Zadania do samodzielnej pracy.

Celem tej pracy jest rozpoznanie i zrozumienie, co dzieje się w Tobie i Twoim życiu oraz próba zaakceptowania tego, kim jesteś i ustalenia, co i jak możesz w Swym życiu zmienić.

Nie musisz się obawiać, że nie sprostasz zadaniu. Wystarczy, że umiesz pisać, czytać i jesteś naprawdę zdecydowana na uczciwą i systematyczną pracę. Zaopatrz się w zeszyt i przybory do pisania. Umów się ze sobą na stały rytm pracy. Trzymaj się swych postanowień ( np. raz w tygodniu we wtorki o 18:00 ).

W swym zeszycie zapisuj wszystko to, co czujesz i chcesz napisać; swoje refleksje, odkrycia, wątpliwości. Wszystko jest ważne, czego doświadczasz wykonując któreś z ćwiczeń. Być może będą to nowe doświadczenia, zupełnie Cię zaskakujące, które sprowokują Cię do spojrzenia na siebie i swe sprawy innymi oczami. Spróbuj nie unikać zagłębiania się w tematy, które wyjątkowo drażnią, przygnębiają.

Zadanie I - Przegląd dnia

Zaprowadź dziennik. Codziennie o ustalonej porze spróbuj dokonać w myślach przeglądu całego dnia. Następnie opisz wydarzenia, które zapisały Ci się tego dnia w pamięci jako najważniejsze lub ciekawe dla Ciebie, albo po prostu zwróciły Twoją uwagę. Nie jest ważny styl, charakter pisma, błędy ortograficzne - tylko Twoje subiektywne wrażenia. Zadanie to służy uczeniu się sztuki rozumienia codziennego życia i samej siebie. Zwróć szczególną uwagę na swe przeżycia emocjonalne, uczucia, które pojawiły się w Tobie. W jakich to było sytuacjach ?

Zadanie II - Rozpoznawanie tego, co się ze mną dzieje.

Przeczytaj uważnie poniżej wypisane pytania. Wybierz te, na które odpowiesz twierdząco (TAK). Przepisz te wybrane zdania do swego zeszytu zmieniając formę z pytającej na oznajmującą, użyj pierwszej osoby liczby pojedynczej np. odp. 1.:Często martwię się o kogoś z rodziny.

1. Czy często martwisz się o kogoś z rodziny ?

1. Czy często wprawia Cię w zakłopotanie zachowanie kogoś z Twojej rodziny ?

1. Czy czujesz się mniej wartościowa z powodu zachowania kogoś z Twojej rodziny ?

1. Czy często jesteś bardzo wymagająca wobec siebie ?

1. Czy próbujesz kontrolować członków swojej rodziny ?

1. Czy dumna jesteś z własnej kontroli nad sobą ?

1. Czy czujesz się niepełnowartościowa ?

1. Czy czujesz się winna lub odpowiedzialna za zachowanie kogoś bliskiego ?

1. Czy wzięłaś na siebie obowiązki rodzinne, które nie powinny do Ciebie należeć ?

1. Czy kiedykolwiek kłamiesz, żeby zatuszować czyjeś postępowanie ?

1. Czy często dbasz o potrzeby innych zaniedbując swoje ?

1. Czy brak Ci pewności siebie w sytuacjach intymnych ?

1. Czy boisz się porzucenia ?

1. Czy często nie umiesz określić, co czujesz ?

1. Czy wydaje Ci się, że bliscy Cię duszą i zagłuszają ?

1. Czy masz skłonności do skrajnych ocen - czarne lub białe ?

1. Czy przeżywasz „huśtawkę” nastrojów ?

1. Czy czujesz się w pełni w związku tylko z kimś lub czy tracisz swoją tożsamość w związkach z ludźmi ?

1. Czy często ratujesz lub karzesz innych ludzi ?

1. Czy boisz się okazywać bez oporu swoje uczucia ?

1. Czy miewasz dramatyczne wybuchy emocjonalne ?

1. Czy często popadasz w depresję ?

1. Czy miewasz myśli samobójcze ?

1. Czy trudno Ci puścić wszystkie wodze bez obawy, że doprowadzi to do katastrofy ?

1. Czy często działasz według niekontrolowanego przymusu ( np. objadanie się, oglądanie TV, praca, seks itp. ) ?

1. Czy często przeżywasz ataki niepokoju ?

1. Czy zdarza Ci się ignorować problemy w nadziei, że jakoś rozwiążą się same ?

1. Czy byłaś kiedyś ofiarą fizycznej lub seksualnej przemocy ?

1. Czy cierpisz na stresy z powodu chorób fizycznych ?

1. Czy sama jesteś uzależniona od substancji chemicznej ?

1. Czy pozostajesz w związku z kimś, kto nadużywa jakiejś substancji chemicznej od co najmniej dwóch lat i dotąd nie zwracałaś się do nikogo o pomoc ?

Napisz czy miałaś kłopoty, wątpliwości z udzieleniem odpowiedzi. Z czego to mogło wynikać? Czy dużo zdań przepisałaś ? Jak się z tym czujesz ? Czy jest coś, co Cię szczególnie poruszyło, zaniepokoiło, zaintrygowało ? Opisz to dokładnie.

Zadanie III - Poznawanie swoich zachowań i reakcji emocjonalnych.

Przeczytaj uważnie każde z poniższych zdań i przepisz do zeszytu te, które Ciebie dotyczą.

1. Miewam obawy, że bliski i silny związek uczuciowy z drugim człowiekiem może mnie nadmiernie pochłonąć, że zatracę w nim siebie.

1. Obawiam się, że angażując się emocjonalnie w związki z innymi ludźmi mogę się wypalić wewnętrznie.

1. Wydaje mi się, że ktoś przy bliższym poznaniu mnie, przekona się, o tym, jaka naprawdę jestem i straci dla mnie zainteresowanie.

1. Obawiam się, że przy dogłębnym poznaniu mojej osoby trudno jest mnie lubić i cenić.

1. Pojawiają się we mnie myśli, że osoba, która jest mi bardzo bliska może mnie opuścić.

1. Gdy dochodzi do konfliktów i napięć między mną a bliską mi osobą, pojawiają się we mnie obawy, że może ona mnie opuścić.

1. Napotykam trudności w harmonijnym pogłębianiu i utrzymywaniu relacji z bliskimi mi osobami.

1. Mam skłonności do wchodzenia w związki uczuciowe od razu na głębokim poziomie.

1. Jestem osobą wrażliwą, której uczucia stosunkowo łatwo można zranić.

1. Rozpoznaję takie miejsca w środku siebie, których dotknięcie z zewnątrz może boleć.

1. Nie jest mi łatwo wyrażać swoje uczucia i otwierać się przed innymi.

1. Jestem uważna i powściągliwa w odsłanianiu bardziej osobistych miejsc w sobie, ponieważ może to być niebezpieczne.

1. Obawiam się napięć i konfliktów w kontaktach między ludźmi i staram się unikać tego typu zadrażnień.

1. Obawiam się swojego gniewu i staram się unikać wyrażania złości.

1. Żeby czuć się bezpiecznie i pewnie, muszę dysponować sporą ilością wpływu na sytuację, w której się znajduję i w jakimś stopniu ją kontrolować.

1. Obawiam się, że jeżeli nie będę panować nad sytuacją ( wiedzieć co się dzieje, przewidywać ), to coś się złego może stać.

1. Trudno jest mi dzielić się odpowiedzialnością za stan spraw, z którymi jestem związana: albo biorę wszystko na siebie, albo się wycofuję.

1. Mam tendencję do krańcowego rozpatrywania swojej odpowiedzialności za to, co dzieje się w moim życiu - czasem czuję się całkowicie odpowiedzialna za wszystko, czasem zaś czuję, że nic ode mnie nie zależy.

1. Jestem zdolna do maksymalnej lojalności nawet wobec osób, które na to nie zasługują.

1. Wiernie trwam przy podjętych kiedyś zobowiązaniach nawet wtedy, kiedy płacę za to dużą cenę.

1. Staram się nie oczekiwać pozytywnego biegu wydarzeń, bo boję się rozczarowań.

1. Marzenia i wyobrażenia o pozytywnych wydarzeniach, które mogą mnie spotkać, wzbudzają mój niepokój.

1. Wydaje mi się, że mogę polegać wyłącznie na sobie.

1. Jestem raczej ostrożna i niezbyt ufna w stosunku do innych ludzi, nie jest łatwo uzyskać moje zaufanie.

1. Znam dobrze poczucie niezbyt miłej odmienności od innych ludzi.

1. Trudno jest mi doświadczać poczucia wspólnoty z innymi ludźmi, odczuwam że istnieje jakaś bariera.

1. Mam gotowość do bardzo surowego oceniania siebie i swojego postępowania.

1. Jest mi trudno doświadczać poczucia własnej wartości i ważności.

1. Mam trudności z rozluźnianiem się i ze spontanicznym angażowaniem się w beztroską zabawę.

1. W sytuacjach poświęconych zabawie zaczynam kontrolować swoje postępowanie lub ogarniają mnie chwile smutku.

1. Mam tendencje do mówienia czegoś innego niż to, co w rzeczywistości myślę.

1. Zdarza mi się odruchowo skłamać, mimo że nie ma takiej potrzeby.

1. Zdarza mi się, że mimo dużego zaangażowania na początku jakichś działań, później rezygnuję z podjętych wysiłków.

1. Trudno jest mi wytrwale doprowadzić do końca, to co zaczęłam.

1. Reaguję wyraźnym napięciem i niepokojem na zmiany w sytuacjach, których nie mogę kontrolować.

1. Mam trudności z przystosowaniem się do zmian, które nie zależą ode mnie.

1. Reakcje innych ludzi na moje postępowanie są dla mnie wskaźnikiem własnej wartości.

1. Mam tendencję do angażowania się w działanie, bez zastanowienia i bez zwracania uwagi na konsekwencje.

1. Mam skłonność do pochopnego podejmowania decyzji, bez rozważenia innych możliwości.

1. Mam trudności z wyobrażeniem sobie tego, co jest normalne i zdrowe we wzajemnych kontaktach między ludźmi.

1. Pojawiają mi się wątpliwości, co do tego, co jest w życiu normalne.

1. Nie znajduję zadowolenia w spokojnym i ustabilizowanym życiu.

1. Więcej satysfakcji dostarczają mi sytuacje kryzysowe niż spokój codziennego dnia.

1. Mam tendencje do wikłania się w sytuacje, w których to ja przede wszystkim ponoszę koszty.

1. Stosunkowo łatwo mogę się znaleźć w sytuacji, w której pojawia się we mnie poczucie skrzywdzenia.

1. W trudnych sytuacjach mam tendencje do podejmowania skrajnych decyzji.

1. W sytuacjach kryzysowych mam skłonności do „czarno - białego” widzenia świata.

1. Gdy przeczuwam zagrożenie, to unikam myślenia o nim, staram się utwierdzić w przekonaniu, że wszystko jest w porządku.

1. Gdy wzrasta mój niepokój, obawy, staram się unikać konfrontacji z ich źródłami, wolę nie zagłębiać się w przykre sprawy.

1. Mam tendencję do angażowania się w związki z osobami, którym jestem potrzebna, którym mogę pomóc.

1. Mam skłonności do wybierania na swojego partnera osób nieszczęśliwych, budzących litość.

1. W trudnych sytuacjach mam problemy z rozpoznaniem w odpowiednim momencie, że już nic więcej nie zdołam zrobić w danej sprawie.

1. Mam problemy z opuszczeniem sytuacji, będących dla mnie zbyt dużym obciążeniem, bez względu na koszty osobiste.

1. Dobrze mi jest znane uczucie obezwładniającego smutku.

1. Czasami ogarnia mnie przygnębienie bez jakiegoś wyraźnego powodu.

1. Zmiana w życiu kojarzy mi się ze stratą.

1. Znajduję w sobie skłonności do przeżywania obawy, że mogę utracić coś, na czym mi w życiu zależy.

1. Odczuwam wyraźne opory wewnętrzne utrudniające mi pełne i swobodne przeżywanie uczuć.

1. Czuję, że jest coś, co krępuje moją spontaniczność i ogranicza wyrażanie uczuć.

1. Gdy robię coś dla siebie pojawia się poczucie, że to jest nie w porządku, iż koncentruję się na sobie a nie na innych.

1. Uważam że nie mam prawa zajmować się swoimi potrzebami.

1. W ciężkich sytuacjach trudno jest mi zaufać, że inni sobie z nimi poradzą i wolę sama wykonywać najważniejsze zadania.

1. Trudno jest mi w sposób harmonijny współpracować z innymi, ponieważ mam tendencję do podejmowania za nich ich obowiązków i zadań.

1. Muszę być przygotowana na spotkanie różnych przeciwieństw i coś wewnątrz mnie zmusza do bycia dzielną osobą.

1. Nie mogę sobie pozwolić na poddawanie się momentom słabości.

1. Trudno mi jest cieszyć się swoimi sukcesami.

1. Mam skłonności do przypisywania swoich sukcesów zewnętrznym okolicznościom, a nie własnej zasłudze.

1. Robię rzeczy, które nie są dla mnie korzystne i mimo, że zdaję sobie sprawę z tego, nie zaprzestaję. Należą do nich:

a) palenie tytoniu

b) picie alkoholu

c) objadanie się lub głodzenie

d) zażywanie środków uspakajających, przeciwbólowych itp.

e) agresywne reakcje

f) specyficzne nawyki seksualne

g) obgryzanie paznokci

h) dręczące myśli

i) dręczące nawyki w życiu codziennym (sprzątanie, częste mycie itp.)

69.Dostrzegam skłonności do pojawienia się u mnie takich objawów jak:

a) stany podgorączkowe

b) stany zapalne

c) bóle i kłucia w różnych częściach ciała

d) lekkie przeziębienia

e) katary

f) rozstroje żołądka

g) krwawienia

h) inne: jakie?......................................................

70.Ustawicznie potrzebuję uznania i afirmacji.

71.Domagam się natychmiastowego spełnienia zachcianek.

72.Szukam napięć i kryzysów, a potem skarżę się na nie.

73.Boję się odrzucenia i porzucenia, ale sama odrzucam innych.

74.Boję się krytycyzmu, ale sama osądzam innych.

75.Źle organizuję sobie czas i powoduje to, że mam wciąż zaległości.

Napisz w zeszycie, jak się czujesz po wykonaniu tego zadania. Co wpłynęło na Twój stan?

W tym zadaniu miałaś okazję zidentyfikować się z właściwościami i cechami koalkoholików, a szczególnie tych, którzy w dzieciństwie wychowywali się w rodzinie alkoholowej. Jakie znaczenie ma to dla Ciebie teraz, gdy uświadomiłaś sobie istotę swej choroby ? Czy byłaś wcześniej tego świadoma ? Czy zmienia to Twój stosunek do siebie samej i swych spraw ? W jaki sposób ? Opisz to.

Zadanie IV - Rozpoznanie własnej bezsilności

Odpowiedz pisemnie w swym zeszycie na wszystkie podane niżej pytania. Staraj się pisać wyczerpująco, podawaj konkretne przykłady. Nie ograniczaj ilości czasu i miejsca przeznaczonego na udzielanie odpowiedzi.

1. Czy kiedykolwiek myślałaś, że za picie bliskiej Ci osoby ponosisz winę ? Wyjaśnij.

1. Podaj przykłady, w jaki sposób zwracałaś uwagę na częstotliwość i ilość wypijanego przez bliską osobę alkoholu.

1. Wymień wszystkie sytuacje, kiedy nie udało Ci się powstrzymać bliskiej osoby od picia, lub ograniczyć ilość wypijanego przez nią alkoholu

1. W jaki sposób usiłowałaś zmienić swoje postępowanie mając na celu ograniczenie lub zaprzestanie picia przez bliską osobę ?

1. Czy w jakikolwiek sposób zmieniałaś swoje życie towarzyskie ze względu na bliską osobę nadużywającą alkoholu ? Wyjaśnij.

1. Czy kiedykolwiek kłamałaś wobec zwierzchników, dzieci, znajomych, rodziców, innych osób, w celu ochronienia bliskiej osoby nadużywającej alkoholu ? Podaj przykłady.

1. W jaki sposób reagujesz na przykre lub kłopotliwe zachowania bliskiej osoby nadużywającej alkoholu ?

1. Jakich gróźb używałaś usiłując narzucić kontrolę bliskiej osobie uzależnionej od alkoholu?

1. W jaki sposób „tuszujesz” kłopotliwe sytuacje po to, aby nie zdenerwować bliskiej osoby nadużywającej alkoholu ?

1. Podaj przykłady, jak chroniłaś bliską osobę nadużywającą alkoholu przed przykrymi konsekwencjami picia. Sporządź dwie rubryki pt. „Zdrowe sposoby” i „Niezdrowe sposoby” np.:

Zdrowe		Niezdrowe
1. Zabrałam kluczyki od samochodu. 2. Nie zapłaciłam jego długu sąsiadce.		1. Kłamałam przed szefem 2. Zadzwoniłam do znajomej lekarki z prośbą o zwolnienie dla niego itp. itd.

Jak czujesz się po wykonaniu tego zadania ?

Z jakimi uczuciami patrzysz teraz na to co zapisałaś ? Jak się czujesz po wykonaniu tego zadania ? Co sprawiło Ci największą trudność ? Czy doświadczyłaś czegoś nowego, ważnego? Co to jest ? Co myślisz teraz o sobie samej ?

Zadanie V - Rozpoznanie niekierowania własnym życiem.

Odpowiedz pisemnie na poniższe pytania. Bądź konkretna i wyczerpująca w podawaniu przykładów i wyjaśnień.

1. Podaj przykłady swoich kryzysów emocjonalnych, np. ataków płaczu, zrzędliwości, wybuchowości, zamykania się w sobie, zaburzenia snu, obsesyjnego oglądania TV, apatii, zamykania się w sobie

1. Czy kiedykolwiek uciekałaś się do alkoholu, środków nasennych lub uspakajających itp. w celu złagodzenia stresu emocjonalnego ? Wyjaśnij.

1. Jakie kłopoty miałaś w pracy z powodu nadużywania przez bliską osobę alkoholu ? (Prowadzenie domu jest pracą).

1. Jaki jest obecnie stan Twego zdrowia ? Podaj datę ostatniej kontroli medycznej, ginekologicznej, stomatologicznej.

1. Wymień te obowiązki, które teraz należą di Ciebie, a kiedyś były wypełniane przez bliską osobę nadużywającą alkoholu.

1. Podaj przykłady planowania na wypadek sytuacji kryzysowych ( jeżeli...... to......).

1. Podaj trzy swoje najbardziej widoczne wady. Napisz, co zrobiłaś, aby je zmienić.

1. Podaj trzy najważniejsze cele w swoim życiu. Napisz, co zrobiłaś, aby je zrealizować.

1. Jaka jest Jakość Twego pożycia seksualnego ? W jaki sposób alkohol wpłynął na Twoje pożycie seksualne ?

1. Czy kiedykolwiek używałaś siły fizycznej lub przemocy przeciwko sobie samej ? Przeciwko innym ? Wyjaśnij.

1. Opisz w jaki sposób wywierałaś na siebie lub innych przemoc o charakterze emocjonalnym lub psychicznym.

Jakie uczucia pojawiły się w Tobie podczas pracy nad tym zadaniem ? Jak patrzysz teraz na siebie i swoje możliwości wpływania na to, co się wokół Ciebie i z Tobą dzieje ? Czy zawsze tak myślałaś i odczuwałaś ? W jaki sposób jest teraz ? Opisz to.

Zadanie VI - Koalkoholicy - Pierwszy Krok.

Celem Pierwszego Kroku w programie anonimowych członków rodziny alkoholika jest rozpoznanie i zaakceptowanie w głębi duszy własnej BEZSILNOŚCI wobec alkoholika, oraz faktu, że przestaliśmy kierować własnym życiem.

Osiągnięcie tego celu zależy tylko od nas samych. Przeczytaj uważnie kilkakrotnie tekst Pierwszego Kroku: „ Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholizmu naszych bliskich, że przestaliśmy kierować własnym życiem „.

Zastanów się i opisz, jakie uczucia i myśli pojawiają się w Tobie podczas czytania. Czy usunęłaś już wszelkie wątpliwości i całkowicie pogodziłaś się z rzeczywistością ? Co najtrudniej jest Ci zrozumieć, czego nie potrafisz uznać, przyjąć ? Co już zaakceptowałaś ?

Opisz, jak rozumiesz treść Pierwszego Kroku ? W jaki sposób przejawia się to w Twoim życiu? W Twoim stosunku do siebie, do osoby bliskiej Ci a uzależnionej ? Co z tych treści wynika dla Ciebie na przyszłość ?

Zadanie VII - Moja odpowiedzialność.

Napisz w swoim zeszycie 10 - 20 zdań zaczynających się od słów:

„Jestem odpowiedzialna.....” uzupełniając je w taki sposób, aby wyczerpać wszystkie przykłady własnej odpowiedzialności. Podkreśl te zdania, w których używasz zwrotu „jestem odpowiedzialna za...”. Czy dużo zdań podkreśliłaś ? Czy używałaś zwrotu „jestem odpowiedzialna wobec....”. Napisz, jaką widzisz różnicę między „odpowiedzialnością za.....”, a „odpowiedzialna wobec...”. Zastanów się, jakiej jakości jest Twoja odpowiedzialność. Jakie są jej skutki ? Jak się z tym do tej pory czułaś ? Co chciałaś osiągnąć będąc do tej pory odpowiedzialną w tym znaczeniu, jakie podałaś w swoich przykładach. Opisz to dokładnie w zeszycie.

A teraz przeczytaj uważnie poniższy tekst.

I. Gdy czuję się odpowiedzialna za kogoś, to oznacza że ratuję go, chronię go, przejmuję jego uczucia, wybaczam mu, kontroluję go, nie słucham go. To prowadzi do tego, że czuję się zmęczona, niespokojna, przerażona, narażona na niewiadomą, rozczarowanie. Tak naprawdę to moja odpowiedzialność jest szukaniem odpowiedzi, rozwiązania, bo nie wiem jak i co. Zajmuję się okolicznościami, żeby mieć rację, zwracam uwagę na szczegóły, na to jak wypadam.

CHCĘ, ABY INNA OSOBA POSTĘPOWAŁA ZGODNIE Z MOIMI OCZEKIWANIAMI.

JESTEM MANIPULATOREM.

II. Gdy czuję się odpowiedzialna za kogoś, to oznacza, że jestem zdolna okazywać zrozumienie, dodać odwagi, dzielić się, konfrontować się, zrównywać się, być wrażliwą, słuchać. W związku z tym, czuję się odprężona, świadoma, wolna, wartościowa. Moja odpowiedzialność pozwala mi zajmować się drugą osobą i relacją z nią, uczuciami. Wierzę, że jeśli po prostu podzielę się sobą, druga osoba otrzyma ode mnie tyle, ile potrzebuje.

OCZEKUJĘ, ŻE DRUGA OSOBA BĘDZIE ODPOWIEDZIALNA ZA SIEBIE

I SWE POSTĘPOWANIE.

POTRAFIĘ ZAUFAĆ ! NIE KONTROLOWAĆ !

Który tekst ( I czy II ) bardziej odzwierciedla Twój sposób postępowania w przypadku „bycia odpowiedzialną” ? Jakie to ma dla Ciebie znaczenie, dla Twojej przyszłości, Twego stosunku dla siebie i swoich bliskich ? Jak się teraz czujesz ? Opisz to w swoim zeszycie.

Zadanie VIII - Moje uczucia.

	Przeżywam					Uzewnętrzniam
Uczucia	nigdy	cza-sem	często	prawie zaw-sze	zaw-sze	nigdy	cza-sem	często	prawie zaw-sze	zaw-sze
złość
niepokój lęk zagrożenie
wstyd poczucie winy
tęsknota
żal poczucie krzywdy
radość entuzjazm
ciepło wzruszenie
miłość
pożądanie czułość

Spotkaj się ze swoimi uczuciami. W tym celu wykonaj następujące ćwiczenia.

Ćwiczenie 1.

Przerysuj i uzupełnij powyższą tabelkę, a następnie odpowiedz na pytania: Jakie uczucia najczęściej przeżywasz, jakie najrzadziej ? Które z uczuć okazujesz (uzewnętrzniasz) najczęściej, które skrywasz, tłumisz, wypierasz ? Z jakimi sytuacjami mają związek Twoje trudności z wyrażaniem uczuć ? Na czym polegają te trudności ? Opisz to dokładnie w Twoim zeszycie.

Ćwiczenie 2.

Przepisz każde z poniższych zdań po 3 razy uzupełniając je w taki sposób, aby opisać, w jakich okolicznościach przeżywasz wymienione uczucia.

Złoszczę się....., Irytuję się....., Wściekam się....., Obawiam się....., Martwię się....., Boję się...., Jestem przerażona....., Wstydzę się....., Czuję się zażenowana....., Jestem zakłopotana...., Żałuję....., Mam żal....., Czuję się winna....., Jestem wzruszona....., Niecierpliwię się....., Cieszę się....., Jestem zadowolona.....

Jeśli miałaś trudności z uzupełnieniem zdań, lub pojawiły Ci się jakieś przemyślenia, refleksje w związku z wykonywanym zadaniem, opisz je w zeszycie.

Sprawdź, czy w swoich zdaniach używałaś spójników: bo, bowiem, ponieważ, gdyż, że. Podkreśl te zdania. Sprawdź, czy używałaś w zdaniach uzupełnianych przez Ciebie spójników: gdy, kiedy. Wyróżni ten drugi typ zdań w inny sposób. Porównaj, których zdań jest więcej. Czy dostrzegasz różnicę, jeśli chodzi o sens zdania, między tymi dwoma sposobami opisywania okoliczności, w jakich coś się z Tobą dzieje, coś odczuwasz. Przeczytaj uważnie poniższe zdania:

Boję się, bo nie wiem, co będzie jutro.

Boję się, gdy nie wiem, co będzie jutro.

Napisz, jak rozumiesz sens każdego z tych dwóch zdań.

Używając spójnika „bo” pokazujesz, że sytuacja zewnętrzna (inni ludzie, okoliczności) decydują „za Ciebie”, co masz czuć, jak zareagować. Myśląc tak, mówiąc tak nie bierzesz odpowiedzialności za swoje uczucia, reakcje emocjonalne.

Używając spójnika „gdy” pokazujesz, że masz świadomość, jak reagujesz, co odczuwasz wtedy, gdy znajdujesz się w takiej a nie innej sytuacji, wśród takich, a nie innych ludzi. Myśląc tak, czując tak - bierzesz odpowiedzialność za swoje uczucia (za swoje zachowania), za siebie.

Źródłem Twych uczuć jesteś TY. To TY tak a nie inaczej przeżywasz, specyficznie, po swojemu. I masz prawo odczuwać i okazywać każde ze swych uczuć. Nie musisz wcale szukać usprawiedliwienia się, wytłumaczenia tego przyczynami zewnętrznymi. Twoje uczucia są TWOJE. Nie ma sensu odgradzać się od nich. Pogodzenie się z nimi (przyjęcie ich za swoje) pozwoli Ci na odblokowanie ogromnej energii, którą można spożytkować na naukę radzenia sobie z przykrymi emocjami tak, by nikogo nie skrzywdzić. Ale najpierw musisz czuć potrzebę takiej zmiany.

Co czujesz po skończeniu tego zadania ? Jaki jest Twój stosunek do tego co przeczytałaś ?

Zadanie IX - Powracanie do zdrowia.

Przeczytaj uważnie poniższe zdania. Z części „Dawne ja” wybierz i przepisz do zeszytu te określenia, które Cię do tej pory dotyczyły. Następnie przepisz odpowiadające im (Nowe ja) określenia zdrowej postawy osoby współuzależnionej.

Dawne ja	Nowe ja
Nie lubię siebie.	Dostrzegam swoje zalety. Umiem przyjmować pochwały.
Staram się czytać w cudzych myślach.	Potrafię o wszystko zapytać wprost.
Czas wypoczynku i relaksu nudzi mnie.	Wyznaczam specjalny czas tylko dla siebie.
Odpoczywam nie robiąc nic, depresja.	Wyznaczam specjalny czas. Czas, w którym gromadzę energię i siły.
Wyłącznie mówię o swoich problemach (brak działania, brak rozwiązania).	Wprowadzam w życie nowe postępowanie. Dokonuję nowych wyborów. Nie myślę o nich - wprowadzam je w czyn.
Nadmierna kontrola. Nadmiernie poświęcam się dla innych.	Pozwalam, by ktoś inny troszczył się o mnie.
Tylko daję nic nie otrzymując w zamian.	Wyrażam poczucie krzywdy, a nie złości. Potrafię powiedzieć NIE - ustalam granice. Zwracam się o to czego mi potrzeba. Dbam o swoje potrzeby. Równoważę - 50% daję i 50 % dostaję.
Zachowuję urazy (które wiążą mnie z tymi osobami, które mnie skrzywdziły).	Wyobrażam swój gniew. Wybaczam tym, którzy mnie krzywdzą. Odpuszczam im winy.
Mam poczucie winy (samopiętnowanie).	Wybaczam sobie.
Fantazjuję o tym, co chciałabym robić.	Robię to, co pragnę robić.
Złoszczę się, gdy nie spełniają się moje marzenia.	Mówię o tym co tracę; odżałowując stratę akceptuję niespełnienie marzeń.
Uciekam w chorobę, gdy czuję się wyeksploatowana.	Pozwalam sobie na wypoczynek. Zapewniam sobie czas na zabawę.
Czuję się wiecznie przemęczona.	Unikam nadmiernych zobowiązań. Regularnie „doładowuję baterie”.
Zajmuję skrajne postawy (źle-dobrze, słusznie-niesłusznie)	Jest mi z czymś dobrze, lub niedobrze, ale potrafię zaakceptować jedno i drugie.
Zachowuję się sarkastycznie.	Mówię o tym co mnie boli lub budzi lęk. Wyrażam złość, nie chowam w sobie uraz.
Przeżywam depresje.	Potrafię prosić o pomoc.
Przyglądam się innym zanim stwierdzę, jak sam się czuję.	Jestem sam sobie barometrem własnych nastrojów.

Zastanów się, jak wyobrażałaś sobie do tej pory swoje nowe „JA”, jak Twoja wizja przystaje do tego co przeczytałaś. Co budzi Twoje wątpliwości ? Z czym się całkowicie chciałabyś utożsamić, co przyjąć jako swoje, a co masz chęć odrzucić ? W tej chwili odrzuć myśl, że jest to nierealne, że to jest niemożliwe do osiągnięcia, że nie wiesz, jak można to zrealizować, że nie dasz rady.

Skoncentruj się na tym, jaką możesz być i czy tego chcesz ? Skoncentruj się na tym, co Ci przeszkadza w zaakceptowaniu dążenia do zmiany. Jakie uczucia się w Tobie pojawiają ? Które z nich najsilniej wpływają na Twoje decyzje teraz ?

Opisz to wszystko w swym dzienniku.

Zadanie X - Postanowienia.

Napisz w swoim zeszycie (odpowiednio uzupełniając) 20 zdań dotyczących Twoich pragnień zaczynając je od słów:

„Chciałabym..............”

„Pragnę..............”

„Chcę...........”

„Potrzebuję.............”

Czy miałaś trudności z wykonaniem tego zadania ? Opisz je. Jak się czułaś w trakcie pisania o swoich potrzebach ? Czy często doświadczasz takiego stanu ? Jaki jest Twój stosunek do swych chceń, potrzeb ?

Napisz teraz 20 zdań dotyczących realizacji swych pragnień, o których pisałaś w poprzednim ćwiczeniu, zaczynając je od słów:

„Decyduję się.............”

„Decyduję...........”

„Postanawiam...............”

„Będę................”

Spójrz na to co zapisałaś. Jak się czujesz ? Czy zauważyłaś, że zaplanowałaś zmianę, nakreśliłaś plan dalszego Twego działania ? Co myślisz teraz o sobie, o swych możliwościach ? Jakie to co zrobiłaś, ma dla Ciebie znaczenie ?

Przeczytaj głośno swe postanowienia. Zastanów się nad ich realnością, precyzyjnością, konkretnością. Dopisz gdzie, kiedy, jak często będziesz każdą decyzję wprowadzać w czyn.

Odpracowałaś już ostatnie zadanie. Mam nadzieję, że nie potraktujesz tego jako w ogóle koniec Twej pracy nad sobą. Celem tych ćwiczeń było uświadomienie Ci charakteru, jakości, głębokości TWEGO współuzależnienia. Co dalej ? O tym postanowisz TY samodzielnie.

Zadania do samodzielnej pracy.

---