiorowości

123. Co to jest wywiad socjologiczny.

Wywiad socjologiczny - jest metodą polegająca na przeprowadzeniu rozmowy z wybranym respondentem, w której toku próbuje się uzyskać jego odpowiedź na pewien zestaw pytań. Wywiad jest jedną z najbardziej elastycznych i wnikliwych metod badawczych, pozwalający szybko sięgnąć w przeszłość i odtworzyć subiektywną stronę życia ludzkiego.

124. Scharakteryzuj podstawowe konfiguracje socjometryczne.

Pomiar socjometryczny - jest metodą pozwalającą na stosunkowo szybkie poznanie wzajemnych oddziaływań zachodzących między poszczególnymi członkami w małych grupach społecznych. Technika ta jest przydatna szczególnie w polityce krajowej, jeśli chcemy kształtować zespoły, w których szczególną rolę odgrywają podstawy współpracy i współdziałania. Pomiar socjometryczny pozwala określić zachowania i upodobania członków grupy, zdolność grupy do realizacji powierzonych zadań, strukturę społeczną grupy i zmiany ilościowe w niej zachodzące oraz rysujące się w grupie podziały.

125.Wymień metody opracowywania danych.

Metody opracowania danych:

- analiza tabelaryczna - w postaci tabeli

- analiza kontekstualna - polega na badaniu cech jednostek wynikających z przynależności do danej grupy społecznej,

- analiza grup skontrastowanych - obliczanie zależności między wieloma zmiennymi,

- analiza regresji - polega na tym aby przedstawić dane na osi rzędnych lub odciętych.

- analiza czynnikowa - ustala do ilu niezależnych wymiarów można zredukować ilość zmiennych do danych pomiarów.

126.Hipoteza

jest to przypuszczenie wysunięte prowizorycznie dla określenia czegoś co wymaga sprawdzenia lub wyjaśnienia.

127.Wskaźnik

zmienna mierzalna dostępna empirycznie (np. stopnie C, Farenheita, itp.

128.Zmienna

jest to krótka charakterystyczna, która przyjmuje różne wartości w różnych warunkach.

129. Korelacja.

związek między zmiennymi polegający na ich wzajemnych zmianach.

* pozytywne - wskaźniki zmiennych rosną (im wyższa klasa społeczna tym dłuższy proces edukacji),

* negatywne - jest gdy jedna zmienna rośnie a druga spada i odwrotnie.

* pozorna - gdy wpływ na 2 zmienną jest przypadkowy.

130. Scharakteryzuj na wybranym przykładzie system kostkowy.

System kostkowy - system ten powstał już w starożytności. Jest to zamknięty system stratyfikacyjny w którym pozycja zależy od rodziny w której urodziła się dana jednostka.

131.Scharakteryzuj na wybranym przykładzie system klasowy.

System klasowy - jest to otwarta forma stratyfikacji w której zmieniać. Jednostkowa pozycja w klasie zależy od statusu przez zawarcie małżeństwa bądź wykonywania jakiegoś zawodu. Czynniki określające klasę: majątek, władza, prestiż społeczny.

132.Opisz jedną ze znanych ci teorii stratyfikacji.

SPOŁECZNA (uwarstwienie społeczne),

1) układ warstw i klas społ. w danym społeczeństwie;

2) hierarchiczna struktura społeczeństwa wynikająca z faktu, że pod względem pozycji społ. jedne grupy są traktowane jako wyższe, a inne jako niższe.

133.Grupa społeczna

jest wszelki zbiór ludzi, obejmujący co najmniej trzy osoby i wykazujący w swoim współżyciu, postępowaniu i zachowaniu jakąś organizację społeczną. Organizacja społeczna grupy ujawnia się w: a) zróżnicowaniu działań ludzkich według kategorii członkostwa, b) wzajemnemu dopełnianiu się tych zróżnicowanych działań, c) powtarzalności działań, d) względnej niezależności tych zróżnicowanych i uzupełniających się działań od wypełnienia ich w czasie przez tych właśnie, a nie innych członków, e) kontroli działań i zabezpieczeniu ich sankcjami pozytywnymi (nagrodami) i negatywnymi (karami).

134. instytucja społeczna

Instytucja społeczna - I stosunkowo trwałe zakłady strukturalne i kulturowe zaspokajające wyodrębnione potrzeby całej zbiorowości w sposób uregulowany i podlegający kontroli społecznej. II Wyodrębniony typ działalności zaspokajające potrzeby jednostek. Charakteryzująca się wyraźnym i specyficznym porządkiem mając za zadanie podporządkowanie ludzi w szczególnym sposobie

135 Co to są instytucje totalne.

Instytucja totalna - to instytucje powołane do opieki nad osobami niedołężnymi, nieszkodliwymi np. dom pomocy społecznej, schroniska dla bezdomnych i dom dziecka.

136. Podaj typologię instytucji totalnych.

*zakłady opieki nad osobami niedołężnymi, niezdolnymi do samodzielnego troszczenia się o siebie mogącymi być szkodliwymi dla społeczeństwa ale nie z własnej winy np. szpitale,

*zakłady chroniące społeczeństwo przed szkodzeniem mu w sposób z własnej woli (obozy, więzienia, poprawczaki),

*instytucje powołane do realizacji zadań technicznych (koszary wojskowe, internaty szkolne),

*instytucje dla osób dobrowolnie znajdujących się czynnego życia w społeczeństwie (klasztory, opactwa).

137.Definicja organizacji społecznej

Jest to grupa celowa powołana na organizację określonych zadań zmieniających do tego celu w sposób zapewniający optymalne wykorzystanie środków i ludzi.

*organizacja w sensie rzeczowym - całość składająca się z rzeczy oraz ludzi wyposażonych w narzędzia.

*organizacja w sensie czynnościowym - działania tworzące organizację w sensie rzeczowym.

*organizacja w sensie atrybutowym - cecha rzeczy złożonej albo czynnościowej.

138. Jaka jest różnica między socjalizacją a resocjalizacją.

Socjalizacja trwa przez całe życie, człowiek ciągle poszerza swoją wiedzę, resocjalizacja jest dobrowolna (istnieje gdy zaistnieje narażenie na inną religię lub przymusową (związana z pobytem karnym i poprawczakiem).

139.Co to jest interakcja społeczna.

jest to wzajemne oddziaływanie ludzi na siebie.

140. Scharakteryzuj interakcję społeczną

Każde społeczeństwo tworzy własną wersję świata i jego prawdę, proces ten nazywamy społecznym tworzeniem rzeczywistości i przebiega on w 3 etapach:

- ludzie tworzą kulturę materialną i niematerialną,

- wytwory kultury sklepiają się z rzeczywistością,

- ludzie przyswajają nową rzeczywistość.

141. Co to jest sieć stosunków społecznych.

Zbiór związków społecznych drugiej osoby można nazywać siecią jej stosunków społecznych.

Cechy:

- gęstość - jest to % stosunek związków, które rzeczywiście powstały do wszystkich możliwych związków danej sieci,

- dostępność - liczba związków 2 dowolnymi jednostkami dostępnym do sieci,

- zasięg - liczba bezpośrednich kontaktów każdej jednostki w konkretnej sieci.

142.Jakie znasz biologiczne lub psychologiczne wyjaśnienia istnienia dewiacji.

Kiedyś twierdzono, że więźniowie mają odrębne cechy fizyczne, uważano, że przestępcy są biologicznie niedorozwinięci. Stwierdzenie to nie było trafne. Następnie uważano, że typ ciała ma związek z przestępczością. Sądzono, że maja on specyficzny wygląd: muskularny i atletyczny. Najnowsi badacze twierdzą, że czynniki biologiczne mają minimalne znaczenie dla zachowań przestępczości, natomiast główną rolę odgrywa środowisko społeczne.

143. podstawowe elementy wymiaru sprawiedliwości.

Elementy wymiaru sprawiedliwości: policja, sądy, prokuratura, komornicy. Działalność państwa realizowana przez niezawisłe sądy rozstrzygające w formie procesowej konflikty prawne w celu ochrony zasad praworządności; w Polsce wymiar sprawiedliwości. sprawują: Sąd Najwyższy, sądy apelacyjne, okręgowe, rejonowe i szczególne; niezawisłość organów wymiaru sprawiedliwości jest jedną z głównych konstytucyjnych cech odróżniających je od innych organów orzekających państwowych i społecznych.

144. Co to jest stygmat.

Stygmatem nazywamy zaakceptowanie przez osobę popełniającą wykroczenie tożsamości dewiatą.

145. Podaj jedno ze znanych ci ujęć klasy społecznej.

Metoda samookreślenia- klasa społeczna traktowana jest jako kategorie społeczne, w której jednostki umieszczają same siebie a nie innych. Metoda ta jest przydatna w badaniu zachowań politycznych. To za kogo uważają się ludzie ma wpływ na to jak głosują.

146. Rodzaje rodzin:

1)Podział ze względu na liczebność grup małżeńskich:

- poligamiczne - 1 mężczyzna + wiele kobiet

- poliandryczne - 1 kobieta + wiele mężczyzn

- monogamiczne - 1 mężczyzna + 1 kobieta

2) Podział ze względu na hierarchię prestiżu i władzy w rodzinie:

- patriarchalne - to taka rodzina w której wyraźnie zaznaczają się uprawnienia ojca, dziadka, czy najstarszego w rodzinie do władania rodziną lub rodem,

- matriarchalne - w rodzinie tej matka jest traktowana na równi z ojcem we władzy politycznej z głosem decydującym, pokrewieństwo liczy się po linii matki,

- egalitarne - mąż i żona mają tu równe prawa,

3)Podział ze względu na sposób dziedziczenia pozycji społecznej:

- patrylinearna - jest wtedy gdy dzieci dziedziczą po ojcu przynależność, pozycję społeczną oraz mienie,

- matrylinearna - dziedziczenie tych wartości następuje po matce,

4) Z punktu widzenia wielkości rodzin:

- małe - 2 pokolenia,

- duże - 3 pokolenia.

5) Na tzw. dopełnienie socjologiczne:

- pełne - rodzina +dzieci,

- niepełne - składa się z samych rodziców albo też jeden z rodziców i dziecko.

147. Wymień typy związków małżeńskich.

- monogamia - to małżeństwo 1 mężczyzny z 1 kobietą,

- monogamia sesyjna - częste rozwody i śluby,

- poliandria - typ rodziny że kobieta posiada więcej mężów

- poligamia - 1 mężczyzna posiada więcej niż 1 żonę.

148. Scharakteryzuj wybrany model związków rodzinnych.

- konkubinat - para nie jest związana związkiem małżeńskim a prowadzi wspólne gospodarstwo domowe,

- rodzina z jednym z rodziców - samotne matki,

- samotność - gospodarstwo domowe prowadzone samotnie,

- związki homoseksualne,

- małżeństwa bezdzietne - ok. 5% nie chce mieć dzieci.

149. Scharakteryzuj zmiany w polskim systemie oświaty.

Polski system oświaty:

- podstawowe 1-6 klasy,

- gimnazjalne,

- ponadgimnazjalne lub 3 letnia szkoła zawodowa, licea 3 letnie,

- szkoły wyższe.

150.Religia

Religia - zespół wierzeń w siły nadprzyrodzone oraz związanych z nimi obrzędów (praktyk) zasad moralnych i form organizacji społecznej instytucji religijnych. Może doprowadzić do kontaktów społecznych.

151. Jakie istnieją formy religii.

- kościół - stabilna i dobrze zorganizowana i zintegrowana instytucja, która że jest jedną uprawnioną drogą do prawdy religijnej,

- sekta - niewielka grupa religijna odrzucająca normy wartości kultury dominującej. Często powstaje w skutek odrzucenia od kościoła. Przywództwo opiera się na charyzmie,

- wyznanie - organizacja podobna do kościoła który jest dobrze zintegrowanym ze społeczeństwem ale nie przypisuje sobie wyłącznego prawa do praw religijnych,

- kult- forma organizacji religijnej przejawiająca konfliktem stosunek do społeczeństwa w którym funkcjonuje społeczność, jest uważana przez kult za zdemoralizowanie. Tylko wstąpienie do kultu może wyzwolić człowieka.

152. Funkcje religii.

- spójność społeczeństwa ( religia splata społeczeństwo, zapewniając wspólny system wartości),

- nadaje sens życiu (daje odpowiedzi na fundamentalne pytania o ludzką egzystencję i sens w życiu)

- kontrola społeczna (normy społeczne często opierają się na przekonaniach religijnych)

- wsparcie psychiczne ( religia zapewnia wielu ludziom wsparcie emocjonalne i psychiczne, dzięki temu wielu ludziom wsparcie emocjonalne i psychiczne, dzięki temu mogą przetrwać w niepewnej i złożonej rzeczywistości) np. wspiera przy śmierci bliskiej osoby.

153. Scharakteryzuj jedną z głównych religii świata.

Religie świata:

- chrześcijaństwo - najbardziej upowszechniona religia ponad 20% ludności ziemi. Same chrześcijaństwo wywodzi się z judaizmu. Zapisem jest biblia. Rodzaje: rzymsko-katolicka, prawosławie, protestanci.

154. Władza - to zdolność osiągania celu wbrew oporowi innych. Może opierać się na sile fizycznej lub ekonomicznej.

155. Rodzaje władzy i panowania.

Rodzaje władzy:

- władza prawomocna - jest król, prezydent i tak dalej (1 władca),

- władza nieprawomocna - opiera się na wykorzystaniu siły.

Rodzaje panowania:

- tradycjonalne - oparte na zwyczajach kulturalnych,

- racjonalne - legalne - opiera się na prawie,

- charyzmatyczne - ma źródło w osobistych cechach przywódczych.

156.Definicja państwa

Państwo - naturalną tendencją każdej społeczności narodowej jest chęć i dążenia do posiadania własnego państwa. Państwo musi istnieć jako oś koordynująca narodowe poczynania zbiorowości. Chroni tę zbiorowość przed zagrożeniami zewnętrznymi, pozwala jej prowadzić aktywną politykę wobec innych narodów oraz pełni wiele innych funkcji wewnętrznych (ekonomicznych, kulturalnych, socjalnych, opiekuńczo-wychowawczych, oświatowych).

157. Wymień typy ustrojów i scharakteryzuj jeden z nich.

Rodzaje ustrojów powszechnych:

- monarchia:

*absolutna (nieograniczona władza monarchii),

*konstytucyjna (ograniczona władza monarchii)

- autorytalizm - ustrój w którym społeczeństwo ma wielki udział w życiu politycznym,

*dyktatura - władze sprawuje 1 osoba,

*Junta ( czyta się hunta) władza wojskowa,

- totalitaryzm - nie uznaje sprzeciwu,

- demokracja - ustrój w którym władza państwa jest wybierana przez wyborców:

*bezpośrednia - wszyscy biorą udział w podejmowaniu decyzji,

*przedstawicielska - jednego przedstawiciela ludzie wybierają.

158.Wymień typy ustrojów i scharakteryzuj jeden z nich.

Rodzaje ustrojów powszechnych:

- monarchia:

*absolutna (nieograniczona władza monarchii),

*konstytucyjna (ograniczona władza monarchii)

- autorytalizm - ustrój w którym społeczeństwo ma wielki udział w życiu politycznym,

*dyktatura - władze sprawuje 1 osoba,

*Junta ( czyta się hunta) władza wojskowa,

- totalitaryzm - nie uznaje sprzeciwu,

- demokracja - ustrój w którym władza państwa jest wybierana przez wyborców:

*bezpośrednia - wszyscy biorą udział w podejmowaniu decyzji,

*przedstawicielska - jednego przedstawiciela ludzie wybierają

159. Partia polityczna

organizacja wyznająca podobną filozofię tematyczną. Ludzie mają podobne poglądy.

160. funkcje partii politycznej.

- zapewnienie pluralizmu politycznego,

- wzmożona aktywność polityczna,

- selekcja kandydatów na stanowiska polityczne,

- tworzenie koalicji,

- stabilizacja ustroju politycznego.

161. Ustrój gospodarczy

jest to zinstytucjowana struktura społeczna której rolą jest zdobywanie dystcjacji.

162. Co to jest rynek pracy i jakie są jego elementy.

Rynek pracy - tworzą kobiety i mężczyźni. Rynek pracy można określić ze względu na rodzaj i liczbę świadczeń zapewnianych pracownikom, a nie tylko ze względu na typ wykonywanej pracy. Wyróżniamy: podstawowe rynki pracy, wtórne rynki pracy, samo zatrudnienie, bezrobocie.

163. Gospodarka rynkowa państwo nie ingeruje w procesy ekonomiczne.

164. Gospodarka centralnie sterowana - państwo ma pełne prawo do ingerencji w procesy ekonomiczne.

165. Co odróżnia naukę od techniki.

Wiedza naukowa prowadzi do postępu w technice, która jest źródłem zmian społecznych. Nauka to systematyczne gromadzenie wiarygodnej wiedzy o świecie fizycznym i społecznym przez obserwację empiryczną (tzn. korzystającą z ludzkich zmysłów). A technika zajmuje się problemami praktycznymi, często jednak rozwiązując 1 stwarza następne technika nie jest doskonała.

166. Czym zajmuje się epidemiologia.

Dział medycyny, nauka zajmująca się badaniem czynników i warunków związanych z powstawaniem i szerzeniem się epidemii oraz środkami zapobiegającymi i zwalczającymi je.

167. Na czy polega medykalizacja społeczeństwa.

-na rozciągnięciu medycyny na niemedyczne dziedziny życia społecznego. (wzrost znaczenia zawodu lekarza).

168. Czym zajmuje się demografia.

Demografia - jest to nauka o tendencjach w obrębie populacji, nauka o ludności zajmująca się jakościowym i ilościowym badaniem (na podstawie danych statystycznych) stanów, struktur, ruchów i rozwoju ludności w określonych warunkach historycznych.

169. Urbanizacja - jest procesem społecznym i kulturowym wyrażającym się w szybkim wzroście liczby i rozwoju ośrodków miejskich na skutek koncentracji przemysłu i handlu. Powoduje ona napływ ludności wiejskiej do miast, powiększenie się obszarów miejskich w całości zaludnienia. Wiąże się z upowszechnieniem miejskich wartości kulturowych i miejskiego stylu życia.

170. Wymień podstawowe problemy miast.

- przestępczość i narkomania,

- problemy finansowe,

- ucieczka na przedmieścia

- tłoki na ulicach, korki,

- transport,

- komunikacje,

- wyprowadzenie firm z miast,

- problemy ekologiczne.

171. Podaj podstawowe cechy zachowań zbiorowych.

Zachowanie zbiorowe - to spontaniczne i krótkotrwałe zjawisko społeczne dużej liczby ludzi znajdującej się w niejasnej sytuacji.

Cechy:

- krótkotrwałe działanie,

- niepewna identyfikacja i granice,

- słabo wytworzone normy społeczne.

172. definicja ruchu społecznego.

Ruch społeczny - to zgromadzenie jednostek które zorganizowały się w celu poparci lub przeciwstawienia się określonym zmianom kulturowym bądź społecznym.

173. Teorie ruchu społecznego:

- upośledzenie ruchu społecznego powstaje wtedy gdy duża ilość jednostek pozbawia się tego co niedogodne,

- społeczeństwo masowo zakłada że ruch społeczny powstaje w wyniku społecznej izolacji i poczuciu bezsilności drugiej liczby osób.

174. Zmiana społeczna - to istotna zmienna wzorów kultury i struktury społecznej które znajdują odbicie w zachowaniu.

Teorie zmiany społecznej:

- funkcjonalizm - zmiany zachodzą kiedy równowaga zachowania,

- konfliktu - zakłada że zmienna jest skutkiem potrzeby pogodzenia sprzeczności i działania. Rozwiązaniem nie jest kompromis tylko znalezienie czegoś nowego.

175. Podaj przyczyny uzależnienia ekonomicznego krajów trzeciego świata.

Gospodarka światowa zmusiła kraje „trzeciego świata” do ograniczenia ich różnorodnej i samowystarczalnej gospodarki, do jednej dziedziny, która jest uzależniona od transportu. Większość tych krajów znalazło się w zadłużeniu. Rozwój międzynarodowy korporacji, które mają sieć w centrum państwa, a prowadzą działalność w krajach „trzeciego świata”.

---