ANALIZA RYNKU KOMPUTERÓW OSOBISTYCH

Praca zaliczeniowa

1. Bieżąca Ocena Równowagi Rynkowej

Na samym początku naszej pracy pragniemy zaznaczyć, iż dane znajdujące się w poniższej pracy są jedynie danymi szacunkowymi i mogą odbiegać od danych rzeczywistych. Wynika to między innymi z faktu, iż nikt (nawet GUS) nie prowadzi całościowej ewidencji ilościowej sprzedaży zestawów komputerowych z racji bardzo dużego rozdrobnienia rynku. (Np. istnieją również jednoosobowe firmy składające komputery. Więc nie może być mowy, aby GUS bądź jakakolwiek inna instytucja była w stanie zebrać tak rozproszoną ilość danych).

Zestawem komputerowym nazywamy: Jednostkę centralną, monitor, myszkę, klawiaturę.

Marketing staje się w coraz większym stopniu filozofią przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych oraz podstawą ich efektywnego działania. Jest ważnym przedmiotem nauczania na kursach biznesu oraz w wyższych szkołach zarządzania i marketingu. Praktyczne wykorzystywanie marketingu jest jeszcze ograniczone przez niepełną znajomość zasad, reguł i metod składających się na nowoczesną wiedzę i praktykę przedsiębiorczego działania. Wiele utrudnień wynika z nieznajomości, bądź niezrozumienia, nowych pojęć i terminów, wypracowanych i stosowanych w dziedzinie marketingowego myślenia i działania.

Aby prawidłowo ocenić (przeanalizować) rynek komputerowy i bieżącą równowagę rynkową należy wyjść od zdefiniowania pojęć analizy marketingowej oraz analizy rynku jak i równowagi rynkowej.

Analiza Marketingowa jest prowadzona dla osiągnięcia dwóch równocześnie występujących celów. Jednym z nich jest badanie wewnętrznych możliwości oraz zewnętrznych uwarunkowań, pozwalających na rozszerzenie zakresu i zwiększenie siły oddziaływania działań marketingowych dla podniesienia atrakcyjności wytwarzanych i sprzedawanych produktów, udoskonalenia ich dystrybucji i promocji. Drugim celem jest stale dokonywana ocena efektów stosowanych działań marketingowych, łącznie z oceną pracy menedżera i działu marketingu.

Analiza rynku stanowi podstawę działalności i zamierzeń każdego przedsiębiorstwa. Ma na celu zbadanie i ustalenie możliwości i uwarunkowań, z jakimi musi się liczyć przedsiębiorstwo w swych działaniach produkcyjnych, usługowych i handlowych uzależnionych od nabywców, dostawców i konkurentów. Analiza rynku polega na badaniu cech i właściwości wydzielonych rynków, rynków częściowych lub ich segmentów. Obejmuje ocenę i relacje między łącznym popytem badanego rynku a własną ofertą podaży produktów i usług przedsiębiorstwa oraz jego konkurentów. Głównym przedmiotem analizy jakościowej rynku jest: określenie rodzaju i potrzeb nabywców, segmentów, na których występują, kanałów rynku i ich uczestników, rozpoznanie konkurentów oraz zakres stosowania i skuteczność instrumentów marketingowych. Analiza ilościowa rynku obejmuje jego potencjalną wielkość, wzrost ubiegły i przewidywany, własny udział w rynku, wielkość udziału ważniejszych konkurentów, poziom i przewidywane zmiany cen, innowacje produktów.

Równowaga rynkowa - zachodzi (zostaje zachowana), gdy popyt równy jest podaży.

Odnośnie popytu można powiedzieć, że ostatnimi laty (od początku 1995) następuje ciągły dynamiczny wzrost zapotrzebowania na komputery osobiste.

Rys. 1 Ilość sprzedawanych komputerów osobistych w tys. sztuk. w Polsce

Źródło : www.onet.pl/wiem/roczniki

Podaż jest dość spora z racji specyfiki produkcji komputerów. Tzn. każdą część równie dobrze produkuje odrębny producent. Głównie na tym polega fenomen komputerów osobistych typu PC. Głównie monopol i produkcja części składowych oraz montaż komputerów przez jedną firmę były przyczyną upadku np. firmy Amiga. Podaż w Polsce jest duża również z innego powodu, to jest mała ilość komputerów przypadających na 100 osób np. w porównaniu do USA.

Dość ciekawym zjawiskiem jest wg. nas fakt „niemożności” nasycenia rynku komputerowego. Wynika to głównie z tego, że z roku na rok komputery będą odgrywały coraz większą rolę w naszym życiu i jest to nieuniknione. Jednak z tego nie wynika fakt „niemożności” nasycenia rynku. Chodzi tu głównie o to, iż komputery ewoluują z miesiąca na miesiąc i z roku na rok. Najlepszym przykładem może być tu fakt, że jeszcze w roku 1995 prawie wszyscy użytkownicy komputerów osobistych używali np. systemów operacyjnych DOS oraz procesorów 386 lub, (co bogatsi) 486 DX i dysków twardych o pojemnościach np. 210 MB, (co na ten czas wydawało się ogromnie dużą pojemnością). Co obecnie można zrobić z takim komputerem??? Wszyscy wiemy... wystawa osobliwości. Obecnie prawie wszyscy używają systemów Windows przystosowanych do współpracy z Internetem oraz procesorów ok. 500 MHZ i dysków twardych powyżej 10GB, a czas, który upłynął od 1995 wynosi zaledwie 6 lat.

Jeżeli chodzi o scharakteryzowanie i określenie grupy nabywców są to głównie osoby aktywne zawodowo, oraz studenci i uczniowie. Czasy bardzo dużego popytu wśród firm na komputery minęły. Komputeryzacja nastąpiła począwszy od głównych instytucji państwa kończąc nawet na przeciębiorstwach takich jak PKS czy zakłady pogrzebowe.

Rodzaje potrzeb nabywców są w zasadzie podobne. Gdyż obecnie mało, kto kupuje komputery do rozrywki. Głównym celem zazwyczaj jest inny powód: nauka, praca. Poza tym biorąc pod uwagę występowanie na rynku urządzeń typu konsola do gier przewyższających w tym zakresie komputery to nie ma się chyba, czemu dziwić. Jednak komputer jest narzędziem uniwersalnym mogącym zaspokoić wiele potrzeb nabywców. Począwszy od wykonywania trudnych obliczeń, poprzez naukę (np. Internet) do esencji rozrywki (filmy DVD, gry video).

Przechodząc do ujęcia wartościowego znowu napotykamy na brak dokładnych i precyzyjnych danych. Dane wartościowe możne pozyskać jedynie od urzędu skarbowego, ale do urzędu skarbowego wliczana jest całość wartości sprzedaży danego dystrybutora. Chodzi tu głównie o to, iż wliczane jest tu np. oprogramowanie, pojedyncze części, urządzenia peryferyjne, co nie stanowi tematu naszej pracy.

Możemy tu jedynie podać średnią cenę zestawu komputerowego dobrej klasy i na tej podstawie w przybliżeniu opierając się na przypuszczalnej liczbie sprzedanych zestawów podać sprzedaż (podaż) w ujęciu wartościowym.

Jeżeli w roku 2000 sprzedano 91,4 tys. komputerów o średniej cenie 2850 zł to w ujęciu wartościowym wynosi to 26 mln. zł.

Pod względem asortymentu, mimo iż w podzespołach komputerowych jest on bardzo szeroki to jednak, jeżeli mówimy o zestawach komputerowych to poprzestaniemy na opinii o jego wąskości, ponieważ asortyment w zestawach komputerowych stanowi np. Komputer stacjonarny, Komputer przenośny i nie można bardziej szczegółowo rozróżnić szerokości asortymentu. Jeżeli natomiast zaczęlibyśmy rozpatrywać to pod względem parametrów technicznych poszczególnych zestawów to nie wyszlibyśmy z tego do końca pracy, która w tym wypadku powinna mieć z 90 stron!

II. PRAWIDŁOWOŚĆ PROCESÓW RYNKOWYCH I WARUNKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA BIEŻĄCY STAN RYNKU

Ciężko jest oceniać prawidłowość procesów rynkowych, bowiem jest z nią różnie. Wiadomo każdy rynek ma własną specyfikę, ale rynek komputerowy wiedzie tu bez wątpienia prym. Przez prawidłowość procesów rynkowych można rozumieć, że gdy np. cena Ram wzrośnie to popyt na niego powinien spaść. Jednak specyfika rynku komputerowego jest naprawdę ogromna. Największą ilość zestawów sprzedaje się, gdy cenny na poszczególne podzespoły są najwyższe. Apogeum osiągają one w okresie świąt Bożego Narodzenia oraz Mikołaja. Falowanie cen zestawów komputerowych przedstawia rysunek 2.

Rysunek 2. Falowanie średniej ceny zestawu komputerowego w okresie jednego roku (2001)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie cenników jednej z firm komputerowych.

Jak widać z powyższego wykresu ceny zestawów komputerowych rosną również w okresie pierwszej komunii świętej, a największy spadek ich cen odnotowujemy w okresie wakacji gdzie zainteresowanie komputerami jest niewielkie. Z powyższego wykresu można zaobserwować, że identyczny zestaw komputerowy osiąga rozpiętość nawet do 550 zł.

W danym temacie i powyższej analizie i jej wnioskach można dojść do wniosku, że w przeciwieństwie np. do rynku samochodowego rynek komputerowy napędza mechanizm rynkowy. Mechanizm rynkowy jest weryfikatorem trafności produkcji i ofert sprzedaży i działa za pomocą formy "głosowania pieniędzmi" przez nabywców, którzy kupując wyrażają swoją aprobatę dla produktów, bądź też, nie kupując - nie potwierdzają cech i wartości produktów do zaspokajania swych potrzeb. Mechanizm rynku pobudza aktywność, zaradność, odpowiedzialność i przedsiębiorczość oraz dążenie do odnoszenia sukcesów na rynku i jednocześnie wywołuje dynamizm gospodarki wymuszając oszczędne i efektywne wykorzystywanie zasobów. Mechanizm rynku funkcjonuje przez osoby, przedsiębiorstwa oraz instytucje będące uczestnikami rynku, wzajemnie konkurujące o pozyskiwanie nabywców w warunkach działania niewidzialnej ręki rynku oraz prawa podaży i popytu.

Ujęte w nauce ekonomii i znajdujące praktyczne potwierdzenie prawo podaży i popytu wyraża zależności podaży i popytu od ceny oraz zależność ceny i odwrotnie. Pierwsza zależność oznacza, że przy wzroście ceny produktu popyt na niego maleje, a podaż rośnie, natomiast przy spadku ceny produktu zmniejsza się podaż, a popyt rośnie. Druga zależność określa, że wzrost podaży, przy niezmienionym popycie, powoduje spadek ceny, a zmniejszenie podaży wywołuje wzrost ceny i w rezultacie spadek popytu. Prawo podaży i popytu przejawia się w pełni na rynku dojrzałym.

Jednak rynku komputerowego nie można zaliczyć w poczet rynku dojrzałego. Mimo tego,iż rynek dojrzały charakteryzuje stała przewaga podaży nad popytem, we właściwej strukturze wytwarzania i konsumpcji, szeroki zakres i zasięg innowacji rynkowych, zrównoważony wzrost gospodarczy oparty na przewadze udziału prywatnych przedsiębiorstw, stabilny i wymienialny pieniądz, prawo, korzystne dla przedsiębiorczości i skutecznie egzekwowane, ograniczona bezpośrednia ingerencja państwa w procesy gospodarcze skupiającego swą politykę na wspieraniu przedsiębiorczości i przedsiębiorców.

Jak widać część wymienionych zależności ma odniesienia do rynku komputerowego jednak głównym argumentem przeciw dojrzałości i elastyczności rynku jest fakt o wzroście sprzedaży komputerów w okresach ich zwyżek cenowych.

Dzieje się tak jak łatwo zaobserwować z rysunku, 2 że zestawy komputerowe są na ogół najdroższe w momentach zbliżających się świąt bądź innych wydarzeń (typu komunia) i w tym właśnie okresie popyt na nie jest najwyższy. Stąd łatwy do wysnucia wniosek o nie elastyczności rynku komputerowego w Polsce.

Tak, więc elastyczność cenowa na analizowanym przez nas rynku jest naprawdę mała. Np. taniejące dyski twarde nie powodują znacznego wzrostu ich sprzedaży w zestawach komputerowych. Prawda wygląda tak, iż jeżeli ktoś potrzebuje komputer to kupuje go w danym okresie, w którym jest mu on potrzebny (np. listopad) a nie czka np. do lutego, bo prawdopodobnie ceny spadną.

Specyfiką rynku komputerowego jest to, że towar nie „czeka na kupującego. Tzn. zestaw mimo wszystko trzeba najpierw zamówić. Termin realizacji jest różny w zależności od firmy, obecnie wynosi ok. 1 dnia. Wyjątek stanowią firmy Optimus, Vobis oraz Adax gdzie zestaw są już złożone i gotowe do odbioru.

Na rynku komputerowym nie występuje efekt „pajęczyny”. Specyfiką rynku komputerowego jest również fakt porównywalności cen z innymi rynkami komputerowymi np. w Europie.

Warunki wpływające na obecny stan rynku zostały już przez nas przedstawione. Mamy tu na myśli sezonowość popytu oraz wysokości cen, porównywalna wysokość cen zestawów komputerowych w Polsce i na świecie. Głównym o ile nie najważniejszym warunkiem wpływającym na obecny kształt rynku jest po prostu rozwój cywilizacyjny i zwiększający się z roku na rok postęp techniczny w każdej dziedzinie naszego życia.

Podsumowując prawidłowość procesów rynkowych należy stwierdzić, że rynek ten zachowuje się własnymi prawami i normami. Dzięki właśnie „takim prawidłowościom” można wysnuć twierdzenie o stabilności i mocnej pozycji rynku...

III. PORÓWNANIE PODAŻY I POPYTU W RÓŻNYCH PRZEKROJACH NA TLE WYODRĘBNIONYCH UWARUNKOWAŃ

Na rynku komputerowym podaż „pokrywa” (gdyż nie można mówić o całkowitym zbycie wszystkich zestawów komputerowych) się z popytem dzięki temu, iż zestaw komputerowy jest zamawiany, składany dopiero po zamówieniu wychodzącym od klienta. Wyklucza to sytuację czekania towaru na klienta.

Porównać popyt z podażą można np. na tle uwarunkowań formy płatności, sprzedaży ratalnej i gotówkowej. Wbrew pozorą sprzedaż ratalna odgrywa ogromną rolę w sprzedaży zestawów komputerowych. Większość ludzi w Polsce przeważnie kupuje rzeczy w systemie ratalnym. Tak, więc dystrybutorzy prowadzący sprzedaż ratalną osiągają większą sprzedaż a więc stymulują popyt dzięki temu.

Jeżeli za uwarunkowanie przyjmiemy czas to popyt i podaż zwiększają się w okresach świątecznych i pierwszych komunii. Natomiast spadają w okresach wakacyjnych.

Jeżeli za uwarunkowanie przyjmiemy miejsce to nie będzie to odgrywało większej roli na popyt i podaż zestawów komputerowych. Ceny w całej Polsce obecnie są zbliżone tak jak i w całej Europie tak, więc jest to oczywiste.

Kolejnym uwarunkowaniem według nas może być sytuacja gospodarcza a ta nie jest zbyt dobra. Pomimo wszystko rynek komputerowy rozwija się prężnie i nie przeżywa wyraźnego załamania, co można zaobserwować by, chociaż na rynku motoryzacyjnym, chodź należy stwierdzić, że ilość sprzedawanych zestawów komputerowych spadła.

Można ten podpunkt rozważyć również w przekroju kupującego tzn., kto kupuje zestaw. Czy jest to osoba prywatna czy firma. Jednak w ostatnim (tj. 2001) roku częściej komputery kupują osoby prywatne. Dzieję się tak w głównej mierze, dlatego,iż firmy i większość przedsiębiorstw została już dawno skomputeryzowana.

*IV. MIERZENIE I WYKAZYWANIEN ZWIĄZKÓW I ZALEŻNOŚCI MIĘDZY CZYNNIKAMI EKONOMICZNYMI A POPYTEM W RÓŻNYCH PRZEKROJACH

Za czynniki ekonomiczne można przyjąć stopy procentowe, bezrobocie, stawki podatku VAT, inflacja, kursy walut (w szczególności dolara).

Odnosząc się do stopy procentowej to sytuacja jest oczywista. Gdy stopa procentowa wzrasta drożeją kredyt a co za tym idzie spada chęć zakupów kredytowych. Przekłada się to bezpośrednio na spadek popytu. Spadek, dlatego że jak wspomnieliśmy już wcześniej większość społeczeństwa kupuje na w systemach ratalnych.

Z bezrobociem sytuacja również nie jest zbyt skomplikowana. Obecnie w Polsce mamy bezrobocie najwyższe w ostatnim 10 leciu i kształtujące się na poziomie 17%. Pociąga to za sobą oczywiste skutki. Ludzie bez pracy nie mają pieniędzy a co za tym idzie nie stać ich na zakup tak luksusowego towaru, jakim jeszcze jest w Polsce komputer.

Co się tyczy VAT należy stwierdzić, że jest on na tym samym poziomie (stawka) od kilku lat. Jego wzrost mógłby się bezpośrednio przełożyć na spadek popytu.

Inflacja sama w sobie nie jest łatwa do przeanalizowania. Wprawdzie w Polsce od lat nie było tak niskiej inflacji jak w roku 2001 jednak nie spowodowało to jakiegoś boomu gospodarczego. Ludzie sceptycznie podchodzą do informacji i zapewnień rządu o ożywieniu gospodarczym. Nie przekłada się to na wzrost popytu w całej gospodarce a co jest z tym powiązane na wzrost popytu na rynku komputerowym.

Kursy walut akurat w przypadku rynku zestawów komputerowych odgrywają bardzo dużą rolę. W Polsce nie produkuje się żadnych ważnych podzespołów komputerowych (HDD, Procesory, Ram), co powoduje, że wszystkie te części musimy importować. Części te kupowane są od Amerykanów bądź Tajwańczyków, za które płacimy obcą walutą. Oczywiste jest, więc że chodźby niewielkie wahanie kursu walut powoduje wzrost lub spadek cen a przez to wpływa chodź w niewielkim stopniu na popyt. Nasuwa się tu sytuacja z pamięcią Ram, która produkowana jest na Tajwanie. W wyniku pożaru powstałego w fabryce ceny pamięci na całym świecie poszły drastycznie w górę. Wówczas cena za kość 128MB wynosiła nawet 500 zł. Obecnie wynosi ona 110 zł.

PODSUMOWANIE

Jak widać rynek zestawów komputerowych rządzi się własnymi prawami chodź mocno zależny jest od czynników ekonomicznych. Jest to rynek specyficzny pomimo wszystko wciąż prężnie rozwijający się mimo chwilowego (2000r) małego załamania.

Jest to bez wątpienia jeden z nielicznych rynków w Polsce, na którym nie nastąpiło nasycenie i popierając nasze wywody z wcześniejszych podpunktów wskutek ciągłego rozwoju może ono nigdy nie nastąpić.

Dodatkowym wnioskiem, jaki można wysnuć analizując rynek komputerów osobistych jest to ze (według nas) sama dystrybucja sprzętu komputerowego jest bardziej opłacalna od jego produkcji.

Kolejnym dającym się łatwo zauważyć efektem jest bardzo duże rozdrobnienie rynku. Nie będziemy wdawać się tu w szacowanie dystrybutorów w samej tylko Polsce, ale obiektywnie w każdym mieście mamy sklep komputerowy a w miastach większych np. Kłodzko jest ich kilka (Zoom, Geos, Hesio, Fiskom, Yoko, Bravo Komputer) nie wspominając tu o Wrocławiu gdzie biorąc do ręki tylko AutoGiełdę znajdziemy ich kilkanaście.

Co najdziwniejsze wszystkie części komputerowe są w przeciwieństwie do oprogramowania oryginalne i markowe. Tu można zaznaczyć, iż każdy woli mieć np. płytę główną Intela niż np. ECS.

Odnośnie producentów również można zaobserwować specjalizację. Tzn. każdy dobry producent skupia się na jednej max. dwóch rzeczach. Np. Geforce robi karty grafiki, Assus płyty główne, Samsung dyski twarde i monitory;

Analiza naszego rynku nie została przeprowadzona dogłębnie i szczegółowo z kilku podstawowych powodów: brak wystarczająco sprecyzowanych danych, obszerność tematu tak naprawdę gdybyśmy chcieli zająć się wszystkim należycie to otrzymalibyśmy pracę nie tyle, co licencjacką ile magisterską.

2

---