POLSKA KOMEDIA FILMOWA PRZED 1939

• Przejście od dramatu obyczajowego, o cechach wyraźnie młodopolskich, do komedii w jej rozlicznych odmianach odbyło się zgodnie z tendencją ogólnoświatową, ale miało tez swą specyfikę. Była nią niespotykana w tej skali symbioza polskiego filmu z kabaretem, rewią i operetką.

• Polska komedia filmowa pojawiła się właśnie na początku lat trzydziestych gdyż:

• Należało zrobić wszystko, aby przyciągnąć do kin widza odczuwającego dotkliwie skutki kryzysu ekonomicznego

• Trzeba było stworzyć atrakcyjny ekwiwalent dźwiękowy dawnych niemych, pełnych ekspresji dramatów duszy.

• Myśla­no o nastrojach psychicznych widowni, nękanej szarością trudnej, codziennej egzystencji i sarkającej na patriotyczno-męczeński ton filmów poprzedniego okresu.

• Najczęściej spotykane gatunki komedii to:

1. Farsa

2. Komedia muzyczna

• Polscy menadżerzy filmowi, przystępując do wylansowania komedii muzycznej i farsy, trafili na żyłę złota w postaci autorów i aktorów małych warszawskich scen rewiowych i kabaretowych- głównie „Bandy"

• Nazwiska takie jak Dymsza, Krukowski, Pogorzelska, Lawiński, Tom, Walter, Znicz, Bodo tasowały się, występując obok siebie lub wymiennie we wszystkich 10 komediach pierwszej połowy lat trzydziestych.

• Komedia miała mieć zamkniętą konstrukcje dramaturgiczną i musiała mieć swego bohatera lub bohaterów, którzy w granicach seansu przeżywali jakieś wesołe perypetie.

• Scenarzyści komedii filmowej nie silili się jednak na oryginalność. Sięgali po dostępne, wypróbowane wzory, czer­piąc z tradycji wiedeńskiej operetki, francuskiego wodewilu, ze scenek bulwarowych lub po prostu z filmów niemieckich, austriackich i francu­skich.

• Najczęściej zarzucano polskiej komedii filmowej błahość, zły smak oraz teatralność. Recenzenci raz po raz demaskowali jawne zapożyczenia, apelując o wypracowanie własnych wzorów, o sięgnięcie po treści realisty­czne, odzwierciedlenie rzeczywistości polskiej, ustawienie przed nią krzy­wego zwierciadła satyry.

• Filmowcy szli po najmniejszej linii oporu. Za cel satyrycznego ataku wybierali sobie przede wszystkim drobnomieszczan→ Cechy:

• Płytka i powierzchowna

• Ograniczała się do łatwych prześmiewek z prowincjonalnego kołtuna, postaci karykaturalnie przerysowanej, a więc bliższej konwen­cjom teatralnym niż rzeczywistości.

• Wszystkie typy były ściśle określone: mąż - „pantofel”, żona - „herod-baba", córka -„panna na wydaniu”, ukochany- „ubogi młodzieniec", służąca- „kocmo­łuch", jej narzeczony — „sympatyczny kanciarz".

• Podstawowe tło stałych konfliktów, w jakie postacie te wchodziły, stanowiły: rewie, dancingi, majątek ziemski.

• Karykaturalne imio­na i nazwy nadawane przez scenarzystów postaciom i miejscowościom według zasady nomen- omen. I tak np. bohaterowie najgłośniejszej kome­dii tych lat — Każdemu wolno kochać nosili imiona Kędziorek i Baleron, a akcja rozgrywała się częściowo w majątku Świntuchy, poczta Wygłupin.

• Humor polskich komedii filmowych obliczony był przede wszystkim na gust szerokiej widowni, z wyraźnym ukłonem w stro­nę decydującej o sukcesie filmu publiczności stołecznej i kin wielkomiej­skich. Dla niej właśnie rezerwowano przywilej kwitowania śmiechem owej skrajnej głupoty Grajdołków, istniejących gdzieś poza nimi, tak jak do niej kierowano sentymentalną życzliwość w traktowaniu warszawskich cwa­niaków

• Powiedzonka językowe spopularyzowane przez filmy szybko stawały się częścią potocznej mowy, niestety warsztat filmowy był nadal prymitywy: kamera filmowała estradę statycznie, z jednej pozycji, jak przy dokumentowaniu przedstawienia teatralnego.

• 1930-1934:

1. Najwięcej pochwał zebrały filmy Każdemu wolno kochać Mieczysława Krawicza i Janusza Warneckiego oraz Jego ekscelencja subiekt Michała Waszyńskiego. Oba ukazały się na ekranach na początku sezonu 1933/34, tzn. wówczas, gdy gatunek komediowy przestał być w kinematografii polskiej nowalijką. Filmowcy i aktorzy uzyskali już pewien stopień rutyny, a krytyka zaczęła stosować oceny bardziej wnikli­we, analityczne.

2. Obok dwóch omówionych tytułów, ale w hierarchii jakości jak gdyby o szczebel niżej, znalazły się trzy dalsze komedie filmowe — Ułani, ułani, chłopcy malowani (1931), 10% dla mnie (1932) oraz Parada rezerwistów (1934), wprowadzone na ekran stołecznego kina Casino w okresie kolej­nych karnawałów. Reżyserami byli: Mieczysław Krawicz, Juliusz Gardan i Michał Waszyński

3. Spośród pozostałych pięciu komedii dwie posiadały pewną odrębną specy­fikę produkcyjną: zostały wyprodukowane przy wykorzystaniu obcych kapitałów→Dwanaście krzeseł (1933), zrealizowana wspólnie z czeski­mi filmowcami oraz komedia muzyczna Kocha, lubi, szanuje... robiona z Amerykanami

4. Trzy pozostałe komedie tego okresu - Sto metrów miłości (1932), Romeo i Julcia (1933) i Pieśniarz Warszawy (1934) -były przykładami negatywny­mi, produktami wzorcowo seryjnymi. Ich powstaniu patronowała moda i ogólna tendencja dostarczania łatwej rozrywki, tworzenia kultury dla saperów, kucharek i pomocnic domowych, co przez wiele lat było dla wielu synonimem polskiej kinematografii.

• Rok 1935 w kinematografii polskiej zasłużył bez przesady na miano „roku Dymszy''→ jego cztery role przyćmiły wszystko inne, co w tym okresie działo się w rodzimej produkcji filmowej.

• Znaczenie ekspansji Dymszy polegało na tym, że kreował on wyłącznie postaci pierwszoplanowe, stworzone wyłącznie dla niego, a więc lansujące pewien typ bohatera i w konsekwen­cji wywierające silny wpływ na kształtowanie gustów widowni. → Był to Antek Król z Antka policmajstra, Wincenty Poziomka z ABC miłości, tytułowa postać Dodek z Dodka na froncie.

• Lata 1934-1935stanowiły apogeum polskiej farsy filmowej

• W latach 1938 i 1939 odbyły się tylko trzy premiery komediowe:

1. Paweł i Gaweł w reżyserii Mieczysława Krawicza z Dymszą i Bodo

2. Włóczęgi Michała Waszyńskiego ze Szczepkiem i Tonkiem

3. Zapomniana melodia Konrada Toma i Jana Fethkego..

• Nowym zjawiskiem zaraz przed wojną były ambitniejsze komedie wykorzystujące jako podstawę krajowe i zagraniczne sztuki teatralne.

• W 1938 roku zaadaptowana została przez Mieczysława Krawicza farsa Nestroya Robert i Bertrand z Adolfem Dymszą i Eugeniuszem Bodo

• W lecie 1939 roku ten sam reżyser zrealizował Ja tu rządzę, adaptację sztuki Wincentego Rapackiego (syna). Film ten wszedł na ekrany już podczas okupacji.

• Hitlerowska agresja przerywa realizację dziewięciu filmów, w tym pięciu komedii (m.in. Przygód pana Piorunkiewicza Euge­niusza Cękalskiego i Żołnierza królowej Madagaskaru Jerzego Zarzyckiego).

10% DLA MNIE

Reżyseria: Juliusz Gardan

Scenariusz: Bolesław Land

Muzyka: Adam Rapacki

Rok produkcji: 1932

Obsada: Kazimierz Krakowski (Lopek), Władysław Walter (Grzybek). Janina Janecka (Grzybkowa). Tola Mankiewiczówna (ich córka Zosia). Tadeusz Wesołowski (Janek, praktykant notarialny), Józef Orwid (notariusz Alojzy), Alma Kar (Dziunia)

• Operetka filmowa.

• W miarę dowcipna, miejscami absurdalna, była niezłą satyra na ludzi, którzy, łatwo się wzbogaciwszy, nabierali z miejsca wielkopańskich manier.

• Mocną strona tej komedii było aktorstwo Kazimierza Krakowskiego.

• Elementy kabaretu-piosenki wykonywane z mruganiem w stronę widowni — mieszały się tu ze scenkami wodewilowymi, w których chór mieszkańców miasteczka gratu­lował Grzybkom fortuny.

• Obowiązywała pełna umowność, jak w operetce: para młodych bohaterów siedziała tyłem do siebie, oczy­wiście nie dostrzegając się nawzajem.

• Fabuła: Mieszkająca w małym miasteczku rodzina Grzybków wygrywa na loterii dużą sumę pieniędzy i przyjeżdża do Warszawy, aby się zabawić. W ślad za nimi jedzie do stolicy kochający się w ich córce (Tola Mankiewiczówna) urzędnik notarialny Janek (Tadeusz Wesołowski). Przy pomocy bywalca warszawskich salonów, Lopka, udaje mu się przełamać opór rodziców dziewczyny i uzyskać zgodę na małżeństwo.

DWANAŚCIE KRZESEŁ

Reżyseria: Michał Waszyński, Martin Frić

Zdjęcia: Antoni Wawrzyniak

Muzyka: Władysław Dań

Produkcja: Rex-Film

Rok produkcji: 1933

Premiera: 5 10 1933

Obsada: Ylasta Burian (fryzjer Ferdynand Śuplatko), Adolf Dymsza (antykwariusz Władysław Klepka), Zula Pogorzelska (prezesowa domu sierot),Wanda Jarszewska (zarządzająca domem sierot)

• Koprodukcja polsko- czeska

• Główną siłą komedii Waszyńskiego i Frica jest udział polsko - czeskiej elity aktorskiej: Vlasty Buriana, Adolfa Dymszy oraz Zuli Pogorzelskiej - popularnej w latach trzydziestych warszawskiej divy operetkowej.

• Mimo że przed wojną koprodukcje stanowiły rzadkość, Dwanaście krzeseł nie odstaje poziomem od komedii "narodowych". Z pewnością spora w tym zasługa dwu znakomitych i doświadczonych reżyserów, którzy umieli bawić widza jak rzadko kto.

• Akcja powieści - pogoń za krzesłami, z których jedno stało się miejscem ukrycia wygranego losu loteryjnego, stworzyła okazję do zaprezentowania cyklu dość luźno powiązanych humorystycznych scenek obyczajowych. Bezpośrednia konfrontacja dwóch tak silnych indywidualności komedio­wych jak Dymsza i Burian dała okazję do porównań, przy czym opinie były zróżnicowane.

• Fabuła: Fryzjer Ferdynand otrzymuje zawiadomienie o śmierci ciotki i spadku po który ma się zgłosić w Polsce, w Warszawie. Okazuje się, że jest to dwanaście krzeseł, które Ferdynand oddaje do komisu. Niespokojną noc spędza w mieszkaniu swej zmarłej krewnej i odnajduje za jej portretem list, z którego dowiaduje się, że w jednym z krzeseł schowanych jest 100 tysięcy dolarów. Tymczasem krzesła zostały sprzedane... Perypetie związane z poszukiwaniem skarbu są treścią tej zabawnej komedii, gdzie na kanwie znanego utworu literatury rosyjskiej snuje się polsko-czeskie wątki.




JEGO EKSCELENCJA SUBIEKT

Reżyseria: Michał Waszyński

Scenariusz: Konrad Tom

Zdjęcia: Seweryn Steinwurzel

Muzyka: Henryk Wars

Produkcja: Urania-Film

Rok produkcji: 1933

Premiera: 7 04 1933

Obsada: Eugeniusz Bodo (subiekt Jurek), Ina Benita (Ania Porecka), Mieczysława Ćwiklińska (jej matka), Konrad Tom (jej ojciec), Wiktor Biegański (dyrektor domu towarowego), Zygmunt

Chmielewski (Kracht, konkurent do ręki Ani), Ludwik Fritsche (kamerdyner), Irena Skwierczyńska (kierowniczka działu w domu towarowym), Feliks Chmurkowski (gość u Poreckich)

• Typowa komedia okresu kryzysowego, wywodząca się ze starych tradycji fars teatralnych, opartych na wzorach komedii pomyłek i motywie nagłej, niespodziewanej kariery

• Film dowodził, że ubogi człowiek dzięki urokowi osobistemu i życiowej zaradności może osiągnąć szczęście.

• Film zrealizowany został lekko, sprawnie, z poczuciem humoru i dobrą oprawą muzyczną.

• Autorem scenariusza był Konrad Tom, współtwórca kabaretu „Qui pro quo". Jego udział w realizowanym filmie wydaje się ważniejszy niż reżysera Waszyńskiego. Tom nadał bowiem filmowi ów bliski jego sercu kabaretowy ton, który z kolei usprawiedliwiał miałkość, banalność krzepiącego posłania, iż „dobrze zarabiający subiekt nie gorszy od zbankrutowanego hrabiego"

• Fabuła: W pewien sylwestrowy wieczór subiekt wielkiego magazynu konfekcyjno-galanteryjnego, Jurek (Eugeniusz Bodo) „wypożycza" sobie frak zdobiący reklamowego manekina i trafia na przyjęcie w salonie bogatych przemysłowców-dorobkiewiczów Poreckich. Wzięty przypadkowo za radcę Chełmońskiego poznaje córkę gospodarzy Anię (Ina Benita) i zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. Zaczyna prowadzić podwójne życie: w dzień jest biednym subiektem, a wieczorem - narzeczonym bogatej jedynaczki. Zdemaskowany musi odstąpić ukochaną innemu, podstarzałe­mu kandydatowi na męża. Rodzice Ani bankrutują, co młodym daje możliwość wspólnego życia.

KAŻDEMU WOLNO KOCHAĆ

Reżyseria: Mieczysław Krawicz.

Scenariusz: Jerzy Nel, Julian Krzewiński

Muzyka: Zygmunt Karasiński

Produkcja: Blok-Muzafilm

Rok produkcji: 1933

Premiera: 24 02 1933

Obsada: Adolf Dymsza (Hipek. bezrobotny kelner), Mariusz Maszyński (Alojzy Kędziorek, muzyk), Mira Zimińska (pokojówka u Sagankiewiczów), Józef Orwid (Pulweriusz Sagankiewicz),

• Pierwszy film całkowicie udźwiękowiony w kraju.

• Komedia muzyczna obfitująca w melodyjne, dobrze wtopione w akcję piosenki, pełna zabawnych gagów rodem z operetki.

• Atutem jest udział Adolfa Dymszy i Miry Zimińskiej- znakomitych aktorów komediowych.

• Fabuła: Biedny muzyk kocha się w Renacie, która rodzina chce wydać za bogatego rzeźnika. Hipek, przyjaciel Alojzego, sprzedaje jego piosenkę dyrektorowi teatru. Piosenka robi furorę. Alojzy zostaje omyłkowo zamknięty w szpitalu psychiatrycznym, z którego ucieka i idzie do teatru, w którym śpiewają jego piosenkę. Otrzymuje rzęsiste brawa i zamówienie na nowe utwory. Rodzina Renaty godzi się na jej małżeństwo z Kędziorkiem.

PIEŚNIARZ WARSZAWY

Reżyseria: Michał Waszyński

Scenariusz: Ludwik Starski, Eugeniusz Bodo

Zdjęcia: Seweryn Steinwurzel

Muzyka: Henryk Wars

Produkcja: Urania-Film

Rok produkcji: 1934

Premiera: 24 02 1934

Obsada: Eugeniusz Bodo (Julian Pagórski), Maria Crorczyńska (aktorka rewiowa. Peppita). Barbara Gilewska (Zosia), Michał Znicz (stryj Juliana, Eustachy), Władysław Walter („Duży Antoś"), Wiktor Biegański (Lolo. przyjaciel Juliana), Stanisław Łapiński (detektyw Kropka), Ludwik Fritsche (ojciec Zosi).

• Stosuje zapożyczenia z innych filmów lub transpozycje chwytów rewiowych technicznie usprawnionych możliwościami filmu:

• Gdy bohater zaczyna śpiewać na ulicy piosenkę, z nieba spadają animowane nuty

• W parku pod wpływem śpiewu topnieje śnieg i rozkwitają kwiaty

• W czasie bójki na schodach jeden z uderzonych stacza się po schodach pod górę (taśmę puszczono od końca), a dopiero potem spada w dół

• Gdy bohater śpiewa w swoim pokoju piosenkę, z miniaturowej budki telefonicznej umieszczo­nej na blacie biurka wychodzi równie miniaturowa jego ukochana (zdjęcie trikowe).

• Przeciętny film. w którym wyczuwa się szczególną serdeczność do Warszawy i jej mieszkańców.

• Próba wyjścia poza komedie salonową. która stanowiła główny gatunek filmowy kinematografii polskiej w owym czasie.

• Piosenka „Już taki jestem zimny drań" śpiewana przez Eugeniusza Bodo stała się przebojem

• Fabuła: Julian Pagórski (Bodo), zbuntowany przeciwko familijnym planom ożenienia go, zrywa z rodziną i zostaje ulicznym śpiewakiem. Zdobywa popularność i po licznych perypetiach ze swoją dawną kochanką (Gorczyńska) i biurem detektywów uzyskuje zgodę rodziny na poślubienie Zosi (Basia Gilewska), sprzedawczyni papierosów.

ABC MIŁOŚCI

Reżyseria: Michał Waszyński

Scenariusz: Marian Hemar

Zdjęcia: Albert Wywerka

Muzyka: Henryk Wars

Produkcja: Rex-Film

Rok produkcji: 1935

Premiera: 22 02 1935

Obsada: Adolf Dymsza (Wincenty Poziomka), Maria Bogda (Helenka), Kazimierz Krukowski, Basia Wywerkówna (Basieńka), Konrad Tom (lowelas), Ludwik Lawiński (dyrektor „Kosmos-Filmu"), Józef Orwid (dyrektor rewii), Eugeniusz Koszutski (dentysta). Helena Zarembina (Florcia Słowikówna), Monika Carlo (aktorka rewiowa)

• Bardzo przeciętna komedia muzyczna

• Znakomity komik Adolf Dymsza stara się grać bohatera poważnego i w miarę sentymentalnego. Niestety, piosenki i gagi rodem z kabaretu nie pozwoliły mu zbudować pełnokrwistej postaci.

• Fabuła: Wincenty Poziomka, utrzymujący się z pisania kucharkom listów miłosnych, dostaje w spadku pół sklepu spożywczego pod warunkiem, że zaopiekuje się trzyletnią Basieńka, wnuczka wspólnika. Marzący o karierze artysty, nie bardzo znający się na handlu Poziomka niemal doprowadza sklep do miny. Angażuje do pomocy urodziwą pannę Helenkę, w której się z miejsca zakochuje. Sklep zostaje uratowani' dzięki niespodziewanej karierze filmowej wspólniczki. Nic już nie stoi na przeszkodzie, aby Wincenty mógł się ożenić z Helenką i wspólnie z nią opiekować się Basią, prowadząc jednocześnie sklep

ANTEK POLICMAJSTER

Reżyseria: Michał Waszyński

Scenariusz: Konrad Tom, Emanuel Schlechter

Zdjęcia: Albert Wywerka

Muzyka: Henryk Wars

Produkcja: Kinofilm Lwów

Rok produkcji: 1935

Premiera: 8 02 1935

Obsada: Adolf Dymsza (Antek Król), Antoni Fertner (gubernator). Mieczysława Ćwiklińska (gubernatorowa). Stefania Górska (ich córka). Maria Bogda (pokojówka), Konrad Tom (oficer żandarmerii), Józef Kondrat (Felek), Czesław Skonieczny (policmajster Wypiwajło), Feliks Chmurkowski (lekarz), Józef Orwid (rosyjski kupiec), Tadeusz Olsza, Wanda Jarszewska

• Film ten jest zaliczany do najciekawszych osiągnięć polskiej komedii okresu międzywojennego, głównie dzięki aktorstwu Adolfa Dymszy. Rozumiał to reżyser Michał Waszyński, który wyraźnie podporządkował się jego indywidualności, starając się przede wszystkim wyeksponować na ekranie osobowość aktora.

• Został po premierze okrzyknięty najlepszą z dotychczasowych polskich komedii

• Fabuła: Antek Król. warszawski cwaniak, zostaje postawiony przed sądem carskim za oszukiwanie w grze w orła i reszkę. Ucieka z sali sadowej i wsiada do pociągu. Przebiera się w mundur pijanego policmajstra. Jedzie do prowincjonalnego miasta, gdzie jest przyjmowany przez miejscowe władze jako prawdziwy policmajster. Po pewnym czasie zostaje zdemaskowany. Gubernator w obawie przed kompromitacja, w zamian za zachowanie dyskrecji przez Antka, odstawia go z honorami do pociągu i gwarantuje bezkarność.

DODEK NA FRONCIE

Reżyseria: Michał Waszyński

Scenariusz: Napoleon Sadek

Zdjęcia: Albert Wywerka

Muzyka: Henryk Wars

Produkcja: Rex-Film

Rok produkcji: 1936

Premiera: 23 01 1936

Obsada: Adolf Dymsza (Dodek Wędzonka), Józef Orwid (pułkownik armii rosyjskiej), Mieczysława Ćwiklińska (jego żona), Władysław Grabowski (Wielki Książę), Michał Znicz (porucznik Duszkin), Helena Grossówna (pokojówka Zuzia), Stefan Hnydziński (ordynans), Jerzy Kobusz (żołnierz rosyjski), Mieczysław Cybulski (porucznik Jerzy Majewski), Alicja Halama (jego żona Zofia)

• Niewybredna klasyczna komedia nieporozumień.

• Naiwności scenariusza, tandetny humorek i niedobre dekoracje to najsłabsze strony obrazu zrealizowanego wyłącznie dla Adolfa Dymszy. Jego znakomita gra. jak również Mieczysławy Ćwiklińskiej, Michała Znicza i Józefa Orwida stanowią jedyna wartość tej bardzo przeciętnej komedii.

• Fabuła: Podczas meczu piłkarskiego Kraków - Moskwa Dodek fauluje zawodnika rosyjskiego . . . Wybucha I Wojna Światowa. W opuszczonej chacie Dodek - poddany CK Austrii - przykrywa się płaszczem oficera rosyjskiego i jako taki zostaje odbity przez wojska rosyjskie, które przeszły do natarcia. Wzięty za oficera rosyjskiego kwateruje w polskim dworze. Jego ordynansem jest ów sfaulowany piłkarz. Dodek leczy chorych żołnierzy rosyjskich, zaleca się do pokojówki Zuzi, zdobywa względy pani pułkownikowej, doprowadza do fałszywego alarmu, wywołuje skandal w czasie wizyty Wielkiego Księcia. Zdemaskowany i wzięty za szpiega salwuje się ucieczką. Z opresji ratuje go atak legionistów, którzy przerywają front. Dodek wraca do swoich.
  

PIĘTRO WYŻEJ

Reżyseria: Leon Trystan

Scenariusz: Emanuel Schlechter, Ludwik Starski, Eugeniusz Bodo

Zdjęcia: Seweryn Steinwurzel

Muzyka: Henryk Wars

Nagrody:

• 1938→Lwów (FF w ramach Targów Wschodnich)-nagroda Rady Naczelnej Przemysłu Filmowego

Produkcja: Urania-Film

Rok produkcji: 1937

Premiera: 18 02 1937

Obsada: Eugeniusz Bodo (spiker radiowy Henryk Paczek), Józef Orwid (Hipolit Pączek). Helena Grossówna (jego bratanica Lodzia), Alina Żeliska (jej koleżanka Alina Bonecka)

• Zręczny scenariusz filmu powtarza co prawda schemat komedii pomyłek, znany jeszcze z francuskich fars bulwarowych, ale robi to subtelnie i z dużą dbałością o umiejętne wykorzystanie dawnych chwytów oraz pomysłów.

• Udział znanych i popularnych aktorów, przebojowa piosenka „Umówiłem się z nią na dziewiąta" stanowią dodatkową wartość tej bardzo sprawnie zrealizowanej komedii muzycznej.

• Fabuła: Spiker radiowy Henryk Pączek, wielbiciel muzyki jazzowej, znajduje się w stałym konflikcie z właścicielem domu Hipolitem Pączkiem, zwolennikiem muzyki klasycznej. Do Hipolita przyjeżdża jego bratanica Lodzia, która zakochuje się ze wzajemnością w Henryku, następuje wiele zabawnych nieporozumień, które kończą się zgodą pomiędzy panami Pączkami. Henryk, i Lodzia postanawiają się pobrać.

PAWEŁ I GAWEŁ

Reżyseria: Mieczysław Krawicz

Scenariusz: Napoleon Sadek

Zdjęcia: Stanisław Lipiński

Muzyka: Henryk Wars

Produkcja: Rex-Film

Rok produkcji: 1938

Premiera: 15 09 1938

Obsada: Eugeniusz Bodo (Paweł Gawlicki), Adolf Dymsza (Gaweł Pawlicki), Helena Grossówna (Violetta Bellamy), Józef Orwid (Hubeit. impresario), Ludwik Sempoliński (żigolak)

• Uwspółcześniona bajka Aleksandra Fredry o Pawle i Gawle

• Sprawnie zrealizowana, nie pozbawiona zabawnych sytuacji komedia, ozdobiona dwiema bardzo melodyjnymi i popularnymi do dzisiaj piosenkami „Ach śpij. Bo właśnie księżyc ziewa i za chwilę zaśnie" i „Bo ty mą królewna", śpiewanymi przez Eugeniusza Butlo i Adolfa Dymszę.

• Fabuła: Paweł Gawlicki i Gaweł Pawlicki, właściciele sklepów znajdujących się w tej samej kamienicy, podczas podróży do Warszawy poznają cudowne dziecko Violettę Betlamy. Przyjaciele pomagają jej uwolnić się od wykorzystującego ją impresaria. W rzeczywistości jest to dziewiętnastoletnia dziewczyna, która z miejsca zakochała się w Pawle. Paweł zaś, zorientowawszy się, że Violetta jest dojrzałą kobieta, postanawia się z nią ożenić.

ZAPOMNIANA MELODIA

Reżyseria: Konrad Tom. Jan Fethke

Scenariusz: Napoleon Sadek, Jan Fethke, Ludwik Starski

Zdjęcia: Jerzy Steń

Muzyka: Henryk Wars

Produkcja: Omnia-Film

Rok produkcji: 1938

Premiera: 5 11 1938

Obsada: Helena Grossówna (Helenka Roliczówna), Aleksander Żabczyński (Stefan Frankiewicz), Jadwiga Andrzejewska (Jadzia), Michał Znicz (profesor Frankiewicz. stryj Stefana), Antoni Fertner (prezes Rolicz, ojciec Helenki), Stanisław Sielański (Jarząbek, sekretarz Rolicza), Józef Orwid (woźny), Władysław Grabowski (fabrykant)

• Najbardziej udana polska komedia muzyczna okresu międzywojennego.

• Oparta na dobrze znanym motywie pomyłek jest jednak bardziej oryginalna dzięki udanej oprawie muzycznej i znakomicie zbudowanemu scenariuszowi.

• Scenariusz zbudowany jest wyjątkowo precyzyjnie, z dbałością o podsta­wowe zasady logicznego wynikania i odpowiednie tempo akcji.

• Obsadę skompletowano z aktorów doświadczonych, powierzając im co prawda role stereotypowe, wypróbowane, ale za to napisane specjalnie ,,pod nich", z myślą o ich możliwościach, nawykach i chwytach.

• Film cieszył się ogromnym powodzeniem, a piosenki Ludwika Starskiego pobiły rekordy popularności.

• Zapomniana melodia była jedyną komedią, w której zaczęła nareszcie procentować suma doświadczeń zebranych przez całe dziesięciolecia: ujawniła się pewna sprawność realizacji, ocze­kiwana od lat, oraz pewien dystans do konwencji operetkowej stosowanej nagminnie w polskich komediach filmowych

• Fabuła: Helenka Roliczówna, córka właściciela fabryki mydła, wychowuje się w podwarszawskim Instytucie Dokształcającym dla Dziewcząt. Ratuje z wody Stefana Frankiewicza, bratanka profesora muzyki w Instytucie. Stryj prosi go. by nie wspominał o ich pokrewieństwie: Stefan podaje więc nazwisko Roxy, takie jak właściciela konkurencyjnej dla Rolicza firmy. Rolicz uważa go za nasłanego syna konkurenta, który chce mu ukraść formułę chemiczna mydła, mogącego służyć jako piłka. Uczy się formuły na pamięć- aleją zapomina. Dzięki melodii, skomponowanej przez Stefana dla Helenki, przypominają sobie. Wszystkie nieporozumienia zostają wyjaśnione, młodzi przy ogólnym aplauzie odpływają motorówką.

JA TU RZĄDZĘ

Reżyseria: Mieczysław Krawicz

Scenariusz: Emanuel Schlechter

Zdjęcia: Zbigniew Gniazdowski

Muzyka: Władysław Dań

Produkcja: Lira-Film

Rok produkcji: 1939

Premiera: 23 12 1939

Obsada: Zbigniew Rakowiecki (hrabia Józio Lulewicz), Mieczysława Ćwiklińska (jego matka), Ina Benita (Joasia, córka szewca), Józef Orwid (szewc Wirgiliusz Kopytkiewicz), Władysław Grabowski (hrabia Anatol), Zygmunt Chmielewski (prezes Bonifacy Żurek-Żurkowski).

• Klasyczna komediofarsa, adaptowana do nowych czasów.

• Ja tu rządzę to komediofarsa wyprodukowana w roku 1939, która nie zdążyła wejść na ekrany przed wybuchem wojny. Niemiecki okupant dopuścił do jej premiery dopiero 21 grudnia 1941 roku.

• Fabuła: Hrabia Józio Lulewicz. młody i przystojny młodzieniec, prowadzi beztroskie życie. Pewnego razu wracając z nocnej hulanki, rozbija szybę w zakładzie szewskim Wirgiliusza Kopytkiewicza na Starym Mieście. Przyjaciele hrabiego, kompozytor Wacław i jego narzeczona, śpiewaczka Lolita pragną założyć teatr muzyczny. Józio ma nadzieje uzyskać pieniądze na ten cel od matki, która jednak kategorycznie odmawia. Nazajutrz Józio udaje się na Stare Miasto, by zapłacić szewcowi za wybita szybę i dowiaduje się. że Kopytkiewicz poszukuje terminatora. Zgłasza się jako Józef Lidka, analfabeta, chcąc, by matka, w obawie przed skandalem, dała upragnione pieniądze. W zakładzie poznaje córkę majstra Joasię i zakochuje się z wzajemnością. Hrabina gotowa jest już spełnić kaprys syna i dać pieniądze. Józio- wbrew sprzeciwom matki- żeni się z szewcówną. Po roku wszystkich godzi malutki Ignacy, syn Joasi i hrabiego Józia.
















8

---