ZATWIERDZAM	Grupa szkoleniowa	Data	Podpis
..............................
( imię i nazwisko )
..................
( stopień )
.............................
( stanowisko )

PLAN - KONSPEKT

DO PRZEPROWADZENIA ZAJĘĆ Z PRZEDMIOTU TAKTYKA

TEMAT 2: OGÓLNE ZASADY PROWADZENIA DZIŁAŃ

TAKTYCZNYCH PRZEZ PODODDZIAŁY

CEL: Zapoznać żołnierzy z ogólnymi zasadami prowadzenia działań taktycznych przez

pododdziały.

CZAS: 2 x 45min

MIEJSCE: Świetlica

METODA: Wykład

ZAGADNIENIA :

1.Podstawowe pojęcia działań taktycznych

2. Zasady sztuki wojennej

3. Obrona

4. Natarcie

5.Przemieszczanie i rozmieszczanie wojsk

ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWE:

• tablica szkolna, kreda, film szkoleniowy

LITERATURA:

- Regulamin działań taktycznych

PRZEBIEG ZAJĘĆ

Lp.	ZAGADNIENIA	CZYNNOŚCI KIEROWNIKA ZAJĘĆ
1	2	3
1	CZĘŚĆ WSTĘPNA CZAS ........... - przyjęcie meldunku - sprawdzenie obecności - podanie tematu i celu zajęć - podanie organizacji zajęć	- przyjmuję meldunek od dowódcy drużyny - sprawdzam obecność i wygląd zewnętrzny - podaję temat i cel zajęć

2 CZĘŚĆ GŁÓWNA CZAS .............

ZAGADNIENIE 1 CZAS ...............

PODSTAWOWE POJĘCIA DZIAŁAŃ TAKTYCZNYCH

1.Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej tworzą: wojska lądowe, wojska lotnicze i obrony powietrznej oraz marynarka wojenna.

2.Wojska lądowe organizacyjnie składają się ze związków operacyjnych (ZO), związków operacyjno-taktycznych (ZO-T), związków taktycznych (ZT), oddziałów i pododdziałów.

3.Ogólnowojskowe związki taktyczne (oddziały, pododdziały) występują jako: zmechanizowane (zmotoryzowane, piechoty), pancerne (czołgów), desantowo-szturmowe, powietrzno-desantowe i piechoty górskiej. Ponadto występują związki taktyczne (oddziały, pododdziały) rakietowe, artylerii, obrony przeciwlotniczej, rozpoznawcze i walki radioelektronicznej, inżynieryjne, obrony przeciwchemicznej, łączności, zaopatrzenia, remontowe, medyczne, komunikacyjne, topogeodezyjne i meteorologiczne. Wchodzą one w skład wojsk operacyjnych lub obrony terytorialnej. W składzie wojsk lądowych występuje również lotnictwo wojsk lądowych.

4.Wojska lądowe mogą prowadzić zbrojne działania wojenne w formie działań operacyjnych i taktycznych.

Działania operacyjne to wszelkie działania związków operacyjnych i operacyjno-taktycznych podczas wojny. Obejmują operacje, w tym bitwy, przegrupowania operacyjne oraz pozostawanie w pogotowiu operacyjnym.

Operacja to starcie zbrojne z przeciwnikiem w skali operacyjnej. Stanowi zespół bitew oraz działań operacyjnych i taktycznych /bojowych/ niższego szczebla - wzajemnie powiązanych co do celu, miejsca i czasu. Ze względu na cele operacje mogą być obronne, zaczepne, odwrotowe, rajdowe i specjalne. Ze względu na szczebel operacyjny - armijne, korpuśne lub grupy operacyjnej. Operacja może obejmować jedną lub kilka bitew.

Bitwa jest podstawową częścią operacji i stanowi skupione w czasie i przestrzeni starcie sił głównych przeciwstawnych związków operacyjnych lub operacyjno-taktycznych. Bitwy mogą być obronne lub zaczepne, w tym spotkaniowe.

Przegrupowanie operacyjne to zmiana dotychczasowego ugrupowania lub obszaru rozmieszczenia związku operacyjnego /operacyjno-taktycznego/. Szczególnym rodzajem przegrupowania jest rozwinięcie operacyjne - przyjęcie ugrupowania do pierwszej operacji.

Działania taktyczne to wszelkie działania związków taktycznych, oddziałów i pododdziałów wojsk operacyjnych i obrony terytorialnej. Obejmują walki (boje),przemieszczanie i rozmieszczanie wojsk.

Walka (bój) - to każde starcie z przeciwnikiem w skali taktycznej. Istotą walki jest zorganizowane w czasie i przestrzeni bezpośrednie - fizyczne, psychologiczne, radioelektroniczne lub informacyjne oddziaływanie na przeciwnika. Podstawowymi rodzajami walki są obrona i natarcie. Ze względu na sposób realizacji zadań wyróżnia się także wycofanie, rajd oraz działania desantowe, specjalne i nieregularne.

Obrona to zamierzony lub wymuszony rodzaj walki prowadzonej

w celu udaremniania lub odparcia uderzeń wojsk przeciwnika, zadania im maksymalnych strat oraz utrzymania zajmowanego rejonu /pozycji, obiektów/.

Natarcie to rodzaj walki prowadzonej głównie w formie zwrotów zaczepnych w celu rozbicia wojsk przeciwnika i opanowania zajmowanego przez niego terenu /ważnych rejonów, rubieży i obiektów/.

Wycofanie to rodzaj walki prowadzonej w celu zerwania kontaktu bojowego z przeciwnikiem lub uchylenie się od starcia w niekorzystnej sytuacji.

Działania desantowe to przemieszczanie określonego zgrupowania wojsk drogą powietrzną lub morską w celu stworzenia ognisk walki na terenie opanowanym przez przeciwnika.

Działania specjalne to ogół przedsięwzięć realizowanych w ugrupowaniu przeciwnika przez odpowiednio przygotowane zespoły (grupy specjalne), w celu zdobycia bądź potwierdzenia szczególnie ważnych informacji. Działania specjalne obok przedsięwzięć rozpoznawczych, mogą obejmować zadania dywersyjne, psychologiczno propagandowe i inne.

Działania nieregularne to forma działań bojowych prowadzonych zarówno przez przygotowywane w czasie pokoju, jak i doraźnie tworzone w czasie wojny zgrupowania taktyczne, stosujące specyficzne sposoby walki w celu zwalczania i dezorganizacji poczynań przeciwnika na obszarze przez niego opanowanym. Obejmują takie formy walki, jak: napady, zasadzki, działania dywersyjne, dezinformacyjne itp.

Przemieszczanie to wszelkie ruchy wojsk w formie marszów lub przewozów w skali taktycznej. Przemieszczanie wojsk dokonuje się z jednego rejonu do drugiego w celu utworzenia zamierzonego ugrupowania bojowego lub dokonania koncentracji sił i środków. Może być przeprowadzone przed rozpoczęciem działań wojennych lub w toku ich trwania. Obejmuje ono marsze wojsk oraz ich przewozy transportem kolejowym, powietrznym i wodnym.

Rozmieszczenie to stacjonowanie wojsk w garnizonach oraz pobyt w rejonach ześrodkowania /wyjściowych, odpoczynku/ z zachowaniem odpowiedniego stopnia /poziomu/ gotowości bojowej. Wojska w rejonach ześrodkowania zachowują gotowość do odparcia napadu przeciwnika naziemnego i powietrznego oraz szybkiego i skrytego opuszczenia rejonu.

Celem prowadzenia działań taktycznych jest zwycięstwo nad przeciwnikiem. Osiąga się go przez umiejętne łączenie w jeden spójny system elementarnych czynników walki: rażenia, ruchu i informacji.

Rażenie to destrukcyjne, fizyczne i psychologiczne oddziaływanie na siły i środki przeciwnika. Podstawowym czynnikiem rażenia jest ogień. Pozwala on niszczyć obiekty przeciwnika, dezorganizować jego poczynania i osiągać założone cele taktyczne.

Uzupełniającą rolę w walce spełnia rażenie elektroniczne i psychologiczne, które powinno być ściśle powiązane z rażeniem ogniowym.

Rażenie ogniowe to zorganizowane oddziaływanie na przeciwnika różnymi rodzajami środków ogniowych w celu pozbawienia go zdolności do prowadzenia skutecznych działań bojowych. W walce wyróżnia się: ogień pododdziałów piechoty i czołgów, wsparcie ogniowe wojsk oraz ogień przeciwlotniczy.

Ogień pododdziałów piechoty i czołgów odgrywa główną rolę w walce (boju). Jest podstawowym i najbardziej skutecznym rodzajem ognia wykorzystywanym w bezpośrednim starciu z przeciwnikiem. Powinien być ściśle powiązany z ogniem środków wsparcia bezpośredniego, zaporami inżynieryjnymi oraz właściwościami terenu i manewrem pododdziałów.

Wsparcie ogniowe wojsk jest elementem rażenia ogniowego. Obejmuje ono: ogień artylerii /pośredni i na wprost/, uderzenia rakietowe i lotnicze oraz działalność ogniową środków inżynieryjnych i innych. Uwzględniając cel i zakres zadań, dzieli się je na wsparcie bezpośrednie i ogólne.

Za organizację wsparcia bezpośredniego odpowiedzialni są dowódcy pododdziałów i oddziałów, a wsparcia ogólnego - dowódcy związków taktycznych i operacyjnych.

Ogień przeciwlotniczy jest podstawą skutecznej obrony przeciwlotniczej, która obejmuje rozpoznanie oraz ciągłe informowanie wojsk o zagrożeniu z powietrza, działalność ogniową specjalistycznych oddziałów i pododdziałów przeciwlotniczych a także działania w ramach powszechnej obrony przeciwlotniczej. Celem obrony przeciwlotniczej jest niedopuszczenie środków napadu powietrznego przeciwnika do zadania wojskom i obiektom strat uniemożliwiających wykonanie stojących przed nimi zadań.

Rażenie (obezwładnienie) elektroniczne to działalność prowadzona za pomocą sił i środków zakłóceń radiowych i radiolokacyjnych, mająca na celu paraliżowanie systemów informacyjnych przeciwnika, zwłaszcza: rozpoznania, dowodzenia i sterowania środkami walki, łączności, radionawigacji. W zależności od stosowanych środków, metod i technik rozróżnia się obezwładnianie aktywne i pasywne oraz dywersyjne.

Ruch to wszelkie przemieszczenia sił i środków. Formą ruchu na polu walki jest manewr wojsk.

Manewr wojsk jest to zorganizowane ich przemieszczenie na polu walki w celu zajęcia dogodniejszego położenia w stosunku do przeciwnika i uzyskania oraz właściwego wykorzystania przewagi sytuacyjnej. Rozróżnia się następujące rodzaje manewru: podejście, oskrzydlenie /jednostronne i dwustronne/, obejście, przenikanie i odejście.

Szczególnym rodzajem manewru jest luzowanie. Polega ono na zamianie związków taktycznych /oddziałów, pododdziałów/ prowadzonej w styczności z przeciwnikiem. Podczas luzowania wojska przekazują sobie pasy /rejony/ działań wraz z zadaniem, po czym zluzowane związki taktyczne /oddziały, pododdziały/ wychodzą z przekazanych pasów /rejonów/.

Związek taktyczny (oddział), w zależności od sytuacji, może prowadzić działania w ugrupowaniu marszowym, przedbojowym i bojowym. Ugrupowanie powinno stwarzać jak najlepsze warunki do wykonania

zadania bojowego, zwłaszcza zapewnić możliwość efektywnego użycia różnych środków walki, skupienie wysiłku na najważniejszych kierunkach (rejonach), wykonywanie swobodnego manewru oraz możliwość wykorzystania w walce właściwości terenu.

Ugrupowanie marszowe jest to uszykowanie związku taktycznego (oddziału) do przemieszczania w formie marszu. Powinno ono zapewnić szybkie i sprawne wykonanie marszu, rozwinięcie w ugrupowanie przedbojowe (bojowe) oraz utrzymanie dowodzenia.

Ugrupowanie przedbojowe jest to uszykowanie oddziałów do przemieszczania w kolumnach, rozczłonkowanych wzdłuż i w głąb frontu. Powinno ono zminimalizować skutki oddziaływania przeciwnika oraz zapewnić szybkie rozwinięcie w ugrupowanie bojowe.

Ugrupowanie bojowe to odpowiadające celowi walki uszykowanie i rozmieszczenie sił i środków w terenie.

Ugrupowanie bojowe może składać się z kilku rzutów i odwodów /zgrupowań taktycznych/. Ponadto w jego składzie występują następujące stałe elementy: oddziały i pododdziały artyleryjskie, przeciwlotnicze, rozpoznania i walki radioelektronicznej oraz działań psychologicznych, stanowiska dowodzenia, oddziały i pododdziały oraz urządzenia logistyczne, a także odwody specjalne rodzajów wojsk. Odpowiednio do zadania bojowego i warunków walki w skład ugrupowania mogą także wchodzić: oddział wydzielony (OW), oddział rajdowy (OR), oddział obejścia (OO), taktyczny desant powietrzny (TDP), grupa desantowo-szturmowa (GDSz), odwód przeciwdesantowy (OPDes), oddziały zaporowe (OZap) oraz oddziały zabezpieczenia ruchu (OZR), oddziały (grupy) torujące (OT) i oddział ratunkowo-ewakuacyjny (ORE).

.Podstawowym warunkiem skuteczności działań taktycznych jest ich pełne i kompleksowe zabezpieczenie.

Zabezpieczenie działań taktycznych to całokształt przedsięwzięć podejmowanych w celu zapewnienia wojskom własnym warunków do pomyślnego prowadzenia działań w różnych sytuacjach. Obejmuje ono: zabezpieczenie bojowe, zabezpieczenie logistyczne oraz uzupełnianie wojsk.

ZAGADNIENIE 2 CZAS ...............

ZASADY SZTUKI WOJENNEJ

Zasady sztuki wojennej to historycznie ukształtowane reguły przygotowania i prowadzenia zbrojnych działań wojennych, stanowiące podstawę racjonalnej działalności dowództw i wojsk w skali taktycznej, operacyjnej i strategicznej. W zależności od skali działań można mówić o taktycznych, operacyjnych lub strategicznych aspektach zasad sztuki wojennej. W każdym jednak wypadku stosowanie ich jest niezbędnym warunkiem uzyskania, utrzymania i wykorzystania przewagi ilościowej i jakościowej /w tym sytuacyjnej/ nad przeciwnikiem , by przy jak najmniejszych stratach własnych osiągnąć cel walki, operacji i wojny w możliwie najkrótszym czasie. Do zasad sztuki wojennej zalicza się: celowość działania, zachowanie zdolności bojowej wojsk, ekonomię sił, zaskoczenie, aktywność /inicjatywę/ i manewrowość.

.Celowość działania to zasada nakazująca określenie celów i zadań stosownie do potrzeb i możliwości wojsk oraz w zgodzie z celem i zamiarem działań szczebla nadrzędnego.

Celowość oznacza również wydzielanie sił i środków odpowiednich do wykonania zadań oraz umiejętnego dostosowania ich do warunków walki. Zdecydowane dążenie do osiągnięcia zamierzonego celu, przy uwzględnieniu realnej oceny warunków walki i możliwości bojowych wykonawców, wymaga od wojsk bezwzględnego wykonywania zadań bojowych, a od dowódców i oficerów sztabów - silnej woli, stanowczości, wyobraźni i umiejętności prognozowania sytuacji bojowych oraz ich skutków, zdolności i odwagi do podejmowania uzasadnionego ryzyka, uwzględniając jednak realną ocenę warunków walki i możliwości wojsk.

Zasada zachowania zdolności bojowej wojsk wymaga takiego postępowania podczas przygotowania i prowadzenia walki oraz po walce, które umożliwiałoby osiągnięcie celu przy jak najmniejszych stratach własnych i zapewniało ciągłą gotowość wojsk do wykonania zadań bojowych. Oznacza to konieczność nie dopuszczania do nadmiernego wyczerpania wojsk, co wymaga takiej organizacji systemu działań, aby sukcesywnie zamieniać walczące oddziały i pododdziały, a po wyprowadzeniu z walki zapewnić szybkie odtworzenie zdolności bojowej. Rozróżnia się pełną zdolność bojową, wyrażającą się w możliwościach natychmiastowego podjęcia walki oraz ograniczoną - umożliwiającą wykonanie tylko niektórych zadań bojowych.

Główne czynniki decydujące o zdolności bojowej to: poziom wyszkolenia bojowego wojsk oraz ich odporność na uderzenia przeciwnika; ilość i jakość środków walki i sprzętu bojowego, ich stan techniczny i gotowość do użycia w walce; stopień przygotowania pododdziałów i oddziałów do walki; możliwości rozpoznawania wojsk i środków walki przeciwnika; stan oraz sprawność środków i systemów elektronicznych do wykorzystania dla celów dowodzenia i kierowania środkami walki; stan i możliwości materiałowego oraz technicznego zaopatrywania wojsk; sprawność wsparcia logistycznego.

O zdolności bojowej wojsk w walce decydują ponadto: umiejętność uchylania się przed uderzeniami oraz sprawne i zorganizowane odtwarzanie potencjału bojowego pododdziałów i oddziałów oraz sprawności bojowej środków walki i dowodzenia.

Ekonomia sił to racjonalne dysponowanie siłami i środkami walki, odpowiednio do ważności zadań, gwarantujące osiągnięcie jej celu w możliwie najkrótszym czasie, przy jak najmniejszych stratach własnych. Wyraża się ona w angażowaniu sił i środków do wykonania zadań głównych kosztem innych zadań oraz skupianiu wysiłku w decydującym miejscu i czasie. Uzyskuje się ją przez działania szybkie i zdecydowane, koncentrowanie ognia oraz obezwładniania radioelektronicznego i wysiłków rodzajów wojsk w rejonie głównego wysiłku obrony lub na kierunku głównego uderzenia. Odpowiednie ześrodkowanie wysiłku umożliwia efektywne wykorzystanie potencjału bojowego - uzyskanie przewagi nad przeciwnikiem; zapewnia skuteczne stawianie oporu wojsk w obronie i efektywne wykorzystanie możliwości uderzeniowych wojsk w natarciu. Możliwe jest to dzięki umiejętnemu podziałowi sił i środków bojowych według zadań, rejonów i kierunków walki; przemyślanemu tworzeniu zgrupowań obronnych i uderzeniowych; skoordynowaniu uderzeń ogniowych i radioelektronicznych z walką głównych zgrupowań wojsk; przenoszeniu wysiłku wojsk w miejsce decydujące o wyniku walki; trwałemu dowodzeniu i terminowemu zaopatrywaniu wojsk.

Zaskoczenie wyraża się w nieoczekiwanym, nagłym, gwałtownym działaniu wojsk, które pozbawia przeciwnika inicjatywy bojowej oraz możliwości zorganizowanego prowadzenia walki. Celem zaskoczenia jest dezorganizacja systemu walki przeciwnika, pozbawienie go zdolności uderzeniowej lub możliwości stawiania oporu oraz stworzenie warunków do szybkiego osiągnięcia celu walki przez wojska własne.

Zaskoczenie uzyskuje się przez: utrzymywanie w tajemnicy zamiaru walki i przygotowania do niej, rozpoczęcie jej w niespodziewanym czasie, kierunku, rejonie, terenie lub nieoczekiwanymi siłami; zastosowanie nowych sposobów walki lub nowych rodzajów uzbrojenia; nieprzewidziane użycie środków rażenia i walki radioelektronicznej; szybki manewr oraz skuteczne rozwinięcie uzyskanego powodzenia; umiejętne maskowanie, dezinformację, wprowadzenie przeciwnika w błąd; przeciwdziałanie jego rozpoznaniu; bezwzględne przestrzeganie tajności dowodzenia i bezpieczeństwa łączności; maksymalne wykorzystanie naturalnych właściwości terenu oraz ograniczonej widoczności, sprzyjającej wykonaniu skrytego manewru i prowadzeniu walki z minimalnymi stratami. Podstawowym warunkiem uzyskania zaskoczenia jest tajność, nagłość, szybkość działania, prostota i nieszablonowość prowadzenia walki.

Aktywność (inicjatywa) oznacza nieustanne dążenie do narzucania przeciwnikowi swojej woli i sterowania jego działaniami w myśl własnych celów i zamierzeń. Wyraża się przede wszystkim w celowym oddziaływaniu informacyjnym na przeciwnika, uprzedzeniu go w działaniach, ciągłym i skutecznym użyciu środków rażenia, wykonywaniu manewru i przenoszeniu głównego wysiłku na najważniejsze kierunki.

Manewrowość wyraża zdolność do sprawnego ruchu w działaniach bojowych. Warunkuje ona realizację koncepcji walki opartej na maksymalnym wykorzystaniu zdolności manewrowych wojsk własnych i dezorganizowaniu manewru przeciwnika. Manewrowanie przeprowadza się w celu stworzenia /zrównoważenia/ przewagi w decydującym miejscu i czasie lub uchylenia się od starcia w niekorzystnych warunkach.

Każdy manewr, aby był skuteczny, powinien być prosty w zamiarze oraz przeprowadzony szybko i w miarę możliwości skrycie.

ZAGADNIENIE 3 CZAS ...............

OBRONA

32.Ogólnowojskowy związek taktyczny /oddział/, w zależności od sytuacji operacyjno-taktycznej, przechodzi do obrony w styczności z przeciwnikiem lub bez niej, wykorzystując właściwości obronne i ochronne terenu. Obrona może być organizowana w warunkach oddziaływania lub bez oddziaływania przeciwnika.

33.W zależności od czasu, jakim dysponuje związek taktyczny (oddział) na inżynieryjną rozbudowę terenu oraz organizację systemu ognia rozróżnia się obronę zawczasu i doraźnie przygotowaną.

34.W zależności od zamiaru prowadzenia działań obronnych rozróżnia się obronę pozycyjną /stałą/ i manewrową /ruchową/.

Obrona pozycyjna oparta jest na systemie ognia i zapór inżynieryjnych oraz wykorzystaniu przeszkód naturalnych. Dominującym czynnikiem w obronie pozycyjnej jest opór. Jej celem jest utrzymanie zajmowanego pasa /rejonu, pozycji/.

Obrona manewrowa oparta jest na ruchliwości wojsk i ich aktywności oraz na uporczywej obronie ważnych obiektów i rejonów, których utrzymanie umożliwi skierowanie ruchu wojsk przeciwnika w pożądanym dla obrońcy kierunku. Jej celem jest osłabienie

i wyhamowanie natarcia, zyskanie czasu dla stworzenia przewagi na wybranym kierunku oraz rozbicie zwrotami zaczepnymi zgrupowania uderzeniowego przeciwnika.

Obrona manewrowa prowadzona jest w zasadzie na szczeblu operacyjnym. Dzieli się ją na trzy fazy /etapy/: opóźnianie natarcia przeciwnika, zatrzymanie jego natarcia obroną pozycyjną oraz wykonanie zwrotu zaczepnego. Związek taktyczny /oddział/ może brać udział w poszczególnych etapach obrony manewrowej.

W każdej sytuacji obrona powinna być: aktywna, trwała i zdolna odeprzeć natarcie powietrzno-lądowych (powietrzno-moroskich) zgrupowań uderzeniowych przeciwnika.

Spełnienie tych warunków osiąga się przez:

- rozpoznanie przygotowań przeciwnika do natarcia;

- niszczenie wykrytych środków rażenia i obezwładniania elektronicznego oraz elementów systemu informacyjnego;

- prowadzenie skutecznej walki ze środkami napadu powietrznego, zwalczanie desantów powietrznych, pododdziałów i grup powietrznoszturmowych /desantowo-szturmowych/, a na kierunku nadmorskim - desantów morskich;

- wykorzystanie właściwości obronnych terenu i jego infrastruktury taktycznej;

- rozśrodkowanie oraz maskowanie wojsk i obiektów;

- sprawne odtwarzanie naruszonego systemu dowodzenia i ognia;

- wykonywanie kontrataków i manewrów połączonych z utrzymywaniem najważniejszych rejonów, pozycji i obiektów;

- skuteczną ochronę wojsk, obiektów i urządzeń logistycznych.

36.Związek taktyczny (oddział) może bronić się w pierwszym lub drugim rzucie operacyjnym (bojowym), na głównym lub pomocniczym kierunku (rejonie) obrony. Niekiedy może bronić się na samodzielnym kierunku, działać jako oddział wydzielony w pasie przesłaniania lub być w odwodzie. W zależności od miejsca i roli, jaką związek taktyczny (oddział) spełnia w działaniach szczebla nadrzędnego, przydziela się mu odpowiednie wzmocnienie i wspiera innymi rodzajami wojsk.

37.Związek taktyczny (oddział) pierwszego rzutu przeznaczony jest do zatrzymania natarcia przeciwnika i utrzymania zajmowanego pasa (rejonu) obrony lub opóźniania natarcia przeciwnika. W wypadku włamania się przeciwnika w głąb obrony - stworzenia warunków do wykonania zwrotu zaczepnego.

38.Związek taktyczny /oddział/ drugiego rzutu przeznaczony jest do do wykonania przeciwuderzenia /kontrataku/ lub utrzymania rubieży obronnych w głębi. W zależności od warunków obrony wyznacza się kilka kierunków wykonania zwrotu zaczepnego, na każdym z nich główną i zapasową rubież rozwinięcia oraz prowadzące do nich drogi marszu.

39.Odwodowy związek taktyczny /oddział/ przeznaczony jest do prowadzenia obrony w głębi ugrupowania operacyjnego /bojowego/, zachowując gotowość do wykonania innych zadań wynikłych podczas walki.

40.Związkowi taktycznemu wyznacza się pas, a oddziałowi - rejon obrony.

Szerokość pasa /rejonu/ obrony zależy: od możliwości bojowych związku taktycznego (oddziału), miejsca w ugrupowaniu operacyjnym /bojowym/, właściwości terenu oraz przewidywanej siły przeciwnika i sposobu jego działania na lądzie, w powietrzu i eterze. Podczas obrony wybrzeża szerokość pasa /rejonu/ zależy także od sytuacji na morzu.

Głębokość obrony powinna zapewnić potęgowanie przeciwdziałania nacierającym wojskom przeciwnika, wzajemną więź taktyczną między elementami ugrupowania bojowego i manewr drugim rzutem oraz odwodami.

Szerokość i głębokość obrony powinna umożliwiać podjęcie skutecznej walki ze znacznie silniejszym zgrupowaniem powietrzno- lądowym wojsk przeciwnika.

41.Powodzenie działań obronnych jest możliwe pod warunkiem zespolenia wszystkich zaangażowanych w nich sił i środków w jeden spójny system.

System obrony to zorganizowany, stosownie do celu, zamiaru i istniejących warunków, dynamiczny układ sił i środków zapewniający skuteczne rażenie przeciwnika w celu załamania natarcia i stworzenia warunków do jego rozbicia.

System obrony obejmuje:

- ugrupowanie bojowe;

- system ognia;

- system informacyjny;

- infrastrukturę taktyczną pasa /rejonu/ obrony.

42.Ugrupowanie bojowe związku taktycznego (oddziału) w obronie składa się z: pierwszego i drugiego rzutu lub odwodu /zgrupowań taktycznych/; oddziału /pododdziału/ artylerii; oddziału /pododdziału/ przeciwlotniczego; elementów rozpoznania, walki radioelektronicznej i działań psychologicznych; odwodu przeciwpancernego; oddziału zaporowego; stanowisk dowodzenia; odwodów innych rodzajów wojsk (inżynieryjnego, przeciwchemicznego itp.); oddziałów /pododdziałów/ logistycznych.

Doraźnie mogą być organizowane: oddział wydzielony, taktyczny desant śmigłowcowy, grupa desantowo-szturmowa, odwód przeciwdesantowy, oddział ratunkowo-ewakuacyjny. Dodatkowo, stosownie do realizowanych zadań i zaistniałej sytuacji bojowej, mogą być organizowane inne elementy ugrupowania bojowego.

W skład ugrupowania bojowego związku taktycznego (oddziału) wojsk operacyjnych włącza się oddziały (pododdziały) wojsk obrony terytorialnej, straży granicznej oraz innych sił znajdujących się w pasie (rejonie) obrony.

43.System ognia związku taktycznego (oddziału) w obronie obejmuje: ogień artylerii z zakrytych stanowisk, strefy wielowarstwowego ognia środków przeciwlotniczych, strefy ognia środków przeciwpancernych, strefy ciągłego ognia innych środków rażenia. Z systemem ognia ściśle wiąże się system zapór oraz użycie środków walki radioelektronicznej, a także oddziaływanie psychologiczne na przeciwnika.

44.System informacyjny obejmuje siły i środki zdobywania, przetwarzania i przysyłania informacji oraz informacyjnego oddziaływania na przeciwnika. Jego podstawowymi elementami składowymi są podsystemy: dowodzenia i łączności oraz rozpoznania, walki radioelektronicznej i działań psychologicznych.

45.Infrastruktura taktyczna to rozbudowany pod względem fortyfikacyjnym teren w pasie /rejonie/ obrony, zapory inżynieryjne, drogi oraz przystosowane do potrzeb walki obiekty i urządzenia /instalacje/ cywilne, a także wojskowe siły i środki logistyczne, nie wchodzące organicznie w skład związku taktycznego (oddziału).

46.W pasie /rejonie/ obrony rozbudowuje się i przygotowuje pod względem inżynieryjnym: pozycje obronne /opóźniające/; pozycje ryglowe; stanowiska ogniowe /startowe/; rubieże ogniowe i rubieże rozwinięcia do kontrataków; rubieże ogniowe odwodów przeciwpancernych i rubieże /odcinki/ minowania oddziałów zaporowych; węzły zapór i niszczeń; strefy zapór i pułapek ogniowych; rejony rozmieszczenia odwodów oraz oddziałów /pododdziałów/ i urządzeń logistycznych; lądowiska; rejony stanowisk dowodzenia; pozorne i zapasowe rejony obrony oraz drogi manewru, dowozu i ewakuacji.

47.Zapory inżynieryjne tworzy się uwzględniając system ognia i naturalne przeszkody terenowe. Zapory minowe i fortyfikacyjne wykonuje się przed przednim skrajem obrony, w lukach i na skrzydłach oddziałów (pododdziałów) oraz w głębi ugrupowania.

48.Pozycje obronne i opóźniające rozbudowuje się wzdłuż naturalnych przeszkód terenowych. Usytuowanie pozycji powinno

zapewniać dobre warunki obserwacji, prowadzenia ognia oraz skrytego podejścia i odejścia wojsk własnych, a jednocześnie utrudniać przeciwnikowi obserwację, rozwijanie wojsk i prowadzenie natarcia.

Podstawę pozycji obronnych stanowią batalionowe rejony obrony, oparte na systemie przygotowanych do obrony okrężnej kampanijnych i plutonowych punktów oporu, osłoniętych zaporami inżynieryjnymi oraz powiązanych z naturalnymi przeszkodami terenowymi. Przedni skraj obrony wyznacza się na rubieżach terenowych zapewniających dogodne warunki do prowadzenia obserwacji i prowadzenia ognia na przedpole oraz na skrzydła i w luki między rejonymi obrony /punktami oporu/.

49.W każdej sytuacji należy przewidywać konieczność oznaczania - uzgodnionego z własnym lotnictwem - przebiegu przedniego skraju obrony.

50.Pozycje ryglowe rozbudowuje się w celu uniemożliwienia nacierającemu przeciwnikowi rozprzestrzeniania się na skrzydła i tyły walczących wojsk. Pozycje te mogą stanowić rubieże rozwinięcia do kontrataków lub rubieże ogniowe dla oddziałów (pododdziałów) drugiego rzutu (odwodu).

51.W dogodnych warunkach terenowych, odpowiednio do położenia i zadań wojsk, przed przednim skrajem obrony może być przygotowany pas przesłaniania. Składa się on z kilku pozycji opóźniania i samodzielnych punktów oporu osłoniętych zaporami inżynieryjnymi. Organizuje się go w celu rozpoznania nacierających zgrupowań przeciwnika, opóźniania jego natarcia, zyskania czasu na przygotowanie obrony, zmuszenia przeciwnika do rozwinięcia się i prowadzenia działań w niedogodnych warunkach oraz osłabienia siły jego uderzenia. Zadania w pasie przesłaniania wykonują oddziały wydzielone.

Wielkość pasa przesłaniania każdorazowo zależała będzie od zamiaru rozegrania walki, potencjału bojowego wojsk własnych i przeciwnika oraz właściwości terenu. Z reguły nie powinna przekraczać szerokości i głębokości obrony przyjmowanej przez szczebel organizujący pas przesłaniania.

52.Niekiedy zamiast pasa przesłaniania może być przygotowana pozycja przednia. Organizuje się ją w celu wprowadzenia przeciwnika w błąd co do przebiegu przedniego skraju i struktury pasa (rejonu) obrony, niedopuszczenia do niespodziewanego uderzenia na pododdziały pierwszego rzutu oraz zmuszenia nacierającego do wcześniejszego rozwinięcia sił głównych. Pozycja przednia nie może odróżniać się od innych pozycji pasa obrony.

Głębokość pozycji przedniej nie powinna przekraczać przeciętnej głębokości pozostałych pozycji przygotowanych w pasie /rejonie/ obrony.

53.Na odcinki, na których nie przewiduje się pozycji przedniej, z batalionów pierwszego rzutu, wysyła się przed przedni skraj obrony ubezpieczenia bojowe.

W każdej sytuacji przed przedni skraj obrony wysyła się ubezpieczenia bezpośrednie.

PROWADZENIE OBRONY

54.Sposób prowadzenia obrony jest uzależniony od jej celu, rodzaju oraz warunków operacyjno-taktycznych. W obronie wyróżnia się walkę (działania osłonowe) na przedpolach pasa (rejonu) obrony, walkę o utrzymanie jej przedniego skraju i walkę w głębi pasa (rejonu) obrony.

55.Podczas prowadzenia obrony pozycyjnej atakujące wojska przeciwnika razi się wszystkimi środkami ogniowymi, dążąc do uzyskania największego natężenia ognia w czasie walki o utrzymanie przedniego skraju obrony. Równocześnie prowadzi się walkę ze środkami napadu powietrznego przeciwnika, zwalcza jego desanty i pododdziały /grupy/ powietrznoszturmowe.

56.Wsparcie ogniowe w obronie z zasady obejmuje: ogniowe wzbronienie podejścia i rozwinięcia wojsk (jeśli przeciwnik naciera z marszu); ogniowe odparcie ataku; ogniowe wsparcie wojsk broniących się w głębi oraz ogniowe wsparcie kontrataku.

57.Obronę przeciwlotniczą organizuje się na całą głębokość obrony wojsk z uwzględnieniem skupienia głównego wysiłku do osłony wojsk na kierunku głównego wysiłku obrony oraz drugich rzutów w czasie rozwijania ich do kontrataku i w toku jego trwania.

58.W razie włamywania się zgrupowania uderzeniowego przeciwnika w głąb obrony dąży się do zatrzymania go od czoła, uniemożliwienia rozprzestrzeniania się w stronę skrzydeł oraz wzbronienia użycia odwodów podchodzących z głębi. Ogniem wszystkich środków rażenia, manewrem odwodów specjalnych, oddziału zaporowego oraz sił z nieatakowanych odcinków, a także uporczywą obroną i aktywną walką wojsk, które znalazły się na tyłach przeciwnika, zadaje się maksymalne straty, zdezorganizuje jego działanie, stwarzając warunki do wykonania kontrataku (przeciwuderzenia).

59.Kontratak jest najwyższym wyrazem aktywności. To przełomowy etap obrony związku taktycznego /oddziału/. Kontratak najkorzystniej jest wykonywać w skrzydło i na tyły zgrupowania uderzeniowego przeciwnika, zazwyczaj w momencie, gdy jego

nacierające oddziały /pododdziały/ oraz podchodzące z głębi bliższe odwody zostały zatrzymane. Decyzję o wykonaniu kontrataku podejmuje dowódca związku taktycznego /oddziału/ po uzyskaniu zgody przełożonego. Po wykonaniu kontrataku niezwłocznie przystępuje się do organizacji lub odtworzenia naruszonego systemu obrony w tym: systemu ognia, zapór inżynieryjnych, odwodów i współdziałania, przygotowując wojska do odparcia kolejnych ataków przeciwnika.

60.W wypadku dużej przewagi przeciwnika nie wykonuje się kontrataku. Broniąc przygotowanych pozycji zadaje się nacierającemu maksymalne straty, stwarzając warunki do wykonania zwrotu zaczepnego przez szczebel nadrzędny. Oddziały (pododdziały) prowadzące walkę na skrzydłach utrzymują zajmowane pozycje i nie dopuszczają do rozwinięcia natarcia przeciwnika oraz zabezpieczają przemieszczenie i rozwinięcie zgrupowania kontratakującego /przeciwuderzającego/.

61.W określonych sytuacjach wojska mogą prowadzić działania opóźniające. Związek taktyczny /oddział/ przez śmiały manewr sił i środków, elastyczny ogień oraz uporczywą obronę ważnych rejonów /obiektów/, połączoną z ofensywnością działań, dąży do zniwelowania przewagi przeciwnika, kanalizowania ruchu i osłabiania tempa natarcia jego wojsk przez stopniowe zmniejszanie ich potencjału bojowego.

62.Działania opóźniające prowadzi się w wyznaczonym pasie lub na kierunkach. W ramach pasa opóźnienia oddziały (pododdziały) mogą mieć przydzielone kierunki (rejony) opóźniania. Na kierunkach i w rejonach opóźniania wyznacza się pozycje opóźniania /przednią, pośrednie, końcową/ oraz określa czas ich utrzymania. Położenie poszczególnych pozycji opóźniania powinno zapewnić ciągłe i efektywne rażenie nacierającego oraz umożliwić załamanie natarcia w głębi lub wciągnięcie wojsk przeciwnika w pułapkę i ostateczne ich rozbicie.

63.Sposób prowadzenia działań opóźniających zależy od stopnia przewagi przeciwnika, właściwości terenu, szerokości wyznaczonego pasa /rejonu/ i czasu opóźniania oraz przyjętego ugrupowania bojowego.

W działaniach opóźniających najkorzystniejszym jest posiadanie głębokiego ugrupowania bojowego. W wypadku ugrupowania w dwa rzuty opóźnianie prowadzi się metodą przemienną. Poszczególne rzuty bojowe kolejno zamieniają się rolami, jeden walczy osłaniając jednocześnie wycofanie i przygotowanie kolejnej pozycji opóźniania przez drugi.

Opóźnianie prowadzone metodą ciągłej walki na kolejnych pozycjach, powinno zapewnić ciągłość rażenia przeciwnika.

64.Walką obronną na pozycjach opóźniania dąży się do zatrzymania natarcia czołowych oddziałów przeciwnika i zmuszenia go do rozwinięcia kolejnych sił. W razie zagrożenia rozbiciem lub okrążeniem pododdziały broniące się na pozycji opóźniania wycofuj się na rozkaz (sygnał) lub za zgodą przełożonego.

65.W czasie prowadzenia działań opóźniających ważne jest umiejętne wyjście z walki. Ma ono na celu zerwanie kontaktu bojowego z przeciwnikiem i oderwanie się od niego na odległość umożliwiającą sformowanie kolumn marszowych. Wykonywane jest na sygnał i ubezpieczane przez pododdziały osłonowe. Powinno zapewnić wyprowadzenie sił głównych poza zasięg bezpośredniego oddziaływania ogniowego przeciwnika.

66.Obronę miasta przygotowuje się na jego przedpolach. Związkowi taktycznemu wyznacza się pas obrony obejmujący całe miasto lub tylko jego część /dzielnicę/. Oddziałowi wyznacza się rejon obrony obejmujący kilka ulic głównych.

W wypadku organizowania obrony bezpośrednio w mieście przedni skraj obrony przygotowuje się na jego obrzeżach. Główny wysiłek obrony skupia się na utrzymaniu przelotowych arterii i węzłów komunikacyjnych oraz rejonów i obiektów stanowiących o funkcjonowaniu miasta. Szczególnego nadzoru obrońcy wymagają otwarte i mniej zabudowane rejony miasta.

67.Do walki w mieście tworzy się mieszane zgrupowania pododdziałów piechoty i czołgów, wzmocnionych artylerią oraz pododdziałami inżynieryjnymi i przeciwlotniczymi, ściśle współdziałające z pododdziałami wojsk obrony terytorialnej. Rejony obrony i punkty oporu urządza się wykorzystując infrastrukturę miasta.

68.System ognia w obronie miasta stanowi połączenie ognia skrzydłowego i krzyżowego środków strzelających na wprost (broni strzeleckiej, dział, czołgów i bojowych wozów piechoty) i wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych z ogniem środków strzelających z zakrytych stanowisk ogniowych, uderzeniami lotnictwa, obezwładnianiem radioelektronicznym i różnego rodzaju zaporami inżynieryjnymi. Część środków ogniowych rozmieszcza się na górnych piętrach i dachach budynków. Większość środków artyleryjskich wykorzystuje się do strzelania na wprost. Środki przeciwpancerne rozwija się głównie w rejonach o rzadkiej zabudowie i urzutowuje w głąb, wzdłuż ulic i bulwarów. Stanowiska ogniowe środków przeciwlotniczych przygotowuje się na skraju miasta, placach, skrzyżowaniach ulic, bulwarach, stadionach i w parkach.

Przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe i przeciwlotnicze karabiny maszynowe oraz armaty przeciwlotnicze małego kalibru rozmieszcza się na dachach zabudowań.

69.Obronię przeszkód wodnych prowadzi się zazwyczaj na szerokim froncie. Przedni skraj obrony wyznacza się bezpośrednio przy lustrze wody lub przesuwa w głąb na dogodną rubież, organizując wówczas na brzegu pozycję ubezpieczeń bojowych oraz ustawiając zapory inżynieryjne.

70.Na odcinkach dogodnych do forsowania przygotowuje się ześrodkowania ognia i ogień zaporowy, wyznacza się rubieże ogniowe środków przeciwpancernych oraz urządza zasadzki. Część dział, środków przeciwpancernych, czołgów i bojowych wozów piechoty zajmuje stanowiska ogniowe bliżej brzegu w celu niszczenia przeciwnika ogniem na wprost. Wysiłek obrony przeciwlotniczej skupia się na osłonie oddziałów /pododdziałów/ broniących rejonów /odcinków/ najdogodniejszych do forsowania.

80.Zwalczanie nacierających zgrupowań przeciwnika rozpoczyna się na dalekich podejściach, zwłaszcza w czasie przekraczania węzłów drogowych, wąskich dolin, przełęczy, wąwozów, ja rów i przepraw. W razie włamania się wojsk przeciwnika w głąb pasa /rejonu/ obrony blokuje się je zaporami inżynieryjnymi i ogniem w rejonach znajdujących się pod stałą obserwacją a następnie rozbija kontratakami.

ZAGADNIENIE 4 CZAS ...............

NATARCIE

90.Natarcie prowadzi się w szybkim tempie, przenosząc działania w głąb obrony, stosując oskrzydlenie i obejście na lądzie oraz z powietrza, rozcinając ugrupowanie bojowe przeciwnika i niszcząc je częściami.

91.Cel natarcia osiąga się poprzez: rażenie przeciwnika, wykonanie zdecydowanego uderzenia sięgającego w głąb jego ugrupowania, rozbicie wojsk i zajęcie ważnych obiektów i rejonów (rubieży).

92.Zadania bojowe dla związku taktycznego /oddziału/ ustala przełożony, stosownie do zamiaru operacji /walki/, możliwości bojowych wojsk własnych i przeciwnika, stopnia rozbudowy inżynieryjnej jego obrony i właściwości terenu w pasie natarcia.

93.Natarcie rozpoczyna się ogniowym przygotowaniem, a następnie atakiem bez spieszania pododdziałów piechoty lub z ich spieszeniem.

W przypadku występowania przed przednim skrajem głównej pozycji obrony przeciwnika pasa przesłaniania (pozycji przedniej) pokonują go z reguły oddziały wydzielone.

94.Związek taktyczny (oddział) może przejść do natarcia z marszu lub bezpośredniej styczności z przeciwnikiem.

Do natarcia z marszu wojska przechodzą po podejściu z głębi, z zajmowaniem lub bez zajmowania rejonu wyjściowego.

Do natarcia z bezpośredniej styczności z przeciwnikiem wojska przechodzą z położenia obronnego lub po zluzowaniu wojsk będących w styczności z przeciwnikiem.

95.W natarciu z marszu wychodzenie wojsk z rejonu wyjściowego rozpoczyna się w ustalonym wcześniej czasie lub na sygnał dowódcy. Oddziały (pododdziały) artylerii oraz część pododdziałów przeciwlotniczych wychodzi na stanowiska startowe i ogniowe w pierwszej kolejności, pod osłoną oddziałów wydzielonych, awangard lub wojsk działających w przodzie.

96.Dla zapewnienia sprawnego przejścia do natarcia z marszu związkowi taktycznemu (oddziałowi) wyznacza się drogi marszu, linię wyjściową (punkt wyjściowy), rubież rozwinięcia w kolumny batalionowe (kompanijne) i rubież ataku. Niekiedy wyznacza się dodatkowe rubieże (spieszania, bezpieczeństwa, przerwania ognia).

Związkowi taktycznemu wyznacza się z reguły kilka dróg marszu (niekiedy pas marszu), oddziałom - 1-2 drogi.

Rubież rozwinięcia w kolumny batalionowe wyznacza się w terenie gwarantującym bezpieczne i szybkie rozwinięcie oddziału.

Rubież rozwinięcia w kolumny kompanijne wyznacza się poza zasięgiem podstawowych środków przeciwpancernych przeciwnika.

Rubież ataku wyznacza się w odległości umożliwiającej skryte podejście i rozwinięcie na niej oraz prowadzenie skutecznego ognia z podstawowych rodzajów broni.

97.Wsparcie ogniowe podczas natarcia z marszu z reguły obejmuje: ogniowe zabezpieczenie podejścia wojsk, ogniowe przygotowanie ataku, ogniowe wsparcie ataku oraz ogniowe wsparcie nacierających wojsk w głębi obrony przeciwnika.

98.Podczas natarcia z położenia obronnego związkowi taktycznemu /oddziałowi/ wyznacza się rejon wyjściowy do natarcia, który powinien zapewnić skryte rozmieszczenie zgrupowania uderzeniowego, jak najmniejszą wrażliwość na uderzenia ogniowe przeciwnika oraz umożliwiać sprawne przejście do działań zaczepnych.

99.Wsparcie ogniowe podczas natarcia z bezpośredniej styczności zwykle obejmuje: ogniowe przygotowanie ataku, ogniowe wsparcie ataku oraz ogniowe wsparcie nacierających wojsk w głębi obrony przeciwnika.

100.Ugrupowanie bojowe związku taktycznego /oddziału/ składa się z jednego, dwóch lub niekiedy trzech rzutów /zgrupowań taktycznych/. W wypadku ugrupowania w jeden rzut wydziela się odwód ogólnowojskowy. W skład ugrupowania wchodzą ponadto: oddział /pododdział/ artylerii; oddział /pododdział/ przeciwlotniczy; elementy rozpoznania, walki radioelektronicznej i działań psychologicznych; odwód przeciwpancerny; oddział zaporowy; oddział torujący (grupa torująca); odwody innych rodzajów wojsk (inżynieryjny, przeciwchemiczny itp.); oddziały /pododdziały/ i urządzenia logistyczne.

Doraźnie mogą być organizowane: oddział wydzielony, oddział rajdowy, taktyczny desant śmigłowcowy i grupa desantowo- szturmowa.

101.W czasie prowadzenia natarcia należy zwrócić szczególną uwagę na odkryte skrzydła i luki między nacierającymi oddziałami /pododdziałami/. Do działania na tych kierunkach należy wydzielać wzmocnione elementy rozpoznawcze i ubezpieczające oraz przewidywać użycie odwodów specjalnych. Niekiedy, w celu osłony zagrożonego skrzydła /skrzydeł/, można wykonywać uderzenia pomocnicze lud działania demonstracyjne.

102.W każdej sytuacji ważne rejony i rubieże opanowane w natarciu należy utrzymywać w celu stworzenia niezbędnych warunków do dalszego natarcia, osłony skrzydeł i zagrożonych kierunków oraz wykonania innych zadań. Przedsięwzięcia te wykonuje się na rozkaz przełożonego częścią lub całością sił, przechodząc nimi do obrony na wyznaczonych rubieżach, organizując system

ognia, ustawiając zapory i wykonując niezbędne prace inżynieryjnej rozbudowy terenu.

PROWADZENIE NATARCIA

103.Ogólnowojskowy związek taktyczny (oddział) może nacierać na przeciwnika, który się broni, naciera lub wycofuje. Natarcie może przyjąć formę: przełamania (pokonania), boju spotkaniowego lub pościgu.

104.Do natarcia w formie przełamania dochodzi wtedy, gdy przeciwnik broni zajmowanych rejonów (rubieży, pozycji), a obrona jest silna, zawczasu przygotowana. W przypadku obrony słabej, doraźnie przygotowanej lub silnie obezwładnionej natarcie może przybierać formę pokonania.

105.Przełamanie polega na wykonaniu wyłomu w obronie, na wybranym odcinku, poprzez zniszczenie siły żywej i środków walki przeciwnika, wyjściu wojsk na skrzydła i tyły jego ugrupowania bojowego, a następnie rozwinięciu natarcia na szerokim froncie i przejściu do pościgu.

Pokonanie polega na wykonaniu uderzeń w wyznaczonym pasie natarcia, rozbiciu izolowanych zgrupowań przeciwnika, wyjściu na jego tyły i przejściu do pościgu. Niekiedy, w korzystnej sytuacji, wojska mogą pokonywać obronę przeciwnika na szerokim froncie w ugrupowaniu przedbojowym.

106.Związkowi taktycznemu wyznacza się zadanie dwustopniowe: bliższe i dalsze /dnia/.

Zadanie bliższe związku taktycznego polega na rozbiciu pierwszorzutowych oddziałów przeciwnika w pasie natarcia i opanowaniu rubieży na głębokość rozmieszczenia ich odwodów.

Zadanie dalsze /dnia/ polega na rozwinięciu natarcia, rozbiciu oddziałów drugiego rzutu w pasie natarcia i opanowaniu rubieży dogodnej do kontynuowania natarcia w kolejnym dniu.

W wypadku przełamywania obrony lub forsowania szerokich przeszkód wodnych może otrzymać zadanie trzystopniowe: bliższe, dalsze i dnia. Zazwyczaj w takiej sytuacji zadanie dnia będzie płytsze, a zadanie bliższe i dalsze może pokrywać się z zadaniami oddziałów.

107.Oddziałowi pierwszego rzutu wyznacza się zadanie dwustopniowe (bliższe i dalsze) oraz kierunek dalszego natarcia.

Zadanie bliższe oddziału polega na rozbiciu przeciwnika w pasie natarcia i opanowaniu pierwszej pozycji jego obrony.

Zadanie dalsze polega na rozbiciu przeciwnika broniącego kolejnej pozycji obrony.

Kierunek dalszego natarcia wyznacza się na głębokość zadania dalszego /dnia/ związku taktycznego.

108.Oddziałowi drugiego rzutu wyznacza się zadanie jednostopniowe (bliższe) i kierunek dalszego natarcia.

Zadanie bliższe oddziału drugiego rzutu polega na rozbiciu przeciwnika w pasie natarcia i opanowaniu pozycji w głębi obrony.

Kierunek dalszego natarcia wyznacza się na głębokość zadania dalszego /dnia/ związku taktycznego.

109.Główne uderzenie wykonuje się w najbardziej wrażliwe miejsce ugrupowania bojowego przeciwnika, w kierunku umożliwiającym wyprowadzenie sił głównych związku taktycznego (oddziału) na skrzydła i tyły głównego zgrupowania broniących się wojsk. Kierunek głównego uderzenia wyznacza się na całą głębokość natarcia lub na głębokość zadania bliższego. W toku prowadzonego natarcia może on ulegać zmianie.

110.Po wejściu do walki siły główne związku taktycznego (oddziału) rozwijają natarcie na kierunku głównego uderzenia. Rozcinają ugrupowanie przeciwnika, rozbijają kolejne punkty oporu i wykonują uderzenia w głąb i na skrzydła obrony przeciwnika. Osiągnięte powodzenie potęguje się przez wprowadzenie do walki drugiego rzutu /odwodu/, wysadzenie desantów powietrznych, użycie grup desantowo-szturmowych i oddziałów wydzielonych.

111.Drugi rzut /odwód/ związku taktycznego (oddziału) może być wprowadzony do walki przed wykonaniem zadania bliższego lub po jego wykonaniu. Wprowadza się go zza skrzydeł lub poprzez luki, a w sytuacji braku takiej możliwości, przez przekroczenie ugrupowania wojsk pierwszego rzutu. Odwodowi stawia się zadanie bezpośrednio przed wprowadzeniem do walki, a drugiemu rzutowi uściśla się wcześniej przekazane zadanie.

112.Nacierając w głębi obrony związek taktyczny (oddział) działaniem oddziałów wydzielonych, oddziałów rajdowych, desantów powietrznych, grup desantowo-szturmowych oraz uderzeniami środków rażenia nie dopuszcza do zorganizowanego zajęcia przez przeciwnika obrony na kolejnych pozycjach /rubieżach/. Opanowuje je z marszu natarciem na szerokim froncie. W wypadku niepowodzenia ataku z marszu rubieże obronne przełamuje się na wąskich odcinkach - po dodatkowym przygotowaniu, łącząc uderzenia od czoła z manewrem oskrzydlenia i obejścia.

113.Drugie rzuty lub odwody przeciwnika wychodzące do kontrataku zwalcza się uderzeniami lotnictwa i ogniem artylerii. Ponadto obezwładnia się środkami radioelektronicznymi jego system informacyjny i wzbrania podejście poprzez wykonanie narzutowych pól minowych. W celu odparcia kontrataku oddziały /pododdziały/ pierwszego rzutu, odwody przeciwpancerne

i oddziały zaporowe oraz część pododdziałów przeciwlotniczych przesuwa się na zagrożony kierunek i zajmuje dogodne rubieże (pozycje). Siły główne związku taktycznego (oddziału) rozwijają natarcie w głąb obrony. W dogodnej sytuacji, atakiem na skrzydła i tyły niszczą kontratakujące wojska przeciwnika.

114.Główny wysiłek obrony przeciwlotniczej w natarciu skupia się do osłony: wojsk działających na kierunku głównego uderzenia; wojsk odpierających kontrataki (przeciwuderzenia) przeciwnika; drugich rzutów w czasie wprowadzania do walki i wojsk forsujących przeszkody wodne. Zadania realizuje się ściśle współdziałając z wojskami lotniczymi i obrony powietrznej, sąsiadami i osłanianymi wojskami.

115.Bój spotkaniowy to starcie wojsk stron przeciwnych, z których każda dąży do wykonania wyprzedzającego uderzenia, zdobycia przewagi, narzucenia swej woli i rozstrzygnięcia walki przez natarcie. Rozpoczyna się z chwilą nawiązania walki przez awangardy, oddziały wydzielone lub czołowe oddziały (pododdziały).

116.Związek taktyczny /oddział/ prowadzi bój spotkaniowy wykonując uderzenie siłami głównymi w skrzydło i na tyły głównego zgrupowania przeciwnika. Częścią sił wiąże go od czoła. Gdy przeciwnik został skutecznie obezwładniony, a wykonanie manewru na skrzydło i tyły jest utrudnione, dopuszczalne jest wykonanie uderzenia czołowego. Manewr w boju spotkaniowym powinien być tak organizowany, aby zapewniał rozczłonkowanie ugrupowania bojowego przeciwnika i rozbijanie go częściami.

117.W boju spotkaniowym związkowi taktycznemu /oddziałowi/ określa się zadanie bliższe i kierunek dalszego natarcia.

Zadanie bliższe związku taktycznego polega na rozbiciu części sił głównych związku taktycznego przeciwnika, zniszczeniu (obezwładnieniu), a niekiedy zdobyciu podstawowej masy jego środków walki oraz opanowaniu rubieży zapewniającej dogodne warunki do rozwinięcia natarcia.

Zadanie bliższe oddziału na kierunku głównego uderzenia związku taktycznego może polegać na rozbiciu sił głównych pierwszego rzutu związku taktycznego przeciwnika oraz opanowaniu rubieży zapewniającej dogodne warunki do rozbicia podchodzących dowodów i rozwinięcia natarcia. W wypadku skutecznego porażenia przeciwnika, zadanie bliższe oddziału może pokrywać się z zadaniem bliższym związku taktycznego.

Zadanie bliższe oddziału wiążącego przeciwnika od czoła, polega na opanowaniu dogodnej rubieży zapewniającej siłom głównym związku taktycznego warunki do manewru, rozwinięcia i wykonania uderzenia w skrzydło i na tyły głównego zgrupowania strony

przeciwnej. Po przejściu sił głównych związku taktycznego do ataku, oddział otrzymuje nowe zadanie i kierunek natarcia.

118.Po nawiązaniu boju spotkaniowego przez oddział wydzielony lub awangardę /awangardy/, artyleria z marszu rozwija się w ugrupowanie bojowe i wspiera ich walkę w miarę osiągania gotowości. Czołowe oddziały /pododdziały/ skrycie, wychodzą na wskazane kierunki. Wykorzystują skutki rażenia przeciwnika oraz efekty walki oddziału wydzielonego (awangardy) atakują z marszu, rozwijając natarcie na głębokość otrzymanego zadania bojowego. Współdziałają z oddziałem /pododdziałem/ wiążącym przeciwnika od czoła, desantem śmigłowcowym lub grupą desantowo-szturmową. Uderzenia wykonują w odsłonięte skrzydła i luki w ugrupowaniu bojowym przeciwnika, dążąc do jego rozcięcia i rozbicia częściami.

119.Powodzenie w boju spotkaniowym potęguje się przez wprowadzenie do walki drugiego rzutu /odwodu/, uniemożliwiając przeciwnikowi zorganizowanie obrony i przegrupowanie sił.

120.W wypadku gdy przeciwnik usiłuje przejść do obrony, główny wysiłek walki koncentruje się na wzbranianiu mu umacniania się na dogodnych rubieżach. Oddziały /pododdziały/ z marszu atakują pododdziały osłonowe i opanowują rubież przygotowaną do obrony, uderzeniem w skrzydło i na tyły przeciwnika rozbijają jego siły główne przechodzące do obrony.

121.Gdy przeciwnik uprzedzi rozwinięcie sił głównych, należy częścią sił przejść czasowo do obrony na dogodnej rubieży, uzyskać niezbędny czas na przeprowadzenie manewru, a następnie wykonanać uderzenie siłami głównymi w skrzydło lub na tyły.

122.W wypadku niepowodzenia w boju spotkaniowym, związek taktyczny /oddział/ umacnia się na opanowanej, dogodnej rubieży i odpiera uderzenia przeciwnika.

123.Główny wysiłek obrony przeciwlotniczej w boju spotkaniowym skupia się na osłonie oddziału wydzielonego i awangard sił głównych oraz wojsk wykonujących uderzenia na skrzydła i tyły przeciwnika.

124.Pościg to forma natarcia stosowana w celu rozbicia wycofujących się wojsk przeciwnika. Rozróżnia się pościg czołowy, równoległy i kombinowany. Najlepsze wyniki bojowe uzyskuje się prowadząc pościg kombinowany, łączący w sobie elementy pościgu czołowego i równoległego. Pościg organizuje się w wypadku uzyskania powodzenia w natarciu i stwierdzenia próby wyjścia wojsk przeciwnika z walki i wycofania. Prowadzi się go bez przerwy, wykorzystując z maksymalnym natężeniem posiadane siły i środki walki.

125.Do pościgu dochodzi w wyniku powodzenia uzyskanego w natarciu na szerokim froncie.

Celem pościgu jest rozbicie wycofujących się wojsk przeciwnika i uniemożliwienie im zorganizowanego przejścia do obrony na dogodnych rubieżach w głębi. Rozpoczyna się go samodzielnie z chwilą stwierdzenia wycofywania się przeciwnika. O przejściu do pościgu dowódcy meldują przełożonemu.

126.Związkowi taktycznemu (oddziałowi) przechodzącemu do pościgu określa się zadanie bliższe i kierunek dalszego pościgu.

Treścią zadania bliższego dla związku taktycznego (oddziału) może być rozbicie oddziałów osłonowych przeciwnika, przecięcie dróg wycofywania sił głównych oraz rozbicie ich samodzielnie lub we współdziałaniu z sąsiadami.

127.W celu zwiększenia skuteczności pościgu wysyła się oddziały wydzielone (rajdowe). Można wysadzić desant powietrzny lub użyć grupę desantowo-szturmową. Siły główne, działając w ugrupowaniu przedbojowym lub bojowym, wyprzedzają przeciwnika, opanowują drogi wycofania jego zgrupowań i zdecydowanymi uderzeniami zmuszają do zaniechania walki. Artyleria i lotnictwo niszczą środki walki i obezwładniają pododdziały sił osłonowych, wykonują zdalne minowanie dróg wycofywania się przeciwnika, utrudniają wycofywanie jego sił głównych, zwalczają podchodzące dowody i utrudniają zajęcie i zorganizowanie przez nie obrony na rubieżach pośrednich.

128.Jeżeli przeciwnikowi uda się oderwać od ścigających wojsk i zorganizować obronę na rubieży pośredniej, to wówczas organizuje się jej pokonanie z marszu. Oddziały /pododdziały/ czołowe, działając na samodzielnych kierunkach, dokonują obejść i oskrzydleń. Z marszu opanowują punkty oporu na przednim skraju obrony i nie zatrzymując się kontynuują natarcie. W wypadku napotkania na silny opór przeciwnika zabezpieczają rozwinięcie i wejście do walki sił głównych związku taktycznego (oddziału).

129.Okrążone wojska przeciwnika rozbija się łącząc rażenie wszystkimi środkami walki z koncentrycznymi uderzeniami wojsk przy jednoczesnym izolowaniu i blokowaniu rejonu walki z powietrza. Walka oddziałów /pododdziałów/, której celem jest rozbicie okrążonych wojsk przeciwnika, powinna być uzgodniona co do miejsca, czasu, kierunków działania, sposobów prowadzenia ognia oraz sposobów wzajemnego rozpoznawania się i oznakowania położenia.

130.Podczas natarcia na miasto należy dążyć do: rozstrzygnięcia walki z przeciwnikiem na podejściach do miasta; oskrzydlenia miasta wspólnie z sąsiadami; wykonania uderzeń na kierunkach zapewniających izolowanie wojsk przeciwnika, broniących ważnych obiektów; włamania się z marszu do miasta i opanowania obiektów /rubieży/, które decydują o trwałości obrony.

131.Miasto opanowują z marszu oddziały wydzielone, awangardy lub czołowe oddziały (pododdziały) pierwszego rzutu. Siły główne związku taktycznego /oddziału/ obchodzą miasto i izolują jego garnizon od podchodzących odwodów i dostaw zaopatrzenia. Gdy opanowanie z marszu nie powiodła się, należy przystąpić do szturmu miasta.

132.Do natarcia w mieście tworzy się zgrupowania /oddziały i grupy szturmowe/ zdolne do samodzielnego prowadzenia działań na oddzielnych kierunkach. Artyleria, która nie wchodzi w skład oddziałów i grup szturmowych, wykorzystuje się w sposób scentralizowany. Siły i środki przeciwlotnicze rozwija się na skraju miasta, na placach, stadionach /boiskach/ i w parkach. Przenośne zestawy rakietowe i przeciwlotnicze karabiny maszynowe umieszcza się na dachach budynków. Pododdziały przeciwlotnicze przemieszczają się za oddziałami szturmowymi pierwszego rzutu.

133.Forsowanie przeszkody wodnej może być wykonane z marszu lub po planowym przygotowaniu. Wąskie przeszkody wodne oddziały pierwszego rzutu z reguły pokonują samodzielnie, z marszu na wyznaczonych (wybranych) odcinkach forsowania.

134.Odcinek forsowania określa przełożony lub wybiera dowódca w swoim pasie natarcia. Jego szerokość, w sprzyjających warunkach, może się pokrywać z szerokością pasa natarcia.

Odcinek forsowania związku taktycznego obejmuje przeprawy oraz odcinki forsowania oddziałów pierwszego rzutu, na których urządza się główne i zapasowe przeprawy desantowe, promowe, mostowe i w dogodnych warunkach - przeprawy czołgów pod wodą. Na odcinkach forsowania oddziałów wyznacza się odcinki forsowania pododdziałów oraz urządza przeprawy oddziałowe. W celu wprowadzenia przeciwnika w błąd urządza się przeprawy pozorne. Każdorazowo, niezależnie od ilości przepraw głównych, przygotowuje się przeprawy zapasowe.

135.Forsowanie z marszu jest podstawowym sposobem pokonywania przeszkód wodnych przez związek taktyczny (oddział). Jego istota polega na rozbiciu sił głównych przeciwnika na podejściach do przeszkody, rażeniu jego odwodów i wzbronieniu zorganizowanego zajęcia obrony za przeszkodą wodną, szybkim podejściu do przeszkody wojsk nacierających na szerokim froncie, pokonaniu jej bez zatrzymania i rozwijaniu natarcia na przeciwległym brzegu.

136.Związek taktyczny /oddział/, forsuje przeszkodę w takim ugrupowaniu, w jakim nacierał, najczęściej na szerokim froncie. W celu uprzedzenia przeciwnika w podejściu do przeszkody wodnej, zdobycia mostów, przepraw, dogodnych odcinków do forsowania oraz przyczółków wysyła się oddziały wydzielone lub wysadza desant powietrzny.

137.Do forsowania po planowym przygotowaniu związek taktyczny (oddział) przystępuje w razie niepowodzenia forsowania z marszu lub w czasie przechodzenia do natarcia z położenia w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem broniącym się za przeszkodą wodną. Wykonuje się je na wąskim froncie przy jednoczesnym wiązaniu sił przeciwnika w całym pasie natarcia. Poprzedza się je ogniowym przygotowaniem, w czasie którego /w zależności od terenu i położenia/ siły główne zajmują pozycje do ataku /forsowania/ lub wychodzą z rejonu wyjściowego i rozwijają się na wyznaczonych rubieżach.

138.Natarcie w górach prowadzi się po stokach wzgórz, wzdłuż grzbietów górskich, dolin i dróg, wykorzystując oddziały obejścia, desanty powietrzne i grupy desantowo-szturmowe. Nie obsadzone przez przeciwnika trudno dostępne odcinki terenu wykorzystuje się do skrytego przenikania pododdziałów na skrzydła i tyły jego obrony.

139.W zależności od właściwości terenu związek taktyczny (brygada piechoty górskiej) otrzymuje pas natarcia obejmujący dwa - trzy kierunki. W niektórych sytuacjach zamiast pasa natarcia może mieć wyznaczony ogólny kierunek natarcia.

Oddział (batalion piechoty górskiej) naciera z reguły na jednym kierunku.

140.W górach związek taktyczny (oddział) otrzymuje z reguły zadanie dwustopniowe (bliższe i dalsze).

Treścią zadania bliższego związku taktycznego może być rozbicie pierwszorzutowych oddziałów przeciwnika i zdobycie przełęczy /ważnych obiektów/ w strefie taktycznej. Zadaniem dalszym - rozbicie odwodów przeciwnika i opanowanie przełęczy i ważnych rubieży /obiektów/ w głębi jego obrony.

Zadanie bliższe oddziału polega na rozbiciu pododdziałów przeciwnika broniących się na podejściach do przełęczy /ważnego obiektu/ i opanowaniu jego pozycji. Zadanie dalsze - na rozbiciu wojsk broniących przełęczy i jej opanowaniu. Niekiedy głębokość zadań oddziałów nacierających na samodzielnym kierunku może pokrywać się z głębokością zadań związku taktycznego.

141.Ugrupowanie bojowe związku taktycznego (oddziału) podczas natarcia w górach tworzy się uwzględniając ważność i pojemność poszczególnych kierunków natarcia. Do pierwszego rzutu wyznacza się pododdziały piechoty, które wzmacnia się czołgami, artylerią, pododdziałami przeciwlotniczymi, inżynieryjnymi i obrony przeciwchemicznej. Drugi rzut /odwody/ tworzy się również jako zgrupowanie mieszane. W skład ugrupowania bojowego wchodzą ponadto oddziały obejścia.

142.Wielowarstwowa struktura obrony przeciwnika w górach wymaga jednoczesnego obezwładniania jego wojsk w czasie ogniowego przygotowania i wsparcia ataku na wszystkich wysokościach. Najsilniejszy ogień należy wykonać na punkty oporu przylegające do kierunków natarcia (dróg, przełęczy) oraz urządzone na przełęczych i dominujących wzgórzach.

143.W czasie natarcia czołowe oddziały /pododdziały/ w pierwszej kolejności opanowują punkty oporu na przylegających do przełęczy /wąwozu/ wzgórzach, obchodząc je ze skrzydeł i od tyłu, a następnie atakują przeciwnika na stokach wzgórz, wzdłuż grzbietów, dolin, dróg oraz na innych dostępnych kierunkach i włamuj się w głąb obrony. W ciaśninach pododdziały nacierają pieszo, wykorzystując skutki ognia artylerii, czołgów, bojowych wozów piechoty i śmigłowców bojowych. Dominujące wzgórza, przełęcze górskie, tunele i inne obiekty opanowują oddziały /pododdziały/ działające od czoła, współdziałając z oddziałami obejścia i desantem powietrznym (grupą desantowo- szturmową). Do wykonania tych zadań mogą być wysyłane oddziały wydzielone.

144.Obronę przeciwlotniczą organizuje się na kierunkach, skupiając wysiłek na osłonie oddziałów /pododdziałów/ walczących na przełęczach i przejściach górskich oraz pokonujących przeszkody wodne, wąwozy i węzły drogowe.

ZAGADNIENIE 5 CZAS ...............

PRZEMIESZCZANIE I ROZMIESZCZANIE WOJSK

182.Związek taktyczny /oddział/ z reguły przemieszcza się przy użyciu własnych środków lub transportem kolejowym. Niekiedy może przemieszczać się transportem wodnym /morskim, śródlądowym/, powietrznym albo sposobem kombinowanym.

MARSZ

183.Marsz jest to zorganizowane przemieszczanie wojsk na własnych środkach transportu do wyznaczonego rejonu lub na rubież walki, z zachowaniem zdolności do wykonywania zadań bojowych.

W zależności od kierunku przemieszczania, w stosunku do rubieży styczności wojsk, marsze dzieli się na: dofrontowe /czołowe/, rokadowe /boczne/ oraz odfrontowe.

184.Planując marsz związkowi taktycznemu wyznacza się drogi lub pas marszu, którego szerokość powinna umożliwiać wybór co najmniej 2 - 3 dróg oraz zapewniać manewr w celu pokonania stref skażeń, rejonów zniszczeń, zatopień i zapór inżynieryjnych.

Oddziałowi wyznacza się drogę (drogi) marszu, które nie powinny przebiegać przez duże miejscowości, węzły kolejowe i cieśniny terenowe mogące być celami dla uderzeń rakietowych,

artylerii i środków napadu powietrznego przeciwnika.

185.W celu kierowania marszem wyznacza się linię wyjściową (punkt wyjściowy) i linie wyrównania oraz określa czas przejścia czoła kolumn przez nie.

Odległość linii wyjściowej (punktu wyjściowego) od rejonu rozmieszczenia powinna umożliwić sformowanie kolumny marszowej wzmocnionego batalionu i gwarantować uzyskanie zakładanego tempa marszu.

Linię wyrównania wyznacza się w celu sprawnego regulowania tempa marszu wojsk przemieszczających się po kilku równoległych drogach. Ich ilość i położenie powinno być ściśle związana z planowanymi postojami, a także charakterystycznymi rubieżami (obiektami) terenowymi, przebiegającymi prostopadle do osi marszu. Linie wyrównania wyznacza się w odstępach kilku godzin marszu.

186.Odpoczynki (postoje) organizuje się w rejonach (na drogach marszu) odpowiadających warunkom obrony przed środkami rażenia, zapewniających maskowanie wojsk, mających wystarczającą liczbę ujęć wodnych oraz - w miarę możliwości - będących w strefie osłanianej przez wojska obrony powietrznej.

Postoje jednogodzinne organizuje się po kilku godzinach marszu - postoje dwugodzinne - w drugiej połowie marszu dobowego. Po marszu dobowym wyznacza się odpoczynek dzienny /nocny/. Odpoczynek powinien umożliwić regenerację sił żołnierzy, spożycie posiłków, uzupełnienie paliwa, sprawdzenie uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz obsługę techniczną pojazdów. Czas i rodzaj odpoczynków (postojów) regulują dowódcy w zależności od sytuacji oraz zadań, jakie oczekują wojska po wykonaniu marszu.

187.Ugrupowanie marszowe związku taktycznego /oddziału/ powinno zapewnić: wykonanie marszu w wyznaczonym czasie; rozwinięcie wojsk w ugrupowanie przedbojowe i bojowe; możliwość równoczesnego wprowadzenia do walki planowanej liczby środków ogniowych; zachowanie zdolności bojowej wojsk w razie wykonania przez przeciwnika uderzeń; dokonanie manewru na inne drogi marszu; utrzymanie ciągłości dowodzenia.

188.Ugrupowanie marszowe tworzą: oddział wydzielony /jeśli się go wysyła/, ubezpieczenia marszowe, oddziały zabezpieczenia ruchu, kolumny sił głównych oraz kolumny oddziałów /pododdziałów/ logistycznych. Skład, miejsce oraz zadania elementów ugrupowania marszowego związku taktycznego /oddziału/ zależą od stopnia zagrożenia uderzeniami przeciwnika oraz rodzaju wykonywanego marszu.

Oddział wydzielony maszeruje przed siłami głównymi i jego zadaniem jest prowadzenie rozpoznania, uprzedzenie przeciwnika

w opanowaniu dogodnych rubieży oraz utrzymanie ich do czasu podejścia sił głównych.

Ubezpieczenia marszowe powinny zapewnić ciągły ruch kolumn sił głównych; uniemożliwić przenikanie elementów rozpoznawczych przeciwnika i stwarzać dogodne warunki wejścia wojsk do walki. Dzieli się je na ubezpieczenia czołowe (awangardy, szpice czołowe), ubezpieczenia boczne (szpice boczne) i ubezpieczenia tylne (ariergardy, szpice tylne).

Kolumny marszowe sił głównych rozczłonkowuje się w głąb, tworząc kolumny oddziałów i pododdziałów. Odległości między kolumnami mają zapewnić swobodę manewru i rozśrodkowanie wzdłuż drogi marszu. Na czele kolumn sił głównych rozmieszcza się oddziały zabezpieczenia ruchu (OZR) z zadaniem zapewnienia technicznej przekraczalności dróg marszu.

Pododdziały i urządzenia logistyczne maszerują samodzielnymi kolumnami za siłami głównymi w gotowości do udzielania pomocy medycznej, remontu i ewakuacji uszkodzonego uzbrojenia i sprzętu oraz zaopatrywania wojsk.

189.W sprzyjających warunkach, przed rozpoczęciem marszu organizuje się rekonesans pasa (dróg) marszu w celu ustalenia stanu dróg, mostów i przepraw; wytyczenia kierunków budowy dróg na przełaj; wykrycia zapór, stref skażeń, rejonów zniszczeń,

pożarów, zatopień oraz wyznaczenia dróg obejścia.

190.Drogi marszu dzieli się na odcinki porządkowo- ochronne. Na każdy odcinek wyznacza się komendanta oraz pododdziały do pełnienia służby porządkowo-ochronnej. Na odcinki trudne kieruje się pododdziały techniczne oraz inżynieryjne z niezbędnym sprzętem.

Na drogach podejścia do linii /punktu/ wyjściowej, w rejonach ześrodkowania i odpoczynku oraz na drogach podejścia i liniach rozwinięcia w ugrupowanie bojowe rozwija się posterunki porządkowo-ochronne. Na linii wyjściowej, liniach wyrównania, na przeprawych, przełęczach górskich, w wąskich przejściach i na węzłach drogowych wystawia się wzmocnione posterunki porządkowo- ochronne. Do realizacji tych zadań w szerokim zakresie wykorzystuje się wojska obrony terytorialnej oraz siły układu pozamilitarnego.

191.W czasie marszu wojska zobowiązane są ściśle przestrzegać ustalonego porządku i dyscypliny, nakazanej prędkości i odległości, zasad bezpieczeństwa i maskowania. Kolumny przekraczają cieśniny i mosty ze zwiększoną prędkością, bez zatrzymywania się. W razie zatrzymania kolumny w wąskim miejscu, następną kolumnę zatrzymuje się w rejonie zapewniającym maskowanie. W celu zapewnienia osłony wojsk przed uderzeniami środków napadu powietrznego wysyła się wcześniej do rejonów ciaśnin i mostów wyznaczone pododdziały (środki) przeciwlotnicze, które rozwijają się wzdłuż dróg. W razie napadu powietrznego kolumny nie przerywają marszu i w ruchu /bądź z krótkich przystanków/ niszczą przeciwnika środkami przeciwlotniczymi rozmieszczonymi w kolumnach.

192.W wypadku napotkania przez kolumnę maszerujących wojsk narzutowych pól minowych lub wykonania przez przeciwnika uderzenia minowego dowódca oddziału organizuje rozpoznanie inżynieryjne w celu ustalenia wielkości i charakteru zapory oraz wyszukania możliwych obejść lub przejść. Na podstawie wyników rozpoznania określa się sposób ich wykonania. Przejścia w napotkanych narzutowych zaporach minowych wykonują grupy torujące pododdziałów, z reguły wzdłuż osi drogi marszu, sposobem mechanicznym lub wybuchowym.

193.Na postojach nie zmienia się ugrupowania kolumn marsowych. Zachowuje się ustalone na czas marszu odległości między oddziałami i pododdziałami. Na czas odpoczynku wojska schodzą z dróg i rozmieszczają się w wyznaczonych rejonach, będąc w stałej gotowości bojowej i w gotowości do formowania kolumn. Pododdziały przeciwlotnicze rozwijają się na stanowiskach ogniowych. Ustala się dla nich stopnie gotowości i dyżury bojowe.

W czasie odpoczynków ubezpieczenie marszowe wykonuje zadania ubezpieczenia postoju lub zmieniane jest przez wyznaczone dodatkowo ubezpieczenie postoju.

3

CZĘŚĆ KOŃCOWA CZAS ........... - podanie wyników szkolenia - omówienie zajęć - podanie materiału do opanowania w ramach zajęć doskonalących - wskazanie żołnierzy nie doszkolonych - podanie terminu zajęć doskonalących

-omawiam zajęcia -wskazuję najlepiej i najsłabiej ćwiczących -stawiam zadania na naukę własną -podaję temat i termin kolejnych zajęć

OPRACOWAŁ :

.............................................................................

---