Kwestie społeczne a bezpieczeństwo społeczne, studia bezpieczeństwo narodowe UZ


Kwestie społeczne a bezpieczeństwo społeczne

bezpieczeństwo” „wolność od zagrożeń”

społeczny” „odnoszący się do społeczeństwa”

bezpieczeństwo społeczne
brak zagrożeń dla społeczeństwa

Bezpieczeństwo społeczne
taki stan rzeczy, w którym społeczeństwo nie jest niczym zagrożone

Bezpieczeństwo socjalne

stan, w którym określona jednostka lub grupa społeczna jest wolna od zagrożeń o charakterze bytowym

stan, w którym jednostka lub grupa społeczna może liczyć na pomoc finansową w razie potrzeby

Problem społeczny
zjawisko, które jest dla społeczeństwa dolegliwe, stanowi wyzwanie i jest postrzegane jako wymagające podjęcia celowych działań dla jego rozwiązania

Jeżeli problem społeczny jest wyjątkowo dotkliwy dla dużej zbiorowości, powoduje krytyczne sytuacje w życiu jednostek,
a przy tym wynika ze sposobu urządzenia społeczeństwa i jest niemożliwy do rozwiązania przez same jednostki, mamy do czynienia z kwestią społeczną

Kwestia społeczna

problem o szczególnej dotkliwości dla społeczeństwa,

coś, co w opinii publicznej stoi w sprzeczności z jego najważniejszymi zasadami,

dyskomfort odczuwany z jakiegoś powodu przez społeczeństwo, a związany przede wszystkim z potrzebą godnego życia

Źródłem kwestii społecznych są tzw.
ryzyka socjalne
sytuacje, w których dochodzi do zagrożenia dotychczasowych źródeł utrzymania

Celem państwa jest zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa społecznego.
W szczególności państwo zajmuje się zabezpieczeniem społecznym, czyli systemem zinstytucjonalizowanych form pomocy pieniężnej i rzeczowej, który ma na celu zagwarantowanie zaspokojenia podstawowych potrzeb jednostek - zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego.

Współcześnie dla osiągnięcia lepszych efektów organy publiczne współpracują z tzw. drugim i trzecim sektorem, czyli podmiotami komercyjnymi oraz szeroko pojętymi organizacjami pozarządowymi.

Drugi sektor przedsiębiorstwa, firmy, podmioty gospodarcze nastawione na zysk

Trzeci sektor organizacje pozarządowe działające na rzecz ważnego interesu publicznego, ale nie w celu osiągnięcia zysku
(organizacje non-profit)

Demografia a bezpieczeństwo społeczne

Demografia
nauka zajmująca się liczbowym (statystycznym) opisem ludności - jego struktury, rozmieszczeniem przestrzennym, jak również czynnikami, które na nie wpływają oraz prognozowaniem ich zmian

Problemy demograficzne
problemy społeczne, które są związane z ruchem naturalnym ludności, czyli przede wszystkim z liczbą urodzeń i zgonów oraz migracjami wewnętrznymi i zewnętrznymi

Migracje wewnętrzne
przestrzenny ruch ludności, przemieszczanie się ludności na obszarze danego terytorium (najczęściej - państwa), np. ze wsi do miasta

Migracje zewnętrzne
przemieszczanie się ludności pomiędzy państwami, migracje zagraniczne

Podstawowe dane statystyczne:

  1. wydłuża się przeciętne trwanie życia Polaków:

w 1995 r. - 67,6 lat

w 2000 r. - 69,7 lat

w 2005 r. - 70,8 lat

w 1995 r. - 76,4 lat

w 2000 r. - 78,0 lat

w 2005 r. - 79,4 lat

  1. spadek narodzin:

  1. spada współczynnik umieralności niemowląt:

  1. GUS informuje, że w latach 1997 - 2007 ubyło ok. 180 tys. Polaków

Oznacza to, że społeczeństwo statystycznie jest coraz starsze:

mamy do czynienia z tzw. starzejącym się społeczeństwem

brak jest nim tzw. prostej zastępowalności pokoleń, która oznacza, że wraz z odchodzeniem starszego pokolenia pojawia się (zastępuje je) pokolenie młodsze, co najmniej tak samo liczne

Najważniejsze zagrożenia o charakterze społecznym dla bezpieczeństwa Polski - wewnętrzne

  1. Starzenie się społeczeństwa

  1. Masowa emigracja ludności

W poszukiwaniu lepszej pracy i wyższych zarobków w latach 2004-2008 z Polski wyemigrowało ok. 1,5 miliona Polaków

W 2007 roku poza granicami Polski przebywało czasowo ok. 2,2 miliona emigrantów

Migracja zarobkowa przybrała skalę masową

Masowa emigracja zagraniczna stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa społecznego, ponieważ z kraju wyjeżdżają najczęściej osoby przedsiębiorcze, zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia, a więc z punktu widzenia nie tylko gospodarczego rozwoju państwa - najbardziej potrzebne

  1. Bezrobocie

Bezrobocie sytuacja, w której grupa pracowników zdolnych do pracy oraz gotowych do jej podjęcia nie znajduje możliwości zatrudnienia

Bezrobotny osoba, która:

Stopa bezrobocia wyrażony procentowo stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób zdolnych do pracy

Skutki bezrobocia:

bezrobocie świadczy o złej alokacji kapitału ludzkiego w gospodarce - niewykorzystane są możliwości i umiejętności jednostek dla wzrostu gospodarczego

ze względu na brak pracy i utratę dochodów znacznej liczby osób państwo, będąc zobowiązane do udzielania im pomocy, musi znajdować dla nich na utrzymanie

środki te są czerpane z budżetu państwa, a co za tym idzie - nie mogą być realizowane w dostatecznym stopniu inne zadania

bezrobocie, oprócz zagrożenia dla gospodarki i państwa w skali makro oraz dla budżetów domowych w skali mikro, może nawet prowadzić do poważnych niepokojów społecznych, szczególnie jeżeli to będzie bezrobocie masowe

  1. Ubóstwo

Ubóstwo sytuacja, w której jednostka lub grupa nie posiada dostatecznych środków materialnych potrzebnych w celu zaspokojenia najważniejszych potrzeb, nawet tych podstawowych

Ubóstwo może przybierać różną skalę, ale najczęściej za jego granicę obiera się „minimum socjalne
każdy, którego potrzeby nie są zaspokajane co najmniej na poziomie minimum socjalnego, zagrożony jest ubóstwem

Zgodnie z danymi statystycznymi w Polsce zagrożonych ubóstwem (żyjących na granicy minimum socjalnego)
jest ok. 60% społeczeństwa

Minimum socjalne

koszty utrzymania gospodarstwa domowego na podstawie standardowego „koszyka dóbr”, czyli rzeczy, które służą do zaspokojenia podstawowych potrzeb każdego członka gospodarstw domowego na podstawowym, niskim poziomie

rzeczy z „koszyka dóbr” to dobra materialne, które są wystarczające dla:

Wysokość minimum socjalnego wyrażona jest w pieniądzach i zależy od rodzaju i liczebności gospodarstwa domowego.

Na przykład w Polsce miesięczne minimum socjalne w 2008 roku wynosiło odpowiednio:

  1. Wykluczenie społeczne

Wykluczenie społeczne (marginalizacja, ekskluzja społeczna):

wyłączenie jednostki z życia społecznego

spowodowany różnymi czynnikami brak możliwości pełnego uczestniczenia w życiu społecznym, w tym ograniczenie dostępu
do określonych zasobów lub instytucji

Przyczyny wykluczenia społecznego:

ubóstwo

patologie społeczne - alkoholizm, narkomania, przemoc domowa, przestępczość
- postępowanie niezgodne z przyjętymi przez daną grupę społeczną normami i wartościami

Przestępczość:

stanowi zagrożenie społeczne dla bezpieczeństwa społecznego nie tylko ze względu na bezpośrednie szkody wyrządzone przez przestępców swoim ofiarom

ma znaczenie w szczególności wtedy, gdy jest to przestępczość zorganizowana, czyli w sytuacji, w której przestępstwa popełniane są przez zorganizowane w tym celu grupy, często międzynarodowe

przestępczość, która przyjmuje znaczną skalę i która przynajmniej nosi znamiona przestępczości zorganizowanej,
staje się kwestią społeczną - nawet te osoby, które nie zostały bezpośrednio dotknięte jakimś przestępstwem czują się zagrożone

  1. Bezdomność

Bezdomność problem społeczny charakteryzujący się brakiem miejsca stałego zamieszkania - brakiem domu.

Inne zagrożenia bezpieczeństwa społecznego Polski - zewnętrze

  1. Globalizacja

Globalizacja (w kontekście bezpieczeństwa społecznego) oznacza występowanie zjawiska formalnego umiędzynarodawiania spraw gospodarczych, społecznych i politycznych, które z kolei implikują i rzutują bezpośrednio na życie społeczne.

Globalizacja internacjonalizacja (umiędzynarodowienie) o zasięgu globalnym, dokonująca się na obszarze całej kuli ziemskiej,
a charakteryzująca się powstawaniem i narastaniem (intensyfikacją) współzależności globalnych oraz pojawieniem się i niebezpiecznym zaostrzeniem tzw. problemów globalnych.

Z powyższych definicji wynika sedno zachodzących na świecie problemów:

w związku z coraz większą siłą wzajemnych powiązań pomiędzy różnymi społeczeństwami i wieloma państwami problemy społeczne występujące dotąd na szczeblu lokalnym (krajowym) stajają się problemami globalnymi

dzięki procesom globalizacyjnym stykają się ze sobą bardzo różne społeczeństwa, odmienne etycznie, lecz przede wszystkim kulturowo, pod względem wyznawanej religii, posługujące się odmiennymi systemami wartości

na te różnice nakładają się rozbieżności w postrzeganiu polityki, a przede wszystkim w rozwoju gospodarczym państw

w tym procesie dochodzi do zjawiska, które amerykański politolog Samuel Huntington nazwał „zderzeniem cywilizacji”
(„the cash of the civiliations”), czyli konfliktów pomiędzy poszczególnymi cywilizacjami rozumianymi jako konglomeraty państw należących do podobnych kręgów kulturowych

podłożem współczesnych konfliktów nie są już spory ideologiczne, jak to miało miejsce podczas zimnej wojny, lecz spory kulturowe, wynikające z odmienności stykających się ze sobą kultur: z odmienności religii, światopoglądów, a nawet różnic etnicznych

koncepcja ta stała się aktualna po zamachach na nowojorskie Word Trade Center- 11 września 2001 roku

konflikty kulturowe przybierają niespotykaną dotąd skalę m.in. dlatego, że współcześnie możliwy stał się (dzięki globalizacji) bardziej intensywny niż kiedykolwiek kontakt pomiędzy odmiennymi częściami świata i dotąd raczej odizolowanymi od siebie kulturami

dominacja cywilizacji zachodniej zrodziła niechęć, poczucie zagrożenia, a w końcu nienawiść ze strony cywilizacji tradycjonalistycznych, związanych ze światem islamu

nastąpiła reakcja o niespotykanej dotąd skali o ile dotychczas terroryzm był związany z konfliktami wewnętrznymi i ruchami separatystycznymi, o tyle współcześnie jest on skierowany przeciwko całej „obcej” strukturze społecznej, nie tylko organom państwa, ale i społeczeństwu

Separatyzm działalność mająca na celu wyodrębnienie się określonej grupy narodowej lub etnicznej poprzez oderwanie się określonego terytorium od jakiegoś państwa i utworzenie własnego (ewentualnie przyłączenie tego terytorium do innego państwa)

  1. Terroryzm

celem działań podejmowanych przez terrorystów jest „sianie strachu”, zastraszenie określonej grupy społecznej (narodu) za pomocą siły lub groźby jej użycia dla osiągnięcia określonych celów politycznych (terroryzm polityczny)

międzynarodowe organizacje terrorystyczne:

Celem współczesnych terrorystów stają się całe społeczeństwa i ich infrastruktura, a nie tylko przeciwnicy polityczni i określone cele strategiczne (np. bazy wojskowe).

Dla uzyskania rozgłosu i siania terroru nie wahają się podejmować najbardziej radykalnych akcji, pochłaniających tysiące ofiar.

Grupy terrorystyczne często są powiązane z grupami przestępczymi albo wręcz stają się z nimi tożsame.

Organizacje terrorystyczne przekształcają się w pospolite organizacje przestępcze działające nie z pobudek ideologicznych, ale po prostu dla zysku - terroryzm kryminalny (napady na banki, handel narkotykami, porwania dla okupu).

Tak samo jak terroryzm, tak i przestępczość zorganizowana stanowi poważne zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego.

Zagrożenie dla bezpieczeństwa społecznego ze strony grup terrorystycznych oraz zorganizowanych grup przestępczych płynie z dwóch źródeł:

(1) w sposób bezpośredni zagrożona jest egzystencja jednostek

(2) dla ruchów terrorystycznych
( i politycznych, i działających tylko dla zysku) terror jest celem samym w sobie i tym samym wpływa pośrednio na bezpieczeństwo społeczne

Zastraszone społeczeństwo jest bardziej skłonne spełnić żądania polityczne terrorystów, podobnie jak zastraszone jednostki biernie poddają się działalności przestępców. Prowadzi to do:

Anomia stan świadomości, w której społeczeństwo nie potrafi wytworzyć systemu wartości i norm stanowiących wytyczne
do działania dla jednostki; jednostka jest przez to zagubiona, pozbawiona poczucia wspólnoty i jej ciągłości, zorientowana tylko na siebie i przed nikim nieodpowiedzialna

  1. Korupcja

Korupcja nadużywanie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści

Korupcja, gdzie w zamian za określone korzyści osoba publiczna wyświadcza komuś przysługę (np. załatwia sprawę trudną do rozwiązania w zwykłym trybie), niszczy państwo i uderza w bezpieczeństwo społeczne, ponieważ powoduje nierówny (bo zależy od łapówki) dostęp do niektórych dóbr

Uwarunkowania i założenia polityki społecznej w Polsce w zakresie bezpieczeństwa społecznego

Rządowe i pozarządowe programy i inicjatywy na rzecz bezpieczeństwa społecznego

Ze względu na kompleksowość problemów społecznych muszą być podejmowane również kompleksowe rozwiązania, czyli takie,
które obejmują całość problemu i działań, a nie tylko ich fragmenty:

(1) w pierwszej kolejności problem społeczny musi być rozpoznany i zdiagnozowany

Diagnoza szczegółowy opis sytuacji, u podstaw którego leżą wszystkie dane tworzące obraz danego problemu

Prognoza naukowo opracowane przewidywania dalszego kształtowania obserwowanych procesów

(2) na podstawie diagnozy i prognozy opracowany zostaje plan

obejmuje on podjęcie decyzji oraz działań w układzie chronologicznym - mają albo wywołać zjawiska, które nie zaszłyby samoistnie, albo zapobiec zjawiskom, które są uważane za niekorzystne i którym należy zapobiegać

do planu należy również: kontrolowanie, monitorowanie i ewentualne korygowanie przebiegu podejmowanych działań i ich konsekwencji

Programy z zakresu polityki społecznej
są w Polsce realizowane przede wszystkim przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Za najważniejsze z nich należy uznać m.in.:

Zakres działania administracji porządku i bezpieczeństwa publicznego w Polsce

Charakterystyka podstawowych pojęć:

Bezpieczeństwo ludzi
stan braku zagrożenia dla jakiegokolwiek dobra prawnego człowieka, który umożliwia normalne funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie,
a w szczególności zachowanie życia, zdrowia, mienia, swobodę korzystania z wszelkich przysługujących jednostce praw podmiotowych, który jest zagwarantowany konstytucją i innymi przepisami prawa, nad którego utrzymaniem i zachowaniem czuwają organy państwa wyposażone we właściwe kompetencje

Bezpieczeństwo publiczne
stan braku zagrożenia dla funkcjonowania organizacji państwowej i realizacji jej interesów, umożliwiający normalny, swobodny jej rozwój

Porządek publiczny
faktycznie istniejący układ stosunków społecznych, uregulowany przez zespół norm prawnych i innych norm społecznie akceptowanych, gwarantujący niezakłócone i bezkonfliktowe funkcjonowanie jednostek w społeczeństwie

Kwestie społeczne

Istota kwestii społecznych

W języku potocznym słowo „kwestia” znaczy tyle co „problem” (sprawa, zagadnienie do rozwiązania, coś trudnego, z czym należy się uporać). W nauce o polityce społecznej terminem „problemy społeczne” oznacza się wszelkiego rodzaju dolegliwości, zakłócenia, niedogodności występujące w życiu zbiorowym, natomiast określeniem „kwesta społeczna” określa się te problemy, które:

Kwestie społeczne charakteryzują się: występowaniem na masową skalę skrajnie trudnych sytuacji w życiu jednostek i rodzin, utrwalającym się upośledzeniem poszczególnych środowisk i kategorii ludności, piętrzącymi się konfliktami zakłócającymi funkcjonowanie społeczeństwa.

U podłoża kwestii społecznych leżą sposoby regulowania życia zbiorowego, które godzą w możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb znacznej części społeczeństwa.

Termin „kwestia społeczna” (w znaczeniu węższym) oznacza konkretny problem o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla życia i współdziałania członków danej społeczności.

W nauce o polityce społecznej stosuje się dwa kryteria, wedle których identyfikuje się i klasyfikuje konkretne kwestie społeczne:

  1. z jednej strony stawia się pytanie: zaspokajanie jakich potrzeb jest blokowane? Z tego punktu widzenia wyróżnia się np. kwestie ubóstwa, bezrobocia, mieszkaniową, niepewności socjalnej i braku bezpieczeństwa osobistego, zdrowia,, oświaty, załamania solidarności społecznej, marginalizacji społecznej, degradacji środowiska naturalnego;

  2. z drugiej strony, stawia się pytanie: zaspokajanie czyich potrzeb jest blokowane? Jakie grupy ludności są upośledzone równocześnie pod wieloma względami? Z tego punktu widzenia wyróżnia się np. kwestię robotniczą, chłopską, mniejszości narodowych, dyskryminację kobiet, osób w podeszłym wieku, niepełnosprawnych.

Termin „kwestia społeczna” (w znaczeniu szerszym) oznacza przeciwieństwo pomiędzy zasadami obowiązującymi w danym społeczeństwie, formacji ustrojowej czy nawet cywilizacji, a dążeniami jednostek i zbiorowości do godnego życia.

Właściwości kwestii społecznych:

Bezrobocie

We współczesnej literaturze ekonomicznej podkreśla się zazwyczaj trzy cechy osób bezrobotnych:

  1. pozostawanie bez pracy,

  2. poszukiwanie pracy,

  3. gotowość do pracy.

W najczęściej przyjmowanej przez ekonomistów definicji do bezrobotnych zalicza się osoby w wieku produkcyjnym
(jako granice wieku produkcyjnego przyjmuje się w Polsce 18-59 lat dla kobiet i 18-64 lata dla mężczyzn), które

  1. są zdolne i gotowe do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce oraz

  2. pozostają bez pracy, pomimo podjęcia poszukiwań pracy.

Według stanu prawnego, do bezrobotnych zarejestrowanych zalicza się w Polsce osoby, które spełniają równocześnie następujące warunki:

Ludność w wieku produkcyjnym można podzielić na:

Do aktywnych zawodowo (określanych również mianem zasobów siły roboczej) zaliczamy te osoby w wieku produkcyjnym, które są zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na typowych warunkach (zwłaszcza płacowych) dla danej gospodarki.

Pozostałe osoby w wieku produkcyjnym tworzą grupę biernych zawodowo.

W dynamicznej gospodarce rzadko się zdarza, aby w danym momencie pracowały wszystkie osoby należące do zasobów siły roboczej. Ci, którzy pracują, tzn. wykonują pracę najemną lub pracują na własny rachunek, tworzą grupę zatrudnionych (Z). Natomiast ci, którym nie udało się znaleźć miejsca pracy, stanowią grupę bezrobotnych (B).

Można więc powiedzieć, że zasoby siły roboczej obejmują zatrudnienie i bezrobocie:

Sr = Z + B

Bezrobocie można wyrazić albo w wielkościach absolutnych, określających liczbę osób bezrobotnych, albo w wielkościach relatywnych (procentowych). Taką miarą jest wskaźnik stopy bezrobocia, który wyraża stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły roboczej. Pokazuje on, jaką część zasobów siły roboczej stanowią bezrobotni:

b =

B

100%

Sr

Stopa bezrobocia jest to odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, lecz jest zarejestrowana jako chcąca i będąca w stanie pracować.

stopa bezrobocia =

liczba bezrobotnych

zasoby siły roboczej

Makroekonomiczne skutki bezrobocia:

  1. Utrata produkcji wynikająca z niepełnego wykorzystania zasobu siły roboczej. Istnienie części niewykorzystanego gospodarczego zasobu pracy oznacza, że faktyczny poziom produkcji w gospodarce jest niższy od poziomu potencjalnego. W perspektywie długofalowej oznacza to zarazem zmniejszoną dynamikę wzrostu produkcji.

  2. Wpływ bezrobocia na straty w produkcji dokonuje się nie tylko bezpośrednio, poprzez istnienie niewykorzystanego potencjału siły roboczej, ale również pośrednio, poprzez obniżenie przeciętnej wydajności pracy. Bezrobocie jest okresem dezaktywizacji zawodowej siły roboczej, w czasie którego następują procesy ubytku kapitału ludzkiego, mającego zasadnicze znaczenie dla wydajności pracy w okresie ponownego zatrudnienia.

  3. Straty produkcyjne w gospodarce związane z istnieniem bezrobocia można mierzyć na podstawie tzw. luki produktu krajowego brutto, tj. odchylenia rzeczywistego PKB od jego poziomu potencjalnego. Szerokie badania związków między bezrobociem a PKB zawdzięczamy amerykańskiemu ekonomiście, Arthurowi Okunowi, który w wyniku swych badań sformułował zależność, znaną w literaturze pod nazwą prawa Okuna. Stwierdza ona, że wzrost bezrobocia o jeden punkt procentowy pociąga za sobą spadek PKB w ujęciu rzeczowym o około trzy punkty procentowe. W związku ze sformułowaniem teorii naturalnej stopy bezrobocia zmodyfikowano nieco prawo Okuna, przyjmując, że każdy punkt procentowy nadwyżki stopy bezrobocia ponad naturalną stopę bezrobocia pociąga za sobą lukę faktycznego PKB w stosunku do poziomu potencjalnego wynoszącą 3%:dla każdego punktu procentowego, o jaki stopa bezrobocia kształtuje się powyżej naturalnej stopy bezrobocia, realny PKB jest niższy o 3% od potencjalnego PKB - to procentowe odchylenie od potencjalnego PKB nazywa się luką PKB, np. jeśli bezrobocie wynosi 8%, czyli przewyższa stopę naturalną 6% o 2 punkty procentowe, to realny PKB jest niższy od potencjalnego o 6% (2 • 3%).

Zgodnie z formułą prawa Okuna założono na rysunku, że potencjalny PKB implikuje istnienie naturalnej stopy bezrobocia. Sytuację taką odzwierciedla punkt A, w którym stopa bezrobocia jest równa naturalnej stopie bezrobocia bn, zaś luka PKB (tj. odchylenie faktycznego PKB od poziomu potencjalnego) wynosi zero. Wzrost faktycznej stopy bezrobocia do poziomu b0 (punkt B) pociąga za sobą lukę PKB wynoszącą 3 (b0 − bn).

Luka PKB uwzględnia jedynie bezrobocie cykliczne, pomija natomiast te rodzaje bezrobocia, które mieszczą się w bezrobociu naturalnym. Gdyby uwzględnić w rachunku straty produkcyjne związane z istnieniem bezrobocia naturalnego, to luka PKB byłaby nieco wyższa. Zależność bezrobocia naturalnego i PKB nie jest jednak tak silna jak w przypadku bezrobocia cyklicznego, co oznacza, że wzrost bezrobocia naturalnego pociąga za sobą stosunkowo nieduże straty w PKB, zaś wzrost PKB prowadzi do stosunkowo niewielkiej redukcji tego bezrobocia.

  1. Obciążenia finansowe ponoszone przez państwo z tytułu istnienia bezrobocia.

Koszty bezpośrednie - dotyczą wydatków na bezrobotnych i ich obsługę. Po pierwsze, zwiększonych wydatków na łagodzenie następstw bezrobocia oraz na programy ograniczenia bezrobocia. Chodzi tutaj przede wszystkim o wydatki na zasiłki dla bezrobotnych i aktywne programy rynku pracy, ale przy szerszej interpretacji można tutaj włączyć również zwiększone wydatki na odprawy pieniężne dla zwalnianych z pracy, zasiłki pomocy społecznej, wcześniejsze emerytury oraz zasiłki i świadczenia przedemerytalne. Po drugie, koszty bezpośrednie dotyczą wydatków na funkcjonowanie instytucji obsługujących bezrobotnych, w szczególności urzędów pracy. Należy jednak zauważyć, że istnienie bezrobocia pociąga za sobą również zwiększone wydatki na funkcjonowanie instytucji pomocy społecznej, policji, służby zdrowia i szkolnictwa.

Koszty pośrednie - związane z utratą przychodów budżetowych z tytułu istnienia bezrobocia. Koszty pośrednie są kosztami alternatywnymi, gdyż wskazują na utracone możliwości przychodów budżetowych (jak również przychodów różnych funduszy celowych) w związku z przesunięciem części siły roboczej z zasobu pracujących do zasobu bezrobotnych. Niższe przychody budżetowe wynikają ze spadku wpływów podatkowych w rezultacie spadku zatrudnienia i wzrostu bezrobocia. Chodzi przede wszystkim o zmniejszenie wpływów z podatków bezpośrednich (także w rezultacie zatrudnienia części bezrobotnych w szarej strefie), ale także z podatków pośrednich, gdyż bezrobotni zakupują mniej towarów. Istnienie bezrobocia powoduje zmniejszenie przychodów funduszy celowych, zwłaszcza funduszy ubezpieczeń społecznych oraz funduszu pracy.

Mikroekonomiczne skutki bezrobocia:

  1. Pogorszenie położenia ekonomicznego bezrobotnych i ich rodzin, znajdujące wyraz w obniżeniu standardu konsumpcyjnego i stopnia zaspokojenia potrzeb. Wynika to ze spadku dochodów osób przechodzących z zasobu pracujących do zasobu bezrobotnych.

Mikroekonomiczne koszty bezrobocia można mierzyć na podstawie porównania dochodu osoby bezrobotnej w okresie pracy i w okresie bezrobocia:

K = Dp − Db

K - mikroekonomiczny koszt bezrobocia,

Dp - dochód w okresie pracy,

Db - dochód w okresie bezrobocia.

Dp = W + Zps − Kdp

W - płaca,

Zps - zasiłek pomocy społecznej,

Kdp - koszty dojazdów do pracy,

Db = Zb + Zps + Op − Kp −Kdu

Zb - zasiłek dla bezrobotnych,

Zps - zasiłek pomocy społecznej,

Op - odprawa pieniężna dla zwalnianych z pracy,

Kp - koszty poszukiwań pracy,

Kdu - koszty dojazdów do urzędu pracy.

Ze względu na to, że niektóre z powyższych wielkości mają charakter jednorazowy (np. odprawy pieniężne czy jednorazowe zasiłki pomocy społecznej), inne zaś okresowy, do określenia mikroekonomicznych kosztów bezrobocia można stosować wskaźnik stopy kompensacji (sk) będący stosunkiem dochodów w okresie bezrobocia do dochodów w okresie pracy:

Wskaźnik stopy kompensacji kształtuje się zazwyczaj w przedziale od 0 do 1, ale w przypadku niektórych bezrobotnych, zwłaszcza tych osiągających bardzo niskie dochody pracy, możliwe jest, iż sk > 1.

Literatura:

  1. Diagnoza społeczna warunki i jakość życia Polaków 2009, pod red. Janusza Czapińskiego, Tomasza Panek, Wydawnictwo VIZJA, 2009

  2. Tomasz Budnikowski, Bezrobocie wyzwaniem współczesności, Instytut Zachodni, 2009

  3. Bezrobocie równowagi w gospodarce polskiej, pod red. Walentyny Kwiatkowskiej, Uniwersytet Łódzki, 2009

  4. Dach Zofia, Rynek pracy w Polsce aspekty ekonomiczno-społeczne, Uniwersytet Ekonomiczny, Kraków 2009

  5. Gazon Jules, Ani bezrobocie ani opieka społeczna. Od wyboru etycznego do ekonomicznej realizacji, PWN, Warszawa, 2008

  6. Rosami Dariusz, Europejski model społeczny. Doświadczenia i przyszłość, PWE, Warszawa, 2009

chodzi o lata ukończone (zarówno w przypadku mężczyzn jak i kobiet)

10



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
System zabezpieczenia społecznego, studia bezpieczeństwo narodowe UZ
Modele polityki społecznej, studia bezpieczeństwo narodowe UZ
w 07 Obszary zastosowania obserwacji satelitarnych, studia bezpieczeństwo narodowe UZ
Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej i Polski, studia bezpieczeństwo narodowe UZ
Funkcje państwa, studia bezpieczeństwo narodowe UZ
w 03 Logistyka w sytuacjach kryzysowych, studia bezpieczeństwo narodowe UZ
Europejska Karta Miejska, Bezpieczeństwo Narodowe, Polityka Społeczna
Ruchy społeczne, Bezpieczeństwo Narodowe
Zmiana spoleczna a bezpieczenstwo narodowe
Manifa- inicjatywa polskiego ruchu feministycznego- referat ruchy społeczne, Bezpieczeństwo Narodowe
Bezpieczeństwo narodowe w znaczeniu?ntralnej kategorii społecznej
Bezpieczeństwo narodowe w znaczeniu kategorii społecznej
Specyfika zachodniej strategii powstrzymywania, ★ Studia, Bezpieczeństwo Narodowe, Bezpieczenswo Nar
Narastanie konfliktu polnoc-poludnie w kontekście globalizacji, ★ Studia, Bezpieczeństwo Narodowe, M
17 Organizacje społeczne, STUDIA EDB, Obrona narodowa i terytorialna
toLONDYN 2005, DOKUMENT, Bez hasła, Studia, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, ZWALCZANIE TERRORYZMU
26 bezpieczeństwo narodowe, Studia

więcej podobnych podstron