EWiP NDS (niestacjonarne II stopnia, rok I)

Konopacka Joanna

Onichimiuk Karolina

Protasewicz Magdalena

Skurzyńska Klaudia

Tomaszewska Marta

SZKOLNICTWO W SZWECJI

1. Krótki rys historyczny

Pierwszymi placówkami oświatowymi w Szwecji były szkoły prowadzone przez Kościół w Średniowieczu. Ich działalność była ukierunkowana na kształcenie księży. Powszechne nauczanie rozpoczęło się, podobnie jak w innych krajach protestanckich, po okresie Reformacji, w formie m.in. nauk przygotowujących do bierzmowania.

Obowiązek szkolny wprowadzono w Szwecji w 1842 roku. Powstały wtedy czteroletnie szkoły podstawowe (folkskolor), w których uczniowie mieli takie przedmioty nauczania jak: czytanie, pisanie, liczenie, rysunek, geografia, historia, chrześcijaństwo (wycofane, jako obowiązkowy przedmiot w 1919 roku) oraz gimnastykę z zabawą i sportem. W 1882 roku doszły jeszcze dwa obowiązkowe lata nauki, tak, że nauczanie powszechne trwało sześć lat. Od 1936 roku obowiązek szkolny był siedmioletni. Ta forma nauczania podstawowego funkcjonowała w Szwecji do 1950 roku. W tym właśnie roku niektóre szwedzkie gminy wprowadziły dziewięcioletnie szkoły podstawowe (enhetsskolor). Od roku 1972 obowiązuje dziewięcioletnia szkoła podstawowa na terenie całego kraju. Szkolnictwo ponadpodstawowe, nazywane szkołami wiedzy (lärdomsskolor), ma swoje początki w 1649 roku, kiedy to otrzymało stałą formę, na którą składały się oddział powszechny (trivialskolan) i oddział wyższy (gymnasiet), na którym, po 200 latach, zaistniał podział na kierunek klasyczny (latinlinje) i nowożytny (reallinje). Od tego roku (1849) nazywano je uczelniami (läroverket). Od 1905 roku zaczęły funkcjonować w Szwecji inne, nieobowiązkowe formy szkolnictwa ponadpodstawowego: trzyletnia szkoła realna (realskolan) i gimnazjalna (gymnasiet), kończąca się maturą (studentexamen).

Do 1920 roku kobiety nie miały dostępu do nauki na wyższych uczelniach. W ubiegłych wiekach troska o szkolnictwo należała wyłącznie do duchowieństwa. Ich działalność była ukierunkowana na kształcenie księży. Powszechne nauczanie rozpoczęło się, podobnie jak w innych krajach protestanckich, po okresie reformacji, w formie m.in. nauk przygotowujących do bierzmowania. Zrozumiałe to było, ponieważ w tamtych czasach wykształcenie naukowe niedaleko wykraczało poza wiedzę teologiczną. Z czasem, gdy badania naukowe obejmowały wciąż nowe dziedziny, wykształcenie teologiczne traciło na swej uniwersalności, zyskując charakter określonej specjalności. Z drugiej strony na skutek rozwoju pedagogiki, ciągle zwiększały się wymagania stawiane szkolnictwu jako odrębnej specjalności. Stąd w Szwecji coraz silniej zaznaczała się dążność do rozdziału kościoła i szkoły. Jeszcze w 1914 roku kościół i szkoły należały do ministerstwa wyznań.

NAUCZANIE ELEMENTARNE

Prawo kościelne z 1686 roku orzekło: duchowni powinni działać tak, aby dziewczyny i parobkowie uczyli się czytać, aby móc zobaczyć, to co Bóg podał w Piśmie Świętym. W myśl tego prawa powszechne nauczanie, które wchodziło w zakres spraw kościoła stało się jednocześnie obowiązkiem państwa. W XVIII wieku praca oświatowa rozwijała się powoli. Głównym powodem nauczania był ruch w kierunku podniesienia znajomości wiary, gospodarstwa rolnego i przemysłu. W wielu miejscowościach powstawały szkoły zorganizowanej akcji szkolnej w kierunku realizacji obowiązkowego nauczania, którego jeszcze nie było. Dopiero w XIX wieku powszechnie pojawiły się głosy, że szkoły muszą być w każdej gminie oraz, że nauczanie musi być obowiązkowe. W 1842 roku ukazało się pierwsze prawo szwedzkie dotyczące szkolnictwa elementarnego, które głosiło, że każda gmina musi posiadać przynajmniej jedną szkołę, a nauczyciel musiał być zatwierdzony przez władze.

Szkoły elementarne należały do organizacji gminnych, popierane były przez państwo i podlegały nadzorowi władz państwowych i kościelnych. Każda gmina tworzyła okręg szkolny, którego zwierzchnikiem było zebranie parafialne. Władza wykonawczą była rada szkolna. Każdy taki krąg musiał posiadać przynajmniej jedną szkołę stałą, czyli czynną przez cały rok. Oprócz szkół stałych Szwecja posiadała dla trzech niższych typów szkoły elementarnej szkoły ruchome, czynne w ciągu roku w paru miejscowościach.

Istniały 4 typy szkoły elementarnej:

1. Szkoła właściwa

• Pododdziałem była szkoła niższa dla początkujących

2. Szkoła mniejsza- pomocnicza w tych okolicach kręgu, gdzie duża odległość od szkoły właściwej nie pozwalała młodszym dzieciom uczęszczać do niej.

3. Wyższe szkoły elementarne- wprowadzone w 1858 roku, zorganizowane były przeważnie dla wsi i miały na celu udzielania wiadomości praktycznych i nauki obywatelskiej.

Uczniowie, którzy ukończyli kurs nauk, przypisany dla szkoły właściwej tworzyło się przeważnie w miastach szkoły uzupełniające krótkoterminowe, ze 180 godzinami wykładów w ciągu jednego roku szkolnego lub tzw. wyższy kurs szkoły elementarnej, na którym nauka trwała 2 do 3 lat. W 1909 roku wprowadzono komunalna szkołę średnią o 4 letnim kursie nauczania, która była pod nadzorem naczelnej dyrekcji szkolnej wyższych zakładów naukowych.

Od 1868 roku istniała jeszcze szkoła ludowa specjalna, która miała na celu przygotowanie młodzieży do pełnienia niższych funkcji służby obywatelskiej, takich szkół było 44 w 1912roku.

Szkoły elementarne były instytucjami komunalnymi, do ich utrzymania przyczyniało się także państwo, które wraz z gminą sprawowało nad nimi nadzór. Organami gminy były zebrania parafialne i rada szkolna. Zebranie parafialne miało pieczę nad ogólnym biegiem spraw szkolnych, określało liczbę i rodzaj szkół w okręgu oraz dostarczało środków materialnych na cele szkolne. Do rady szkolnej należał dozór i kierownictwo nad szkołami ludowymi. Nadzór nad szkolnictwem elementarnym pełniony był przez państwowych inspektorów szkolnych i częściowo przez kapitułę i naczelną dyrekcję szkół ludowych. Inspektorzy szkolni byli mianowani przez króla na 6 lat.

Nauczycielami szkół elementarnych właściwych byli zarówno mężczyźni jak i kobiety, a w szkołach niższych przeważnie kobiety. Zarówno nauczyciele jak i nauczycielki posiadały te same prawa i obowiązki określone przez ustawę. Aby otrzymać stanowisko nauczyciela należało złożyć egzamin w państwowym seminarium ludowym lub prywatnym z prawem publicznym. Praktykę szkolną zdobywano w szkołach ćwiczeń, które utworzone były przy seminariach. Personel nauczycielski w takich szkołach składał się z rektora, 4 nauczycieli i nauczycieli rysunków, śpiewu, muzyki, gimnastyki, ogrodnictwa, robót ręcznych. Do seminarium przyjmowane były osoby, które ukończyły 16 lat i złożyły egzamin. Wykłady były bezpłatne , a dla zdolniejszych wychowanków były stypendia. Kurs nauk trwał 4 lata, religia zajmowała 13% ogółu godzin nauczania, język ojczysty 14%, rachunki i geometria 9%, historia i geografia 9%, nauki przyrodnicze 7%, kaligrafia 2%, rysunki 6%, muzyka i śpiew 8%, gimnastyka 8%, roboty ręczne 7%, ogrodnictwo 2%.

Istnieją 33 seminaria dla kształcenia nauczycieli i szkół elementarnych mniejszych, z tych 2 rządowe z kursem 3 letnim i 31 prywatnych przeważnie z kursem 2 letnim, były również między nimi seminaria z kursem 8 miesięcznym. Świadectw nauczyciela szkół pomocniczych można było uzyskać również po ukończeniu dwóch kursów seminariów nauczycielskich dla nauczycieli szkół elementarnych właściwych.

Nauczyciele ludowi byli:

• zwyczajni- musieli posiadać pełne kwalifikacje nauczyciela szkół elementarnych. Na tę posadę był ogłaszany przez radę szkolną konkurs. Kandydaci prowadzili próbną lekcję, a potem rada szkolna z pośród wszystkich kandydatów wybierała trzech i przedstawiała zebraniu parafialnemu. Zwyczajny nauczyciel nie mógł być pozbawiony posady bez odpowiedniego umotywowania przez radę szkolną.

• Nadzwyczajni

• Nadzwyczajni, posiadający pełny cenzus nauczycielski

• Pomocnicy, nieposiadający pełnego cenzusu(kwalifikacji)

• Nauczyciele szkół pomocniczych i niższych

• Nauczyciele przedmiotów specjalnych

EWOLUCJA SZKOLNICTWA PODSTAWOWEGO I ŚREDNIEGO

Przeobrażenia szkół podstawowych i średnich przypadło na rok 1940. Zostało rozpoczęte prace modelowe nad dziewięcioletnią szkołą powszechną, których uwieńczeniem była ustawa parlamentu z 1962 roku o wprowadzeniu obowiązku szkolnego do 16 roku życia. W 1964 roku przystąpiono też do reformy szkolnictwa średniego, która zapobiegła przedwczesnemu podejmowaniu pracy zarobkowej przez młodzież, zmniejszyła nierówność szans oświatowych dzieci wychodzących się z różnych klas społecznych i różnych środowisk geograficznych. Działo się tak ponieważ 9-letnia szkoła podstawowa była wolna od jakichkolwiek egzaminów wstępnych, przejściowych czy końcowych. Zapewniała wszystkim dzieciom do lat 16-stu wykształcenie ogólne, jednakowe w zakresie dyscyplin podstawowych
i zindywidualizowanych. Wyrabiała w uczniach poczucie odpowiedzialności i solidności w pracy, ułatwiała racjonalny wybór kierunku dalszej nauki.

ROZWÓJ SZKÓŁ WYŻSZYCH

Pierwszy Uniwersytet powstał w 1477 roku w Uppsali.

O rozbudowie szkolnictwa wyższego w Szwecji świadczy fakt, że w roku akademickim 1940/1941 studiowało tam 11 tys. Osób, a w roku 1960/1961 37 tys., a na początku lat siedemdziesiątych aż 125 tys. Równocześnie wzrosła liczba nauczycieli akademickich. Wzrosła także powierzchnia użytkowania szkół w Szwecji. Jednym z najpoważniejszych problemów szkolnictwa wyższego był nieproporcjonalnie niski w stosunku do liczebności odpowiednich grup społecznych odsetek studentów pochodzenia robotniczego i chłopskiego. Wynosił on zaledwie 9% ogółu młodzieży robotniczej i chłopskiej w wieku 20-23 lat.

OŚWIATA DOROSŁYCH ( jako ciekawostka)

Oświata dorosłych czyli wolna i dobrowolna oświata ludowa w Szwecji przyczyniła się do społecznych i politycznych zmian, a głównie o stworzenia nowoczesnego społeczeństwa klasowego i demokratycznego państwa. Działo się to od 1850 roku do 1920 roku. Oświata ludowa, tworzona przez samych zainteresowanych ludzi, nazywana była oświata ludu i przez lud. Nie rozwijała się ona jednak jako samodzielna instytucja, lecz była środkiem używanym przez ruchy społeczne, jak ruch kościoła niezależnego, abstynentów oraz robotniczy. Od XVII wieku każdy szwedzki obywatel miał obowiązek nauczyć się czytać. Uczono na katechizmie albo Biblii. Celem tego było zinternalizowanie norm moralnych i podporządkowanie się władzy państwa i kościoła. Głowa domu miała za zadanie nauczenia czytania wszystkich członków gospodarstwa domowego. Księża w każdej parafii obowiązkowo odwiedzali każde gospodarstwo i egzaminowali jego członków z umiejętności czytania i rozwoju moralnego. Każdy musiał nauczyć się czytać, ale wszelkie dyskusje na temat czytanych tekstów były zakazane. Egzaminy z czytania wprowadzono pod koniec XVII wieku i trwały do końca XIX wieku. Istniała także biblioteka dla dorosłych.

2. Organizacja i funkcje szkolnictwa w Szwecji

Systemy szkolne w Unii Europejskiej różnią się między sobą pod wieloma względami (np.ze względu na rodzaj zarządzania, sposób administrowania placówkami szkolnymi, struktury, preferowanie kształcenia ogólnego bądź zawodowego, orientacją czy dostępem do szkolnictwa wyższego), posiadają jednakże wiele wspólnych celów i rozwiązań kształtowanych w ramach kontynentu europejskiego.

Szwedzki system szkół państwowych obejmuje szkołę obowiązkową i różne rodzaje nauki nadobowiązkowej. Szkolnictwo obowiązkowe obejmuje powszechną szkołę publiczną, szkołę mniejszości narodowych, szkołę specjalną oraz programy dla uczniów niepełnosprawnych. Zaś w skład szkolnictwa nieobowiązkowego wchodzą grupy przedszkolne, szkoły po szkole średniej, edukacja dorosłych oraz edukacja osób dorosłych niepełnosprawnych. Nauka w wyżej wymienionych typach szkół jest bezpłatna. Ani uczniowie, ani rodzice nie ponoszą kosztów materiałów dydaktycznych, posiłków w szkole, opieki medycznej, transportu do szkoły itd. Ze stypendium naukowego mogą skorzystać wszyscy uczniowie w wieku od 16 do 20 lat, uczący się w szkole średniej. Zaś szkoły prywatne stanowią zaledwie ok. 1,5% wszystkich szkół. Na ogół są to placówki wyznaniowe lub realizujące specjalne programy. Gminy pokrywają około 80% kosztów ich działalności. Obowiązek szkolny obejmuje dzieci w wieku od 7 do 18 lat.

Rok szkolny zaczyna się pod koniec sierpnia i kończy na początku czerwca następnego roku. Trwa ok. 40 tygodni. Nauka realizowana jest przez 5 dni w tygodniu, od poniedziałku do piątku. Dłuższa przerwa to czas od ok. 20 grudnia do początku stycznia. W ramach wynagrodzenia, nauczyciele realizują 1360 godz. w szkole i 400 godz. w domu. Jednocześnie doskonalą się zawodowo mając do dyspozycji 100 godz. płatnych w roku. Nie ma awansów zawodowych. Stawkę wynagrodzenia nauczyciel ustala wraz z dyrektorem opierając się na kwocie bazowej. Liczebność klas to 30 - 33 uczniów. Lekcje rozpoczynają się o 8:10. Uczeń wypoczywa ok. 14.:00. Zajęcia pozalekcyjne ma ujęte w planie. Przerwy międzylekcyjne trwają 15-20 minut, obiadowa 60 minut. 

Organizacją kształcenia w Szwecji zajmuje się państwo. System zarządzania oświatą jest scentralizowany i o większości spraw decyduje rząd oraz parlament. Nad owym kształceniem czuwa Ministerstwo Edukacji.

Ważną rolę odgrywają gminy, odpowiedzialne są za organizowanie oraz prowadzenie szkół. Przy każdej radzie gminy powołują komitety do spraw oświaty. Ich głównym zadaniem jest czuwanie nad realizacją wytycznych w szkołach. Gminy wyznaczają plany pacy szkół. Jednostki administracji terenowej dysponują środkami na działalność szkolną, przyznając budżet na potrzeby każdej szkoły. Gdzie „fundusze kompetencyjne” mają za zadanie wyrównać różnice między gminami.

Szkołami zarządzają dyrektorzy. Dyrektor jest menedżerem, który zarządza a nie uczy. Jego czas pracy to 40 godzin w tygodniu. Wszystkie ważne decyzje konsultują z uczniami oraz rodzicami. Prawa uczniów zostały spisane w ustawie o kształceniu. Szwedzka ustawa o szkolnictwie gwarantuje dzieciom i młodzieży dostęp do edukacji na równych prawach. Wszyscy uczniowie korzystają z tego prawa, niezależnie od płci, miejsca zamieszkania, warunków ekonomicznych i socjalnych. Ustawa precyzuje, iż edukacja powinna "wyposażyć uczniów w wiedzę i zdolności, odbywać się przy współpracy z rodzinami uczniów, dążyć do harmonijnego rozwoju młodych ludzi, aby stali się odpowiedzialnymi członkami społeczeństwa". Uczniów o specjalnych potrzebach otacza się szczególną troską. Ustawa o szkolnictwie zapewnia prawo do kształcenia także i dorosłym. Jest ono realizowane poprzez szkoły samorządowe dla dorosłych oraz szkoły specjalne dla dorosłych.

Programy narodowe, cele i strategie szkolnictwa państwowego w Szwecji wyznacza parlament i rząd. Budżet narodowy zawiera subwencje dla zarządów miast, przeznaczane są one na różne cele. Poza celami i strategiami przyjętymi przez parlament i rząd, każda gmina może decydować o sposobie prowadzenia szkół. Plan edukacji musi zawierać informacje na temat sposobu finansowania, organizacji i rozwoju nauczania, a także jego oceny. Dyrektor każdej szkoły ma za zadanie sporządzenie planu pracy szkoły w oparciu o cele państwowe, program nauki i plan edukacji. Przy jego tworzeniu dyrektorzy zobowiązani są do współpracy z nauczycielami i innymi pracownikami. Narodowa Agencja Edukacji nadzoruje i ocenia system szkół publicznych w Szwecji. Co 3 lata przekazuje rządowi raport.

Szwedzki system edukacji należy do jednych z lepiej funkcjonujących w Europie. Potwierdzeniem tego są dane statystyczne. Ponad 25 proc. Szwedów - w przedziale wiekowym od 25-64 - legitymuje się jakąś formą studiów wyższych.

Wychowanie przedszkolne w Szwecji jest na wysokim poziomie. Choć nie jest obowiązkowa, gmina i tak muszą zapewnić opiekę dla wszystkich dzieci, których rodzice pracują lub uczą się. Mają one obowiązek zorganizowania zajęć przedszkolnych dla wszystkich dzieci w wieku od sześciu lat do rozpoczęcia szkoły. Realizacja tego uzależniona jest od warunków lokalnych. Placówkami sprawującymi opiekę nad dzieckiem mogą być ośrodki całodzienne (czynne przez cały rok pięć dni w tygodniu od 6.30 do 18.00), grupy zabawowe działające po trzy godziny dziennie, otwarte placówki przedszkolne, ośrodki wypoczynku dla dzieci od 6 do 12 lat (czynne po zakończeniu zajęć lekcyjnych oraz w czasie wakacji). Dziećmi zajmują się także we własnych domach opiekunki rodzinne, zatrudniane przez gminy. W programie placówek przedszkolnych są zajęcia kulturalne, przyrodnicze, przygotowujące do życia w społeczeństwie. Bardzo ściśle współpracują one z rodzicami, którzy często uczestniczą w zajęciach. Opieką przedszkolną objętych jest ponad 95% sześciolatków.

Kształcenie obowiązkowe trwa od 7 do 16 roku życia. Obejmuje: Grundskola, czyli szkołę podstawową i szkołę średnią I stopnia. Dzieci rozpoczynają naukę w wieku 7 lat i prowadzone jest w ramach jednolitej struktury. Możliwe jest jednocześnie wcześniejsze rozpoczęcie nauki (1,4 % pierwszoklasistów stanowią 6-latki). O wyborze szkoły decydują rodzice, ale w szkołach, w których liczba kandydatów przekracza liczbę miejsc, pierwszeństwo mają uczniowie mieszkający w pobliżu. Rok szkolny trwa co najmniej 178 dni, od końca sierpnia do początku czerwca. Szkoły są czynne pięć dni w tygodniu. O dziennym wymiarze zajęć (który, nie może przekraczać ośmiu godzin, a w pierwszych dwóch klasach - sześciu godzin) i tygodniowym wymiarze zajęć decyduje sama szkoła. Zgodnie z przepisami ogólnokrajowymi minimalna liczba godzin zajęć dydaktycznych w ciągu dziewięciu lat kształcenia obowiązkowego wynosi 6 665. Nie istnieją ogólnokrajowe przepisy dotyczące liczebności klas; decyzję w tej sprawie podejmują gminy i szkoły. Zazwyczaj dzieci są dzielone na klasy według wieku. Klasy dla uczniów w różnym wieku są tworzone tam, gdzie ogólna liczba dzieci jest niewielka, czasem tworzenie takich klas jest również wykorzystywane jako narzędzie pedagogiczne. W klasach I-III uczniowie mają przeważnie jednego nauczyciela do wszystkich przedmiotów. W klasach IV-V nauczyciele specjaliści uczą takich przedmiotów jak języki, matematyka, wychowanie plastyczne i muzyczne oraz prace ręczne.

Ramowy program nauczania, przedstawiający cele kształcenia, ustala się na szczeblu krajowym. Na podstawie tego programu każda gmina ma obowiązek określić cele i zadania dla swych szkół. Następnie, na podstawie ramowego programu i lokalnych priorytetów, każda szkoła obowiązkowo opracowuje plan pracy.

Szkolnictwo średnie II stopnia oraz policealne trwa od 16 do 19 roku życia i jest nieobowiązkowe. Na poziomie szkolnictwa średniego II stopnia i policealnego prowadzone jest kształcenie w ramach 17 ogólnych lub profilowanych (dla uczniów o specjalnych zainteresowaniach) 3-letnich programów. Równocześnie prowadzone są programy indywidualne mające na celu umożliwienie uczniom realizację jednego z 17 programów kształcenia.

O przyjęcie do gymnasieskola mogą ubiegać się uczniowie posiadający świadectwo ukończenia szkoły obowiązkowej z oceną „zaliczony” lub wyższą z języka szwedzkiego (jako języka ojczystego lub drugiego języka), języka angielskiego i matematyki. Uczniowie, którzy nie uzyskali tej oceny, mogą kształcić się zgodnie z indywidualnym programem. W niektórych wypadkach uczniowie mogą ubiegać się o przyjęcie do placówki poza terenem swej gminy. Nauka w gymnasieskola jest bezpłatna.

Nauczyciele i szkoły prowadzą kształcenie zgodnie z określonym na szczeblu krajowym ramowym programem nauczania. Spośród 17 programów kształcenia, 14 ma charakter zawodowy. Wszystkie ogólne programy kształcenia, jak również programy profilowane, zapewniają wykształcenie ogólne o szerokich podstawach, a ich ukończenie uprawnia do ubiegania się o przyjęcie na studia. Przedmiotami podstawowymi, wspólnymi dla wszystkich programów są: język szwedzki/szwedzki jako drugi język, język angielski, matematyka, religia, wychowanie obywatelskie, przedmioty ścisłe i przyrodnicze, wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna oraz zajęcia artystyczne. Nauczanie przedmiotów podstawowych stanowi mniej więcej jedną trzecią czasu całego programu kształcenia. Pozostałe godziny są przeznaczone na przedmioty odpowiednie dla danego programu i przedmioty wybrane indywidualnie przez uczniów.

Zaś kształcenie dorosłych odbywa się do 25 roku życia. Publiczny system oświaty dorosłych obejmuje kształcenie dorosłych prowadzone przez gminy (na które składa się kształcenie podstawowe i średnie) (Kommunal vuxenutbildning), kształcenie dla osób dorosłych mających trudności z przyswajaniem wiedzy oraz naukę języka szwedzkiego dla imigrantów. Kształcenie dorosłych w innych formach prowadzone jest w ramach folkbildning, do którego nalezą ludowe szkoły średnie (folkhögskolor) i stowarzyszenia oświaty dorosłych (studieföbund). Zgodnie z przepisami, prawo do nauki na tym poziomie mają osoby dorosłe powyżej 20 roku życia, które nie posiadają świadectwa ukończenia szkoły obowiązkowej. Kształcenie w szkołach średnich II stopnia dla dorosłych jest przewidziane przede wszystkim dla osób powyżej lat 20, które kształciły się wcześniej jedynie przez krótki okres, ukończyły najwyżej dwie klasy szkoły średniej II stopnia, oraz chcą uzupełnić swoje średnie wykształcenie lub zmienić zawód.

Szkoły wyższe zapewniają każdemu człowiekowi możliwości powrotu do systemu edukacji w dowolnym momencie życia. Fundamentalną zasadą szwedzkiego systemu edukacji jest dostępność geograficzna, w niektórych ośrodkach możliwe jest kształcenie na odległość - poprzez kursy korespondencyjne. Warunkiem przyjęcia na studia (osiągające pierwszy dyplom) jest spełnienie kryteriów formalnych np. dotyczące świadectwa ukończenia gymnasienskolan oraz bardzo dobra znajomość języka angielskiego lub doświadczenie zawodowe. W ogólnych ramach uczelnie same decydują o przyjęciu na studia - przy selekcji na kierunki uniwersyteckie bierze się pod uwagę osiągnięcia szkolne, wyniki ogólnokrajowego testu przydatności uniwersyteckiej (wspólnego dla wszystkich kandydatów; jego wyniki są ważne przez pięć lat) i wyniki testu specjalistycznego organizowanego przez daną uczelnię. Praktycznie we wszystkich uczelniach nauka jest bezpłatna. Pomoc materialną od władz centralnych otrzymują wszyscy, którzy jej potrzebują, aby opłacać swoje studia. Przyznawana jest studentom dziennym i uczącym się w niepełnym wymiarze godzin i stanowi połączenie bezzwrotnego stypendium i większej pożyczki, podlegającej zwrotowi. Ponad 30% wszystkich uczniów podejmuje dalszą edukację w ciągu trzech lat po ukończeniu szkoły średniej. W Szwecji działa 6 uniwersytetów, 15 szkół wyższych, liczne jednowydziałowe instytuty, 7 szkół artystycznych.

Studia prowadzone do pierwszego dyplomu kończą się uzyskaniem przez studenta jednym z dwóch rodzajów tytułów: ogólnego (3 rodzaje) lub zawodowego(ok. 50 rodzajów). Tytuły ogólne: dyplom/dyplomowany (po 2 latach studiów), licencjat/inżynier (po studiach 3-letnich), magister(po czteroletnich studiach jednolitych). Tytuły zawodowe wydawane są po różnych okresach: od 2-5,5 lat.

3. Osobliwości szkolnictwa w Szwecji

I. Edukacja przedszkolna

Gminy są zobowiązane organizować zajęcia przedszkolne dla wszystkich dzieci w wieku od 1 roku do 5 lat, których rodzice pracują lub uczą się. Wszystkie dzieci w wieku od 4 do 5 lat, także te, których rodzice są bezrobotni lub przebywają na urlopie rodzicielskim, opiekując się drugim dzieckiem, mają prawo uczestniczyć w bezpłatnych zajęciach przedszkolnych przez co najmniej 3 godziny dziennie lub 15 godzin tygodniowo. Takie zajęcia prowadzą na ogół przedszkola, ale także opiekunki do dzieci - w swoim domu lub otwartych przedszkolach, gdzie dzieci i ich rodzice mogą spędzać 3 godziny dziennie przez 5 dni w tygodniu. Zajęcia organizowane przez gminy finansuje się z budżetu gminy i opłat pobieranych od rodziców. Opłaty pobierane od rodziców są uzależnione od liczby dzieci w danej rodzinie korzystających z opieki przedszkolnej lub uczęszczających do szkoły, przy czym ustalono maksymalną wysokość opłat za opiekę nad dzieckiem. Gminy są zobowiązane organizować zajęcia przygotowujące do nauki szkolnej dla 6-latków („klasy zerowe”), na ogół w wymiarze 3 godzin dziennie. Zajęcia te prowadzi się zwykle w szkole. Klasa zerowa stanowi część publicznego systemu szkolnego, ale uczęszczanie na zajęcia nie jest obowiązkowe. Kształcenie jest bezpłatne. Zajęcia w klasie zerowej są prowadzone zgodnie z tymi samymi przepisami, co kształcenie obowiązkowe, i z tym samym programem nauczania, ale dla klas zerowych nie opracowuje się planów nauczania ani planów lekcji.

Odsetek dzieci objętych nieobowiązkową edukacją przedszkolną przedstawiono w poniższej tabeli.

Nieobowiązkowa edukacja przedszkolna	Wiek: 1-3 lata	Wiek: 4-5 lat	Wiek: 6 lat (klasa zerowa)
		74,4 %	96,1 %	94,6 %

II. Kształcenie obowiązkowe

GRUNDSKOLA (Szkoła podstawowa 6/7- 15/16 lat)

Dzieci mogą rozpocząć naukę w szkole w wieku 6 lub 7 lat, a kształcenie obowiązkowe trwa dziewięć lat. W 2004 r. do szkół uczęszczało 3% 6-latków.

1. Kryteria przyjęć

O wyborze szkoły decydują rodzice, ale w szkołach, w których liczba kandydatów przekracza liczbę miejsc, pierwszeństwo mają uczniowie mieszkający w pobliżu. Kształcenie we wszystkich szkołach jest bezpłatne.

2. Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć

Rok szkolny trwa co najmniej 178 dni, od końca sierpnia do początku czerwca. Szkoły są czynne pięć dni w tygodniu. O dziennym wymiarze zajęć (który nie może przekraczać ośmiu godzin, a w pierwszych dwóch klasach - sześciu godzin) i tygodniowym wymiarze zajęć decyduje sama szkoła. Zgodnie z przepisami ogólnokrajowymi minimalna liczba godzin zajęć dydaktycznych w ciągu dziewięciu lat kształcenia obowiązkowego wynosi 6 665.

3. Wielkość klas/podział uczniów na klasy

Nie istnieją ogólnokrajowe przepisy dotyczące liczebności klas; decyzję w tej sprawie podejmują gminy i szkoły. Dzieci są dzielone na klasy według wieku, klasy integrujące dzieci w różnym wieku są tworzone tam, gdzie dzieci jest mało i czasem jest to wykorzystywane jako narzędzie pedagogiczne. W klasach I-III uczniowie mają przeważnie jednego nauczyciela do wszystkich przedmiotów, z wyjątkiem wychowania muzycznego i fizycznego oraz edukacji zdrowotnej. W klasach IV-V nauczyciele specjaliści uczą takich przedmiotów jak języki obce, matematyka, wychowanie plastyczne i muzyczne oraz prace ręczne. W klasach VI do VII przedmiotów z każdej dziedziny uczą poszczególni nauczyciele specjalizujący się w 2-3 przedmiotach. W prowadzeniu zajęć szkolnych uczestniczy również często kadra pracująca w ośrodkach rekreacyjnych, które są otwarte dla uczniów w godzinach przedpołudniowych i popołudniowych.

4. Programy i treści nauczania

Ramowy program nauczania, przedstawiający cele kształcenia, ustala się na szczeblu krajowym. Na podstawie tego programu każda gmina ma obowiązek określić cele i zadania dla swych szkół. Następnie, na podstawie ramowego programu i lokalnych priorytetów, każda szkoła obowiązkowo opracowuje plan pracy. W tych ramach nauczyciele i szkoły samodzielnie wybierają metody nauczania i materiały dydaktyczne. Ramowy program nauczania obejmuje szkolnictwo obowiązkowe, klasę zerową oraz ośrodki rekreacyjne. Wyznacza przedmioty obowiązkowe, program nauczania danego przedmiotu oraz cele edukacyjne. W programie szkoły obowiązkowej istotne miejsce zajmuje język szwedzki, język angielski i matematyka. Uczniowie uczą się również m.in. praktycznych przedmiotów artystycznych, przedmiotów społecznych, przedmiotów przyrodniczych i drugiego języka obcego. W obowiązujących na szczeblu krajowym planach nauczania określono liczbę godzin przypadających na poszczególne przedmioty w dziewięcioletnim okresie nauki w grundskola (kształcenie obowiązkowe), ale każda gmina/szkoła sama decyduje o tym, jak te godziny zostaną rozłożone na poszczególne lata i w której klasie należy wprowadzić dany przedmiot - pod warunkiem, że uczniowie osiągają cele ustalone w programie nauczania dla klas V i IX.

5. Ocena, promocja i kwalifikacje

Przez cały okres kształcenia obowiązkowego prowadzi się ocenę ciągłą. Ponadto na zakończenie V i IX klasy przeprowadza się ogólnokrajowe sprawdziany z języka szwedzkiego, języka angielskiego i matematyki (sprawdziany w IX klasie są obowiązkowe). Stopnie wystawia się od VIII klasy według trzystopniowej skali: zaliczony, zaliczony z wyróżnieniem i zaliczony ze specjalnym wyróżnieniem. Uczniowie, którzy nie osiągnęli celów danego przedmiotu, nie otrzymują stopnia z tego przedmiotu, lecz ocenę opisową. Uczniowie automatycznie zdają do następnej klasy. Uczniowie, którzy ukończyli ostatnią klasę z pozytywnymi ocenami, otrzymują świadectwo ukończenia grundskola. Uczniowie, którzy nie uzyskali świadectwa ukończenia szkoły obowiązkowej, mogą je otrzymać po zdaniu sprawdzianów lub zrealizowaniu indywidualnego programu w szkole średniej II stopnia.

III. Szkolnictwo średnie II stopnia i policealne

Gymnasieskola (szkoła średnia II); wiek : 16-19 lat

Publiczny system oświaty dorosłych obejmuje prowadzone przez gminy kształcenie dorosłych, kształcenie policealne, kształcenie zawodowe na zaawansowanym poziomie, prowadzone przez gminy kształcenie dla osób dorosłych mających trudności z przyswajaniem wiedzy oraz naukę języka szwedzkiego dla imigrantów. Kształcenie dorosłych w innych formach prowadzą ludowe szkoły średnie i stowarzyszenia oświaty dorosłych.

1. Kryteria przyjęć

O przyjęcie do gymnasieskola mogą ubiegać się uczniowie posiadający świadectwo ukończenia szkoły obowiązkowej. Jednak warunkiem rozpoczęcia kształcenia w ramach jednego z 17 państwowych programów lub specjalnie zaprojektowanych programów (dla uczniów mających specjalne zainteresowania) jest uzyskanie przynajmniej oceny „zaliczony” z języka szwedzkiego (jako języka ojczystego lub drugiego języka), języka angielskiego i matematyki. Uczniowie, którzy nie uzyskali tej oceny, mogą kształcić się zgodnie z indywidualnym programem. W niektórych wypadkach uczniowie mogą ubiegać się o przyjęcie do placówki poza terenem swej gminy. Nauka w gymnasieskola jest bezpłatna.

Osobom dorosłym, które nie posiadają świadectwa ukończenia szkoły obowiązkowej, prawo do nauki na tym poziomie gwarantują przepisy prawa. Kształcenie w szkołach średnich II stopnia dla dorosłych jest przewidziane przede wszystkim dla osób, które kształciły się wcześniej jedynie przez krótki okres lub ukończyły najwyżej dwie klasy szkoły średniej II stopnia.

2. Programy i treści nauczania

Nauczyciele i szkoły prowadzą kształcenie zgodnie z określonym na szczeblu krajowym ramowym programem nauczania. Istnieje 17 programów kształcenia, z których 14 mieści się w profilu zawodowym. Wszystkie ogólnokrajowe programy kształcenia, jak również tzw. „specjalnie zaprojektowane programy”, zapewniają wykształcenie ogólne o szerokich podstawach, a ich ukończenie uprawnia do ubiegania się o przyjęcie na studia. Wspólnymi przedmiotami podstawowymi, które są takie same we wszystkich ogólnokrajowych programach i specjalnie zaprojektowanych programach, są: język szwedzki/szwedzki jako drugi język, język angielski, matematyka, religia, wychowanie obywatelskie, przedmioty ścisłe i przyrodnicze, wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna oraz zajęcia artystyczne. Przedmioty podstawowe stanowią mniej więcej jedną trzecią programu kształcenia. Pozostałe godziny są przeznaczone na przedmioty specyficzne dla danego programu i przedmioty wybrane indywidualnie przez uczniów. Głównym celem programu indywidualnego jest przygotowanie uczniów do kształcenia według programów ogólnokrajowych.

Prowadzone przez gminy kształcenie dorosłych obejmuje kształcenie na poziomie grundskola (podstawowym i średnim I stopnia) oraz średnim II stopnia. Osoby, które uzyskały na zakończenie nauki w grundskola ocenę pozytywną z czterech przedmiotów: języka szwedzkiego (lub szwedzkiego jako drugiego języka), języka angielskiego, matematyki i wiedzy o społeczeństwie, otrzymują świadectwo ukończenia cyklu kształcenia dorosłych równorzędnego ukończeniu szkoły obowiązkowej.

W szkolnictwie średnim II stopnia dla dorosłych obowiązują takie same plany i programy nauczania oraz system oceniania jak w szkolnictwie średnim II stopnia dla młodzieży. Tempo nauki i liczbę przedmiotów określają sami słuchacze.

3. Ocena, promocja i kwalifikacje

Pracę uczniów ocenia się w sposób ciągły, a stopnie wystawia się po ukończeniu każdego przedmiotu. Dla niektórych przedmiotów opracowano sprawdziany ogólnokrajowe. Stopnie wystawia się według następującej skali: zaliczony, zaliczony z wyróżnieniem, zaliczony ze specjalnym wyróżnieniem i niezaliczony. Nie przeprowadza się egzaminów końcowych, ale po ukończeniu nauki w gymnasieskola uczniowie otrzymują świadectwo, na którym podaje się przedmioty z planu kształcenia ucznia oraz oceny uzyskane z każdego przedmiotu. Po ukończeniu szkoły średniej II stopnia uczniowie mogą ponownie przystąpić do sprawdzianów, aby poprawić swe oceny.

IV. Szkolnictwo wyższe

Studia są prowadzone w uniwersytetach (universitet)

i kolegiach uniwersyteckich (högskola).

1. Warunki wstępu

Warunkiem przyjęcia na studia prowadzące do pierwszego dyplomu jest spełnienie podstawowych kryteriów formalnych, które są takie same na wszystkich kierunkach. Kandydaci muszą posiadać świadectwo ukończenia ogólnokrajowego programu w szkole średniej II stopnia (co najmniej ocenę „zaliczony”, przyznawaną za 90% punktów przypisanych każdemu przedmiotowi) lub doświadczenie zawodowe. Kryteria dotyczące doświadczenia zawodowego są następujące: wiek - co najmniej 25 lat, co najmniej czteroletni staż pracy oraz znajomość języka szwedzkiego i angielskiego na poziomie odpowiadającym ukończeniu programu w szkole średniej II stopnia. Na większości kierunków obowiązują również specjalne wymogi, które zależą od specyfiki danego kierunku lub rodzaju programu. Jeżeli liczba kandydatów spełniających kryteria formalne przekracza liczbę miejsc, selekcja odbywa się na podstawie jednego lub kilku z następujących kryteriów: oceny ze szkoły średniej II stopnia, standardowy sprawdzian zdolności przeprowadzany przez uczelnię i doświadczenie zawodowe. W tych ogólnych ramach poszczególne uczelnie same decydują o przyjęciach na studia.

Praktycznie we wszystkich uczelniach państwowych i uczelniach dotowanych przez państwo studia są bezpłatne. System pomocy materialnej dla studentów został zaprojektowany w taki sposób, by przyznane fundusze pokrywały koszty utrzymania studenta w trakcie studiów oraz wydatki związane ze studiami, np. zakupem podręczników. Zgodnie z podstawową zasadą systemu pomoc od władz centralnych mogą otrzymywać wszyscy studenci, którzy jej potrzebują, aby finansować swe studia. Pomoc materialna, przyznawana zarówno studentom studiów dziennych, jak i studentom studiów w niepełnym wymiarze, stanowi połączenie stypendium bezzwrotnego i większej, podlegającej zwrotowi pożyczki.

2. Kwalifikacje

Absolwentom studiów prowadzących do pierwszego dyplomu przyznaje się dwa rodzaje tytułów: trzy tytuły ogólne i ok. 50 tytułów zawodowych. Ogólnymi tytułami są: dyplom/dyplomowany (po 2-letnich studiach), licencjat/inżynier (po 3-letnich studiach) i magister (po 4-letnich studiach jednolitych lub studiach rocznych - w przypadku studentów, którzy posiadają już tytuł odpowiadający co najmniej 120 punktom). Tytuły zawodowe przyznaje się po ukończeniu studiów o różnej długości (od 2 do 5,5 lat), przygotowujących do wykonywania określonych zawodów.

Zarówno zasady organizacji, jak i mechanizmy finansowania ze środków publicznych prowadzonego przez gminy kształcenia dorosłych, kształcenia dorosłych mających trudności z przyswajaniem wiedzy oraz kursów języka szwedzkiego dla imigrantów zostały uregulowane w Ustawie o oświacie i szeregu zarządzeń. System kształcenia zawodowego na zaawansowanym poziomie podlega przepisom zawartym w odpowiedniej ustawie i zarządzeniu.

1. Kształcenie specjalne

Uczniowie z upośledzeniami fizycznymi uczęszczają na ogół do szkół ogólnodostępnych, przy czym nie dotyczy to uczniów z upośledzeniami słuchu, którzy kształcą się w państwowych szkołach specjalnych. Uczniowie mający trudności z przyswajaniem wiedzy uczęszczają do szkół specjalnych, które prowadzą kształcenie zarówno na poziomie podstawowym, jak i średnim. Uczniowie mogą także uczestniczyć w zajęciach klasowych w szkołach ogólnodostępnych. W 2004 r. ok. 0,02% ogółu uczniów szkół podstawowych i średnich uczęszczało do szkół specjalnych.

Jeśli chodzi o szkolnictwo wyższe, od marca 2002 r. obowiązuje ustawa (Ustawa 2001:1286) o równym traktowaniu studentów szkół wyższych, a w jednym z przepisów Ustawy o szkolnictwie wyższym (Ustawa 1992:1434) stwierdza się, że uczelnie muszą funkcjonować w sposób ukierunkowany na cele, aktywnie popierając równe prawa studentów i kandydatów niezależnie od płci, pochodzenia etnicznego, orientacji seksualnej i stopnia niepełnosprawności.

2. Nauczyciele

Warunkiem zatrudnienia nauczyciela na czas nieokreślony jest ukończenie studiów pedagogicznych na uniwersytecie lub w kolegium uniwersyteckim. Kandydata, który nie spełnia tego warunku, można zatrudnić jednorazowo na okres maksimum 12 miesięcy. Nauczycieli szkół gminnych zatrudniają gminy, natomiast nauczycieli szkół niezależnych zatrudnia dana szkoła. Nauczyciele zatrudnieni w przedszkolach, klasach zerowych, szkołach obowiązkowych i szkołach średnich II stopnia są przeważnie pracownikami gmin. Decyzje o zatrudnieniu nauczycieli podejmuje się na szczeblu szkoły. Kwestie czasu pracy, wynagrodzeń i innych warunków pracy są uregulowane w umowach zbiorowych, zawieranych przez pracodawców i nauczycielskie związki zawodowe. Wysokość wynagrodzenia nauczycieli ustala się indywidualnie, w drodze negocjacji pomiędzy pracodawcą i nauczycielem (przeważnie reprezentowanym przez nauczycielski związek zawodowy) na szczeblu szkoły.

Zintegrowane studia kończące się uzyskaniem nauczycielskiego tytułu zawodowego prowadzą do tego, że wszyscy nauczyciele (uczący od poziomu przedszkolnego do średniego II stopnia) mają wspólne kompetencje podstawowe, połączone ze specjalizacją w zakresie nauczania określonego przedmiotu/grupy przedmiotów i/lub grup wiekowych. Tytuł nauczycielski uzyskuje się po ukończeniu programu, który trwa od 3 do 5,5 lat, zależnie od wybranych przedmiotów i poziomu edukacji. Nauczycielski tytuł zawodowy mogą także otrzymać osoby, które posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe w przedmiotach związanych z profilem szkoły, a dodatkowo ukończyły specjalny kurs pedagogiczny trwający 1,5 roku.

Kadra nauczycielska w uniwersytetach i kolegiach uniwersyteckich jest podzielona na następujące podstawowe kategorie: profesorowie, wykładowcy, młodsi wykładowcy i asystenci naukowi. Pracownicy państwowych uniwersytetów i kolegiów uniwersyteckich są urzędnikami państwowymi. Kandydaci na stanowiska wykładowców i młodszych wykładowców muszą mieć przygotowanie pedagogiczne do zatrudnienia w szkolnictwie wyższym lub równorzędne kwalifikacje. Znajomość metod dydaktycznych stosowanych w szkolnictwie wyższym jest wymagana od studentów zatrudnianych na stanowiskach nauczycielskich w uczelniach.

3. Aktualne reformy i priorytety w dziedzinie edukacji

1. Wprowadzone zmiany

W ciągu ostatnich dziesięciu lat w dziedzinie edukacji prowadzono aktywną politykę reform. W szkolnictwie wyższym wzrosła liczba przyjmowanych na studia i podjęte zostały działania służące rozszerzeniu dostępu, zwłaszcza dla nietradycyjnych studentów, a na oświatę dorosłych przyznano dodatkowe środki.

Jakość kształcenia podnosi się obecnie na wszystkich poziomach systemu edukacji - od przedszkoli przez szkolnictwo obowiązkowe i średnie II stopnia do szkolnictwa wyższego.

Rządowy program dotyczący jakości kształcenia ma na celu wzmocnienie systematycznej pracy nad jakością na wszystkich poziomach edukacji poprzez wprowadzenie standardów oceniania, które posłużą Szwedzkiej Państwowej Agencji ds. Oświaty do przygotowania raportów w tej dziedzinie.

Riksdag przyjął legislację mającą za zadanie zapobiegać dyskryminacji i niestosownemu traktowaniu dzieci i uczniów. Rozporządzenie rządu weszło w życie 1 kwietnia 2006 r. Dotyczy ono prawa dzieci i uczniów do odpowiedniego traktowania w przedszkolu, szkole obowiązkowej, szkole średniej II stopnia oraz w szkołach dla dorosłych. Rozporządzenie ma za zadanie przeciwdziałać dyskryminacji ze względu na płeć, pochodzenie etniczne, religię lub przekonania, orientację seksualną czy stopień niepełnosprawności.

2. Planowane reformy

Kształcenie obowiązkowe

Raport końcowy oceniający projekt pilotażowy dotyczący lokalnych planów nauczania proponuje, aby w szkołach obowiązkowych odgórnie określone ramowe plany nauczania zostały zlikwidowane, a szkołom pozwolono na opracowanie własnych planów, co ma prowadzić do uelastycznienia organizacji kształcenia i zaspokojenia potrzeb wszystkich uczniów. Zmiany te mają prowadzić do koncentracji pracy szkoły na celach i rezultatach kształcenia. Zarówno cele kształcenia, jak i struktura programu kształcenia oparta na tych celach, mają zostać precyzyjnie zdefiniowane.

Szkolnictwo średnie II stopnia

Zmiany w szkolnictwie średnim II stopnia wynikają z rządowego projektu ustawy „Wiedza i jakość - jedenaście kroków w kierunku ulepszenia szkoły średniej II stopnia”. Ich celem jest poprawa kształcenia w szkole średniej II stopnia, poprzez, między innymi, poprawę jakości podstawowych programów zawodowych w zreformowanej szkole średniej II stopnia, m.in. poprzez ich ściślejsze powiązanie z rynkiem pracy.

Kształcenie dorosłych

Specjalny komisarz zaproponował ustanowienie w lipcu 2007 r. nowych władz edukacyjnych dla sektora kształcenia dorosłych w celu uporządkowania zakresu odpowiedzialności w tym zakresie. Zasady oceniania jakości w kształceniu dorosłych zostaną precyzyjnie zdefiniowane.

Szkolnictwo wyższe

W rozporządzeniu rządu „Nowy Świat - Nowy Uniwersytet” władze szwedzkie prezentują nowe mechanizmy dostosowania szkolnictwa wyższego do trendów światowych, prowadzące do uczynienia edukacji bardziej atrakcyjną i otwartą na współpracę międzynarodową. Proponuje się nową strukturę tytułów zawodowych, zgodną z zaleceniami Procesu Bolońskiego, i mającą prowadzić do ułatwienia studentom zdobycia zatrudnienia zarówno w Szwecji, jak i za granicą. Wprowadza się również bardziej uproszczone, przejrzyste i sprawiedliwe zasady przyjęć na studia, by zwiększyć dostęp do szkolnictwa wyższego.

Zmiany w Ustawie o Edukacji

Zmiany w Ustawie o Edukacji zostały wprowadzone, lecz z powodu niedostatecznego poparcia w parlamencie nie podjęto decyzji o ich przyjęciu i sprawa została odroczona do czasu kolejnych wyborów, które są planowane na wrzesień 2006 r.

Zyski w szkołach niezależnych (tzw. independent schools)

Rząd szwedzki zamówił opracowanie dotyczące precyzyjnego określenia, jakie instytucje mogą być organami prowadzącymi dla szkół niezależnych, i czy takie instytucje (szczególnie prywatne) mogą generować zyski pochodzące z prowadzenia szkoły. Opracowanie ma być gotowe w grudniu 2006 r.

(c) Projekty pilotażowe

Jesienią 2000 r. uruchomiony został projekt pilotażowy dotyczący lokalnych planów nauczania. Wybranym gminom, na których terenie działa około 900 szkół, pozwolono na opracowanie własnych planów, aby uelastycznić organizację kształcenia i zaspokoić potrzeby wszystkich uczniów. Raport końcowy oceniający projekt pilotażowy proponuje, aby odgórnie określone plany nauczania w szkołach obowiązkowych zostały zlikwidowane, natomiast szkoły powinny się skoncentrować na celach i rezultatach prowadzonego przez nie kształcenia.

Rząd zainicjował również projekt pilotażowy, który umożliwia nauczanie różnych przedmiotów w języku angielskim (nauczanie dwujęzyczne) w szkołach obowiązkowych podległych gminom. Projekt jest realizowany od sierpnia 2003 r. do czerwca 2007 r.

---