POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA

ANALIZA FINANSOWA

MAŁGORZATA ZAWADA

EWELINA AUGUŚCIK

MARIA GIEWON

JUSTYNA SOREK

GR.1, rok III,

nurt ekon.-men.

Spis treści

1. Czym jest analiza finansowa?

2. Analiza pozioma bilansu

3. Analiza pionowa bilansu.

1. Wskaźniki struktury kapitałowo-majątkowej:

1. wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym

2. wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym

3. wskaźnik pokrycia majątku obrotowego kapitałami krótkoterminowymi

2. Wskaźniki struktury majątkowej:

1. udział środków trwałych w aktywach ogółem

2. udział majątku obrotowego w aktywach ogółem

3. udział zapasów w aktywach ogółem

4. udział należności w aktywach ogółem

5. udział środków pieniężnych w aktywach ogółem

6. wskaźnik uruchomienia majątku

4. Analiza wskaźnikowa.

1. Wskaźniki płynności:

1. wskaźnik płynności bieżącej

2. wskaźnik płynności przyspieszonej

3. wskaźnik płynności natychmiastowej

2. Wskaźniki obrotowości (aktywności):

1. wskaźnik rotacji należności

2. wskaźnik rotacji zapasów

3. wskaźnik rotacji zobowiązań krótkoterminowych

3. Wskaźniki rentowności (zyskowności):

1. marża zysku brutto ze sprzedaży

2. marża zysku operacyjnego

3. marża zysku brutto

4. marża zysku netto

5. stopa zwrotu z kapitału własnego

6. stopa zwrotu z aktywów

4. Wskaźniki zadłużenia:

1. wskaźnik ogólnego zadłużenia

2. wskaźnik zadłużenia kapitału własnego

3. wskaźnik zadłużenia długoterminowego

Czym jest analiza finansowa?

Analiza odnosząca się do działalności gospodarczej nosi ogólną nazwę analizy ekonomicznej. Z punktu widzenia przedmiotowego należy wyróżnić w niej przede wszystkim:

• analizę makro- i mikroekonomiczną

• analizę finansową i techniczno-ekonomiczną

Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie jest jego działalność gospodarcza oparta na angażowanych zasobach majątkowo-kapitałowych i osobowych. W warunkach gospodarki rynkowej celem tej działalności jest przede wszystkim przysporzenie właścicielom przyrostu kapitałów własnych przez osiąganie zysków.

Zatem analiza finansowa to dyscyplina naukowa dotycząca zespołu metod umożliwiających postawienie diagnoz gospodarczych i wskazanie zaleceń, rekomendacji do dalszej działalności przedsiębiorstwa; jest syntetycznym ujęciem, pozwalającym na szybki pomiar wyników i ocenę sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych.

Analiza pozioma bilansu

Analiza pozioma bilansu to badanie dynamiki sumy bilansowej oraz poszczególnych pozycji majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego pokrycia, które pozwala na ustalenie kierunków jego rozwoju oraz stopnia wzrostu kapitałów finansujących ten rozwój. Zróżnicowanie tempa zmian poszczególnych elementów aktywów i pasywów bilansu prowadzi do zmian ich struktury. Na podstawie analizy poziomej sprawozdań finansowych można ocenić trendy rozwojowe, jakie mogą występować w przyszłości w przedsiębiorstwie.

Analiza dynamiki badanej wielkości bilansowej może obejmować:

- zmianę stanu absolutną, stanowiącą różnicę pomiędzy poziomami badanego zjawiska w okresach: badanym i podstawowym; różnica ta wskazuje , o ile zwiększył bądź zmniejszył się poziom badanego zjawiska w okresie badanym w porównaniu do wielkości bazowej

- tempo zmian, które określa stosunek zmiany bezwzględnej do poziomu badanego zjawiska w okresie bazowym; tempo zmian pokazuje, ile razy przyrost absolutny badanego zjawiska jest wyższy lub niższy od poziomu tego zjawiska w okresie podstawowym; wyraża się go najczęściej w procentach

- wskaźnik dynamiki, który jest relacją poziomu zjawiska w okresie badanym do poziomu tego zjawiska w okresie bazowym.

Podmiotem analizy poziomej jest ocena struktury kapitałowo-majątkowej, która ukazuje powiązania między odpowiednimi pozycjami aktywów i pasywów.

Analiza pionowa bilansu

Analiza pionowa bilansu to ustalanie i analizowanie struktury majątku i kapitałów. Struktura bilansu dostarcza nam cennych informacji na temat sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Struktura aktywów informuje o sposobie zaangażowania kapitałów przedsiębiorstwa, zaś struktura pasywów o źródłach ich pochodzenia. Jednocześnie porównanie zmian strukturalnych z okresu na okres dostarcza dodatkowych informacji na temat sytuacji finansowej i majątkowej firmy. Struktura majątku umożliwia określenie stopnia płynności finansowej firmy.

Wskaźniki struktury kapitałowo-majątkowej.

1. wskaźnik pokrycia aktywów stałych kapitałem własnym = wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym - jeśli aktywa stałe są w pełni pokryte kapitałem własnym to zachowana jest tzw. złota reguła bilansowa. Zgodnie z nią trwałe składniki aktywów przedsiębiorstwa powinny być sfinansowane kapitałem własnym, ponieważ ta część majątku jest długoterminową związana z przedsiębiorstwem, a wiec charakteryzuje się niskim tempem zmiany na gotówkę, toteż powinna być sfinansowana bardziej stabilnym i kapitałami oddanymi do dyspozycji przedsiębiorstwa na długi okres.

2. wskaźnik pokrycia aktywów stałych kapitałem stałym = wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym - jeśli poziom kapitałów stałych jest równy bądź wyższy niż aktywa stałe to zachowana jest tzw. Srebrna reguła finansowa. Ważny jest w niej udział kapitałów własnych w kapitałach stałych. Im jest on wyższy, tym przedsiębiorstwo dysponuje większa swobodą i niezależnością finansową. Przyjmuje się, że przynajmniej 2/3 aktywów stałych powinno być sfinansowane kapitałem własnym.

3. wskaźnik pokrycia aktywów obrotowych zobowiązaniami krótkoterminowymi = wskaźnik pokrycia majątku obrotowego kapitałami krótkoterminowymi - w srebrnej regule finansowania przyjmuje się, iż kapitał stały powinien finansować nie mniej niż 1/3 aktywów obrotowych. Pozostałą jej część pokrywają krótkoterminowe źródła finansowania. Jeśli kapitał krótkoterminowy nie w pełni pokrywa aktywa obrotowe to zachowana jest srebrna reguła bilansowa w stosunku do obrotowych składników aktywów. Z uwagi na krótki czas związania kapitałów składniki te mogą być w dużym stopniu finansowane źródłami krótkoterminowymi. Przestrzeganie wyżej wymienionych reguł finansowania sprzyja utrzymaniu równowagi finansowej przedsiębiorstwa ,warunkującej bieżącą i przyszłą jego egzystencję.

Wskaźniki struktury majątkowej

1. udział środków (aktywów) trwałych w aktywach ogółem - im większy jest udział trwałych składników majątku, tym mniejsza zdolność przedsiębiorstwa do wypracowania przychodu. Przedsiębiorstwa wykazujące się niskim udziałem środków trwałych mogą lepiej dopasować się do zmian zatrudnienia i zamówień, gdyż mniejsza część kapitału jest związana długookresowo.

2. udział majątku obrotowego (aktywów obrotowych) w aktywach ogółem - im więcej środków ulokowanych jest w majątku obrotowym, tym jest on łatwiejszy do zaangażowania w działalności gospodarczej i tym samym przedsiębiorstwo odznacza się większą płynnością. Struktura majątku obrotowego wywiera wpływ na wielkość zaangażowanego majątku obrotowego, rentowność środków i wypłacalność przedsiębiorstwa.

3. udział zapasów w aktywach ogółem - przy właściwie prowadzonej działalności gospodarczej pozytywnie można ocenić zmniejszenie się stanu zapasów lub pozostanie ich na poprzednim poziomie przy zwiększaniu produkcji. Wzrost zapasów jest poprawny, gdy wzrasta w mniejszym stopniu niż wielkość produkcji, bądź znajduje swoje uzasadnienie w odpowiedniej zmianie asortymentu produkowanych wyrobów.

4. udział należności w aktywach ogółem - pozytywnym zjawiskiem jest zmniejszenie się stanu należności i ich udziału w ogólnej sumie aktywów, przy równoczesnym zwiększaniu lub utrzymaniu na tym samym poziomie wielkości sprzedaży w przedsiębiorstwie, które prowadzi racjonalną działalność gospodarczą.

5. udział środków pieniężnych w aktywach ogółem

6. wskaźnik uruchomienia majątku - informuje on o stopniu elastyczności jednostki w dostosowywaniu się zmian rynkowych. Jeśli jego wartość przekracza 100%, to występuje mała elastyczność, która może powodować obniżenie rentowności, a nawet powstanie straty.

Analiza wskaźnikowa

Analiza wskaźnikowa jest jednym z ważniejszych elementów analizy finansowej przedsiębiorstw. Polega na obliczeniu szeregu wskaźników wyrażających relacje zachodzące pomiędzy poszczególnymi wielkościami zaczerpniętymi z dokumentów sprawozdawczych, takich jak bilans i rachunek wyników. Jest ona rozwinięciem analizy wstępnej. Za pomocą obliczonych wartości wskaźników można syntetycznie scharakteryzować różne aspekty ekonomicznej działalności przedsiębiorstwa.

Zwykle wyróżnia się cztery obszary analizy wskaźnikowej odpowiadające różnym

problemom działalności przedsiębiorstwa. Należą do nich:

• płynność finansowa,

• sprawność działania przedsiębiorstwa,

• zyskowność,

• rentowność.

Wskaźniki płynności-należą do jednych z podstawowych wyznaczników efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa, a w szczególności charakteryzuje je zdolność do pozyskiwania środków pieniężnych. Analiza płynności finansowej ma na celu dostarczenie informacji o wypłacalności jednostki rozumianej jako zdolność do pokrywania swoich zobowiązań finansowych w wymaganych terminach spłaty. Płynność finansową przedsiębiorstwa można ocenić na podstawie następujących wskaźników:

1. wskaźnik bieżącej płynności finansowej - stanowi relację majątku do zobowiązań krótkoterminowych. Informuje on o możliwości spłaty krótkoterminowych zobowiązań środkami obrotowymi. Kształtowanie się wskaźnika bieżącej płynności finansowej poniżej jedności oznacza, że zobowiązania bieżące przekraczają wysokość środków obrotowych i przedsiębiorstwo utraciło bieżącą płynność finansową. Wielkość majątku obrotowego powinna być około dwa razy większa niż kwota bieżących zobowiązań. Minimum bezpieczeństwa finansowego określa poziom wskaźnika płynności bieżącej, który powinien mieścić się w granicach 1,2 - 2,0.

2. wskaźnik płynności przyspieszonej = wskaźnik szybki= wskaźnik szybkiej płynności finansowej - stanowi relację płynnych środków obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych. Płynne środki obrotowe to środki pieniężne, krótkoterminowe papiery wartościowe i krótkoterminowe należności. Wskaźnik ten pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowymi aktywami o dużym stopniu płynności. Za najbardziej optymalną wielkość wskaźnika przyjmuje się poziom 1,0 ; wskaźnik wynoszący poniżej jedności oznacza, że firma może mieć trudności płatnicze. Dla partnerów gospodarczych jest to sygnał zwiększonego ryzyka. Jeżeli szybki wskaźnik jest niski, a wskaźnik bieżący wysoki, o oznacza, że firma utrzymuje zbyt wysoki poziom zapasów, w których zamrożony jest fundusz obrotowy.

3. wskaźnik płynności natychmiastowej = wskaźnik zobowiązań natychmiast wymagalnych = wskaźnik wypłacalności gotówkowej - wskaźnik ten umożliwia ocenę wypłacalności firmy w danym momencie, przy wykorzystaniu do tego celów gotówki w kasie, pieniędzy na rachunkach bankowych oraz innych środków pieniężnych. Taka konstrukcja wskaźnika pozwala określić, ile zobowiązań bieżących można bezzwłocznie zapłacić, nie oczekując na wpływ należności. Przyjmuje się, że wzorcowa wysokość tego wskaźnika powinna wynosić 0,2 (20%), co jest związane z zasadą ograniczenia środków pieniężnych do niezbędnego poziomu.

Wskaźniki obrotowości (aktywności; szybkości obrotu)-wskaźniki te charakteryzują stopień wykorzystania majątku jednostki. Informują o szybkości, z jaką obracane są aktywa ogółem, zapasy, należności oraz jak szybko jednostka spłaca swoje zobowiązania.

1. wskaźnik rotacji należności = wskaźnik obrotu należnościami = rotacja należności - jest stosunkiem przychodów ze sprzedaży do przeciętnego stanu należności. Informuje on o ilości cyklów obrotu przeciętnym stanem należności w ciągu roku w stosunku do wielkości sprzedaży. Przeciętny stan należności ustala się w oparciu o stany miesięczne lub kwartalne. Wskaźnik ten określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności. Wg standardów zachodnich wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 7,0 - 10,0. Jeśli jest mniejszy niż 7,0 to taka sytuacja może oznaczać, że przedsiębiorstwo zbyt długo kredytuje swoich klientów co świadczy o tym, że środki pieniężne są zbyt długo zmrożone w należnościach.

wskaźnik rotacji należności w dniach = okres ściągania należności - wskaźnik ten może być wyrażony w dniach, wówczas za podstawę przyjmuje się przeciętną wielkość sprzedaży dziennej. Określa on ilość dni sprzedaży, za którą nie uzyskano jeszcze należności. Informuje zatem kierownictwo firmy, w jakim stopniu kredytuje ona swoich odbiorców i jak długo środki pieniężne są zamrożone w należnościach.

2. wskaźnik rotacji zapasów = wskaźnik obrotu zapasami = rotacja zapasów - jest stosunkiem przychodów ze sprzedaży produktów do przeciętnego stany zapasów. Przeciętny stan zapasów należy obliczyć jako średnią ze stanów zapasów w poszczególnych miesiącach lub kwartałach, a jeśli to nie jest możliwe, to jako średnią ze stanów na początek i koniec roku. Im wskaźnik jest wyższy, tym sytuacja jest korzystniejsza. Wskaźnik określa, ile razy w ciągu badanego okresu nastąpi „odnowienie” stanu zapasów.

wskaźnik rotacji zapasów w dniach = okres (cykl) obrotu zapasami - wskaźnik ten może być wyrażony w dniach, wówczas za podstawę przyjmuje się przychody ze sprzedaży. Określa on, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej sprzedaży. Wysoki wskaźnik rotacji w dniach informuje o wolnym obrocie zapasów, zaś niski o obrocie szybkim.

3. wskaźnik rotacji zobowiązań krótkoterminowych = wskaźnik rotacji aktywów płynnych = wskaźnik obrotu zobowiązaniami - stanowi relację przychodów ze sprzedaży produktów do przeciętnego stanu zobowiązań krótkoterminowych. Informuje on z jaką częstotliwością jednostka spłaca swoje zobowiązania. Przeciętny stan zobowiązań krótkoterminowych ustala się jako średnią ze stanów tych zobowiązań w poszczególnych miesiącach lub kwartałach, a jeśli to jest nie możliwe, to jako średnią ze stanu na początek i koniec roku.

wskaźnik obrotu zobowiązaniami w dniach - wskaźnik ten pokazuje ile czasu ma przedsiębiorstwo na spłatę swoich zobowiązań. Im wyższy wskaźnik tym lepiej dla firmy, ma bowiem więcej czasu na zgromadzenie potrzebnych środków pieniężnych.

Wskaźniki rentowności (zyskowności, stopy zysku)-ostatecznym celem działalności gospodarczej przedsiębiorstwa jest osiągnięcie zysku. Mierzenie zysku staje się pierwszoplanowym zadaniem zarówno analityków z zewnątrz jak i zarządu firmy. W zależności od potrzeb rentowność może być mierzona przez odniesienie dochodów firmy do wielkości sprzedaży. Wskaźniki rentowności bazują na wielkości osiągniętego przez firmę zysku w badanym okresie. Zysk jest odzwierciedleniem najogólniej mówiąc, efektywnych decyzji inwestycyjnych i finansowych. Wskaźniki te mierzą efektywność działania firmy przez odniesienie osiągniętego zysku do sprzedaży, majątku firmy lub wkładu inwestycyjnego(kapitału).

1. marża zysku brutto ze sprzedaży = wskaźnik rentowności brutto sprzedaży - wskaźnik ten ukazuje relacje wyniku brutto do przychodów całkowitych, wartości tego wskaźnika informują, jaka kwota w wyniku brutto jest zawarta w jednej złotówce przychodów całkowitych.

2. marża zysku operacyjnego = wskaźnik rentowności operacyjnej sprzedaży - w zakres tego wskaźnika wchodzą jedynie wyniki i przychody z działalności operacyjnej: zasadniczej i pozostałej. Wartości tego wskaźnika informują, jaka kwota wyniku z działalności operacyjnej przypada na jedna złotówkę przychodów z tej działalności.

3. marża zysku brutto = wskaźnik marży zysku brutto - pokazuje , jak efektywnie kierownictwo firmy wykorzystuje materiały i robociznę w procesie produkcji.

4. marża zysku netto - uwzględnia wszystkie aspekty działalności przedsiębiorstwa, bada on relację zysku netto do przychodów ze sprzedaży.

5. stopa zwrotu z kapitału własnego = wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) - stanowi relację zysku netto do przeciętnego stanu kapitału własnego. Wskaźnik ten informuje o zdolności kapitału własnego do generowania zysków. Im wyższy wskaźnik, tym wyższa efektywność wykorzystania kapitału własnego, większa możliwość uzyskania wyższych dywidend oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. Dzięki temu wskaźnikowi uzyskujemy odpowiedź na pytanie jaka stopa zwrotu od wkładu kapitałowego wniesionego przez właścicieli firmy.

6. stopa zwrotu z aktywów = wskaźnik rentowności aktywów (ROA) określa zdolność aktywów jednostki do generowania zysku. Stanowi on relację zysku netto do aktywów. Informuje on o wysokości zysku netto przypadającego na jednostkę aktywów. Im wartość tego wskaźnika jest większa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy.

Wskaźniki zadłużenia- charakteryzują stopień zasilania jednostki kapitałami obcymi oraz informują o możliwościach obsługi tego kapitału; określają poziom zadłużenia jednostki. Analiza stanu zadłużenia polega na określeniu udziału długu w finansowaniu aktywów firmy oraz badaniu relacji między wielkością zysku, a stałymi obciążeniami firmy z tytułu oprocentowania długu.

1. wskaźnik ogólnego zadłużenia = stopa zadłużenia aktywów - stanowi stosunek ogółu zobowiązań do całości majątku. Określa on udział zobowiązań (kapitałów obcych) w finansowaniu majątku jednostki. Sytuacja jednostki jest korzystniejsza im niższy jest poziom tego wskaźnika , ponieważ mniejszy jest udział kapitału obcego w finansowaniu działalności jednostki. Zbyt wysoki poziom tego wskaźnika może podważać wiarygodność finansową firmy. Zbyt niski poziom może świadczyć o niewykorzystaniu zewnętrznych źródeł finansowania dla zwiększenia korzyści finansowych firmy.

2. wskaźnik zadłużenia (krótkoterminowego) kapitału własnego - stanowi stosunek zobowiązań ogółem do kapitałów własnych. Wskaźnik ten określa możliwość pokrycia zobowiązań własnym kapitałem. Kapitały własne stanowią gwarancję pokrycia zobowiązań nawet w razi poniesienia strat. Wartością graniczną dla średnich i dużych

3. wskaźnik zadłużenia długoterminowego (kapitału własnego) - wskaźnik ten dotyczy długów spłaconych w okresie dłuższym niż 1 rok, mogą to być kredyty długoterminowe, pożyczki hipoteczne, obligacje itp. Wskaźnik wyższy od jedności ( lub 100%) świadczy, że zadłużenie długoterminowe przewyższa kapitał własny właścicieli. Wskazuje bowiem na duże ryzyko związane z możliwością spłaty długów. Racjonalny wskaźnik długu powinien mieścić się w przedziale 0,5 - 1,0.
   

Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, wyd.PWN, Warszawa 2004, str.68

Sierpińska M., Jachna T. : op.cit., s.70

Sierpińska M., Jachna T., op.cit., str.75,76

Sierpińska M., Jachna T., op.cit., str.71

Sierpińska M., Jachna T., op.cit., str.71

Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, praca zbiorowa pod red. Magdaleny Jerzemowskiej, wyd.PWE, str.367,368

Antonowicz Paweł, Metody oceny i prognoza kondycji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, wyd.ODDK, Gdańsk 2007, str.144-147

Rutkowski Andrzej, Zarządzanie finansami, wyd.PWE, Warszawa 2003

Sierpińska M., Jachna T., Metody podejmowania decyzji finansowych, wyd.PWN, Warszawa 2007

Rutkowski Andrzej, Zarządzanie finansami, wyd.PWE, Warszawa 2005

Ibidem, str.82

Nowak Edward, Analiza sprawozdań finansowych, wyd.PWE, Warszawa 2005, str.175

Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, praca zbiorowa pod red. Magdaleny Jerzemowskiej, wyd.PWE

Rutkowski Andrzej, Zarządzanie finansami, wyd.PWE, Warszawa 2005

Rutkowski Andrzej, Zarządzanie finansami, wyd.PWE, Warszawa 2003, str.89-94

Gabrusiewicz Wiktor, Podstawy analizy finansowej, wyd.PWE, Warszawa 2005

2

---