Międzynarodowy Ruch Turystyczny- wykład 1, porty i terminale


Międzynarodowy Ruch Turystyczny

Wykład nr 1/2003

Determinanty popytu turystycznego

Czynniki wpływające na popyt turystyczny w turystyce zagranicznej określa się terminem determinantów popytu.

Mogą one być związane zarówno z samą jednostką jak i warunkami podaży usług turystycznych.

Na niniejszym wykładzie przedstawiamy determinanty popytu w dwóch ujęciach:

Determinanty popytu wyjaśniają różnice w aktywności turystycznej pomiędzy poszczególnymi krajami oraz pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Wyjaśniają dlaczego, ruch turystyczny jest skoncentrowany w zamożnych, uprzemysłowionych krajach. Dla ludności większości pozostałych krajów, a także dla gorzej sytuowanych grup społecznych krajów rozwiniętych, udział w turystyce pozostaje w dalszym ciągu nieosiągalnym luksusem.

CZYNNIKI FUNKCJONUJĄCE NA POZIOMIE JEDNOSTKI

Decyzja o wyjeździe turystycznym za granicę, możliwość jego realizacji oraz jego rodzaj znajdują się pod wpływem szeregu wzajemnie powiązanych ze sobą czynników. Najogólniej można je podzielić na dwie grupy:

Oczywiście, czynniki te są wzajemnie powiązane i komplementarne. Na przykład w krajach wysoko rozwiniętych, wysoka pozycja zawodowa charakteryzuje zwykle jednostki w średnim wieku, posiadające wysoki dochód, ponad przeciętny wymiar urlopu, wyższe wykształcenie i dużą mobilność.

Czynniki stylu życia

1) Dochód i rodzaj zatrudnienia. Dochód i rodzaj zatrudnienia są ściśle związane ze sobą i wywierają istotny wpływ zarówno na liczbę jak i rodzaj wyjazdów turystycznych danej jednostki. Turystyka jest zajęciem kosztownym, wymagającym osiągnięcia odpowiedniego poziomu dochodu. Zwykle pod tym pojęciem rozumie się dochód brutto oznaczający wszystkie dochody osiągane przez jednostkę. Jednak dochód brutto niewiele mówi o wielkości środków, które jednostka może przeznaczyć na turystykę. Lepszym określeniem w tej materii jest dochód dyspozycyjny, który pokazuje jakimi środkami jednostka faktycznie dysponuje po opłaceniu takich zobowiązań jak podatki, spłaty kredytu itp.. Dochód dyspozycyjny przeznaczany jest m.in. na tak ważne rzeczy o podstawowym znaczeniu jak mieszkanie, żywność i ubranie. Najużyteczniejszym wskaźnikiem możliwości udziału w wyjazdach turystycznych jest więc dochód rozporządzalny: to znaczy dochód pozostały po opłaceniu podatków, czynszu i innych podstawowych potrzeb życiowych. Oczywiste jest, że gospodarstwa domowe o identycznym dochodzie brutto mogą mieć różne dochody rozporządzalne.

Korelacja pomiędzy wielkością dochodu a aktywnością turystyczną nie zawsze jest prosta. Jest ona bardzo wyraźna w krańcowych odcinkach skali dochodowej, podczas gdy w odcinkach środkowych skali korelacja ta jest znacznie mniej wyraźna. Na przykład bardzo niski dochód rozporządzalny w widoczny sposób ogranicza aktywność turystyczną. W miarę wzrostu dochodu, rośnie uczestnictwo w turystyce wypoczynkowej. Przy wysokim dochodzie rozporządzalnym aktywność turystyczna może osiągnąć maksymalny poziom, na którym może się utrzymywać w wyniku osiągnięcia wysokiego statusu społecznego i ewentualnie częstych wyjazdów służbowych obniżających możliwość i chęć uprawiania turystyki dla przyjemności. Trzeba też wspomnieć, że pewne rodzaje turystyki cechuje wysoka wrażliwość na poziom dochodu - przykładem są dodatkowe wyjazdy turystyczne w roku i kosztowne hobby takie jak narciarstwo.

Zasadnicze różnice w aktywności turystycznej występują pomiędzy osobami zatrudnionymi i bezrobotnymi. Brak pracy w sposób oczywisty wpływa na popyt turystyczny, wpływ ten jest również widoczny w okresach recesji ekonomicznej, gdyż obawa przed utratą pracy lub brak pracy skłania do opóźnienia decyzji o wyjeździe, preferowaniu wyjazdów krajowych i skracania długości pobytów oraz przesuwania popytu na zakwaterowanie z komercyjnych obiektów hotelowych na rzecz pobytów u krewnych i przyjaciół w celu zmniejszenia kosztów wyjazdu.

Rodzaj zatrudnienia nie tylko wpływa na aktywność turystyczną poprzez wielkość dochodu i wymiar urlopu, ale również na rodzaj wyjazdu w wyniku mechanizmu oddziaływania grup odniesienia.

2) Płatne urlopy. Wymiar płatnego urlopu wydaje się oczywistą determinantą aktywności turystycznej, jednak zależność ta nie jest prosta i podobnie jak w przypadku dochodu jest wyraźniejsza przy wielkościach skrajnych. Krótki płatny urlop, na przykład, działa jako istotny hamulec możliwości udziału w turystyce, zaś długi płatny urlop sprzyja wyjazdom turystycznym. Częściowo wynika to ze wzajemnej zależności pomiędzy wymiarem urlopu, a czynnikami takimi jak pozycja zawodowa, dochód i mobilność. W miarę jak wymiar urlopu wzrasta, wysoki koszt turystyki może oznaczać, że coraz większa jego część będzie spędzana w domu.

Wymiar płatnego urlopu jest na ogół większy w krajach rozwiniętych niż w krajach rozwijających się. Sam system udzielania urlopu jest także w pewnej mierze odpowiedzialny zjawisko sezonowości turystyki w niektórych krajach docelowych po prostu dlatego, że znaczna jego część musi być wykorzystana w letnich okresach wakacyjnych. Zjawisko to ma korzenie historyczne sięgające wcześniejszych tradycji przemysłu przetwórczego wywierając jednak wpływ na obecny rozkład popytu w turystyce w czasie. W niektórych krajach, zwłaszcza we Francji, próbowano złagodzić zjawisko sezonowości zwiększając wymiar urlopu.

3) Inne czynniki związane ze stylem życia. Ważną determinantą aktywności turystycznej jest poziom wykształcenia, gdyż edukacja rozszerza horyzonty i zwiększa potrzebę podróżowania. Ponadto, im wyższe wykształcenie jednostki, tym większa świadomość o różnych możliwościach podróżowania i tym większa podatność na wpływ informacji, mediów, reklamy i sprzedaży promocyjnej.

Ważny wpływ na aktywność turystyczną ma także osobista mobilność, zwłaszcza w odniesieniu do urlopowych wyjazdów krajowych. Dominującym środkiem transportu, zarówno w turystyce zagranicznej jak i krajowej, jest samochód. Zapewnia on możliwość poruszania się „od drzwi do drzwi”, pozwala na przewóz sprzętu turystycznego (np. namiotów lub łodzi) i daje możliwość nieskrępowanej obserwacji krajobrazu po drodze. Prywatna własność samochodów stymuluje podróże dla przyjemności we wszystkich okresach, z wyjątkiem okresów recesji ekonomicznej.

Rasa i płeć są dwie determinanty turystyki o dużym znaczeniu, jednak ich związek z aktywnością turystyczną nie jest wystarczająco udowodniony. Wyniki większości badań sugerują, że osobnicy rasy białej oraz płci męskiej reprezentują najwyższy poziom efektywnego popytu na usługi turystyczne. Zmiany zachodzące we współczesnych społeczeństwach zapewne spowodują, że ten raczej uproszczony pogląd będzie musiał być zmieniony.

Oczywiście, w celu analizy każdej zmiennej konieczne jest ich rozdzielenie, należy jednak pamiętać, że są one wszystkie komplementarne i wzajemnie od siebie zależne.

Kategorie stylu życia VALS (Values, attitudes and life styles)

Segmentacja według kryteriów „wartości i stylów życia” została po raz pierwszy zastosowana do celów komercyjnych jako technika segmentacji rynku w USA. Mimo, że nie była ona stworzona na potrzeby turystyki, jest ona pomocna przy analizie zachowań nabywczych w turystyce. Próbuje się w niej połączyć zmienne demograficzne z potrzebami, postawami i pragnieniami ludzkimi. Klasyfikacja stylów życia jest następująca:

Grupy zorientowane na potrzeby (pierwszego rzędu)

Potrzeby są w tej grupie większe niż możliwości ich realizacji, gdyż są to grupy niezamożne lub w jakiś inny sposób upośledzone. Można tu wydzielić dwa typy stylów życia:

1) Styl życia zorientowany na przetrwanie (ang. survivor) - są to ludzie z najbardziej upośledzonych warstw społecznych, znajdujący się na marginesie społeczeństwa.

2) Styl życia wytrwałych (ang. sustainer) - grupa z biedniejszych warstw społecznych, walcząca o poprawę losu i mająca nadzieję że ich sytuacja życiowa zmieni się na lepsze.

Grupy zorientowane „na zewnątrz”

Osobnikom zakwalifikowanym do tej grupy zależy na tym jak są postrzegani przez innych, żyją więc i zachowują się według percepcji innych ludzi. Są tu trzy typy stylów życia:

1) Styl życia konformistyczny (ang. belongers) - grupa konserwatywna, konformistyczna i konwencjonalna.

2) Styl życia naśladowców (ang. emulators) - ambitni, dążący do sukcesu, świadomi swego statusu, na ogół młodzi.

3) Styl życia ludzi sukcesu (ang. achievers) - odnoszący powodzenie, szczęśliwi i ciężko pracujący, w średnim wieku, zamożni, pewni siebie, liderzy społeczeństwa.

Grupy zorientowane „do wewnątrz”

Style życia bardziej zorientowane na wewnętrzne wartości niż na to co sądzą o nich inni ludzie. Są tu cztery style życia:

1) Styl „jestem jaki jestem” (ang. I-am-me) - bardzo młodzi, impulsywni i kapryśni, zdecydowani indywidualiści.

2) Styl życia poszukiwaczy doświadczeń (ang. experimental lifestyle ) - młodzieńczy, poszukujący doświadczeń, zorientowani na wewnętrzny rozwój, skłonności artystyczne.

3) Styl życia społeczników (ang. societally conscious ) - grupa analizie wysokiej świadomości społecznej, (wyrażająca poważne obawy, na przykład o stan środowiska). Są to osoby dojrzałe i osiągające sukces.

4) Styl życia niezależnych (ang. self directed) - grupa przyznająca duże znaczenie emocjonalnym korzyściom. Nie ulegają wpływowi zewnętrznych poglądów na swój temat lub korzyści materialnych.

Grupa pośrednia - zorientowana częściowo „na zewnątrz”, częściowo „do wewnątrz”

Styl życia zintegrowanych - ta grupa stylu życia jest dojrzała, pewna siebie i świadoma.

Grupy „społeczników”, na przykład, poszukują wyjazdów turystycznych oferujących dobre ceny i jakość, dających możliwość relaksu i zapewniających piękną scenerię, w „bezpiecznym” otoczeniu. Dobre jedzenie i towarzystwo są dla nich ważniejsze niż jakość zakwaterowania. Coraz bardziej zwracają uwagę aby wyjazdy następowały do regionów o niezniszczonym środowisku. Z drugiej strony, „ludzie sukcesu” prezentują inny wzorzec popytu; w wyjazdach turystycznych korzystają zwykle z samolotów, często podróżują służbowo i korzystają na ogół z hoteli.

Styl życia ma istotne znaczenie, kiedy analizuje się ważną rolę mody i stylu w wyborze rodzaju i kierunku wyjazdu turystycznego. Popyt turystyczny był zawsze podatny na modę i dzięki działalności marketingowej i promocyjnej, wpływ ten , z pewnością może być silniejszym niż w przypadku niektórych innych produktów.

Czynniki cyklu życia

Aktywność turystyczna i rodzaje wrażeń turystycznych poszukiwane przez turystów są ściśle związane z wiekiem danej osoby. Chociaż w klasycznych badaniach bierze się pod uwagę przedziały wiekowe, to tzw. „cykl życia rodzinnego” lepiej służy rozróżnieniu rodzajów popytu turystycznego i poziomu aktywności turystycznej. „Cykl życia rodzinnego” wskazuje na fazę życia w jakiej się człowiek znajduje, charakteryzujących się różnymi wzorcami popytu na wyjazdy turystyczne i poziomami aktywności turystycznej.

Fazy cyklu życia rodzinnego

Dzieciństwo

W tej fazie decyzje o wyjeździe turystycznym są podejmowane przez rodziców, chociaż oczywiste jest, że dzieci mają na nie również istotny wpływ. W wieku 10-11 lat niektóre dzieci już uczestniczą w zorganizowanych wakacjach w ramach grup szkolnych lub młodzieżowych.. Są to zwykle wyjazdy krajowe.

Młodzież

W tej fazie głównym priorytetem staje się niezależność, towarzystwo innych i poszukiwanie własnej tożsamości. Niezależne od rodziców wakacje zaczynają się zwykle w wieku 15 lat. Na możliwość ich realizacji mają wpływ ograniczone środki finanse, kompensowane jednak przez brak obowiązków, dużą ilość wolnego czasu i pęd do poznania nowych miejsc i doświadczeń. Grupa ta ma wysoką aktywność turystyczną, poszukująca głównie tanich rodzajów transportu (głownie lądowego) i zakwaterowania. Najważniejsza role odgrywa po prostu „wyrwanie się” - miejsce docelowe jest mniej ważne.

Małżeństwo

Zawarcie związku małżeńskiego stanowi pierwszy „kryzys” dotychczasowego układu priorytetów życiowych, zainteresowań i zajęć jednostki. Nowym priorytetem staje się tworzenie dorobku życiowego. Przed przyjściem na świat dzieci, młode małżeństwa często dysponują wysokimi dochodami i niewieloma obowiązkami, co powoduje wysoką aktywność turystyczną obejmującą często wyjazdy za granicę. Pojawienie się dzieci powoduje drugi „kryzys”, co w połączeniu z obowiązkami związanymi z prowadzeniem domu wpływa na ograniczenia czasowe i finansowe zmniejszające znacznie aktywność turystyczną. Wybór rodzaju wyjazdu turystycznego jest bardziej kwestią organizacyjną niż geograficzną. Duży udział ma turystyka krajowa, w której korzysta się głównie z zakwaterowania w obiektach nieobsługiwanych lub też noclegów u krewnych i przyjaciół.

Puste gniazdo

W miarę jak dzieci dorastają i osiągają fazę młodości, zaczynając podróżować samodzielnie, z rodziców zostają zdjęte ograniczenia czasowe i finansowe, a ich aktywność turystyczna wzrasta. Jest to często faza, w której odbywane są egzotyczne podróże. Jest to bardzo ważny segment klientów na rejsy wycieczkowe.

Starość (Jesień życia)

Pojawienie się wcześniejszych emerytur w wieku 50 lat lub 55 lat powoduje, że powstaje grupa reprezentująca popyt zarówno na turystykę krajową jak i zagraniczną. Późniejsze emerytury, brak środków finansowych, słabe zdrowie i w wielu wypadkach utrata partnera działają negatywnie na aktywność turystyczną mimo posiadania dużej ilości wolnego czasu. Wyjazdy turystyczne oparte są bardziej na hotelach, a aktywność turystyczna maleje.

Schemat cyklu życia można odnosić do zmiennych stylu życia w celu dokonania analizy wielowymiarowej. Na przykład, dla osoby w średnim wieku pozostającej w związku małżeńskim, wymiar płatnego urlopu, dochód i mobilność znajdują się często na maksymalnym poziomie, co ma odzwierciedlenie w poziomie aktywności turystycznej.

Koncepcja cyklu życia rodzinnego może być bardzo przydatna przy kształtowaniu podaży infrastruktury turystycznej i analizie potrzeb rynkowych poszczególnych grup społecznych (np. duży udział osób starszych, charakterystyczny już dla społeczeństw krajów zachodnich). Może ona również z powodzeniem być wykorzystana przy segmentacji rynkowej prowadzonej przez touroperatorów. Trzeba jednak zauważyć, że koncepcja cyklu życia w sposób przedstawiony w tym wykładzie ma jedynie zastosowanie dla krajów rozwiniętych. Nawet tam jednak jest to tylko uogólnienie, które np. nie uwzględnia rodzin z jednym rodzicem, rozwodników lub mniejszości narodowych mieszkających w tych krajach.

CZYNNIKI FUNKCJONUJĄCE NA POZIOMIE KRAJOWYM

Czynniki te dzieli się na: ekonomiczne, demograficzne, polityczne i technologiczne.

Czynniki ekonomiczne

Poziom rozwoju gospodarczego społeczeństwa jest główną determinantą wielkości popytu turystycznego ponieważ gospodarka wpływa na wiele niezwykle ważnych i wzajemnie powiązanych ze sobą czynników. Można na przykład podchodzić do tego dzieląc po prostu kraje na zamożną „północ”, gdzie znajduję się główne kraje generujące ruch turystyczny oraz kraje recepcyjne turystyki zagranicznej jak i krajowej i biedniejsze „południe”. W przypadku „południa” widać, że niektóre kraje zaczynają generować ruch wyjazdowy, ale większość turystyki to turystyka krajowa, często uzupełniona przez zagraniczną turystykę przyjazdową.

Czynniki demograficzne

Tempo wzrostu ludności, jej rozmieszczenie i gęstość zaludnienia wpływają na aktywność turystyczną. Tempo wzrostu ludności może być ściśle skorelowane z fazami wzrostu gospodarczego wydzielenia demograficznych stadiów rozwoju, w których wzrost ludności i rozwój gospodarki przedstawione są jako cztery powiązane ze sobą fazy.

Gęstość zaludnienia ma mniejszy wpływ na aktywność turystyczną niż rozkład ludności pomiędzy obszary wiejskie i miejskie. Gęsto zaludnione kraje o przewadze ludności wiejskiej mogą mieć niską aktywność turystyczną z powodu niższego poziomu rozwoju ekonomicznego i prostego faktu, że ludność utrzymująca się głównie z rolnictwa nie dysponuje ani czasem ani dochodem, który mogłaby przeznaczyć na uprawianie turystyki. Natomiast gęsto zaludnione obszary miejskie zwykle charakteryzują się wysoko rozwiniętą gospodarką oraz ludnością, której rosnąca siłą nabywczą sprzyja wzrostowi aktywności turystycznej i która odczuwa coraz większą potrzebę ucieczki ze środowiska miejskiego w czasie wolnym.

Rozkład ludności na terytorium kraju wpływa raczej na wzorce uprawiania turystyki, niż na wielkość popytu turystycznego. W krajach, w których ludność jest skoncentrowana w jednym regionie ma miejsce nierównomierny rozkład ruchu turystycznego. Taką asymetrię można zilustrować przykładem Stanów Zjednoczonych, gdzie dwie trzecie ludności mieszka we wschodniej części kraju zajmującej jedną trzecią jego powierzchni. Konsekwencją tego jest ruch na linii wschód - zachód, który wywołuje nacisk na zasoby rekreacyjne i turystyczne stanów zachodnich.

Czynnik polityczny

Polityka wpływa różnorakimi sposobami na aktywność turystyczną. Na przykład, stopień zaangażowania rządu w promocję i rozwój infrastruktury zależy od jego politycznego oblicza. Rządy wspierające wolny rynek tworzą środowisko, w którym rozwija się prywatny przemysł turystyczny, natomiast administracja publiczna nie angażuje się bezpośrednio w turystykę. Z kolei, rządy o orientacji socjalistycznej angażują się chętnie w rozwój turystyki i za pomocą „turystyki socjalnej” starają się stworzyć warunki do udziału w turystyce dla „upośledzonych” warstw społecznych.

W okresach trudności ekonomicznych rządy mogą kontrolować wielkość wyjazdów zagranicznych limitując kwoty walut obcych, jakie mogą być wywożone z kraju, lub żądać od obywateli zabezpieczenia finansowego opłacanego w kraju na okres pobytu za granicą. Restrykcje rządowe w turystyce obejmują także kontrolę wizową i paszportową jak również podatki nakładane na sprzedaż usług turystycznych.

Możemy także wyróżnić uboczne skutki czynników politycznych. Wysoka inflacja może być, na przykład, przyczyną ograniczania turystyki przyjazdowej. Mówiąc jeszcze bardziej ogólnie, niestabilne reżimy polityczne (w których mają miejsce niepokoje społeczne lub wojna) mogą ograniczać wyjazdy zagraniczne do celów uznawanych za niezbędne, co wpływa negatywnie na turystykę przyjazdową.

Postęp technologiczny

Rozwój technologii przyczynił się w znacznej mierze do przekształcenia popytu stłumionego w popyt efektywny. Szczególnie było to istotne w technikach transportowych, w których dzięki wprowadzeniu silnika odrzutowego pod koniec lat pięćdziesiątych, transport powietrzny zwiększył zarówno prędkość jak i zasięg. Sprzyjało to powstaniu wielu produktów turystycznych dostępnych na rynku międzynarodowym, co umożliwiło uwolnienie stłumionego popytu na wyjazdy zagraniczne. Rozwój nowych technik w transporcie był kontynuowany, ale równocześnie miało miejsce doskonalenie i zwiększenie dostępności samochodu oraz rozwój technologii rezerwacji komputerowej, które są niezwykle ważnymi czynnikami w zaspokajaniu popytu turystycznego.

Ogólnie postęp techniczny działa na rzecz zwiększenia dostępności do usług turystycznych poprzez obniżenie kosztu lub też uczynienie produktu bardziej dostępnym. Przykłady w tej dziedzinie dotyczą rozwoju „technologii rekreacyjnych”, jak windsurfing, sportowe kombinezony ochronne, jazda na nartach i wspinaczka w górach przy użyciu helikoptera oraz terenowe pojazdy rekreacyjne.

POPYT STŁUMIONY

Turystyka ciągle jeszcze jest niedostępnym luksusem dla większości ludności świata, nie tylko w mniej rozwiniętych i rozwijających się krajach, ale również w wielu krajach rozwiniętych. Jest wiele przyczyn, dla których ludzie nie podróżują:

Wśród wielu ludzi występuje często kombinacja dwóch lub więcej z tych barier. Na przykład, rodziny z jednym rodzicem mogą uznać że brak wystarczających środków i czasu w połączeniu z sytuacją rodzinną nie pozwala na wyjazdy turystyczne. Oczywiście, właśnie dla tych warstw społecznych wyjazd urlopowy byłby najbardziej potrzebny. Instytucje rządowe ds. turystyki coraz większą uwagę poświęcają zagadnieniu identyfikacji tych barier i opracowują programy mające na celu stwarzanie takim osobom warunków do uprawiania turystyki. Być może najlepszym przykładem tego jest turystyka socjalna zajmująca się ułatwianiem i zachęcaniem do udziału w turystyce ludziom, w jakiś sposób znajdujących się w gorszej sytuacji.

Aktywność turystyczna

Użytecznym miernikiem popytu w poszczególnych społecznościach jest aktywność turystyczna. Generalnie, aktywność turystyczna w danym społeczeństwie rośnie wraz ze wzrostem następujących wskaźników:

Odwrotna korelacja występuje między aktywnością turystyczną a następującymi wskaźnikami:

Związek pomiędzy aktywnością turystyczną a cechami danego społeczeństwa nie jest bezpośredni. W szczególności musimy pamiętać, że podane powyżej zmienne są ze sobą związane. Wysokiej aktywności turystycznej można się spodziewać w rozwiniętych krajach zachodnich o wysokim stopniu zurbanizowania, wysokich dochodach ludności, małej wielkości gospodarstw domowych i wysokim poziomie mobilności. Natomiast, niskiej aktywności turystycznej można oczekiwać w krajach o dużym udziale ludności wiejskiej o znacznym udziale rodzin wielodzietnych oraz dysponujących niskimi dochodami.

Aktywność turystyczną ludności w wyjazdach do poszczególnych krajów określają następujące czynniki:

Ekonomiczna odległość odnosi się do czasu i kosztu dotarcia do regionu docelowego. Można tu zastosować pojęcie kosztu pokonywania odległości, w praktyce jednak sama odległość nie jest jedynym czynnikiem branym pod uwagę. Paradoksem jest, na przykład, że wiele zagranicznych regionów turystycznych często znajduje się bliżej pod względem odległości ekonomicznej niż wiele regionów w kraju. (Turystom z Londynu jest łatwiej i często taniej dotrzeć na wybrzeże Hiszpanii, niż na szkocką wyspę Skye).

Dystans kulturowy odnosi się do różnic w kulturze pomiędzy krajem pochodzenia a krajem docelowym. Dla turystów szukających przygody może to działać raczej jako magnes, innych jednak odstrasza.

Koszty pobytu w kraju docelowym nie są wielkością absolutną, ale muszą być rozważane w relacji do wartości waluty z kraju pochodzenia turysty. Ilustracją takiej sytuacji są cykliczne wzrosty i spadki ruchu turystycznego pomiędzy Wielką Brytanią a USA, w zależności od tego czy dolar czy funt jest silniejszą walutą.

Także samo postrzeganie ogólnego poziomu cen jest ważnym czynnikiem - Szwajcaria jest powszechnie uważana jako kraj drogi - mimo, że w rzeczywistości ceny w tym kraju w ostatnich latach, w przeliczeniu na wiele walut europejskich, spadły.

Międzynarodowy Ruch Turystyczny

Wykład nr 2/2003

Charakterystyka międzynarodowego ruchu turystycznego - wielkość i trendy

Dlaczego mierzy się turystykę zagraniczną?

Wiele rządy przykłada duże znaczenie do monitorowania i ilościowego mierzenia ruchu osobowego z i do kraju. Jest tak z kilku powodów, z których niektóre nie mają nic wspólnego z turystyką. Są to np. względy bezpieczeństwa, kontrola sanitarna czy kontrola imigracyjna. Ostatnio do mierzenia ruchu turystycznego przykłada się jednak większą wagę z uwagi na uświadomienie sobie jej znaczenia ekonomicznego zwłaszcza turystyki przyjazdowej. O wpływie turystyki na gospodarkę kraju będziemy mówić na następnym wykładzie.

Są jednak także inne powody:

Co podlega mierzeniu?

Mierzenie ruchu turystycznego zwykle obejmuje dane dotyczące wolumenu ruchu, wielkości wydatków i profilów turystów. Ponadto, w trakcie zbierania tych danych od odwiedzających, często zadaje się im pytania odnoszące się do ich opinii i postaw.

Statystyki dotyczące wolumenu ruchu

Podstawowymi miernikami ruchu turystycznego są łączna liczba przyjazdów turystów zagranicznych do danego kraju i łączna liczba wyjazdów zagranicznych z tego kraju. Widać z tego że mierzy się faktycznie odbywane podróże.

Trzeba zaznaczyć, że w tym mierniku nie analizuje się liczby podróży poszczególnych turystów, gdyż, na przykład, biznesmen, który odbywa 20 podróży do danego kraju jest liczony 20 razy. Liczbę podróży i osób w nich uczestniczących można powiązać za pomocą następującego równania:

Liczba podróży = Liczba osób x Średnia liczba podróży na osobę

Obliczanie każdej z dwóch zmiennych w tym równaniu pozwala na wyliczenie trzeciej.

Z punktu widzenia przedsiębiorstw turystycznych poważnym brakiem wymienionego wcześniej miernika jakim jest liczba przyjazdów, jest to, że nie obejmują one długości pobytu. Długość pobytu ma bowiem duże znaczenie dla przedsiębiorstw hotelowych, firm oferujących atrakcje turystyczne, sklepów detalicznych i tak dalej.. Dla różnych zastosowań lepszym miernikiem wolumenu jest więc łączna liczba noclegów turystów. Wykorzystuje się ją również przy mierzeniu prawdopodobnego wpływu na miejscowość lub region turystyczny. Można to określić następującym równaniem:

Łączna liczba noclegów = Liczba podróży turystycznych x Średnia długość pobytu (spędzonych nocy)

Statystyki dotyczące wydatków turystycznych

Łączne wydatki odwiedzających są najprostszym miernikiem korzyści ekonomicznych przynoszonych przez zagranicznych turystów w odwiedzanym kraju. Zwykle obejmują one wydatki w kraju docelowym, ale wyłączają koszt taryf płaconych przewoźnikom międzynarodowym za przewóz turystów do i z odwiedzanego kraju. Podobnie wydatki turystów wyjeżdżających w trakcie pobytu za granicą są miarą ekonomicznego kosztu ponoszonego przez kraj w rezultacie wyjazdów jego mieszkańców za granicę. Wydatki w turystyce zagranicznej mogą być zwykle sklasyfikowane według kategorii: zakwaterowanie, żywność, rozrywka, zakupy i przejazdy w odwiedzanym kraju. Dla celów porównawczych pomiędzy krajami, dane wartościowe są często przeliczane na dolary USA.

Statystyki dotyczące profilu turysty

Dane dotyczące profilu turysty składają się ze statystyk odnoszących się do turysty oraz samego wyjazdu. Zwykle zbierane informacje należące do 2 grup:

Dotyczące turysty

  • Wiek

  • Płeć

  • Typ grupy (np. samotnie, z rodziną)

  • Obywatelstwo lub kraj zamieszkania

  • Zawód

  • Dochód

Dotyczące wyjazdu

  • miejsce pochodzenia i docelowe

  • środek transportu

  • cel wizyty

  • czas podróży

  • długość pobytu

  • rodzaj wykorzystywanej bazy noclegowej

  • podejmowane na miejscu zajęcia

  • miejsca odwiedzane

  • wyjazd zorganizowany lub organizowany we własnym zakresie

Stosowane metody

Statystyki odnoszące się do turystyki zagranicznej są zwykle szacunkami, a nie dokładnymi wielkościami. Przyczyny tego koncentrują się głównie na fakcie, że monitorowanie i mierzenie tak złożonego zjawiska jakim jest ruch osobowy nie jest łatwe i że istnieje duża możliwość pomyłek. Możemy najłatwiej to zrozumieć w momencie kiedy zastanawiamy się w jaki sposób uzyskać szczegółowy profil turystów lub informacje o ich wydatkach. Nawet kontrola graniczna lub też kontrola wymiany walut zwykle nie pozwala na uzyskanie precyzyjnych informacji na ten temat.

Statystyki dotyczące wielkości ruchu są często uzyskiwane z różnych źródeł:

Procedury stosowane w przejściach granicznych zwykle wynikają z potrzeb kontroli administracyjnej i innych przyczyn nie związanych konkretnie z turystyką. Statystyki turystyczne są więc raczej produktem ubocznym tego procesu niż jego głównym celem. Niemniej, w wielu krajach prowadzi się obliczenia ruchu turystycznego wyłącznie dla celów związanych z turystyką.

Główną słabością obliczeń opartych na kartach rejestracyjnych w obiektach noclegowych jest to, że obejmują one jedynie część ruchu. Nie dostarczają one żadnych szacunków dotyczących, na przykład osób zatrzymujących się u przyjaciół lub krewnych.

Wiadomo, że szczególnie trudne do zbierania są statystyki dotyczące wydatków turystycznych. Można je uzyskać wykorzystując dane z banków dotyczące wymiany obcych walut lub od dostawców usług turystycznych. Metody te są bardzo niedoskonałe i zwykle dalekie od zadowalających. Dlatego też, w coraz większej mierze informacje na ten temat są zbierane bezpośrednio od samych turystów, poprzez badania ankietowe prowadzone wśród turystów zagranicznych w momencie wyjazdu z kraju oraz wśród własnych obywateli wracających do kraju z wyjazdów zagranicznych.

Korzystanie ze statystyk turystycznych

Zbieranie danych statystycznych w turystyce jest bardzo pracochłonne i skomplikowane i na dodatek obarczone marginesem błędu. Z tego względu interpretacja statystyk turystycznych jest obarczona ryzykiem. Trzeba mieć na uwadze następujące kwestie:

Ostatnia kwestia wynika nie tylko z powodu znacznych różnic w stosowanych metodach w poszczególnych krajach, ale również z powodu obliczania różnych wskaźników. Niektóre kraje, na przykład, liczą przyjazdy turystyczne (przynajmniej jeden nocleg spędzony w danym kraju), podczas gdy inne preferują liczyć przyjazdy odwiedzających (co obejmuje tzw. wycieczkowiczów czyli tych, którzy nie spędzają w kraju nocy).

Jak więc należy interpretować informację, że zagraniczne przyjazdy turystyczne na świecie wynosiły w 2002 roku 714,6 mln osób? Liczba ta z pewnością powstała przez dodanie liczb przesłanych do WTO przez rządy lub odpowiedzialne instytucje krajowe ze wszystkich krajów. Z uwagi na stosowanie różnych metodologii każda z nich obarczona jest różnym marginesem błędu. Jasne jest więc, że cytowane liczby muszą być traktowane jako szacunek i trudno powiedzieć na ile są wiarygodne.

Obserwacje poczynione powyżej odnoszą się nie tylko do łącznej liczby zagranicznych przyjazdów turystycznych na świecie, Mają również odniesienie do wielu innych miejsc, w których zbierane są dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego: ośrodków wypoczynkowych, atrakcji turystycznych, dworców pasażerskich i tak dalej. Jednak obliczanie dokładnych wartości nie jest na ogół najważniejsze.

Niezależnie od powyższych niedostatków, jasne jest, że statystyki turystyczne często stanowią najlepsze dostępne źródło danych i dają orientację co do rzeczywistych wielkości międzynarodowego ruchu turystycznego

Trendy rozwojowe

Turystyka w skali globalnej - przegląd historyczny

Według danych WTO, zagraniczne przyjazdy turystyczne wyniosły w 2002 r. 714,6 mln.Po raz pierwszy w historii przekroczony został próg 700 mln.

Po zakończeniu II wojny światowej, nastąpił gwałtowny wzrost w turystyce zagranicznej na świecie. Coraz większa część ludności krajów uprzemysłowionych dysponowała zarówno odpowiednią ilością czasu (w formie płatnego urlopu) i środkami (dzięki zwiększonemu dochodowi dyspozycyjnemu), aby podejmować podróże zagraniczne. W celu zaspokojenia tego zwiększonego popytu zwłaszcza na turystykę w celach wypoczynkowych rozwinęła się podaż usług turystycznych, głównie w formie standardowych wycieczek zorganizowanych.

Bardzo ważnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi turystyki międzynarodowej było wprowadzenie do eksploatacji w 1958 r. samolotu odrzutowego oraz niskie ceny ropy naftowej. Ponadto, na wzrost zagranicznych wyjazdów wpłynęło także znaczne zwiększenie się liczby podróży służbowych.

Przyjazdy

(w tysiącach)

Średnioroczny wzrost w dekadzie

1950

1960

1970

1980

1990

2000

2002

25 282

69 296

159 690

284 841

454 800.

691 600

714 600

10,6

8,7

6,0

4,5

4,3

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (WTO)

Analiza powyższej tabeli prowadzi do następujących wniosków:

  1. Turystyka zagraniczna na świecie wykazuje w okresie po II wojnie światowej znaczną dynamikę wzrostu. Interesująca jest odporność na negatywne czynniki takie jak terroryzm i kryzysy polityczne w wielu krajach, światowa recesja ekonomiczna czy fluktuacja kursów walut. W okresach wzrostu ekonomicznego, popyt turystyczny na ogół rósł; z drugiej strony, w okresach recesji popyt albo utrzymywał się na dotychczasowym poziomie, albo szybko był odbudowywany.

Należy jednak zauważyć, że zjawisko prawie nieprzerwanego, w skali globalnej, wzrostu nie dotyczy w równej mierze wszystkich krajów. W przypadku poszczególnych krajów mają miejsce znaczne wahania o czym będziemy mówić w dalszej części wykładu.

Turyści raczej unikają, na przykład, podróży do krajów, które słusznie lub nie są postrzegane jako niebezpieczne (w związku z konfliktem w Afganistanie i Iraku czy zamachami terrorystycznymi w Maroku, Indonezji). Wpłynęło to z pewnością na wielkość wyjazdów do krajów Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej czy Azji Południowo-Wschodniej. Z kolei inne kraje mogą przeżywać spadek turystyki przyjazdowej gdyż przestały być modne.

  1. Ogólne tempo wzrostu w poszczególnych dekadach maleje. W ostatnich 2 dekadach tempo wzrostu praktycznie utrzymuje się na podobnym poziomie. Może to mieć związek ze zjawiskiem osiagania pułapów wzrostu w wielu krajach rozwiniętych. Teoria pułapów wzrostu mówi, że po osiagnięciu pewnego nasycenia aktywność turystyczna w krajach wysoko rozwiniętych jkuż nie rośnie.

Udział regionów w turystyce międzynarodowej

Światowa Organizacja Turystyki podzieliła świat na 6 regionów:

W porządku alfabetycznym są to:

  1. Afryka,

  2. Ameryka Północna i Południowa

  3. Azja Południowa

  4. Azja Wschodnia i Obszar Pacyfiku

  5. Bliski Wschód,

  6. Europa

W poniższej tabeli przedstawione są zmiany udziału różnych regionów w światowej turystyce zagranicznej w okresie ponad 50 lat - od 1950 r. do 1990 r.. Analizując te dane należy pamiętać o znacznym wzroście łącznej liczby przyjazdów co zostało pokazane powyżej. Oznacza to, na przykład, że udział na niezmienionym poziomie oznacza w sensie wielkości globalnej duży wzrost.

Udział poszczególnych regionów w turystyce międzynarodowej w latach 1950-1990

1950

%

1960

%

1970

%

1980

%

1990

%

2000

2002

Europa

Ameryka Płn. i Płd.

Azja Wschodnia/Obszar Pacyfiku

Afryka

Bliski Wschód

Azja Południowa

66,5

29,6

0,8

2,1

0,9

0,2

72,5

24,1

1,0

1,1

1,0

0,3

70,5

23,0

3,0

1,5

1,4

0,6

68,4

18,9

7,0

2,5

2,4

0,8

63,5

18,8

11,4

3,4

2,1

0,7

57,8

18,4

15,7

3,9

3,3

0,9

0x01 graphic

Przez wiele lat dominowały na scenie turystyki międzynarodowej pod względem liczby przyjazdów i wpływów Europa, a także w mniejszym zakresie, oba regiony amerykańskie. Mówiąc konkretniej, za wysoki stopień geograficznej koncentracji ruchu turystycznego były odpowiedzialne Europa Zachodnia i Ameryka Północna. W 1990 r. udział Europy Zachodniej w przyjazdów turystycznych wynosił ponad 50%, z czego przyjazdy do krajów Wspólnoty Europejskiej stanowiły 40% łącznej liczby.

Czołowa pozycja Europy wynika z następującymi przyczyn:

Niektóre z tych czynników mają w równej mierze zastosowanie do Ameryki Północnej. Jednak, sam potencjał demograficzny i ekonomiczny USA (i w mniejszym zakresie Kanady) decyduje o pozycji tego regionu.

USA jak się dowiemy później zajmuje czołowe miejsce w rankingu zarówno w turystyce wyjazdowej jak i przyjazdowej.

Dzieje się tak pomimo, że większość ludności tych krajów preferuje podróże krajowe. Jako ciekawostkę można podać fakt, że tylko kilkanaście % Amerykanów posiada paszport (zaznaczając przy tym, że wyjazdy do Kanady, Meksyku czy obszar Karibów nie wymagają paszportu)

Udziały Europy i obu Ameryk ulegały w ciągu omawianego okresu pewnym zmianom, z wyraźną tendencją spadkową.

Zjawiskiem godnym szczególnej uwagi było jednak pojawienie się krajów regionu Azji Wschodniej i Pacyfiku jako ważnego regionu zarówno recepcyjnego jak i źródłowego. Trzeba pamiętać, że zwiększający się udział miał miejsce na rosnącym rynku, przy silnej konkurencji ze strony innych regionów. Kraje Azji Wschodniej i Pacyfiku, których udział szczególnie przyczynił się do tego sukcesu to Hongkong, Singapur, Tajlandia, Australia, Korea i Indonezja.

Widać, że udział Afryki, Bliskiego Wschodu i Azji Południowej w turystyce międzynarodowej był w okresie 1950-2000 mały, chociaż ulegały znacznym wahaniom. Regiony te nie są w stanie konkurować pod względem liczby turystów zagranicznych zarówno przyjazdowych jak i wyjazdowych z Europą, Ameryką Płn. i Płd. czy regionem Azji Wschodniej i Pacyfiku. Przyczyny tego są głównie natury ekonomiczne. Chociaż kraje docelowe w tych regionach mogą konkurować na wybranych rynkach głównych krajów generujących ruch to wiele z nich nie mogło wykorzystać swojego potencjału na skutek niepokojów społecznych i wojen, niekoniecznie w swoich krajach, ale wystarczająco blisko, aby być postrzegane jako miejsca niezbyt bezpieczne do odwiedzenia. Generalnie, zagraniczna turystyka przyjazdowa w tych krajach przeżywała spadek w okresach kiedy w tradycyjnych krajach wysyłających warunki ekonomiczne pogorszyły się.

W latach dziewięćdziesiątych liczba zagranicznych przyjazdów turystycznych na świecie rosła średnio o nieco ponad 4,0%. Liczby te mogłyby być uważane za odzwierciedlające średni wzrost na świecie. Średnie te nie oddają jednak znacznych różnic w danych z poszczególnych regionów, kontynentów, krajów czy nawet regionów turystycznych. Niektóre kraje (takie jak Turcja, Hongkong, Australia, Tajlandia, Chiny i Portugalia) z powodzeniem rozwijały przyjazdy zagraniczne; inne doświadczały albo stagnację (Irlandia) lub spadek (Sri Lanka i Liban) liczby przyjazdów.

Analizując dane w ujęciu regionalnym należy zaznaczyć, że zdecydowana większość międzynarodowego ruchu turystycznego to ruch „intraregionalny” odbywający się w ramach regionu. To dodatkowy czynnik stanowiący o pozycji Europy - wielość krajów. USA zajmujące obszar porównywalny do Europy mają ogromną turystykę krajową, która w przypadku Europy byłaby zaliczana do międzynarodowej.

Podsumowując dane za 2002:

1. Świat 714,6 mln, 3,1% wzrostu

2. Europa 411 mln, 2,4% wzrostu (Turcja 13,6%, Chorwacja 6,1, Bułgaria 7,8, UK - 3,4%; Francja + 2,0%; Niemcy 0%; Polska -5,6, Portugalia - 3,5%.

3. Azja i Pacyfik 131 mln, 7,9% wzrostu,

3. Bliski Wschód - 24 mln 10,6% wzrostu, (Egipt +9,4, Dubai +30%, Jordania +6,1%, Liban +11%)

4. Am. Płn i Płd , 120 mln 0,6% spadku, (Kanada +1,7%, Argentyna +15%, USA -0,1%, Meksyk -0,1%, Brazylia -7,2%. Kuba -6,7%, )

5. Afryka - 29 mln -3,7% wzrostu (RPA +9,9%, Ghana +9,9%, Tanzania + 6,8%, Senegal +5%, Botswana +7,3%; Tunezja -6,0%, Maroko - 2,7%)

6. Azja Płd

(Chiny + 11%, Hong Kong +21%, Japonia +10%, Macau +12%, Iran +17%, Indie -6,6%, Indonezja - 2,2%, Australia -0,7%)

Turystyczne kraje docelowe

Główne kraje docelowe dla turystyki zagranicznej są przedstawione w tabeli poniżej. Z przyczyn opisanych już wcześniej na czele listy znajdują się kraje Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Gdyby rozszerzyć tabelę, spektakularny wzrost pozycji regionu Azji Wschodniej i Pacyfiku zaznaczyłby się obecnością na liście Singapuru, Tajlandii, Malezji, Korei, Australii i Indonezji.

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (WTO)

Najważniejsze 15 krajów docelowych pod względem liczby zagranicznych przyjazdów turystycznych w 2002 r.

Kraj

Przyjazdy turystyczne w 2001

(w mln)

Przyjazdy turystyczne w 2002 r.

(w mln)

Wzrost w stosunku do roku poprzedniego(%)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Francja

Hiszpania

USA

Włochy

Chiny

Wielka Brytania

Rosja

Meksyk

Kanada

Austria

Niemcy

Węgry

Polska

Hong Kong

Grecja

76,5

49,5

45,5

39,0

33,2

23,4

21,2 (2000)

19,8

19,7

18,2

17,9

15,3

15,0

13,7

13,1 (2000)

76,7

51,7

45,4

-

36,8

2,0

3,3

-0,1

-

11,0

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (WTO)

Cechy rynków docelowych

Struktura przyjazdów do poszczególnych krajów charakteryzuje się następującymi wspólnymi cechami:

Międzynarodowy Ruch Turystyczny

Wykład nr 3/2003

Ekonomiczne znaczenie turystyki

Na niniejszym wykładzie przedstawiam wpływ turystyki na gospodarkę. Na wstępie należy sobie wyjaśnić na czym polega ekonomiczne znaczenie turystyki. Nie jest ono i nie może być pojmowane w ten sam sposób w różnych krajach. Na przykład dla kraju rozwijającego się może wynikać z uzyskiwanych z turystyki wpływów dewizowych. W krajach gospodarczo rozwiniętych z kolei głównym przedmiotem zainteresowania może być wykorzystanie turystyki do większej dywersyfikacji gospodarki i wyrównywaniu regionalnych różnic w poziomie rozwoju gospodarczego. Z kolei dla innych najbardziej atrakcyjne może być wykorzystanie turystyki jako znakomitego narzędzia w walce ze strukturalnym bezrobociem w niektórych regionach .

Tak więc coraz więcej rządów zarówno krajów uprzemysłowionych jak i rozwijających się zdają sobie sprawę z potencjału turystyki przyjazdowej jako źródła niewidzialnego eksportu, poprawiającego saldo ich bilansu płatniczego. W 1999 r. udział wpływów z turystyki osiągnął poziom 8% światowego handlu towarami i usługami i pod tym względem zaliczony jest do trzech najważniejszych dziedzin gospodarki, za przemysłem naftowym i samochodowym.

Z powyższego wynika, że znaczenie turystyki w poszczególnych krajach można oceniać za pomocą różnych wskaźników:

- udziału w ogólnej liczbie turystów zagranicznych na świecie,

- wielkości wpływów dewizowych,

- udziale w PKB,

- udziale w zatrudnieniu ogółem,

Turystyka a sektor usług

Przez ostatnie kilkadziesiąt lat w wielu krajach odnotowywano wzrost sprzedaży w sektorze usług, nawet w sytuacji gdy bardziej tradycyjne dziedziny gospodarki takie jak rolnictwo czy przemysł przetwórczy przeżywały stagnację lub spadek. W krajach rozwijających się udział sektora usług w produkcie krajowym brutto (PKB) sięga około 40%, zaś w krajach rozwiniętych czyli uprzemysłowionych wynosi 65% PKB. W znacznej mierze za zjawisko to odpowiedzialna jest należąca do sektora usług turystyka.

W ostatnich latach wzrost dochodów z turystyki przewyższał w sposób zdecydowany wzrost w innych sektorach usługowych. W 1996 r. dochody turystyki wzrosły prawie dwukrotnie szybciej niż towarowy handel międzynarodowy i ponad dwa razy szybciej niż inne komercyjne sektory usługowe, osiągając 8% pierwszego i 35% drugiego.


Metody mierzenia efektów ekonomicznych

Najprostszym używanym w wielu krajach wskaźnikiem mierzenia efektów ekonomicznych turystyki jest wielkość wydatków turystycznych dokonywanych przez turystów zagranicznych czyli wpływy z turystyki zagranicznej (przyjazdowej). Jednak, szacunki ekonomicznych efektów turystyki oparte na wydatkach turystycznych czyli wpływach mogą nie tylko być niedokładne, ale również bardzo mylące.

Dlatego też w ostatnich latach opracowano bardziej zaawansowane metody metod mierzenia skutków ekonomicznych takie jak:

TSA - Tourism Satelite Accounts - analiza przepływów międzygałęziowych

Analiza przepływów międzygałęziowych jest oparta na stronie popytowej gdyż w turystyce nie produkuje się homogenicznych produktów takich jak elektronika, samochody itp.. Turystyka jako działalność gospodarcza jest zbiorem różnych produktów (nietrwałych lub trwałych) trwałych usług (transport, zakwaterowanie, wyżywienie, rozrywka, usługi publiczne z których korzystają turyści.

W TSA stosuje się 2 podstawowe zagregowane wielkości:

Konsumpcja turystyczna - wartość towarów towarów usług skonsumowana przez turystów. Dzieli się na:

- Wydatki osobiste (personal Travel & Tourism),

- Podróże (turystyka) biznesowa, (Business Travel)

- Wydatki rządowe (Government Expenditures - Individual) instytucji kultury (muzea), rekreacji (parki narodowe) oraz na kontrolę graniczną na rzecz turystów indywidualnych,

- eksport turystyczny (Visitor Export) - wydatki zagranicznych turystów na usługi i towary.

Popyt turystyczny (Travel and Tourism Demand) - dzieli się na:

- Wydatki publiczne (promocja turystyczna, administracja lotnicza, bezpieczeństwo usługi sanitarne), (Governmet Expenditures - Collective)

- Inwestycje kapitałowe,

- Eksport (nie dotyczący turystów zagranicznych) - (Export - Non-Visitor) - dobra konsumencie wysyłane za granicę w celu sprzedaży turystom lub majątek trwały (sprzęt lotniczy, statki pasażerskie).

Na podstawie tych agregatów możliwe jest stworzenioe 2 różnych i komplementarnych agregatów Travel & Tourism Supply Ravel & Tourism Industry oraz Travel and Tourism Economy.

Dalej TSA można analizować w kontekście GDP jak i innych wskaźników (Zatrudnienie)

Mnożnik turystyczny

Turyści wydają swoje pieniądze na różne dobra i usługi. Zakupują oni m.in. usługi noclegowe, gastronomiczne, transportowe, komunikacyjne, rozrywkę, towary w sprzedaży detalicznej oraz usługi turystyczne i podróżnicze. Wydatki te są postrzegane jako zwiększenie popytu w lokalnej gospodarce: to znaczy, wykreowanie popytu, który w innym razie by nie wystąpił. Jednak wartość wydatków turystycznych reprezentuje jedynie częściowy obraz efektów ekonomicznych. Pełna ocena ekonomicznych efektów musi uwzględnić dodatkowe aspekty a mianowicie: Efekty bezpośrednie, pośrednie i pochodne

Mnożnik turystyczny oznacza stosunek zmian wielkości którejś z kluczowych zmiennych ekonomicznych takich jak wielkość produkcji, zatrudnienie lub wpływy podatkowe instytucji publicznych w wyniku zmiany w wydatkach turystycznych. Mimo pewnych ograniczeń metody mnożnikowe są niezwykle cennym narzędziem w analizie wpływu turystyki i porównania jej z innymi gałęziami gospodarki.

Wydatki turystyczne wywołują w lokalnej gospodarce efekt kaskadowy. Początkiem jest wydawanie przez turystów pieniędzy we „frontowych” obiektach turystycznych, takich jak hotele, restauracje i taksówki, a następnie przenikają do pozostałych gałęzi gospodarki. Można to zbadać oceniając efekty na trzech różnych poziomach - bezpośrednim, pośrednim i pochodnych.

Poziom bezpośredni efektów to wartość wydatków turystycznych pomniejszona o wartość importu koniecznego dla dostarczenia tych „frontowych” towarów i usług. Tak więc efekty bezpośrednie są prawdopodobnie mniejsze niż wartość wydatków turystycznych z wyjątkiem mało prawdopodobnej sytuacji, gdy lokalna gospodarka jest w stanie zaspokoić wszystkie potrzeby turystów własną produkcją.

Przedsiębiorstwa, w których dokonywane są bezpośrednio wydatki turystyczne także muszą nabywać towary i usługi z innych sektorów lokalnej gospodarki. Na przykład, hotele dokonują zakupów usług firm budowlanych, rachunkowe, banków, dostawców żywności i napojów, elektryczności i wody itd. Idąc dalej, dostawcy tych „frontowych” przedsiębiorstw, również muszą kupować dobra i usługi od innych przedsiębiorstw w lokalnej gospodarce, tak więc proces jest kontynuowany. Działalność ekonomiczna wywołana tymi kolejnymi rundami wydatków jest znana jako efekt pośredni. Efekt pośredni nie obejmuje wszystkich pieniędzy wydanych przez turystów w trakcie efektu bezpośredniego, gdyż pewna część tych pieniędzy będzie wyciekać z obrotu w wyniku importu, oszczędności i podatków.

W trakcie kolejnych rund wydatków, bezpośrednich i pośrednich, powstaje dochód lokalnych mieszkańców w postaci wynagrodzeń, podzielonego zysku, wynajmu i odsetek. Ten dodatkowy dochód jest częściowo ponownie wydany w lokalnej gospodarce na dobra i usługi, co spowoduje to następne rundy działalności ekonomicznej. Są to efekty pochodne.

Dopiero po oszacowaniu wszystkich trzech poziomów efektów (bezpośrednie plus pośrednie plus pochodne) można w pełni ocenić pozytywne efekty ekonomiczne wydatków turystycznych.

Sama wartość mnożnika turystycznego nie ma większego znaczenia, jeśli nie jest wskazana zarówno metodologia użyta do jego wyliczenia ja i typ zastosowanego mnożnika.

Typy mnożników

W badaniach efektów ekonomicznych stosuje się kilka mnożników, z których każdy spełnia odrębną funkcje.

Ponieważ różne typy mnożnika są kalkulowane na podstawie tych samych baz danych, są one ściśle ze sobą związane. Jednak koncepcje leżące u podstaw każdego z powyższych mnożników są bardzo różne, podobnie jak wielkości różnych ich rodzajów, obliczanych dla gospodarki tego samego kraju lub regionu. Przykładowe wartości mnożników są przedstawione w dalszej części wykładu.

Słabości i ograniczenia modeli mnożnikowych

Każda z koncepcji modeli mnożnikowych przedstawionych powyżej zawiera pewne istotne problemy, które przed ich praktycznym zastosowaniem muszą być rozwiązane.

Brak wystarczających danych

Dane wtórne (zarówno publikowane jak i niepublikowane) rzadko są wystarczające, aby spełnić wymagania stawiane przez bardziej rozwinięte i złożone modele. Oznacza to, że aby obliczyć mnożnik badacze muszą poświęcić wiele czasu, wysiłku i pieniędzy na zebranie potrzebnych danych.

Inne trudności z danymi wynikają z samej istoty turystyki jako gałęzi gospodarki obejmującej działalnością produkty wielu różnych gałęzi gospodarki. Wydatki turystyczne rozkładają się pomiędzy różne gałęzie gospodarki, stąd wymagane są dokładne badania wydatków turystycznych w celu otrzymania właściwego rozbicia na różne komponenty, takie jak zakwaterowanie, żywność, napoje, transport, zakupy itd.

Ponadto, pojawiają się często problemy przy podejmowaniu prób integrowania tych wydatków turystycznych w zdezagregowane kategorie tabeli przepływów międzygałęziowych. Rzadko zdarza się, aby tabele przepływów międzygałęziowych sporządzone były w formie wystarczająco zdezagregowanej, aby móc w nich zastosować dane szczegółowe pochodzące z badań wydatków turystycznych. W takich przypadkach, albo dane dotyczące wydatków turystycznych muszą być zagregowane, aby pasowały do gałęzi wyspecyfikowanych już w tabeli przepływów międzygałęziowych, co powoduje w konsekwencji utratę dokładności wyników, albo też konieczne jest poświęcenie wiele czasu i wysiłku na dezagregację istniejących tabeli przepływów międzygałęziowych.

Dane liczbowe

Źródła informacji

Statystyki za dany rok dla większości krajów na świecie publikuje Światowa Organizacja Turystyki. Obejmują one dane odnoszące się do wydatków turystycznych i wpływów turystycznych. Nie byłoby słusznym zakładać, że dane dotyczące wpływów turystycznych odzwierciedlają efekty ekonomiczne wydatków turystycznych w danym kraju. Odnoszą się one do tego ile wydają turyści w danym kraju i nie uwzględniają jak część tej sumy od razu wypływa z kraju (poprzez zapłatę za importowane dobra i usługi niezbędne do zaspokojenia potrzeb turystów) lub jakie dodatkowy wpływ następuje poprzez efekty „uboczne” tych wydatków turystycznych.

Znaczenie turystyki w ujęciu globalnym

Podobnie jak w przypadku wolumenu ruchu warto jest przeanlalizować jak

Przychody a

(w mln USD)

Średnie tempo wzrostu

(%)

1950

1960

1970

1980

1990

2000

2001

2 100

6 867

17 900

102 372

262 000

474,400

462,200

12,6

10,0

19,1

9,5

4,0

-2,6

a Nie obejmuje wpływów z międzynarodowego transportu pasażerskiego

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (WTO)

Znaczenie turystyki w ujęciu regionalnym

Wpływy z turystyki zagranicznej w ujęciu regionalnym (2001 r.)

Region

Wpywy z turystyki

Zagranicznej (mld $)

Udział %

Afryka

11,7

2,5

Ameryka Pn. i Pd.

122,4

26,5

Azja Wsch. i Pacyfik

82,0

17,7

Azja Płd.

4,7

1,0

Bliski Wschód

11,2

2,4

Europa

230,1

49,8

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (WTO)

Znaczenie turystyki w gospodarce kraju

Najważniejsze 15 krajów pod względem wielkości przychodó z turystyki zagranicznej

Kraj

2000 (w mld $)

2001 (w mld $)

Udział w przychodach ogółem (2001)

1.

USA

82,0

72,3

15,6

2.

Hiszpania

31,5

32,9

7,1

3.

Francja

30,7

29,6

6,4

4.

Włochy

27,5

25,9

5,6

5.

Chiny

16,2

17,8

3,8

6.

Niemcy

17,9

17,2

3,7

7.

Wielka Brytania

19,5

15,9

3,4

8.

Austria

10,0

12,0

2,6

9.

Kanada.

10,7

-

10.

Grecja

9,2

--

11.

Turcja

7,6

8,9

1,9

12.

Mesyk

8,3

8,4

1,8

13.

Hong Kong

7,9

8,2

1,8

14.

Australia

8,0

7,6

1,6

15.

Szwajcaria

7,5

7,6

1,6

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (WTO)

Najważniejsze 15 krajów źródłowych pod względem wielkości wydatków na turystykę zagraniczną

Kraj

2000 (w mld $)

2001 (w mld $)

1.

USA

64,5

58,9

2.

Niemcy

47,8

45,9

3.

Wielka Brytania

36,3

36,9

4.

Japonia

31,9

-

5.

Francja

17,7

17,5

6.

Włochy

15,7

14,2

7.

Chiny

13,1

-

8.

Holandia

12,2

-

9.

Kanada.

12,1

-

10.

Belgia/Luksemburg

10,2

-

11.

Austria

9,3

9,7

12.

Korea Płd

6,2

6,9

13.

Szwecja

8,0

6,8

14.

Szwajcaria

6,2

6,6

15.

Tajwan

6,4

-

Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (WTO)

Udział turystyki w PKB (kraje o największym udziale)

Kraj

Dane szacunkowe 2003 %

1.

Brytyjskie Wyspy Dziewicze

95,2

2.

Antigua i Barbuda

65,3

3.

Malediwy

63,1

4.

Makau

54,8

5.

Anguilla

49,3

6.

Bahamy

41,9

7.

Vanuatu

40,4

8.

Seszele

39,9

9.

Saint Lucia

37,0

10.

Barbados

35,2

Udział zatrudnienia w turystyce w zatrudnieniu ogółem (kraje o największym udziale)

Kraj

Dane szacunkowe 2003 %

1.

Brytyjskie Wyspy Dziewicze

95,0

2.

Antigua i Barbuda

77,9

3.

Macau

68,4

4.

Malediwy

54,8

5.

Anguilla

54,0

6.

Bahamy

51,6

7.

Seszele

48,2

8.

Barbados

39,7

9.

Aruba

37,3

10.

Wartości mnożników - kilka przykładów

Wartości mnożników różnią się w zależności od okoliczności ponieważ ich wielkość jest uzależniona od charakteru gospodarki danego obszaru oraz od zakresu w jakim różne gałęzie gospodarki są połączone w ich wzorcach handlowych?

Wiele badań mnożników turystycznych przeprowadzono w ostatnich trzech dziesięcioleciach.

Turystyczne mnożniki dochodowy w wybranych regionach i krajach

Kraj lub region

Turystyczny mnożnik dochodowy

Turcja

Barbados

2,30-3,20

1,41

Źródło: Zestawione przez autora z opublikowanych i niepublikowanych raportów rządowych.

Dla celów decyzyjnych i planistycznych, mnożniki dochodowe są najbardziej użyteczne ponieważ dostarczają informacji o dochodzie narodowym zamiast o produkcji lub obrocie firm. Poniżej przedstawione są wartości mnożników dla różnych krajów. Chociaż wartości mnożników dochodowych są przedstawione w kolejności wynikającej z ich wielkości, należy ostrożnie podchodzić do porównywania wartości mnożników pomiędzy poszczególnymi krajami. Po pierwsze, analizy były przeprowadzone w różnych latach i chociaż wartości mnożników nie podlegają istotnym zmianom w perspektywie dwudziestolecia, mają jednak tendencję wzrostową wraz z rozwojem gospodarczym i poprawą powiązań międzygałęziowych. Po drugie, co ważniejsze, nie wszystkie mnożniki przedstawione w tych tabelach zostały obliczone przy zastosowaniu tej samej metodologii, a to może powodować znaczące różnice w ich wartości. Na przykład, modele przepływów międzygałęziowych, z uwagi na to że są oparte na koncepcji ogólnej równowagi, na ogół wykazują znacznie wyższe wartości mnożników niż modele ad hoc i w zależności od poziomu obszerności i szczegółowości osiąganych w modelach ad hoc, ta różnica może sięgać 30%.

Turystyczne mnożniki dochodowe w wybranych krajach

Kraj lub region

Mnożnik dochodowy

Wielka Brytania

Republika Irlandii

Sri Lanka

Jamajka

Egipt

Republika Dominikany

Cypr

Irlandia Północna

Bermudy

Fidżi

Seszele

Malta

Mauritius

Antigua

Hongkong

Filipiny

Wyspy Bahama

Malta

Samoa Zachodnie

Wyspy Kajmana

Islandia

Barbados

Brytyjskie Wyspy Dziewicze

1,73

1,72

1,59

1,27

1,23

1,20

1,14

1,10

1,09

1,07

1,03

1,00

0,97

0,88

0,87

0,82

0,79

0,68

0,66

0,65

0,64

0,60

0,58

x

Analiza powyższej tabeli wskazuje, że wartości mnożników dochodowych są ogół skorelowane z wielkością gospodarki. Generalnie im większa gospodarka tym wyższa wartość mnożnika, chociaż oczywiście od tej reguły mogą być pewne wyjątki. Powodem tej korelacji jest to, że większe gospodarki na ogół mają lepiej rozwiniętą strukturę ekonomiczną, co oznacza, że mają one silniejsze międzygałęziowe powiązania i mniejszą skłonność do importu niezbędnego do zaspokojenia potrzeb turystów i przemysłu turystycznego.

Poniżej przedstawione są turystyczne przykładowe mnożniki zatrudnienia. Powinny być interpretowane jedynie jako orientacyjne liczby miejsc pracy stworzonych dzięki zmianom w wydatkach turystycznych. Czy miejsca te faktycznie zostaną stworzone zależy od wielu czynników, z których najważniejszy jest stopień wykorzystana istniejącej siły roboczej w każdym z sektorów, a także zdolność do przenoszenia siły roboczej pomiędzy różnymi zawodami i pomiędzy różnymi gałęziami gospodarki.

Turystyczne mnożniki zatrudnienia dla wybranych krajów lub regionów

Kraj lub region

Mnożnik zatrudnienia

Bermudy

Jamajka

Malta

Fidżi

0, 000044

0,000128

0,000159

0,000079

W przeciwieństwie do mnożników dochodowych czy produkcyjnych, nie jest możliwe porównywanie mnożników zatrudnienia między różnymi krajami, kiedy są one przedstawione w tej formie. Jest tak dlatego, że powyższe liczby przedstawiają ekwiwalent jednego miejsca pracy stworzone przez jedną jednostkę wydatków turystycznych, która to jednostka jest wyrażona w lokalnej walucie. Tak więc, różnice w wartości jednostkowej walut lokalnych dostarczy mnożników zatrudnienia o różnej wielkości. Bardziej sensownym sposobem dokonywania porównań międzynarodowych jest wyrażenie ich jako stosunku łącznego zatrudnienia wywołanego do bezpośredniego zatrudnienia. Przykłady tego drugiego typu mnożnika zatrudnienia są przedstawione w następnej tabeli.

Znormalizowane mnożniki zatrudnienia dla wybranych krajów

Kraj

Mnożnik zatrudnienia

Jamajka

Mauritius

Bermudy

Giblartar

Wyspy Salomona

Malta

Samoa Zachodnie

Republika Palau

4,61

3,76

3,02

2,62

2,58

1,99

1,96

1,67

Z powyższej tabeli wynika, że na Jamajce, na każdego nowego pracownika zatrudnionego bezpośrednio jako rezultat wzrostu wydatków turystycznych, dalszych 4,61 ekwiwalentów miejsc pracy jest tworzonych w gospodarce jamajskiej. Również tutaj możemy zobaczyć, że im lepiej rozwinięta gospodarka turystyczna, tym większy mnożnik zatrudnienia. Malta, która odnotowuje najwyższy wskaźnik mnożnika wyrażonego na jednostkę wydatków turystycznych znajduje się na dalszej pozycji przy mnożniku relatywnym. Jest tak z powodu różnic w realnej wartości jednostki waluty lokalnej.

Implikacje analizy mnożnikowej dla polityki turystycznej)

Za pomocą mnożników turystycznych można zmierzyć obecne rezultaty ekonomiczne przemysłu turystycznego i krótkoterminowe ekonomiczne efekty zmiany w poziomie lub wzorcach wydatków turystycznych. Są one szczególnie odpowiednie dla badania wpływu wydatków turystycznych na wielkość obrotów, dochody, zatrudnienie, dochody sektora publicznego i bilans płatniczy.

Szczegółowe modele mnożnikowe są przydatne do realizacji następujących zadań:

Dla przykładu, w analizie przepływów gałęziowych w turystyce w Jamajce rozważano ekonomiczny wpływ wydatków turystycznych w podziale na: cel wyjazdu, porę roku, częstotliwość wyjazdów na Jamajkę w celu określenia którzy turyści generują najwyższy pozom dochodów, zatrudnienia i dochodów publicznych na jedną jednostkę wydatków turystycznych. Ten typ informacji może być wykorzystany dla ukierunkowania przyszłych działań marketingowych w celu maksymalizacji korzyści osiąganych z turystyki.

Wykład nr 4/2003

Baza noclegowa na świecie

Wstęp

Baza noclegowa jest zdecydowanie największym i najbardziej potrzebnym sektorem przemysłu turystycznego. Komercyjne obiekty noclegowe znajdują się wszędzie tam gdzie udają się turyści.

Baza noclegowa odgrywa także ważną rolę w ogólnym wkładzie rynku turystycznego na poziomie lokalnym i krajowym. Trudno jest określić ogólny udział bazy noclegowej w ogólnych wydatkach turystycznych ponieważ różni się on znacznie na poszczególnych rynkach, rodzajach bazy i charakteru nabywanego produktu. Jako bardzo ogólna zasada około 33% wszystkich kosztów podróży przypisuje się temu sektorowi. Liczba ta zmniejsza się w przypadku wycieczek zorganizowanych o pełnym pakiecie usług do, na przykład, ośrodków śródziemnomorskich, w których pośrednicy negocjują niskie ceny hurtowe pokoi hotelowych i apartamentów.

Polityka cenowa zakwaterowania jest generalnie bardzo złożona i czasami kontrowersyjna. Ceny regularne (tzn. opublikowane oficjalnie) są rzadko osiągane i szeroko stosowane są zniżki dla grup, wcześniejszych rezerwacji lub umów z firmami. Stałe ceny są jedynie z powodzeniem stosowane powszechnie w segmencie tanich hoteli. Faktyczny przychód w porównaniu do potencjalnego rzadko sięga więcej niż 60% w segmencie rynku hotelowego dla średniozamożnych i zamożnych. W wielu dużych firm hotelowych stosowany jest system zarządzania przychodami (yield management) w celu maksymalizacji osiąganych cen, optymalizując jednocześnie potencjał pojemności.

Klasyfikacja i kategoryzacja bazy noclegowej

Klasyfikacja

Brak jest jednolitej klasyfikacji bazy noclegowej na świecie. O ile powszechnie używana jest nazwa „hotel” to w zakresie innych typów bazy noclegowej stosowane są często nazwy zwyczajowe. Najogólniej można podzielić na:

Obiekty z obsługą

- hotele (hotel, motel),

- pensjonaty (Guesthouses, b&b, farmhouse, Inns,

- kwatery agroturystyczne, (gites.

Obiekty samoobsługowe

- apartamenty

-, domki,

- gites itp.

- Baza dla turystyki młodzieżowej i studenckiej

- Schroniska młodzieżowe,

Domy studenckie

- Obiekty typu timeshare

- Kempingi

Kategoryzacja

Sektor bazy noclegowej w danym kraju jest produktem sił lokalnych i globalnych reprezentujących czynniki historyczne, polityczne, ekonomiczne społeczno-kulturalne i technologiczne. Dlatego też trudne jest porównanie bazy noclegowej oraz pomiędzy firmami w różnych krajach i regionach. Tam gdzie można dokonywać porównania pod względem jakości usług ale ten wymiar przedstawia liczne problemy zwłaszcza subiektywnej oceny.

Próby porównania jakości są podejmowane poprzez różne systemy kategoryzacji i klasyfikacji. Są one prowadzone na bazie krajowej i regionalnej w ramach krajów i mogą być prowadzone albo przez instytucje publiczne (np. zarządy ds. turystyki) lub organizacje prywatne (np. Automoblie Association (AA) lub American Automoble Association (AAA).

Próby wprowadzenia ponadnarodowego systemu w ramach np. Unii Europejskiej, nie powiodły się z powodu zróżnicowania bazy noclegowej w poszczególnych krajach.

Klasyfikacja i kategoryzacja bazy noclegowej jest przede wszystkim stosowana w odniesieniu do hoteli, pensjonatów, agroturystyki i kempingów.

Cele kategoryzacji bazy noclegowej są zróżnicowane. Obejmują one:

Kategoryzacja bazy noclegowej, jednakże, niesie także za sobą problemy. Jednym z nich jest kwestia subiektywności oceny wielu kluczowych aspektów oferowanych usług. W konsekwencji, wiele systemów klasyfikacji koncentruje się głównie na fizycznych mierzalnych atrybutów obiektu określając poziom kategorii na bazie cech takich jak

Jednakże, jest to powszechnie robione bez próby oceny jakości świadczenia. Inne problemy związane z systemami klasyfikacji to:

Jakość i ocena jakości są zakorzenione w kulturze i kontekście kraju w którym są one zlokalizowane. W rezultacie, pięciogwiazdkowy czy klasy deluxe w Azji Południowo-Wschodniej będzie znacząco różne od obiektu, który uważa się za ekwiwalentny w Turcji czy Wielkiej Brytanii. W najlepszym razie (chociaż nawet to jest dyskusyjne), klasyfikacja może dostarczyć wskazówki co do krajowych standardów. Nawet to nie zawsze ma miejsce. Dla przykładu w Hiszpanii poziom podatków, który płaci hotel zależy od kategorii hotelu, hotele 5-gwiazdkowe płacą ponad dwukrotnie większy podatek niz. czterogwiazdkowe. W konsekwencji, jest zaledwie kilka hoteli pięciogwiazdkowych w Hiszpanii i wiele obiektów czterogwiazdkowych obejmujących szeroki zakres standardów. Hotele takie jak Sofitel, Intercontinental czy Crowne Plaza są klasyfikowane jako czterogwiazdkowe, podczas gdy w innych krajach europejskich miałyby one wyższą kategorię. I tak sąsiadujące ze sobą hotele Sofitel i Novotel w Madrycie są kategoryzowane jako czterogwiazdkowe, podważając z politykę odnośnie marek firmy macierzystej Accor, w której te dwie marki są zróżnicowane.

Być może największą trudnością w systemach kategoryzacji hotelowych w Europie i Północnej Ameryce jest jak umieścić w nich szybko wzrastającą liczbę tanich hoteli w systemie bez podważania całego systemu.

Tanie hotele w Europie stanowią reakcję na zmieniające się potrzeby i oczekiwania klientów a ich znaczenie datuje się od połowy lat osiemdziesiątych. Wcześniej konsumenci poszukując niedrogiego zakwaterowania musieli korzystać z jednego z wielu istniejących w Europie Zachodniej małych, niezależnych hoteli, guest... czy b&b, generalnie niekategoryzowanych, na poziomie jednej lub dwóch gwiazdek. Produkty i usługi były bardzo zróżnicowane. Stworzenie możliwości wyboru dobrej jakości, tanich i nowoczesnych obiektów w formie tanich hoteli, sprzedawanych pod takimi markami jak Formuła 1, Travelodge, Travel Inn i Campanile, przeniosło znaczną część ruchu od tradycyjnych dostawców i spowodowało szerokie podnoszenie jakości urządzeń i bankructw w tym sektorze.

Grupy łańcuchy sieci hotelowe na świecie

Grupa hotelowa - korporacja grupująca różne sieci,

Sieć hotelowa - grupuje hotele tej samej marki.

Przesłanki tworzenia grup hotelowych i sieci hotelowych

Najważniejsze z nich to:

- wspólny marketing,

- chęć stworzenia łatwo rozpoznawalnej marki,

- wspólny system rezerwacyjny,

- wspólne szkolenia,

- wspólne zakupy,

- tańsze inwestycje (standardowe projekty, wyposażenie, technologia).

- dochody z zarządzania grupami i sieciami

W większości krajów zmniejszają swoje znaczenie w ostatnich latach małe rodzinne obiekty noclegowe, wobec wyzwania markowych sieci hotelowych oferujących zakres produktów od tanich do luksusowych hoteli. Koszt inwestycji wymaganych do sprostania zmianom w popycie konsumpcyjnym łącznie z nowymi wyzwaniami marketingowymi i organizacyjnymi stawianymi przez nowe technologie zmusiły wiele hoteli tego rodzaju do zaprzestania działalności.

Udział sieci w sektorze hotelowym wynosi ponad 30 %. Udział ten jest nawet wyższy w Azji Południowo-Wschodniej i Północnej Ameryce. Jeśli chodzi o udział miejsc noclegowych to udział łańcuchów jest na ogół znacznie wyższy:

Odzwierciedla to fakt, że hotele należące do łańcuchów są na ogół znacznie większe (i generalnie nowsze) niż niezależne. Prawie uniwersalnym trendem w hotelowym subsektozre jest przejmowanie przez łańcuchy udziału w rynku na zwiększającym się rynku.

Struktura własności i zarządzanie hotelami odzwierciedla rosnącą generalnie złożoność rodzajów firm w sektorze prywatnym. Występują trzy podstawowe modele funkcjonowania z różnymi kombinacjami:

  1. Firmy hotelowe mogą być właścicielem i zarządzającym hotelami, które są prowadzone pod ich nazwa lub mogą mieć udział kapitałowy w obiekcie.

  1. Alternatywnie, hotel może być prowadzony i być własnością partnera franszyzowego - jest to szybko rosnąca formuła biznesowa, zwłaszcza wśród tanich hoteli. Franszyzy mogą być prowadzone na poziomie indywidualnego obiektu lub tez jako część szerszej umowy obejmującej większą liczbę obiektów, zwykle na poziomie krajowym lub regionalnym, znajdujących się w ramach ustalonej marki lub marek.

  1. Wreszcie, przedsiębiorstwo hotelowe może zarządzać obiektem w imieniu właściciela - jest to powszechny format w grupie najdrożych hoteli międzynarodowych, wchodzących w skład takich wielkich łańcuchów jak Hilton, Hyatt, Inter-continental czy Marriot.

Ważną strategia przetrwania dla małych, niezależnych hoteli jest członkostwo w konsorcjach marketingowych reprezentujących podobne obiekty na poziomie krajowym i międzynarodowym. Best Western i Golden Tulip to dwa z najbardziej znanych konsorcjów międzynarodowych.

Sieci wchodzące w skład największych grup hotelowych

Cendant: Amerihost Inn, Days Inn, RCI, Howard Johnson, Knights Inn, Ramada, Super 8, Travelodge, Wingate Inn

Six Continents: Intercontinental, Holiday Inn, Holiday Inn Express, Crowne Plaza, Staybridge Suites,

Accor: Sofitel, Mercury, Novotel, Ibis, Etap, Formuła 1, Red Roof Inn, Motel 6 (USA I Kanada),

Marriot: Marriot Hotels, Renaissance Hotels, Courtyard, Residence Inn, Fairfield Inn,

Starwood: Westin, Sheraton, St. Regis, The luxury Collection

Ranking Grup hotelowych na świecie w

Grupy hotelowe na świecie dysponują liczbą ok. 5 mln pokoi (wzrost o 3% w stosunku do 2001) 

Ranking grup hotelowych (01/01/2002)

Hotels

Rooms

Variation

2001 Rank

2002 Rank

Group Ranking

Country

2001

2002

2001

2002

Rooms

%

1

1

Cendant

USA

6,455

6,624

541,313

553,771

12,458

2.3%

2

2

Six Continents

GB

3,112

3,234

497,889

507,091

9,202

1.8%

4

3

Marriott International

USA

2,043

2,333

383,200

427,489

44,289

11.6%

3

4

Accor

FRA

3,488

3,654

389,437

415,774

26,337

6.8%

5

5

Choice*

USA

4,392

4,545

350,351

362,549

12,198

3.5%

7

6

Hilton Corp.

USA

1,810

1,934

305,506

319,550

14,044

4.6%

6

7

Best Western

USA

4,028

4,109

308,789

312,207

3,418

1.1%

8

8

Starwood

USA

738

751

228,382

225,737

-2,645

-1.2%

9

9

Carlson Hospitality Worldwide

USA

710

795

127,489

135,429

7,940

6.2%

14

10

Hilton Group

GB

226

385

65,572

94,058

28,486

43.4%

10

11

Hyatt (Corp+International)

USA

200

214

83,323

91,657

8,334

10.0%

12

12

Sol Melia

SPA

296

347

77,345

85,515

8,170

10.6%

13

13

TUI

GER

253

284

67,564

75,397

7,833

11.6%

11

14

Envergure/Société du Louvre

FRA

946

940

68,652

69,077

425

0.6%

16

15

Wyndham Hotels Group

USA

242

242

62,262

62,262

0

0.0%

Source: MKG Consulting Database - 05/02

Ranking sieci hotelowych (01/01/2002)

Hotels

Rosom

Variation

2001 Rank

2002 Rank

Chains

Groups

2001

2002

2001

2002

Rooms

%

1

1

Best Western

Best Western

4,028

4,109

308,789

312,207

3,418

1.1%

2

2

Holiday Inn

Six Continents

1,541

1,587

289,836

297,710

7,874

2.7%

3

3

Days Inn of America, Inc.

Cendant

1,912

1,946

162,129

164,092

1,963

1.2%

5

4

Marriott Hotels

Marriott Int'l

393

424

149,200

158,112

8,912

6.0%

4

5

Comfort Inns

Choice

1,940

2,032

149,286

157,119

7,833

5.2%

6

6

Sheraton Hotels & Resorts

Starwood

386

389

128,332

130,498

2,166

1.7%

8

7

Super 8 Motels

Cendant

1,969

2,054

119,266

125,016

5,750

4.8%

7

8

Ramada Franchise Systems

Cendant

988

978

121,431

120,515

-916

-0.8%

9

9

Hampton Inn

Hilton Corp.

1,073

1,144

111,231

117,806

6,575

5.9%

11

10

Express by Holiday Inn

Six Continents

1,162

1,254

93,136

100,993

7,857

8.4%

10

11

Radisson Hotels Worldwide

Carlson

420

428

99,912

100,874

962

1.0%

14

12

Hyatt Hotels

Hyatt (Corp+Int'l)

200

214

83,323

91,657

8,334

10.0%

12

13

Motel 6

Accor

814

852

86,438

90,276

3,838

4.4%

13

14

Hilton Hotels

Hilton Corp.

228

229

85,243

86,063

820

1.0%

15

15

Quality Inns

Choice

766

799

81,277

84,760

3,483

4.3%

16

16

Courtyard

Marriott Int'l

520

553

73,900

78,785

4,885

6.6%

17

17

Mercure

Accor

640

655

68,810

72,536

3,726

5.4%

18

18

Hilton

Hilton Group

226

231

65,572

66,898

1,326

2.0%

20

19

Ibis

Accor

538

583

55,846

60,939

5,093

9.1%

21

20

Novotel

Accor

329

341

52,488

57,917

5,429

10.3%

Source: MKG Consulting Database - 05/02

Największe grupy w Europie 1/01/2002

Hotels

Rosom

Variation

2001 Rank

2002 Rank

Group Ranking

Country

2001

2002

2001

2002

Rooms

%

1

1

Accor

FRA

1,848

1,922

191,777

201,042

9,265

4.8%

2

2

Best Western

USA

1,192

1,385

79,601

91,360

11,759

14.8%

3

3

Six Continents

GB

378

453

65,085

77,345

12,260

18.8%

4

4

Envergure/Société du Louvre

FRA

929

924

62,827

63,101

274

0.4%

9

5

Hilton International

GB

128

270

32,331

56,417

24,086

74.5%

Source: MKG Consulting Database - 05/02

Największe grupy w Ameryce Północnej 1/01/2002

Hotels

Rosom

Variation

2001 Rank

2002 Rank

Group Ranking

Country

2001

2002

2001

2002

Rooms

%

1

1

Cendant

USA

6,385

6,563

535,616

548,626

13,010

2.4%

2

2

Six Continents

GB

2,393

2,475

349,726

353,464

3,738

1.1%

3

3

Marriott International

USA

1,830

1,969

318,771

339,215

20,444

6.4%

4

4

Hilton Corp.

USA

1,801

1,921

300,581

314,983

14,402

4.8%

5

5

Choice*

USA

3,464

3,565

283,844

292,816

8,972

3.2%

Source : MKG Consulting Database - 05/02

Zjawiska i tenedencje:

- Co trzeci pokój hotelowy znajduje się w sieci należącej do grup hotelowych.

- Sieci liczą w sumie 38282 hoteli i 4.9 mln pokoi.

- Największą grupą hotelową jest w dalszym ciągu Cendant ,

- Szybko rozwija się Six Continents- głównie marki Holiday Inn I Holiday Inn Express,

- Na 3 miejsce wyszedł Marriott wyprzredzając Accor (wzrost liczby pokoi o 11,6%),

- z innych grup wart zauważenia jest szybki wzrost Hiltona i awans o 4 miejsca.

- . Bardzo widoczna jest dominacja sieci amerykańskich i brytyjskich, 80 z 200 marek (sieci) należy do korporacji amerykańskich. 8 z 10 największych sieci jest amerykańskich, 3 mln pokoi na 5 mln znajdują się w Am. Północnej (głównie w USA).

- najszybciej rozwija się segment tanich hoteli,

- proces globalizacji (wzrost organiczny, przejęcia) w dalszym ciągu postępuje bardzo szybko mimo kryzysu w branży,

Wykład nr 5/2003

Transport w turystyce międzynarodowej

Wstęp

Turystyka oznacza przemieszczanie się ludzi i fakt ten wpływa na oczywisty związek pomiędzy transportem a rozwojem turystyki.

Adekwatna infrastruktura transportowa i dostęp do rynków źródłowych jest jednym z najważniejszych warunków rozwoju każdego regionu docelowego. W większości przypadków turystyka rozwinęła się w obszarach gdzie istniała rozwinięta sieć transportowa i gdzie istniał potencjał jej dalszego rozwoju.

Z drugiej strony, popyt turystyczny stymulował szybki rozwój transportu.

Transport jako składnik produktu turystycznego

Transport w turystyce jest zasadniczym elementem produktu turystycznego w dwóch aspektach: jest to środek do osiągnięcia miejsca przeznaczenia, a także jako środek poruszania się po nim w trakcie pobytu. Transport może być także uważany za część wypoczynku (np. Orient Express lub statki wycieczkowe), w takim przypadku podróż jest przynajmniej tak ważna jak sam region docelowy.

Transport może stanowić 55% łącznego kosztu, podczas gdy przy wycieczkach do odległych regionów, ten udział może być nawet większy.

Kiedy już turysta znajdzie się w miejscu docelowym, korzysta on z taksówek, przelotów krajowych, kolei, pociągów, promów i ewentualnie regularnych linii autobusowych, zaś turyści zorganizowani i indywidualni mogą nabywać lokalne wycieczki organizowane za pomocą autokarów.

Główne tendencje w transporcie międzynarodowym

Transport drogowy

Transport drogowy jest zdominowany przez samochody osobowe i autobusy. Samochód jest rodzajem transportu prawie doskonałym jeśli chodzi o wygodę dojazdu „od drzwi do drzwi, dając jednocześnie możliwość podziwiania po drodze krajobrazu i przewożenia sprzętu rekreacyjnego. W przypadku pojazdów rekreacyjnych (VR) oraz przyczep kempingowych daje on nawet możliwość noclegów. Wynajęte samochody prawie wyłącznie służą odwiedzającym, trudno jest jednak ocenić udział przejechanych łącznie kilometrów po drogach danego kraju które są związane z usługami turystycznymi i wycieczkowymi. Wynajęte autokary, z definicji, prawie wyłącznie służą do celów turystycznych, ale z kolei autobusowe linie regularne zabezpieczają dojazdy do pracy i osób robiących zakupy służą równocześnie turystom.

Atrakcyjność transportu drogowego określają następujące czynniki:

Samochód

W zależności od urządzeń transportowych i klimatu w niektórych krajach wykorzystanie samochodu do celów rekreacyjno-turystycznych jest większe niż w innych. Podróże samochodem stanowią 90% wyjazdów w celach wypoczynkowych, osobistych i służbowych podejmowanych przez mieszkańców USA i Kanady i prawie 83% łącznej liczby pasażero-kilometrów w Europie. Podróżni w krajach kontynentalnych takich jak Niemcy, Włochy, Austria, Szwajcaria i Francja, używają także samochodu do wyjazdów urlopowych nad Morze Śródziemne i w kraju.

Autokar

Wynajęty autokar jest tradycyjnie wykorzystywany dla transferów grup z i na dworce komunikacyjne. Przy pomocy autokarów są zwykle organizowane wycieczki objazdowe i zwiedzania. Ten rodzaj transportu jest szczególnie użyteczny dla podróży na krótkie i średnie odległości. Tradycyjnym segmentem, na którym opiera się ten rodzaj transportu są emeryci i osoby mniej zamożne. W regionach turystycznych w coraz większym zakresie używa się minibusów. W szczególności zaadaptowane minibusy używa się do programów typu safari i celów krajoznawczych, tak jak ma to miejsce w Kenii.;

Transport kolejowy

Zakres użytkowania tego środka transportu i użytkowanie go przez turystów w odróżnieniu od innych użytkowników, zależy od wielu czynników takich jak historia, zaangażowanie ze strony rządu i finansowanie, topografia i geografia. Czynniki te są dla transportu kolejowego szczególnie ważne. Dla przykładu, w Europie międzynarodowe połączenia kolejowe są często w znacznym stopniu dofinansowywane przez państwo. Oferują specjalne usługi zarówno dla turystów jak i dojeżdżających do pracy, wśród przykładów można wymienić, przewóz samochodów i specjalne taryfy dla wycieczkowiczów.

Linie kolejowe dostarczają przykładów wprowadzania specyficznych produktów dla klientów podróżujących służbowo, takich jak TGV (Train de Grand Vitesse) we Francji oraz Eurostar pomiędzy Francją i Wielka Brytanią. Dla kolei główna konkurencja pomiędzy środkami transportu jest często oparta na czasie i odległości, dojazd od centrum miasta do centrum miasta, w porównaniu z przelotem samolotem. Powyżej pewnej odległości, niektórzy turyści postrzegają podróż koleją jako zbyt kłopotliwą i męczącą, i w takiej sytuacji pojęcie przygody i zwiedzania staje się główną atrakcją kolei.

Otwarcie w 1993 r. Eurotunelu zwiększyło popyt na podróże koleją, najpierw pomiędzy Londynem a Paryżem i Brukselą, w późniejszym okresie także z pozostałymi miastami europejskimi.

Zidentyfikowano klientelę z całkowicie odmiennymi stylami życia od dawnej klienteli kolei. Można się spodziewać, że w Europie systemy kolejowe będą raczej stanowić w przyszłości poważną konkurencję dla innych środków transportu. W

Koleje na ogół są monopolami państwowymi i otrzymują od państwa subwencje, z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, gdzie w połowie lat dziewięćdziesiątych zaczęto prywatyzację systemu kolejowego.

Transport morski

W szerszych kategoriach, można podzielić transport wodny na krótkodystansowy transport promowy i wycieczkowe rejsy oceaniczne.

Rejsy wycieczkowe powinny również być traktowane zarówno jako produkt turystyki wycieczkowej jak środek transportu. Przewozy promowe, które obejmują lub nie przewóz pojazdów, mogą stanowić życiodajną linię komunikacyjną dla wysp, lub też w znacznej mierze być wykorzystywane dla obsługi ruchu turystycznego, w którym mogą uczestniczyć turyści zorganizowani, indywidualni oraz uczestnicy wycieczek jednodniowych. Wodoloty i poduszkowce są na ogół szybsze niż tradycyjne rodzaje statków, ale generalnie (z wyjątkiem krótkich przejazdów, takich jak pomiędzy Hongkongiem a Macau) podróżni służbowi starają się wybierać inne środki transportu. Na rozwój komunikacji promowej wpływają na ogół czynniki geograficzne, pozostawiając niektóre regiony w dużej zależności od tego rodzaju transportu. Oto dwa przykłady:

Promy oferują niedrogi, wiarygodne i bezpieczne usługi dla transportu pojazdów i towarów na krótkich przeprawach morskich,. Przewozy promowe są jedyną alternatywa w przypadku odległych i małych wysp, nie posiadających lotnisk. Taką sytuację mamy w Grecji, gdzie jest tylko 15 lotnisk obsługujących 95 zamieszkałych wysp. W tym przypadku, duże firmy promowe zapewniają usługi przewozowe pomiędzy portami na kontynencie a wyspami jak również pomiędzy poszczególnymi wyspami. Mniejsze regionalne linie promowe oferują zaś usługi transportowe pomiędzy wyspami, zwłaszcza w okresie letniego szczytu sezonu.

Główna korzyścią przewozów promowych jeśli się je porówna z transportem lotniczym jest cena, a także fakt, że pasażerowie mogą transportować własne pojazdy i używać ich w miejscu docelowym. Popularność wyjazdów turystycznych własnym samochodem i pakiety usług oparte na samochodzie jak również wprowadzenie usług typu załadunku poziomego (typu „ro-ro”, umożliwiających obsługę w portach znacznie większej liczby samochodów, wskazują na zwiększony popyt na usługi promowe.

Stopniowa liberalizacja transportu lotniczego w Europie, spadek taryf lotniczych, budowa Eurotunelu i rozwój alternatywnych rodzajów transportu zmusiło przedsiębiorstwa promowe do poprawy wygody podróży, zwiększenia szybkości podróżnej, wprowadzenia urządzeń rekreacyjnych - kasyn, basenów kąpielowych, urządzeń sportowych i sklepów - a także wprowadzenia usług bardziej zorientowanych na potrzeby pasażera.

Na niektórych trasach zostały wprowadzone nowoczesne statki takie jak odporne na fale katamarany, wodoloty i poduszkowce. Ich celem jest oferowanie usług wyłącznie pasażerskich w czasie krótszym niż tradycyjne promy pasażerskie. Mają one szybkość przekraczającą do trzech razy szybkość tradycyjnych promów, znacznie większą możliwość manewrowania, możliwość szybkiego zawracania w portach i potrzebują znacznie skromniejszych urządzeń portowych.

Rejsy wycieczkowe są raczej produktem zorientowanym na wypoczynek niż środkiem transportu. W tym przypadku podróż morska, rozrywka i urządzenia rekreacyjne oferowane na statku, a także wycieczki w portach są ważniejszymi elementami podróży niż odwiedzane miejsca. Tak więc statek jest sam w sobie miejscem docelowym.

Transport morski jest na ogół mniej regulowany, niż inne rodzaje transportu a podstawą tego jest relatywna swoboda poruszania się po wodach wszystkich statków.

Transport lotniczy

Transport lotniczy uzyskał w ostatnich dziesięcioleciach znaczący udział rynku przewozów pasażerskich, zwłaszcza na odległości ponad 500 kilometrów. Przy samolotach nowej generacji takich jak Boeing serii 747-400 mających zasięg 15 000 kilometrów bez lądowania w rejsach non-stop.

Podróże lotnicze są atrakcyjne z uwagi na dużą szybkość podróży i daleki zasięg, oraz również dlatego, że dla podróżujących służbowo oferują status jak również oszczędność cennego czasu pracy zwłaszcza w przypadku dalekich wyjazdów. Tam gdzie mamy do czynienia z geograficzną izolacją, tak jak w krajach lub regionach wyspiarskich, podróże powietrzne dominują i często są jedynym dostatecznie szybkim środkiem transportu.

Transport powietrzny składa się z przewozów regularnych (rejsowych) i czarterowych, a w niektórych krajach, z taksówek powietrznych. Przeloty czarterowe pojawiły się w latach pięćdziesiątych w Europie i Ameryce Północnej, transportując turystów wypoczynkowych z chłodniejszych klimatów północnych do słonecznych regionów na południu: nad Morzem Śródziemnym, na Florydzie lub Wyspach Karaibskich.

Wprowadzenie specjalnych taryf wycieczkowych na liniach regularnych jak również przelotów czarterowych w Europie wyszło naprzeciw potrzebom tego segmentu rynku. Ogólnie, ocenia się, że około 15% turystów zagranicznych korzysta z przelotów lotniczych, zaś 86% Europejczyków korzysta z samolotów w podróżach poza Europę. Prognoza wzrostu przewozów lotniczych wynosi 5,5% rocznie w latach 1990 - 2000 i 5% w latach 2000-2010.

Linie czarterowe

Przeloty czarterowe są szeroko wykorzystywane dla obsługi ruchu turystyki wypoczynkowej, w której turyści zakupują pakiety usług, a także pasażerów zakupujących wyłącznie przelot. Niektóre czarterowe linie lotnicze są własnością touroperatorów. Jest tp przejaw integracji pionowej, o której będzie mowa na następnych zajęciach. Przykłady Britannia Airways i TUI. Linie czarterowe oferują usługi przewozowe ad hoc; zwykle lecą bezpośrednio do miejsca docelowego i dzięki temu pasażerowie nie muszą zmieniać samolotów na lotniskach tranzytowych.

Linie regularne

Większość podróży lotniczych odbywa się albo w celach służbowych albo wypoczynkowych. W pierwszym przypadku, ludzie podróżują w związku z ich działalnością gospodarczą, a koszt ich biletów jest opłacany przez pracodawcę. Konieczna jest możliwość zmiany rezerwacji z niewielkim wyprzedzeniem, tak więc wymagana jest maksymalna elastyczność; w rezultacie biznesmeni korzystają jedynie z regularnych połączeń lotniczych. Usługi, dworce i samoloty muszą odpowiadać potrzebom biznesmena w podróży, który ma bardzo niewiele czasu. Ocenia się, że biznesmeni podróżujący w interesach stanowią 30% międzynarodowego ruchu lotniczego.

Deregulacja transportu lotniczego

Działalność regulacyjna rządów koncentrowała się na ogół bardziej na transporcie lotniczym niz. na innych środkach transportu; międzynarodowe regulacje są czynnikiem, który określa zakres działalności przewoźników narodowych.

Potrzeba regulacji transportu wynikała z faktu, że koszt inwestycji jest stosunkowo wysoki w porównaniu z innymi gałęziami gospodarki. Biorąc pod uwagę, że mordercza konkurencja może prowadzić do negatywnych skutków w postaci zniknięcia regularnych, niezawodnych połączeń i powodowania znacznych kosztów społecznych dla podróżnych, polityka regulacyjna wprowadziła przepisy określające zasady rozpoczęcia działalności i jej zakończenia.

Jeszcze do początku lat siedemdziesiątych powszechnie obowiązywały umowy dwustronne pomiędzy rządami poszczególnych krajów. Zatwierdzano w nich i licencjonowano przewozy linii lotniczych pomiędzy zainteresowanymi krajami oraz taryfy, które albo powiązano z mechanizmem ustalania cen przez IATA, albo uzgadniano dwustronnie. Nawet w warunkach pełnej deregulacji, taryfy są ustalane poprzez uzgodnienia pomiędzy partnerami lub tylko rejestrowane.

Za czasów prezydenta Cartera w 1978 r. w Stanach Zjednoczonych została wprowadzona ustawa deregulująca przemysł lotniczy, która doprowadziła do polityki „otwartego nieba”. Zlikwidowano Civil Aeronatics Board, którego rolą było stanowienie regulacji dotyczących warunków świadczenia usług, na przykład częstotliwości połączeń i wielkości oferowania, rozpoczynania i kończenia działalności przewozowej oraz w zakresie taryf i cen. W krajowych przewozach lotniczych, sprawy te stały się w Stanach Zjednoczonych kwestią wolnej konkurencji.

Aż do końca lat siedemdziesiątych, Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego (IATA) było de facto światową instytucją kontrolną, będąc stowarzyszeniem branżowym linii lotniczych, chociaż w rzeczywistości reprezentowała ona także rządy. Od czasu słynnego Show Case Order (1978), w którym IATA musiała uzasadnić dlaczego powinna być wyłączona spod działania amerykańskich przepisów antymonopolowych, organizacja ta straciła możliwość narzucania struktury cen chroniącej członków mających wysokie koszty operacyjne. Jednak wpływ IATA jest różny na poszczególnych kontynentach i wielu uważa, że jest on ciągle silny w częściach Europy, Afryki i Ameryki Łacińskiej.

W wyniku ostrej konkurencji na rynku lotniczych przewozów krajowych nastąpiła znaczna niestabilność rynku w związku z pojawieniem się wielu nowych przewoźników, spadku taryf do najniższego od lat poziom. Jednakże w następnych latach jedynie niektóre linie przetrwały, a większość małych i słabych linii lotniczych została przejęta lub uległą fuzji z silniejszymi. Po pewnym czasie taryfy niestety wzrosły, a możliwość wyboru zmniejszyła się.

Kraje europejskie były dość niechętne do otwarcia swojego nieba na kompletną deregulację. Wynika to częściowo z roli sektora publicznego w przemyśle lotniczym, a częściowo zaś ze społecznej roli jaką spełniają przewoźnicy, utrzymując ekonomicznie nieopłacalne połączenia w obszarach peryferyjnych wyłącznie z powodu interesu kraju lub względów społecznych. Po wprowadzeniu trzech dyrektyw Komisji Europejskiej, rozwój rzeczywiście połączeń kabotażowych dla Europy , w której jest to postrzegane jako terytorium kraju, nastąpił wreszcie z dniem 1 kwietnia 1997 r. Niektóre linie lotnicze w Europie są jednak ciągle jeszcze kontrolowane przez państwo i będące ich własnością.

Trendy w transporcie lotniczym

Wszystkie rodzaje transportu znajdują się pod dużą presją, aby zredukowały swoje ceny i oferowały lepszą jakość usług. Wszystkie przedsiębiorstwa zostały zmuszone do poszukiwania nowych metod zwiększania swojej efektywności, zwłaszcza linie lotnicze, w których nowoczesne techniki takie jak zarządzanie przychodami, połączenia typu „hub and spoke” i nowoczesne kanały dystrybucyjne takie jak CRS, powstanie tzw. tanich linii lotniczych przyczyniły się do zasadniczej zmiany sposobu w jaki ten biznes funkcjonuje.

Zarządzanie przychodami (ang. yield management), polityka taryfowa

Technika ta pozwala liniom lotniczym zmieniać taryfy w celu osiągnięcia maksymalnego przychodu na podstawie danych dotyczących potencjalnego popytu, podaży, historycznych, czasu jaki pozostał do odlotu i obecny wskaźnik załadowania. Tak więc maksymalizacji przychodów linii lotniczej jest osiągana przez oferowanie właściwych cen w danych warunkach rynkowych.

Zarządzanie przychodami (yield management) optymalizuje przychody linii lotniczych za pomocą ustalania maksymalnych cen jakie można uzyskać za każde wolne miejsce. Został on zdefiniowany w celu maksymalizacji przychodów za pomocą:

W następstwie deregulacji transportu lotniczego w USA, CRS-y czyli komputerowe systemy rezerwacyjne przyjęły na siebie rolę kontrolowania przelotów regularnych i taryf w celu efektywnej dystrybucji ich produktów i maksymalizacji zysków. CRS-y umożliwiły rozwój innych oszczędności i technik konkurencyjnych (takie jak zarządzanie przychodami i program frequent flier), same przyczyniając się do umocnienia konkurencyjnej pozycji niektórych linii lotniczych i powodując wśród nich zmianę układu sił.

Za pomocą taryfy promocyjnych linie lotnicze oferują niższe ceny, ograniczając jednocześnie możliwości zmiany rezerwacji i wymagając, aby rezerwacje były dokonane z odpowiednim wyprzedzeniem. Taryfy te obejmują APEX - Advanced Purchase Excursion Fares.

Centra przesiadkowe

Wprowadzenie systemu hub and spoke (piasta i szprychy) zwiększył racjonalność transportu lotniczego poprzez wykorzystanie najważniejszych lotnisk jako punktów tranzytowych. Krótkie przeloty (szprychy) łączyły się z ograniczoną liczba lotnisk (piast), na których pasażerowie przesiadali się na inne samoloty lub rejsy. Pozwoliło to liniom lotniczym zwiększyć wskaźnik załadowania i utrzymywać ceny na niskim poziomie.

Programy lojalnościowe

Linie lotnicze oferują też różne bodźce dla swoich lojalnych klientów za pomocą różnych programów „frequent flier” szczegółowo opisujący związki marketingowe w odniesieniu do systemów lotniczych).

Code sharing

Tzw. „code sharing” czyli współpraca pomiędzy liniami polegająca na wspólnym operowaniu na niektórych trasach służy do lepszego wykorzystania posiadanego taboru zachowując jednocześnie dostateczną liczbę połączeń.

Globalizacja i integracja

Globalizacja jest jedna z głównych tendencji w międzynarodowym przemyśle turystycznym. i wynika ona z konwergencji w światowych upodobań i preferencji produktu. Globalna firma to taka, która wykorzystuje tą tendencję i produkuje standardowe produkty przyczyniające się do ujednolicenia światowego rynku turystycznego. W rezultacie, można obserwować znaczną koncentracje w turystyce i transporcie. Niektórzy autorzy twierdzą, że w ciągu najblizyszych 4-5 lat na świecie pozostanie 5-6 największych globalnych przewoźników dominujących transport lotniczy.

Alianse lotnicze

W miarę rozszerzania swojej działalności w skali globalnej, zawieranie przez linie lotnicze porozumień strategicznych wynika z następujących przyczyn:

Formy współpracy

Star Alliance

Lp

Przewoźnik

1.

United Airlines

2.

ANA

3.

Lufthansa

4.

SAS

5.

Air Canada

6.

Thai

7.

Singapore

8.

Ansett

9.

Varig

10.

Mexicana

11.

Air New Zealand

12.

British Midland

13.

Austrian Airlines

14.

Tyrolean

15.

Lauda

16.

LOT Polish

Oneworld

Lp

Przewoźnik

1.

American Airlines

2.

British Airways

3.

Iberia

4.

Quanta

5.

Cathay Pacific

6.

Finnair

7.

Aer Lingus

8.

LanChile

Sky Team

Lp

Przewoźnik

1.

Delta

2.

Air France

3.

Alitalia

4.

Korean Air

5.

Aeromexico

6.

CSA

Rankingi

Największe 10 linii lotniczych na świecie

Lp

Przewoźnik

Liczba pasażerów pasażerów mln 2002

Liczba pasażerów (mln.) 2001 r.

Zatrudnienie (2001)

Liczba samolotów

(2001)

1.

American Airlines

94,1

78,2

118,4*

881

2.

Delta Airlines

89,9

104,9

76,3

588

3.

United Airlines

68,6

75,5

92,9

543

4.

Southwest

63,0

64,4

31,6

355

5.

Northwest

52,7

54,1

46,4

444

6

US Airways

47,2

56,2

35,2

342

7.

Lufthansa

43,9

39,7

88,0

236

8.

All Nippon

43,3

49,3

14,3

141

9.

Continental

41,0

44,2

48,0

345

10.

Air France

38,0

39,1

64,7

254

11.

British Airways

34,4

40,0

57,2

266

Tanie linie lotnicze

Jednym z najważniejszych tendencji w przemyśle lotniczym było powstanie I szybkli rozwój tzw. tanich linii lotniczych.

Początek tej koncepcji datuje się do 1971 i jest przypisywany krajowemu przewoźnikowi amerykańskiemu Southwest Airlines. Pomysł ten został następnie przejęty przez Freddie Lakera, który uruchomił w II połowie lat 70—tych linię Skytrain, która oferowała przeloty pomiędzy Gatwick i New York. Opłata za przelot wynosiła $236 w porównaniu do $626 na liniach regularnych. Niestety w 1982 roku firma zbankrutowała. W 1984 roku rozpoczęła działalność tania linia amerykańska People Express, która w 1987 została przejęta przez Continental Air.

Po deregulacji sektora lotniczego w USA w 1978, powstało ponad 100 nowych linii lotniczych. Większość z nich zaprzestała jednak działalności w następnych latach.

W Europie 11 tanich linii osiągnęło w 2003 roku udział w rynku przewozów lotniczych wynoszący 28.7% w porównaniu do 13.6% in 2002. Szacuje się, że udział tanich linii w Wielkiej Brytanii wzrośnie do 35.7% w 2010.

Udział tanich linii na innych dużych rynkach jest również duży: 30% w Kanadzie, 20 % tanich USA, In ok.20 - 30% w Australii. Również na innych rynkach udział tanich linii stale się zwiększa.

Lp

Przewoźnik

Liczba pasażerów (mln.) 2002 r.

1.

Ryanair

11,1

2.

Easy Jet

9,2

3.

ATA

9,0

4.

Air Berlin

6,7

5.

Go

5,7

Największych 10 lotnisk na świecie

Lp

Kod lotniska

Miasto/Nazwa lotniska

Liczba pasażerów (w mln) 2001 r.

1.

ATL

Atlanta

76,9

2.

ORD

Chicago O'Hara

66,5

3.

LHR

Londyn Heathrow

63,3

4.

HND

Tokio

61,1

5.

LAX

Los Angeles

56,2

6.

DFW

Pallas - Forth Worth

52,8

7.

FRA

Frankfurt

48,3

8.

CDG

Paryż, Charles De Gaulle

48,3

9.

AMS

Amsterdam Schipol

40,7

10.

DEN

Denver

35,6

Międzynarodowy Ruch Turystyczny

Wykład nr 6/2003

Pośrednicy w turystyce międzynarodowej

Pośrednictwo w turystyce to działalność touroperatorów (organizatorów) czyli hurtowników łączących składniki podróży turystycznej w pakiet, a następnie sprzedaż ich przez agencje turystyczne, bezpośrednio obsługujące klientów.

Turyści mogą elementy podróży turystycznej (zakwaterowanie, transport, wycieczki lokalne i rozrywka) kupować bez trudu bezpośrednio od producentów, co uczyniłoby pośrednictwo niepotrzebnym. Fakt, że w wielu przypadkach tak się nie dzieje wynika z tego, że związki pomiędzy dostawcami produktów turystycznych, a ich potencjalnymi klientami (określane terminem kanałów dystrybucyjnych) są niedoskonałe.

Pośrednicy mają możliwość usprawnienia kanałów dystrybucyjnych i tworzenia rynków poprzez skojarzenie kupujących i sprzedających. Jest to głównie zadanie touroperatorów czyli hurtowników którzy tworzą z poszczególnych elementów podróży turystycznej jeden produkt i sprzedają go za jedną cenę detalicznym agencjom turystycznym.

Korzyści

Działalność pośredników tworzących rynek przynosi szereg korzyści dostawcom, konsumentom i regionom docelowym:

Linie lotnicze, przewoźnicy autobusowi i przedsiębiorstwa żeglugowe często utrzymują w dużych miastach swoje własne punkty sprzedaży, w których klienci mogą bezpośrednio dokonywać zakupu ich usług. Zwłaszcza linie lotnicze chętnie wchodzą bezpośrednio na rynek otwierając biura w reprezentacyjnych miejscach w dużych miastach. Obsługują one zarówno branże turystyczną jak i klientów indywidualnych i mają szczególnie duże znaczenie w miastach takich jak Paryż, Berlin, Londyn czy Nowy Jork, w których jest nie tylko bardzo wielu biznesmenów, ale również wielu turystów odbywających indywidualne wyjazdy zagraniczne.

Podobnie postępują niektóre międzynarodowe łańcuchy hotelowe, które w dystrybucji usług noclegowych w hotelach należących do łańcucha także korzystają z własnych punktów sprzedaży. Jest to coraz łatwiejsze dzięki ciągłemu zwiększeniu zastosowania coraz bardziej zaawansowanych komputerowych systemów rezerwa8cyjnych (CRS).

Prekursorzy dzisiejszych biur podróży, Thomas Cook i American Express są zarówno agencjami turystycznymi jak i hurtownikami. Detaliczne agencje turystyczne, kupujące usługi bezpośrednio od producentów są w korzystnej sytuacji. Dzięki umowom agencyjnym, sprzedają one poszczególne składniki podróży, takie jak przewozy pasażerskie, usługi noclegowe i wycieczki, ale organizują również wycieczki pod własną marką. Ta druga praktyka jest bardziej rozpowszechniona w Ameryce Północnej niż w Europie, podobnie jak korzystanie z usług agencji turystycznych przy organizacji specjalnych, indywidualnych programów dla klientów.

Najczęściej spotykanym sposobem dystrybucji zagranicznych wyjazdów wypoczynkowych w Europie jest sprzedaż wycieczek zorganizowanych przez touroperatorów za pośrednictwem agencji turystycznych. Niektóre wyjazdy wypoczynkowe są sprzedawane przez hurtowników bezpośrednio klientom indywidualnym.

Rola touroperatora

Najogólniej rzecz ujmując, działalność touroperatorska to proces łącznego oferowania przelotu i noclegów w hotelu (lub w innym obiekcie noclegowym) dzięki czemu cena pakietu jest atrakcyjna dla potencjalnego turysty. Jest to rezultat hurtowych zakupów usług przez touroperatora po niższych cenach umożliwiających obniżenie ceny dla klienta. Najważniejszą rolę w tym procesie odgrywa katalog touroperatora prezentujący klientom produkt turystyczny. Katalog musi obejmować:

Wielcy touroperatorzy zwykle sprzedają wiele różnych wycieczek i często produkują kilka lub kilkanaście katalogów. W odrębnych katalogach, na przykład, oferowane są letnie i zimowe programy w ośrodkach nadmorskich, pobyty narciarskie, wycieczki egzotyczne i krótkie wypady. Szczególnie popularne regiony docelowe, na przykład Grecja, Floryda lub Turcja mogą również być prezentowane oddzielnie. Jak wskazują badania, kierunek wyjazdu jest często pierwszą decyzją podejmowana jako pierwsza przez wielu podróżnych. Katalog ma więc na celu zachęcenie klientów do kupowania i jest często jedyną informacją, która posiadają o danej miejscowości, zanim przyjadą na miejsce. Oczywiście sposób prezentacji musi to być spójny z przekazywanym przez siebie wizerunkiem marki, gdyż za pomocą katalogów wystawionych w agencji turystycznej każdy z nich konkuruje o zainteresowanie klientów.

Rola agencji turystycznych

Ogólnie mówiąc, rolą detalicznej agencji turystycznej jest zapewnienie klientom miejsca sprzedaży wycieczek zorganizowanych, biletów i innych usług turystycznych, takich jak ubezpieczenie lub wymiana walut.

Istnieją 2 koncepcje odnośnie podstawowego przedmiotu działalności agencji turystycznych:

1) sprzedaż usług turystycznych w imieniu ich dostawców. Dostawcą może być touroperator, hotel lub przewoźnik czy ubezpieczyciel.

Dostęp do usług zapewniają systemy rezerwacyjne, których sprawność odgrywa ważną rolę. Klient oczekuje natychmiastowego potwierdzenia, zaś pracownicy agencji nie chcą tracić czasu na wielokrotne rozmowy telefoniczne. Natychmiastowe wyświetlenie informacji na terminalu komputerowym pozwala pracownikom na włączenie klienta w proces rezerwacji, wzmacniając w ten sposób prawdopodobieństwo podjęcia decyzji o zakupie. Kreowanie popytu jest odpowiedzialnością dostawców lub touroperatorów. Jeśli istnieje popyt, kontrola ko8sztów jest najlepszą drogą do utrzymywania przez agencję zyskowności.

2) Alternatywne podejście opiera się na przekonaniu, że zadaniem agencji turystycznej jest posiadanie odpowiedniej wiedzy o kupowanym produkcie i ponoszenie ryzyka występującego w związku z oceną wielkości i charakteru popytu jest. Agencja spełnia rolę doradcy turystycznego udzielającego klienteli bezstronnych porad i kreuje sprzedaż na rynku lokalnym.

To drugie podejście jest znacznie bardziej rozpowszechnione w Ameryce Północnej niż w Europie. W Europie znacznie większy wpływ na wybór kierunku wyjazdu ma katalog touroperatora, wsparty reklamą i promocją.

Zjawisko integracji wśród pośredników

Integracja jest pojęciem używanym w ekonomii w celu określenia formalnych powiązań pomiędzy organizacjami.

Kiedy rynek zaczyna osiągać stan dojrzałości, zaostrzająca się konkurencja o większy udział w rynku zmusza przedsiębiorstwa do poprawy swojej pozycji rynkowej za pomocą tworzenia pionowych powiązań. Ich rezultatem może być:

Rozróżnia się integrację poziomą i pionową.

Integracja pionowa ma miejsce wtedy, gdy powiązania zachodzą wzdłuż procesów produkcyjnych: na przykład, kiedy linia lotnicza jest właścicielem firmy touroperatorskiej, tak jak ma to miejsce w przypadku Lufthansy (Thomas Cook AG) czy Air France. Są to przykłady integracji pionowej „do przodu”w kierunku rynku turystycznego, z których najbardziej typowym przykładem w sektorze pośredników jest przejęcie przez touroperatora łańcucha detalicznych agencji turystycznych w wyniku zakupu lub fuzji..

Posiadanie linii lotniczych przez touroperatorów jest przykładem integracji pionowej „wstecz”. Z kolei wśród regularnych linii lotniczych dość częste są przykłady powiązań z (nawet własnymi) międzynarodowymi łańcuchami hotelowymi, których celem jest osiągnięcie przewagi konkurencyjnej. Jednym z przykładów najszerszego zakresu zintegrowanych działalności jest francuski konglomerat Accor. Pierwotnie znana jako sieć hoteli, Groupe Accor przeniosło się obecnie na wszystkie aspekty turystyki i obejmuje m.in. działalność touroperatorską.

Trzeba zauważyć, że integracja pionowa „wprzód” niekoniecznie musi następować w drodze zmian własnościowych. Kontrolę można uzyskać za pomocą umów franszyzy. Są to umowy, w których jedna firma udziela innej, zwykle mniejszej, prawo do sprzedaży produktów i używania jej marki, zobowiązując ją jednocześnie do powstrzymania się od sprzedaży produktów oferowanych przez firmy konkurencyjne. W Niemczech, sektor wycieczek zorganizowanych został rozwinięty w latach sześćdziesiątych przez wielkie łańcuchy detalicznych domów towarowych, takich jak Karstadt, Neckermann i Quelle. Miały one już korzystną sytuację z racji posiadania sklepów detalicznych i systemów sprzedaży wysyłkowej służących dystrybucji ich produktów. Dzięki ostrzejszym przepisom antymonopolowym, dalsza ekspansja za pomocą integracji pionowej była utrudniona, tak więc rozwinęły one swoją pozycję na rynku za pomocą umów o wzajemnym wykupie akcji i systemu licencji agencyjnych, które zapewniały im wyłączne punkty sprzedaży dla ich produktów i zapewniały odpowiedni margines zysku.

Integracja pozioma to łączenie się podmiotów gospodarczych w ramach tego samego sektora. Przykładem będzie łączenie się agencji turystycznych w sieci, przejmowanie jednych touroperatorów przez innych.

Rozwój agencji sieciowych, szczególnie silny w USA i Wielkiej Brytanii jest w zasadzie zjawiskiem powszechnym. Przyczyny zjawiska integracji tego typu są podobne jak w przypadku integracji pionowej, przy czym dodatkowo obejmują one w tym przypadku chęć zapewnienia geograficznej reprezentacji we wszystkich regionach. Firmy amerykańskie, American Express i Ask Mr Foster, to przykłady największych sieci, które znacznie zwiększyły swoją geograficzną reprezentację.

W przypadku turystycznych agencji detalicznych, integracja pionowa wzmacnia ich siłę nabywczą w stosunku do hurtowników. Następuje to w wyniku kreowania własnej tożsamości korporacyjnej objawiającej się w wyglądzie biur i sposobie organizacji działalności punktów sprzedaży. Ma to na celu podniesienie świadomości klienteli o firmie. Zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i Ameryce Północnej, wiele małych agencji turystycznych połączyło się w konsorcja, aby uzyskać podobna jak łańcuchy, siłę nabywczą. Również wśród wielkich touroperatorów następował wzrost w wyniku fuzji z innymi touroperatorami, jednak zamiast narzucania jednolitej tożsamości marki, tak jak w przypadku łańcuchów detalicznych, utrzymują oni zwykle różne linie produktów, włącznie z nabytymi markami, aby zapewnić klientom wybór.

Integracja a globalizacja

Trzeba zaznaczyć, że zjawisko integracji poziomej jest ściśle związane ze zjawiskiem globalizacji. Podane w dalszej części wykładu przykłady wskazują na bardzo silne tendencje globalizacyjne w ostatnich latach. Tworzone są super touroperatorzy a właściwie grupy touroperatorskie w skaład których wchodzą touroperatorzy działający na rynkach różnych krajów, czarterowe linie lotnicze, sieci agencji, firmy oferujące statki, sieci hotelowe itp.

Można w zasadzie mówisz o wielkich konglomeratach turystycznych działających w skali globalnej.

Trzeba zaznaczyć, że osią wokół ten proces się odbywa jest masowa turystyka wypoczynkowa. Inne produkty takie jak turystyka objazdowa czy produkty niszowe znacznie trudniej poddają się procesowi globalizacji. Globalizacja wymaga standaryzacji, zaś produkty niszowe niełatwo poddają się standaryzacji.

Przykłady integracji poziomej wśród pośredników

Największe konglomeraty turystyczne w Europie Europie na świecie to TUI AG, Thomas Cook AG oraz MyTravel Ltd. Można zapytać dlaczego powstały one w Europie Europie nie w USA. W USA z uwagi na walory turystyczne kraju i dostępnośc tych obszarów masowa turystyka wypoczynkowa jest w zasadzie turystyką krajową. Normalne jest więc, że nie ma tu za wiele miejsca dla pośredników.

TUI AG

TUI AG (uprzednio znany jako Preussag AG) jest największą grupą turystyczną na świecie. Stało się to w relatywnie krótkim czasie. Wizją grupy jest „wypoczynek w jednym ręku”.

Rozwój grupy nastęował głównie poprzez przejęcia firm działających w turystyce w innych krajach. TUI działa na 90% rynku europejskiego.

Firma obejmuje wszystkie ogniwa procesu produkcyjnego w turystyce:

W 2001 roku firma obsłużyła 22 mln klientów z 15 krajów.

70 000 zatrudnionych.

Thomas Cook AG

Roczne obroty 8 mld EUR, 14 mln klientów

- 30 touroperatorów,

- 3600 agencji turystycznych, (Thomas Cook, Holiday Land)

- hotele - 73000 miejsc hotelowych pod kontrolą)

- 85 samolotów (linie czarterowe Condor, Sun Express, JMC Airlines, )

- zatrudnienie - 28000,


W 1998 roku powstała firma C&N w wyniku połącznia Condor Flugdienst GmbH (należąca do Lufthansy) oraz NUR Touristic GmbH, KarstadtQuelle AG (50%). W 2000 r. firma nabyła francuskiego touroperatora Havas Voyages a w 2001 roku grupę brytyjską Thomas Cook Holdings Ltd..

Firma prowadzi biznes pod markami Neckermann Reisen, Air Marin, Aldiana, Bucher Reisen, Condor Individuell, Kreutzer Touristik and Terramar, Havas itd..

Przejęcie Thomas Cook Holdings Ltd., London, -trzeciego co do wielkości touroperatora brytyjskiego umożliwiło dotarcie do tego rynku, drugiego co do ważności w Europie.

Firma ma mocne pozycje także na kilku innych rynkach europejskich (Belgia, Holandia, Austria itd.)

My Travel

MYTRAVEL Group jest uważana z trzeciego co do wielkości touroperatora w Europie i na świecie.

Trzy obszary:

W. Brytania I Irlandia

Europa (głównie Skandynawia),

Ameryka Północna


12.7 mln klientów

- 30 toureoperatorów w kilkunastu krajach (Airtours, Ving itd.)
- Ponad 1900 agencji detalicznych (Going Places),
- 49 aircraft MyTravel Airways, MyTravelLite (Low-cost) (Airtours International I Premiair)
- 118 ośrodków wypoczynkowych (Hiszpania, Grecja, Cypr, Meksyk, Kuba I Dominikana).
- 4 statki wycieczkowe

Rozpoczęła działalność w latach siedemdziesiątych jako agencja detaliczna po czym przekształciła się w touroperatora (Airtours) a w 1987 r. weszła na giełdę.

W latach dziewięćdziesiątych grupa przejęła wielu touroperatorów w Wielkiej Brytanii, Skandynawii i w USA.

Ostatni rok to konsolidacja grupy i pozbywanie się najmniej dochodowych części m.in. Ving Itaka w Polsce, Frosch Touristik Gmb H (FTi) w Austrii i Szwajcarii.

Inne zjawiska w sektorze pośredników

Problem ryzyka w działalności touroperatorskiej

Z działalnością touroperatorską związane jest więc znaczne ryzyko finansowe, stwarzając poważną barierę dla nowych firm chcących ją rozpocząć. Touroperatorzy specjalistyczni zmniejszają to ryzyko działając na wyodrębnionych niszach rynkowych, a także wykorzystując regularne linie lotnicze i hotele wyższej kategorii, w których rezerwacje mogą być z łatwością anulowane jeśli nie osiągnie się pewnej minimalnej liczby uczestników w grupie. Wielcy touroperatorzy próbują zmniejszyć ryzyko poprzez umocnienie pozycji na rynku za pomocą pionowej integracji ich działalności zarówno „wprzód” jak i „wstecz” o której mówiłem wcześniej..

Największe ryzyko finansowe ponoszą touroperatorzy średniej wielkości, nie posiadający ani czarterowanych samolotów (muszą więc zakupić miejsca w ramach part-czarteru) ani własnej sieci sprzedaży. Są to touroperatorzy, którzy są najbardziej narażeni na upadłość w okresach znaczącego spadku popytu. Polska z corocznymi bankructwami kilku średniej wielkości touroperatorów (Ostatnio Big Blue) nie jest wcale wyjątkiem. Podobne zjawiska często na większą skalę mają miejsce w innych krajach.

W celu zabezpieczenia konsumenta przed anulacją wyjazdu lub też brakiem możliwości powrotu z zagranicy w przypadku bankructwa touroperatora, większość rządów wprowadziła regulacje prawne przewidujące system gwarancji finansowych, chociaż trzeba stwierdzić, że środki te nie zawsze wystarczają na pokrycie strat lub dodatkowych kosztów. Niektóre organizacje zrzeszające touroperatorów lub agencje turystyczne mają wspólne fundusze ubezpieczeniowe. Przykładem może być USTOA - organizacja touroperatorów amerykańskich lub ABTA - organizacja zrzeszająca biura podróży Wielkiej Brytanii.

Wpływ nowoczesnych technologii

W latach sześćdziesiątych miała miejsce istotny rozwój technologii informatycznych objawiający się powstaniem globalnych CRS-ów takich jak Galileo, Sabre, Worldspan czy Amadeus,.

Obecnie mamy do czynienia z kolejną rewolucją a mianowicie wykorzystaniem Internetu jako kanału dystrybucyjnego. Umozliwia on sprzedaż coraz więksdzej liczby usług turystycznych (bilety lotnicze i hotele) a także wycieczek bezpośrednio klientom. W ten sposób dostawcy lub touroperatorzy mogą zaoszczędzić w ten sposób koszty dystrybucji wynoszące 10 i więcej procent ceny usługi.

Nowoczesne technologie a zwłaszcza Internet o którym będzie mowa na kolejnym wykładzie wpływa ponadto na zmniejszenie kosztów operacyjnych (tańsza komunikacja), możliwość samodzielnego tworzenia pakietów turystycznych dla klientów indywidualnych.

Dużym zagrożeniem są Internetowe biura podróży takie jak Travelocity.com, czy Expedia.com obsługujące rocznie setki tysięcy klientów.

Koncentracja sprzedaży w poszczególnych krajach

Doświadczenia z przeszłości wskazują, że mimo braku poważnych ograniczeń przed rozpoczęciem działalności touroperatorskiej, rynek masowej turystyki zorganizowanej w większości krajów jest na ogół zdominowany przez kilka firm. Touroperatorzy nie mają monopolu na miejsca lotnicze lub łóżka hotelowe, a standardy produktu są łatwe do kopiowania. Mimo tego, przykłady sukcesów w tej branży wskazują, że strategiczna pozycję rynkową można osiągnąć dzięki splotowi następujących czynników:

Tak jak w przypadku wielkich domów towarowych i supermarketów sieciowych, wielkość oferty oraz obecność w całym kraju mają decydujące znaczenie dla sukcesu touroperatora turystyki masowej. W kontekście europejskim jest więc mało prawdopodobne, aby jakikolwiek touroperator mógł skutecznie konkurować w segmencie turystyki masowej, zwłaszcza cenowo, mając roczną sprzedaż poniżej jednego miliona miejsc. Kiedy analizuje się niezbędną strukturę organizacyjną oraz system gwarancji finansowych wymaganych dla około 10% obrotu w przypadku przynależności do uznawanego? stowarzyszenia branżowego dysponującego własnym funduszem rezerwowym, zaś do 25% w innym przypadku (Dyrektywa UE w sprawie wycieczek zorganizowanych) trzeba sobie uświadomić, że koszty wejścia na rynek nowej firmy są niezwykle wysokie.

Czynniki leżące u podstaw sukcesu są także przyczyną wysokiego stopnia koncentracji sprzedaży działalności touroperatorskiej, pozostawiając małym touroperatorom możliwość udziału w rynku jedynie w dziedzinie wyjazdów specjalistycznych. Specyfika ekonomiki branży powoduje, że należy się spodziewać, kontynuacji tej sytuacji, gdyż wielcy touroperatorzy są gotowi bronić swojej pozycji na rynku poprzez: dywersyfikację produktów, wchodzenie nawet na obszary turystyki specjalistycznej, stosowanie wielu marek (w celu wzrostu sprzedaży na pewnych rynkach), podejmowanie wojny cenowej i generalnie poprzez stosowanie przedstawionych powyżej zasad prowadzących do sukcesu.

Zmiana warunków współpracy z liniami lotniczymi

W wielu krajach przychody z prowizji za sprzedaż biletów lotniczych stanowiły większość przychodów agencji turystycznych.

W ostatnim czasie obserwuje się stałą tendencję do obniżania prowizji. Wynoszą one już 5-7% podczas gdy kilka lat temu było to 10-11% nie licząc tzw. overrides czyli dodatkowej prowizji od osiągnięcia pewnych wielkości sprzedazy.

Obecnie w wielu krajach linie lotnicze narzucają nowe warunki sprzedaży - bezprowizyjne sugerując, aby biura podróży pobierały opłaty za usługę pośrednictwa. Oczywiste jest, że opłaty nie mogą wyrównać przychodów z prowizji zwłaszcza jeśli chodzi o klientów indywidualnych.

Dodatkowym elementem jest szybki rozwój tanich linii lotniczych, które z założenia nie korzystają z pośrednictwa (Internetowe systemy rezerwacyjne oraz tzw. Call Centers). Tak więc ze zwiększającego się dzięki tanim liniom lotniczym biura podróży nie będą miały dochodów.

38


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Miedzynarodowe Organizacje Turystyczne wyklad I, Międzynarodowe organizacje turystyczne
Sciagi Miŕdzynarodowy Ruch Turystyczny-egzamin, Międzynarodowy Ruch Turystyczny
ZACHOWANIE KONSUMENTÓW NA MIĘDZYNARODOWYM RYNKU TURYSTYCZNYM WYKŁAD I, Turystyka I Rekrecja, zacho
Międzynarodowy ruch turystyczny egz
test do klasy 2 Międzynarodowy ruch turystyczny
Wykłady 24.10, porty i terminale
Prawo miedzynarodowe-pytania8, Turystyka i rekreacja wykłady, Elementy prawa międzynarodowego
ETiR wykład Ruch turystyczny
Wykłady 03.10.2009, porty i terminale
Wykłady 19.09.2009, porty i terminale
prawo miedzynarodowe sciaga9, Turystyka i rekreacja wykłady, Elementy prawa międzynarodowego
Wykłady 12.09.2009, porty i terminale
organizacje turystyczne 2, porty i terminale
wyklady - Rynek uslug hotelarskich i gastronomicznych w obsludze ruchu turystycznego[1], Turystyka -
Wykłady 24.10, porty i terminale

więcej podobnych podstron