WYKŁAD 14 03. 06. 06 r

OBJAWY USZKODZENIA C.U.N.

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

pierwotne zaniżenie sprawności psychomotorycznych i intelektualnych na tle niesprawności c.u.n. powstałe w okresie rozwojowym

OTĘPIENIE (deficyt, obniżenie sprawności)

spadek sprawności intelektualnej na skutek uszkodzenia tkanki nerwowej; „wypadnięcie” już posiadanych umiejętności, wiedzy

mierzone przy pomocy ilorazu inteligencji (I.I., I.Q.)

- wynik dzielenia wieku rozwojowego przez

wiek kalendarzowy

mnożony przez 100

wiek rozwojowy

I.I. = wiek kalendarzowy x 100

Średni iloraz = 100 (gdy wiek rozwojowy i kalendarzowy są równe)

Poziomy upośledzenia umyślowego

I.I.

lekkie 55 - 69

umiarkowane 40 - 54

znaczne 25 - 39

głębokie < 25

lekkie - może skończyć max 3-4 klasę

umiarkowane - również w sensie fizycznym, zaburzona koordynacja wzrokowo-

ruchowa

znaczne - już po przedszkolu sobie nie radzą, problemy w opanowaniem mowy,

kompletnie niesamodzielni, wymagają opieki

głębokie - „roślinki”

Odróżnienie upośledzenia od zaniedbania

(gdy upośledzony mózg)

EPILEPSJA (padaczka)

- zespół objawów

- różne zaburzenia tkanki nerwowej

- opisywana już w starożytności

- nadmierne, patologiczne wyładowanie w korze mózgowej

NIE: - napady drgawkowe mogą być również wynikiem genetycznie uwarunkowanego

reagowania drgawkami na silny stres

- atakom/ napadom sprzyja wysoka temperatura

- napady drgawkowe też w przypadku cukrzycy i chorób metabolicznych (np. tężyczka)

Padaczka grand mal charakteryzuje się:

• Nagłą utratą przytomności (najczęściej z upadkiem)

• Tonicznym skurczem całego ciała

• Klonicznymi drgawkami

- Przygryzienie języka

- Oddanie moczu

- Obfite ślinienie się i pocenie

- Źrenice nie wrażliwe na światło

• Śpiączka ponapadowa (kilka do kilkunastu godzin)

• Senność i zmęczenie

Padaczka petit mal charakteryzuje się przejściowymi, krótkotrwałymi utratami przytomności lub zawężeniem świadomości.

Np.:

• Nagłe zaniemówienie

• Przerwanie wykonywanej czynności

• Utrata równowagi

OSOBOWOŚĆ EPILEPTYCZNA:

• „lepkość” i skłonność do zalegania

• spowolnienie i inercyjność

• sztywność działanie, poglądów, myślenia

• drobiazgowość

• drażliwość

• …

LECZENIE

- farmakologiczne

- może się pojawić już u małych dzieci (4-5 letnie)

- niebezpieczne, bo coraz bardziej uszkadza się mózg:

- zwiększa częstość napadów

- ich siłę

- uszkadza możliwości, za które jest

odpowiedzialna ta część mózgu

- stan padaczkowy -> kolejne ataki jeden za drugim - niebezpieczne dla życia

PARCIALNE USZKODZENIA MÓZGU

Zakręty (gyrus) czyli wypukłości oraz bruzdy (suci) czyli wgłębienia każdy ma nieco inne, nawet bliźniaki.

Różnice w funkcjonowaniu półkul mózgowych:

Kopiowanie rysunku oglądanego przez:

Prawą półkulę - tylko ogólny zarys

Lewą półkulę - tylko szczegóły

Skupienie się na literach D powoduje aktywację lewej półkuli, na kształcie L - prawej.

Prawa półkula dostrzega las (niska zdolność rozdzielcza), lewa - drzewa (wysoka zdolność rozdzielcza)

PŁAT CIEMIENIOWY - uszkodzenia

m.in.

- całkowita niepodzielność uwagi

* niezdolność do skupiania wzroku na określonym miejscu (apraksja wzrokowa);

- trudności w orientacji przestrzennej

- trudności w koordynacji ruchu oczu i rąk

* trudności w integracji wrażeń wzrokowych w jedną całość (symultagnozja);

* niezdolność do celowego działania wymagającego ruchu (apraksja), problemy w troszczeniu się o siebie;

* prawy - brak świadomości niektórych obszarów przestrzenii i części ciała (jednostronne zaniedbanie);
* anozagnozja, zaprzeczanie niesprawności;

- niezdolność do odróżniania kierunków lewa - prawa,

góra-dół…

- trudności w liczeniu (dyskalkulia) i matematyce

- niezdolność do nazwania obiektu (anomia)

- problemy z czytaniem

- trudności w rysowaniu

- trudności w konstruowaniu obiektów

P
ŁAT SKRONIOWY - uszkodzenia

m.in.

- zaburzenia analizy słuchowej

- rozumienie mowy i percepcji dźwięków

( afazja Wernickiego)

• często uszkadzany

• pacjent nie jest świadomy

swojego zaburzenia

- zaburzenia ośrodka pamięci:

- luki w pamięci, nie pamiętamy jak się coś nazywa

* zaburzenia wybiórczej uwagi na bodźce słuchowe i wzrokowe;
* problemy w rozpoznawaniu widzianych obiektów; trudności w rozpoznawaniu twarzy (prozopagnozja);
* upośledzenie porządkowania i kategoryzacji informacji werbalnych;

* uszkodzenia prawej półkuli moga spowodować słowotok;
* trudności w opisywaniu widzianych obiektów;
* zaburzenia pamięci - amnezja następcza, problemy z przypominaniem;
* zaburzenia zachowań seksualnych;
* zaburzenia kontroli zachowań agresywnych

P
ŁAT POTYLICZNY - uszkodzenia

m.in.

- dziury w polach wzrokowych

- trudności w umiejscowieniu widzianych obiektów

- halucynacje wzrokowe; niedokładne widzenie obiektów

- trudności w rozpoznawaniu kolorów

- trudności w rozpoznawaniu znaków, symboli, słów pisanych

- trudności w rozpoznawaniu rysunków

- trudności w rozpoznawaniu ruchu obiektów

- trudności z czytaniem i/lub pisaniem

*nie potrafi oddzielić części istotnych od nieistotnych

P
ŁAT CZOŁOWY - uszkodzenia

m.in.

- utrata możliwości poruszania częściami ciała

- afazja Brocka (motoryczna)

- niezdolność do wykonania sekwencji ruchów

* niezdolność do działań spontanicznych;
* schematyczność myślenia;
* "zapętlenie", uporczywe nawracanie do jednej myśli;
* trudności w rozwiązywaniu problemów;

- trudności w koncentracji na danym zadaniu

- niestabilność emocjonalna

- nieakceptowane zachowania społeczne

* lewy płat - depresja, prawy - zadowolenie

- trudności w zrozumieniu kawałów i śmiesznych

rysunków

- preferencje dla niewybrednego humoru

- zmiany osobowości

AFAZJE (z greki a + phasis = brak mowy)

Zaburzenie mowy

na skutek

uszkodzenia tkanki mózgowej

powodującego upośledzenie mówienia

lub

rozumienia mowy

AGNOZJE (z greki a + gnosis = niemożność poznania, spostrzeżenia)

Zaburzenie odbioru bodźców

wzrokowych

słuchowych (afazja akustyczna) lub

czuciowych

na skutek uszkodzenia tkanki mózgowej

AGNOZJA wzrokowa

tzw. „ślepota mózgowa”

chory spostrzega poszczególne proste fragmenty rysunku lub zdjęcia, rzeczywistości,

ale nie może połączyć ich w znaczącą całość

„ Koło i drugie koło i patyk”

1

---