1. Przedmiot psychologii społecznej-interpretacja definicji

1.Psych. społ zajmuje się zagadnieniem wpływu jednych ludzi na drugich (co robią, czują, myślą jedni ludzie wpływa na to co robią, czują, myślą inni ludzie)

2. Jest to taki dział psych., który zajmuje się tymi aspektami ludzkiego funkcjonowania, które dotyczą relacji jednostki z innymi ludźmi (osobami, grupami, instytucjami społ., społeczeństwem.)

2. Uzasadnij, że psych. jest nauką stosowaną

Istnieją nauki teoretyczne do których należy filozofia, jak i nauki stosowane do których zaliczamy psychologię. Ma konkretne przełożenie na zjawiska obserwowane w życiu. Jest to nauka praktyczna, eksperymentalna, której wyniki badań wykorzystywane są w praktyce, kontaktach z ludźmi, wywieraniu wpływu, w praktyce klinicznej.

3. Zakres problematyki, którą interesują się psycholodzy społeczni.

Nauki humanistyczne wiążą się ze sobą, a psych. społ. jest rozproszona w swoich badaniach. Podstawową problematyką, którą interesują się psycholodzy społeczni to: wiedza człowieka o świecie współczesnym (dlaczego ludzie odmiennie interpretują tę samą inf.?), spostrzeganie ludzi (w jaki sposób formuje oceny dotyczące innych ludzi?), ja i wizerunek własnej osoby(co i dlaczego człowiek sądzi na swój temat?), postawy (skąd się biorą postawy do ludzi i innych obiektów?), komunikacja i perswazja(jacy nadawcy są wiarygodni?), normy i wartości(jakie wartości ludzie wyznają?), wywieranie wpływu(kiedy i dlaczego ludzie są konformistyczni?)atrakcyjność i miłość(kogo i za co lubimy?), prospołeczność(dlaczego ludzie pomagają innym?), agresja (jakie czynniki nasilają agresję?), konflikty (jakie są psych. źródła konfliktów międzyludzkich?), grupa(jakie mechanizmy integrują grupę?), przywództwo (jak skutecznie kierować grupą?), relacje międzygrupowe(co decyduje o przyjaznych lub wrogich relacjach międzygrupowych?).Interesują się zatem socjologią, pedagogiką, antropologią.

4. Scharakteryzuj 4 podstawowe pojęcia teoretyczne psych. społ.:

Podejście poznawcze: zachowania i emocje zależą od sposobu rozumienia sytuacji; sposób rozumienia sytuacji wyznaczony jest przez posiadaną już wiedzę; zachowanie, emocje i sądy zależą od mechanizmów funkcjonowania umysłu; stosowane we wszystkich dziedzinach psych. społ.

Podejście motywacyjne: (poprzez styl życia człowiek stara się realizować swoje potrzeby), zachowanie człowieka służy maksymalizacji własnych zysków; zastosowanie jest ukierunkowane na cel; cele podporządkowane są ograniczonej liczbie motywów. Zastosowanie: sposób pojmowania własnej osoby, wpływ społeczny, relacje społ.(agresja, konflikt, prospołeczność, miłość)

Teoria uczenia się: zachowanie jest wynikiem uczenia się (albo przez konsekwencje własnych zachowań, albo przez obserwację cudzych zachowań); utrwalają się zachowania nagradzane; zachowania karane zostają wyeliminowane. Zastosowanie: socjalizacja, wpływ społeczny, agresja, zach. prospołeczne.

Podejście społ.-kulturowe: zachowanie i psychika człowieka zależy od treści kulturowej, w której wzrasta (od narzuconych wartości, norm i wzorców); ludzka psychika i zachowanie odmiennie przedstawiają się w różnych kulturach. Zastosowanie: socjalizacja, wartości i normy społeczne, sposób pojmowania własnej osoby, zróżnicowanie płci

Podejście ewolucjonistyczne lub socjobiologiczne: utrwalone zostają zachowania społeczne, które służą przetrwaniu; zachowania i wzorce przebiegu procesów psychicznych służą maksymalizacji sukcesu reprodukcyjnego. Zastosowanie: zachowanie człowieka w sytuacjach trudnych, zróżnicowania płci, relacje heteroseksualne.

5.Podaj przykłady zjawisk i faktów wchodzących w zakres psych. społ., które są wyjaśniane w podejściu poznawczym.

Teoria koherencji, wyuczona bezradność, dysonans poznawczy

6. Podaj przykłady zjawisk i faktów wchodzących w zakres psych. społ., które są wyjaśniane w podejściu socjobiologicznym.

Altruizm, teorie przywiązania, interakcje

7. Regulacja zachowania społecznego w świetle teorii koherencji.

Twórcą tej teorii był A. Antonovsky, teoria zakładała, że im wyższe poczucie koherencji tym lepsze relacje człowieka z otoczeniem. Poczucie koherencji oznacza globalną orientację człowieka, wyrażającą stopień, w jakim ma on trwałe, choć dynamiczne poczucie pewności, że: 1. bodźce napływające w ciągu życia ze środowiska wewnętrznego i zewnętrznego mają charakter ustrukturowany, przewidywalny i wytłumaczalny (zrozumiałość); 2. dostępne są zasoby, które pozwolą mu sprostać wymaganiom stawianym przez bodźce (zaradność); 3. wymagania te są dla niego wyzwaniem wartym wysiłku i zaangażowania (sensowność). Poczucie koherencji składa się ze zdolności zrozumienia wydarzeń, poczucia zaradności i poczucia sensowności podejmowania zaangażowania i kreowania własnego życia.

8. Regulacja zachowania społecznego w świetle teorii tożsamości społecznej.

Teoria mówi o tym, że kiedy spotykamy się z ludźmi następuje proces kategoryzacji (czyli umiejscawiamy spotkanych ludzi w kategoriach grup własnych lub grup obcych). Z jedną z tych grup podmiot się identyfikuje i wtedy jest to grupa własna (idealizowana, faworyzowana) a pozostałe to grupa lub grupy obce (negatywnie oceniane przez podmiot, gdyż w ten sposób chce podwyższyć swoją samoocenę - motyw autowaloryzacji). Konsekwencje: silna identyfikacja z grupą własną prowadzi do homogenizowania członków grupy obcej, a to z kolei do: depersonalizacji (u członków gr. obcej nie dostrzegamy cech osoby), nasilenia postaw rywalizacyjnych, rozbudzania agresji, izolowania członków gr. obcej, selektywne spostrzeganie, przekłamania pamięciowe, powstają stereotypy

9. Regulacja zachowania społecznego w świetle teorii wyuczonej bezradności.

Wg M. Seligmana to utrwalenie przekonań o braku związku przyczynowego między własnym działaniem (reakcją), a jego konsekwencjami (wzmocnieniem). Skutki wyuczonej bezradności: Ludzie szybko uczą się bezradności, czyli poczucia, że ich osobista kontrola i wpływ na sytuację jest nieefektywna. W związku z tym uczą się oczekiwać obniżonej kontroli w przyszłości. To oczekiwanie prowadzi do: ''deficytów poznawczych'': człowiek przestaje rozumieć co się w danej sytuacji dzieje i nie potrafi przewidywać dalszego jej biegu. Bardzo wydłuża się czas uczenia nawet prostych zależności "zachowanie - wzmocnienie ".''deficytów motywacyjnych''': brak motywacji do działania i umiejętności angażowania się. Długi czas dochodzenia do równowagi po porażce. ''deficytów emocjonalnych'': depresja, apatia, lęk, zmęczenie, wrogość, brak agresji, utrata nadziei , deficytów społecznych: wycofanie z kontaktów społecznych.

10. Regulacja zachowania społecznego w świetle teorii dysonansu poznawczego.

Teoria dysonansu poznawczego, stworzona przez L. Festingera to sytuacja, w której jednostka uświadamia sobie sprzeczność pomiędzy informacjami (przekonaniami) posiadanymi a informacjami odbieranymi, przy czym wszystkie te informacje dotyczą tej samej sprawy. Dysonans wywołuje przykry stan emocjonalny, motywujący jednostkę do jego usunięcia, czyli racjonalizacji. Redukcja dysonansu może nastąpić na przykład poprzez zmianę interpretacji odbieranych treści (przykład: palacz, odrzucający informacje na temat szkodliwości palenia).

Teoria dysonansu poznawczego pozawala zrozumieć sposoby, których używamy w celu usprawiedliwienia swojej rezygnacji z prozdrowotnych działań sportowych, polegających na regularnych ćwiczeniach. Poznając je, zmniejszamy prawdopodobieństwo oszukania samych siebie.

11. Przedstaw w ogólnych zarysach teorię przywiązania w ujęciu M. Ainsworth i wskaż zastosowanie tej teorii w interpretacji zachowań społ. człowieka.

Bowlby opisał system zachowań przywiązaniowych, dzięki którym dziecko nawiązuje i wzmacnia ten specyficzny i intymny związek między nim, a środowiskiem, w którym żyje i od którego jest zależne. Mary Ainsworth, wyróżnia trzy style przywiązania: Typ "bezpiecznego przywiązania" klasyfikuje się wszystkie te dzieci, które nie przejawiają emocji negatywnych w czasie rozstania z matką, a w momencie jej powrotu reakcja jest pozytywna- dorosły jest ufny, który potrafi tworzyć więzy emocjonalne z innymi, ma pozytywną samoocenę. Typ „poza-bezpieczny unikający" Minimalna reakcja. Jakby nie zauważyło wyjścia opiekuna. Jakby nie zauważyło. Gdy rodzic podchodzi, unikanie, utrzymywanie dystansu, odchylanie się, gdy na rękach, koncentracja na otoczeniu (zabawkach).Jako osoba dorosła: bardziej zależna od innych, bardziej lękowa, nadmiernie czujna, ostrożna, mało „odporna” na frustrację, nie doceniająca swoich możliwości, mało pewna siebie, z poczuciem małej sprawczości, z niska samooceną. Typ „poza-bezpieczny z oporem” Widoczne rozdrażnienie lub bierność po wyjściu matki. Powrót opiekuna: Zmienne dążenie do kontaktu z oznakami gniewu, odrzucenia i napadami złości .Jako osoba dorosła: w sytuacjach frustracji odczuwa gniew, może reagować agresją. Często przejawia zachowania agresywne w stosunku do rówieśników i dorosłych.

12. Konformizm jako przejaw socjalizacji. Pozytywny i negatywny aspekt konformizmu.

W psychologii społecznej to zmiana zachowania na skutek rzeczywistego, bądź wyobrażonego wpływu innych ludzi. Podporządkowanie się wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej. Wyróżniamy pozytywny nie robimy czegoś bo nie wypada - nacisk społeczny i negatywny podporządkowanie nieuzasadnionym normom, tworzą system głupoty. Eksperyment Asha:
Grupy 7 osobowe, polegał na tym iż pokazywano dwa odcinki (równe sobie i nierówne) i sugerowano że równe są nierówne a nierówne są równe. Około 25% badanych przyjmowało błędne odpowiedzi.

13. Zinterpretuj wyniki eksperymentu S.Milgrama w świetle znanych teorii.

Eksperyment Milgrama:
Polegał na badaniu pamięci, wykonywany był na 40 wolontariuszach, nastąpił podział na dwie grupy: badacze i badani (nauczyciele i uczniowie). Badaczom (nauczycielom) towarzyszył „pseudonaukowiec”-(wygląd: w białym fartuchu itd.). Celem eksperymentu był wpływ kar na zapamiętywanie określonego materiału, karanie ucznia który nie osiąga efektów. Prawdziwym celem eksperymentu było sprawdzenie jak wiele bólu można zadać niewinnej ofierze w sytuacji nacisku społecznego. Karanie polegało na porażeniu prądem elektrycznym (natężenie od 1 do 10), badacz (nauczyciel) pod wpływem „pseudonaukowca” stosował coraz większe natężenie prądu, 2/3 badanych zadawało coraz większe natężenie aż do 10 stopnia. Wniosek „Nie jesteśmy wolni od nacisków społecznych” .Mamy tu do czynienia z konformizmem, czyli ze to zmianą zachowania na skutek rzeczywistego, bądź wyobrażonego wpływu innych ludzi. Podporządkowanie się wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej. Wyróżniamy konformizm pozytywny nie robimy czegoś bo nie wypada - nacisk społeczny i negatywny podporządkowanie nieuzasadnionym normom, tworzą system głupoty.

14. Wyjaśnij pojęcie facylitacji społ. i wskaż na przykłady pozytywnego wykorzystania mechanizmu facylitacji w pedag.

Facylitacja: oznacza napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny przez nich naszego działania. Skutkiem tego napięcia jest lepsze wykonanie zadań dobrze opanowanych i łatwych (marsz, podnoszenie ciężarów), lecz gorsze wykonanie zadań trudnych lub tych, których dopiero się uczymy.

15. Przedstaw mechanizm modelowania i podaj przykłady wpływu społecznego wywieranego poprzez mechanizm modelowania

Eksperyment pani w kłopocie:
Polegał na tym że na drodze, na poboczu stały dwa samochody (jeden uszkodzony) kierowcą jednego z nich była kobieta, drugiego zaś mężczyzna, wyglądało to że prawdopodobnie kobieta ma problem, a mężczyzna jej pomaga (wygląd kobiety nie miał znaczenia). Następnie w odległości około 30 km na tej samej drodze stał jeden samochód prawdopodobnie uszkodzony- kierowca kobieta. Celem eksperymentu była obserwacja ile osób się zatrzyma aby udzielić pomocy. Następnie na tej samej drodze ustawiano tylko jeden samochód (uszkodzony) bez poprzedzających go dwóch (gdzie jeden udzielał pomocy drugiemu). Zaobserwowano że kierowcy udzielali pomocy dwa razy częściej, gdy spotkanie z uszkodzonym samochodem poprzedzało wydarzenie udzielania pomocy (dwa samochody stojące wcześniej).

16. Scharakteryzuj czynniki warunkujące efektywność procesu modelowania.

Modelowanie polega na tym że jednostka powtarza zachowania wypływające z podobnych motywów, które poprzednio obserwowała u innej osoby. Efektywność procesu modelowania zależy od trzech grup czynników:
- od właściwości podmiotu
- od cech czynności która ma być modelowana (zbyt trudne pomimo dobrych wzorców nie będą wykonane)
- od właściwości modela (pozycja społeczna jaką zajmuje model w grupie, dobrym modelem jest osoba z którą się identyfikujemy - upodabniamy się do niej) Proces modelowania jest silniejszy jeżeli osoba modelowana otrzymuje nagrody lub kary.

17. Omów znane ci prawidłowości(zasady, prawa, teorie) zgodnie z którymi spostrzegamy innych.

Teoria atrybucji: to przypisywanie innym ludziom lub samemu sobie określonych cech osobowości bądź systemu wartości, potrzeb, motywów na podstawie zewnętrznych zachowań, m. in. Wypowiedzi, mimiki, gestów. Rodzaje atrybucji: a) Wewnętrzna (dyspozycyjna) - upatrywanie przyczyn zachowań w cechach osobowości b) Zewnętrzna (sytuacyjna) - przypisywanie przyczyn sytuacją zewnętrzną. c) Egocentryczna - sukcesy są moją zasługą, a niepowodzenia występują z winy innych. d) Globalna, - gdy uważamy, że te same czynniki występują w różnych sytuacjach. e) Stabilna - uważamy, że te same przyczyny nie ulegają zmianie, mimo zmianie czasu.

18. Uzasadnij, że obraz własnej osoby jest regulatorem zachowań społ. człowieka.

Bardzo istotnym regulatorem postępowania człowieka jest system poglądów jednostki odnoszony do siebie samego. Jest to inaczej mówiąc samoświadomość, świadomość samego siebie, własne „ja” itp. Samoocena wpływa również na sferę stosunków społecznych. Jednostka, która ocenia siebie pozytywnie, jest najczęściej osobą śmiałą, pewną siebie, łatwo nawiązuje kontakty, ma zaufanie do innych. Negatywna ocena samego siebie pociąga za sobą brak pewności siebie, ciągły niepokój spowodowany obawą nie sprostania wymaganiom, co może prowadzić do zachowań agresywnych, będących swoistą formą obrony własnej tożsamości, może prowadzić do izolacji społecznej bądź do nadmiernej zależności w stosunkach interpersonalnych. Adekwatna ocena własnych możliwości jest warunkiem osiągnięcia wysokiego poziomu funkcjonowania i poprawnego przystosowania. Badania wykazują, że osoby o pozytywnej samoocenie to jednostki zdrowe psychicznie, bez zaburzeń emocjonalnych i nerwicowych, przejawiające pozytywne postawy wobec innych ludzi, lubiane i popularne.

19. Jakie są podstawowe cechy dojrzałego obrazu własnej osoby?

Akceptacja siebie, oznacza przede wszystkim akceptację różnych uczuć i emocji, które tłumimy, nie uznajemy za swoje, których się wstydzimy. Akceptacja siebie oznacza pogodzenie się z tym, że odczuwamy uczucia gniewu, złości, nienawiści, różnego rodzaju zabronione pragnienia. Stawianie przed sobą realnych celi, które są możliwe do osiągnięcia.
Nie posiada nienawiści do innych ludzi. Combs i Snygg uważają że najważniejsze w dojrzałej osobowości jest to , aby O.W.O. człowieka był pozytywny, aby człowiek wierzył, że jest zdolny do walki z życiem i traktował siebie jako osobę, która jest równie wartościowa jak inni. Powinien uważać się za normalnego i nie dopatrywać się w swoim postępowaniu i zachowaniu czegoś dziwacznego. Akceptacja siebie takim jakim się jest.

20. Scharakteryzuj znane ci mechanizmy autowaloryzacji.

• siebie uznajemy za osoby wyjątkowe a swoje zalety jako wybitnie ważne, natomiast swoje wady za powszechne i nie tak ważne dla życia

• tendencyjne autoanalizowanie treści na swój temat, wygłaszamy pochlebne sądy o sobie, zniekształcanie pamięci

• realizacja zadań i atrybucji wyników - dążenie do sukcesów, unikanie porażek, uruchomianie procesów atrybucji

• porównania społeczne

• redukcja dysonansu poznawczego - pojawia się gdy dysonans dotyczy ważnej dla nas rzeczy

• ekspresja cenionych wartości - autoafirmacja poprzez pewne zachowania

• przeniesienie uwagi na pozytywny aspekt „ja”

• faworyzowanie grupy własnej - kreowanie tożsamości społecznej

21. Zinterpretuj, posługując się wiedzą z zakresu psychologii społ., zjawisko kapitanozy.

Kapitanoza - jeżeli autorytet coś powiedział to jednostka, człowiek przestaje analizować to co zostało powiedziane tylko to akceptuje - nie koryguje błędnych decyzji. Założenie Chaldiniego - ludzie reagują na określone bodźce w sposób mechaniczny (automatyczny), należy poznać te bodźce. Ludzie reagują w sposób pozytywny na zalecenia, polecenia osób które uznają za autorytety. „Wpływ autorytetu może spowodować że reakcje człowieka stają się nieracjonalne.”

22. Społeczny dowód słuszności jako mechanizm wpływu społecznego.

Społeczny dowód słuszności: Reguła społecznego dowodu słuszności mówi o tym że ludzie przyjmują za poprawne takie zachowanie dotyczące danej sytuacji jakie obserwują lub uważają za typowe u innych osób. Społeczny dowód słuszności określa że człowiek ma poczucie że nie wie jak zachować się w określonych sytuacjach, to reguła odnosząca się do człowieka dorosłego będącego w grupie i nie wiedzącego jak się zachować. SDS bardzo odciska się na naszym życiu. Chaldini opisuje efekt Wertera odnosi się do sytuacji wzrostu liczby samobójstw po samobójczej śmierci idola (wzrasta liczba wypadków lotniczych -awionetki, oraz wypadków samochodowych).
23. Wywieranie wpływu społ. poprzez wykorzystanie autorytetu - wyjaśnij mechanizm.

Kapitanoza - jeżeli autorytet coś powiedział to jednostka, człowiek przestaje analizować to co zostało powiedziane tylko to akceptuje - nie koryguje błędnych decyzji. Założenie Chaldiniego - ludzie reagują na określone bodźce w sposób mechaniczny (automatyczny), należy poznać te bodźce. Ludzie reagują w sposób pozytywny na zalecenia, polecenia osób które uznają za autorytety. „Wpływ autorytetu może spowodować że reakcje człowieka stają się nieracjonalne.”

24. Zasada kontrastu i jej wykorzystanie w wywieraniu wpływu na innych.
Zasada kontrastu - „rzeczy różne od siebie widzimy jako bardziej różne jeżeli widzimy je bezpośrednio po sobie”. Jest to zasada wykorzystywana szczególnie w handlu. Najpierw pokazywana jest rzecz droga, a następnie tania, która w rzeczywistości wcale nie jest tania , ale w stosunku do tej pierwszej rzeczy jest tania.
25. Reguła wzajemności jako narzędzie wpływu społecznego.

Reguła wzajemności - zawsze powinniśmy się odpowiednio odwdzięczyć za przysługę którą nam wyświadczono (wymusza nieadekwatną rekompensatę). Ktoś mi daje 1% a w rewanżu oczekuje 99%

26. Jak rozumiesz pojęcie pracoholizmu? Wyjaśnij jego genezę.

Dzieci zaburzonych emocjonalnie rodziców często wstępują na ścieżkę pracoholizmu, jeżeli to na nich spada odpowiedzialność za rodzeństwo, dom, a czasem nawet samych nieobecnych rodziców. Często też rodzice powtarzają „jak coś robisz to rób to dobrze, albo wcale” Uczą się, że o wiele łatwiej koncentrować się na zadaniach, niż radzić sobie z bolesnymi emocjami.. Ten rodzaj ucieczki często przenoszony jest w dorosłe życie jako pracoholizm. Pracoholizm (wytwór stosunków społecznych) - to wewnętrzny, nieprzerwany przymus do pracy oraz trudności z zaprzestaniem myślenia o czynnościach związanych z pracą. Wskaźniki pracoholizmu (triada):- pracoholik jest w wysokim stopniu zaangażowany w pracę - pracoholik jest wewnętrznie przymuszony do pracy- pracoholik nie czerpie przyjemności z pracy.

27. Scharakteryzuj problemy emocjonalne pracoholika.

Muszę być odpowiedzialny, kompetentny, niezawodny, wszystko musi być zrobione doskonale, nad wszystkim powinienem mieć kontrolę. jeśli nie kontroluję wszystkiego czuję się z tym źle. Awans i oczekiwanie ze strony przełożonych lepszych wyników pracy .Kiedy cos pójdzie nie tak to pojawiają się myśli: Dlaczego to ja muszę wszystko robić? Włączają się emocje, irytacja, wzburzenie, drżenie rąk, przyspieszone bicie serca.

28.Wyjasnij pojęcie i strukturę zespołu wypalenia zawodowego.

Zespół wypalenia zawodowego jest szczególną postacią zespołu wypalenia albo zespołu wypalenia sił.
Zespół wypalenia zawodowego jest to stopniowo narastający lub nagle ujawniający się stan wyczerpania cielesnego, uczuciowego i duchowego, występujący w życiu zawodowym, w czasie wolnym od pracy, w kręgu przyjaciół, w związku partnerskim i w rodzinie powiązany z objawami psychosomatycznymi i myślami o ucieczce.
Szczególne kryteria zespołu wypalenia zawodowego (Maslach)
- wyczerpanie emocjonalne wyrażające się w utracie energii, nadpobudliwość, zniechęcenie
- depersonalizacja której wskaźnikami są uprzedmiotowione relacje z osobami z którymi się współpracuje, zmniejszenie zainteresowania ich losem, obniżenie empatii
- obniżenie poczucia osiągnięć w pracy, zmniejszenie wydajności pracy - poczucie winy
wg Sztojgen dodatkowo: - zmęczenie fizyczne, - zaburzenia somatyczne

29.Jakie znasz czynniki osobowości współwystępujące z zespołem wypalenia zawodowego?

Osoby posiadające niskie możliwości przetwarzania stymulacji czyli z wysoką reaktywnością emocjonalną, wzór osobowości A i B, 3 style radzenia ze stresem:- skoncentrowany na problemie(nie uciekam od problemu tylko szukam rozwiązania go), -skoncentrowany na emocjach(jest problem , ale lepiej o tym nie mówić), -skoncentrowany na unikaniu(uciekamy od problemu).

30. Profilaktyka zespołu wypalenia zawodowego.

Co konkretnie można zrobić, by zminimalizować ryzyko wypalenia u siebie i nie dopuszczać do demotywacji? Fachowcy ( m.in. Andrzej Jedynak) zalecają aby: Ustalać realistyczne cele, robić przerwy w pracy, traktować sprawy mniej osobiście, robić te same rzeczy w inny sposób, odpoczywać i relaksować się, pamiętać, aby poważnie zastanowić się nad opuszczeniem swojej dotychczasowej pracy, gdy nie widać pozytywnych zmian, pomimo zastosowania wszelkich możliwych sposobów radzenia sobie z wypaleniem.

31. Przedstaw pojecie, strukturę i właściwości postawy.

Według Aronsona (czynniki intelektualny). Postawa to trwała ocena pozytywna lub negatywna ludzi, obiektów, idei czy innych zjawisk.
Postawa jest strukturą złożoną która charakteryzuje się następującymi cechami:
- istnieje zawsze jakieś odniesienie to znaczy przedmiot czy zjawisko do którego pojęcie postawy się odnosi
- w postawie zawarte są różne procesy poznawcze, jest ona efektem spostrzeżeń, wyobrażeń, sądów
- w postawie zawarte są stany uczuciowe (emocjonalne) przy czym stany te wyrażają stosunek osoby mającej postawę do przedmiotu postawy (przychylność, niechęć)
- w postawie zawarte są elementy motywacyjne, które są czynnikiem wyjaśniającym zachowanie człowieka.

Wymiary postaw ze względu na:
- każda postawa ma pewien znak (tzn może być postawą ze znakiem pozytywnym, negatywnym, neutralnym)
- drugi wymiar postawy to siła. Wskaźnikiem siły może być liczba i jakość pozytywnych i negatywnych ocen, a również liczba i jakość pozytywnych i negatywnych stanów emocjonalnych
- treść przedmiotowa zjawisk - postawy odnoszą się di różnych wydarzeń
- zakres postawy - przedmiot postawy może być pojedynczy ;lub dotyczący małego wycinka rzeczywistości lub odnosić się do dużego obszaru rzeczywistości
- złożoność postaw - na ile poszczególne komponenty są rozwinięte
- zwartość postaw - zgodność między jej komponentami pod względem znaku i siły
- stopień powiązania danej postawy z innymi postawami: izolowane (wszystkich kocham ale tej grupy nie lubię), silnie powiązane z innymi postawami
- trwałość postawy: krótkotrwałe, bardziej trwały charakter.

32. Jaka jest geneza postaw człowieka?

Postawa jako rezultat przekonań (przekonanie, że: ukończenie studiów podwyższa prestiż społeczny

Postawa jako rezultat emocji(warunkowanie klasyczne: wielokrotne pojawianie się obiektu, któremu towarzyszy nagroda prowadzi do wykształcenia pozytywnego stosunku do niego)

Postawa jako rezultat zachowań(jeśli wobec jakiegoś obiektu zachowujemy się pozytywnie, działamy na jego rzecz, to wnioskujemy z obserwacji własnego zachowania o określonej treści postawy)

Przejmowanie postaw od innych(głównie od rodziców jako osób znaczących, gdy nie mieliśmy okazji zetknąć się bezpośrednio z obiektem postawy - stosunek do innej rasy, narodowości itp.)

33. Efektywne mechanizmy przekształcania postaw.

Czynniki wobec których postawy zmieniają się to doświadczenie własne i wiedza. Postawy wyćwiczone w sposób sztuczny po pewnym czasie ulegają redukcji - cofają się Co robić aby zmieniać postawy w kierunku pozytywnym - nie za silne emocjonalnie przekazy (silne są ignorowane, niedopuszczone) - przekaz dwustronny (argumenty jednej i drugiej strony)

34. Zinterpretuj pojęcie postawy altruistycznej.
Altruizm - istotą jest bezinteresowne działanie na rzecz innych - inni są w potrzebie.
Altruizm nie jest tym samym co czynność pomagania. W przeciwieństwie do egocentryzmu - akceptacja społeczna (pochwała, uniknięcie kary, nagrody materialnej). Według Aronsona altruizm to działanie na cudzą korzyść z pominięciem własnego interesu.

35. Wyjaśnij pojęcie manipulacji. Wskaż dziedziny działalności człowieka i przykłady stosowania manipulacji.

Manipulacja - to element oddziaływań przez który mogą być realizowane cele reklamodawców czy propagatorów. Manipulacja -celowe i skryte działanie poprzez które narzuca się jednostce fałszywy obraz rzeczywistości. Z manipulacją stykamy się na co dzień - w sklepie, restauracji, gdy kupujemy samochód i rozmawiamy z szefem. Np. gościmy u rodziny? Na pewno zaproponujemy także im gościnę. To miła strona tej zasady. Gorsza - w promocji w supermarkecie dostajemy kawałek serka na wykałaczce, prawdopodobnie zrekompensujemy się, kupując całe opakowanie.

36. Scharakteryzuj co najmniej 3 techniki (strategie), którymi posługują się manipulatorzy.

Manipulatorzy posługują się : kontekstem, obrazem jak i słowem. - technika powtarzania przekazów (bombardowanie bodźcami) - technika przemilczenia fragmentyzacja - podawanie informacji niepełnych, fragmentarycznie, - określone treści są pomniejszane, - sformułowanie eufemistyczne, - zastępowanie słów, - hiperbolizacja- wyolbrzymianie, - nadmierne uogólnianie, - tworzenie etykietek - substytut opisu zjawiska, - wykorzystywanie autorytetów, - dodawanie prestiżu osobom które mają poglądy podobne (zgodne) z poglądami wyrażanymi przez manipulatorów, - kierowanie przekazów do osób z otoczenia adresata, - uprawianie określonej działalności,- ultymatywność sformułowań (albo albo) ,- posługiwanie się anonimowym rozmówcą, - nieczytelność przekazu (element zainteresowania).

37. Wykaż na przykładach, że słowa mogą być wykorzystywane jako narzędzie manipulacji.

Istnieją takie słowa, które wzmacniają przekaz a mianowicie: tylko, aż np. większe zainteresowanie będzie miała oferta w której użyjemy tych łączników( większym popytem cieszyły się ciastka które kosztowały tylko … tyle, podawanie informacji niepełnych,- sformułowanie eufemistyczne - zastępowanie słów(eutanazja= godna śmierć)

38. Przedstaw co najmniej dwa eksperymenty przeprowadzone przez psychologów społ. i na tej podstawie omów zasady, które powinien spełniać eksperyment w psychologii społ.

Eksperyment Milgrama:
Polegał na badaniu pamięci, wykonywany był na 40 wolontariuszach, nastąpił podział na dwie grupy: badacze i badani (nauczyciele i uczniowie). Badaczom (nauczycielom) towarzyszył „pseudonaukowiec”-(wygląd: w białym fartuchu itd.). Celem eksperymentu był wpływ kar na zapamiętywanie określonego materiału, karanie ucznia który nie osiąga efektów. Prawdziwym celem eksperymentu było sprawdzenie jak wiele bólu można zadać niewinnej ofierze w sytuacji nacisku społecznego. Karanie polegało na porażeniu prądem elektrycznym (natężenie od 1 do 10), badacz (nauczyciel) pod wpływem „pseudonaukowca” stosował coraz większe natężenie prądu, 2/3 badanych zadawało coraz większe natężenie aż do 10 stopnia.

Eksperyment Asha:
Grupy 7 osobowe, polegał na tym iż pokazywano dwa odcinki (równe sobie i nierówne) i sugerowano że równe są nierówne a nierówne są równe. Około 25% badanych przyjmowało błędne odpowiedzi.

Eksperyment - jego najistotniejszą cechą jest ścisła kontrola badanego zjawiska i warunków jego przebiegu. Bezpośrednim przedmiotem badań prowadzących za pomocą eksperymentu są elementarne procesy psychiczne (np. proces wytwarzania odruchów warunkowych, proces prostego uczenia się itp.) Aby w pełni kontrolować całą sytuację eksperymentalną, eliminuje się przedmioty zbędne do badań z pomieszczenia laboratoryjnego, dźwięki z zewnątrz, itp. Natomiast eksperyment naturalny - przedmiotem badań są zjawiska, które można wywołać, ale nie w warunkach sztucznych lecz w naturalnych. Trudna jest kontrola takiego eksperymentu, bo obok czynników, którymi manipulowaliśmy działały jeszcze inne.

39. Jakie znasz techniki badania postaw? Podaj krótka charakterystykę wybranej techniki (np. technika badania ankietowego, uwaga: odp. na to pytanie - podaj zasady konstruowania dobrego kwestionariusza lub omów skale typu Thurstone czy Likerta).

Techniki badań postaw: eksperyment, wywiad i ankieta, obserwacja i metoda sondażu diagnostycznego. Podstawowym etapem konstruowania skali kwestionariusza jest zebranie odpowiedniej (większej niż ostatecznie ma się znaleźć w kwestionariuszu) ilości stwierdzeń dotyczących badanego zjawiska. W skali Thurstone'a stwierdzenia te w celu ich porangowania poddaje się ocenie sędziów kompetentnych. Zadaniem sędziów jest ułożenie stwierdzeń na kontinuum obejmującym całe spektrum możliwych postaw względem badanego zjawiska.

40. Wyjaśnij istotę konfliktów społecznych posługując się pojęciami z zakresu Analizy Transakcyjnej E. Berne, a szczególnie pojęciem transakcji skrzyżowanej.

Role odgrywane przez poszczególne osoby mogą również doprowadzić do konfliktu. Nasuwa się tutaj temat analizy transakcyjnej, zgodnie z którą każdy człowiek odgrywa w swoim życiu trzy główne role: DZIECKA, RODZICA i DOROSŁEGO. Konflikt zgodnie z tą analizą może wystąpić, gdy mamy do czynienia z:

Transakcją skrzyżowaną - komunikaty wysyłane są z jednego poziomu do drugiego (np. od Dorosłego do Dorosłego), natomiast odpowiedź pochodzi z innego poziomu (np. od Rodzica do Dziecka). Transakcje takie uniemożliwiają sensowne porozumienie.

41. Źródła nieprzystosowania społecznego w świetle Analizy Transakcyjnej (dysharmonia w rozwoju stanów ego, destrukcyjna rola skryptów, minusowe pozycje życiowe).

Skrypt: program realizowania swojego życia, oparty (uformowany) na decyzjach ukształtowanych w dzieciństwie (przez system wzmocnień „kar i nagród”, otrzymywanych od rodziców) - skrypty są na ogół nie uświadomione.
Skrypt rodzaje:
- skrypt najbardziej destrukcyjny - „nie żyj”
- skrypt „nie czuj i nie wyrażaj”
- skrypt „nie bądź blisko”
- skrypt „nie bądź sobą”
Analiza transakcyjna -pozycje życiowe: określa stosunek do samego i stosunek do innych.
1. + + ja jestem OK i oni są OK (zdrowie psychiczne, dobre stosunki społeczne)
2. - + ja nie jestem OK oni są OK (neurotycy z poczuciem mniejszej wartości - zabieganie o miłość)
3. + - ja jestem OK oni nie są OK (mało krytyczny, prowadzi do konfliktów - problem tkwi w nich nie we mnie)
4. - - ja nie jestem OK i oni nie są OK(ja jestem do niczego i świat jest do niczego - nie dbam o swoje uczucia i uczucia innych). Możemy funkcjonować w 3 rolach i te role, które przyjmujemy mają znaczenie destrukcyjne są to: ratownik(pomaga dlatego żeby zaspokoić egocentryczna potrzebę bycia ważnym), ofiara(jest to osoba, która najczęściej pomagała, ale już się wypaliła i teraz prześladuje osoby, którym pomagała, staje się ofiarą), prześladowca (potrzeby egocentryczne nie zostały zaspokojone wobec tego staje się przesladowcą)
42. Przedstaw ten zakres wiedzy z psych. społ, (ujęty w prawach czy zasadach), który wyjaśnił ci jakiś szczególnie ważny, dotyczący twojego życia, problem.

43. Scharakteryzuj te obszary wiedzy poznanej w ramach wykładów z psychologii społ., które były dla ciebie szczególnie interesujące.

---