PODSTAWOWE DEFINICJE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO

Poradnictwo zawodowe - to szereg usług, mających na celu „pomoc jednostkom w każdym wieku, na dowolnym etapie życia w dokonywaniu wyborów w zakresie edukacji, szkoleń oraz wyboru zawodu, a także pomoc w zarządzaniu własną karierą zawodową” (R.Sultana, Strategie usług poradnictwa zawodowego w społeczeństwie wiedzy - europejskie trendy, wyzwania i działania. Raport CEDEFOP, KG HP, Warszawa 2005, s.32)

Orientacja zawodowa - działania wychowawcze szkoły, rodziców, i innych osób, grup i instytucji - mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, których ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru zawodu i szkoły.

(K.Lelińska: Założenia i kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego w warunkach reformy edukacji, 1999, Problemy poradnictwa psychologiczno - pedagogicznego Nr 2/11, s.29)

Doradztwo zawodowe - świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki i udzielenie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji. (K.Lelińska: Założenia i kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego w warunkach reformy edukacji, 1999, Problemy poradnictwa psychologiczno - pedagogicznego Nr 2/11, s.29)

Doradca zawodowy - osoba udzielająca pomocy w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego.

Doradca zawodowy powinien posiadać kompetencje społeczne, do których należą: cechy osobowościowe, uzdolnienia i zainteresowania, warunkujące powodzenie pracy z ludźmi.

(Klasyfikacja Zawodów i Specjalności, 2002, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dn. 22.03.2002r. - Dz.U. Nr 32, poz.304)

Poradnictwo indywidualne - należy do podstawowego kanonu usług poradnictwa zawodowego. Jest to proces podczas którego doradca zawodowy w sposób świadomy i celowy wykorzystuje procedury i techniki rozmowy doradczej motywując klienta do swobodnego wypowiadania się oraz aktywnego współdziałania w rozwiązaniu jego problemów. (Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)

Porada indywidualna odbywa się podczas rozmowy indywidualnej z klientem i ma na celu m.in.:

- poznanie indywidualnych umiejętności, zainteresowań i potrzeb klienta,

- rozpoznanie preferencji i predyspozycji zawodowych,

- pomoc w sprecyzowaniu celów zawodowych (krótko i długofalowych)

- wsparcie w dokonaniu wyboru odpowiedniego kierunku kształcenia, rodzaju pracy, lub przekwalifikowania zawodowego,

- rozpoznanie ewentualnych trudności mogących wystąpić przy poszukiwaniu pracy (czynniki społeczno ekonomiczne, cechy charakteru, usposobienia czy temperament)

- motywowanie osoby bezrobotnej do samodzielnego poszukiwania pracy.

Poradnictwo grupowe - sposób pracy z ludźmi, którzy jako członkowie grupy, w atmosferze akceptacji i otwartości, mają możliwość zbadania i zdefiniowania własnego problemu zawodowego, dokonania adekwatnej oceny siebie oraz rozwijania umiejętności podejmowania decyzji dotyczących planowania własnej kariery zawodowej. (Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)

Można wyróżnić wiele form i metod poradnictwa grupowego, jednak do najważniejszych i najczęściej stosowanych należą:

- specjalistyczne treningi umiejętności (mające na celu budowanie praktycznych umiejętności, kompetencji osobistych i wiedzy z zakresu employability - umiejętności wejścia na rynek pracy)

- warsztaty poszukiwania pracy (doskonalenie umiejętności funkcjonowania na rynku pracy)

(W.Kreft: Poradnictwo zawodowe w SzOK-ach. Ecorys, Warszawa 2008, s.11)

Tematyka zajęć grupowych, przeprowadzanych przez doradcę zawodowego w szkołach, może obejmować między innymi:

- poznanie swoich słabych i mocnych stron,

- rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji,

- kształtowanie postawy asertywnej,

- doskonalenie umiejętności komunikacji werbalnej i pozawerbalnej,

- odkrywanie własnych umiejętności, możliwości i predyspozycji zawodowych,

- analizę lokalnego rynku pracy,

- poznanie zasad sporządzania dokumentów aplikacyjnych i metod szukania pracy,

- przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą.

Informacja zawodowa - „wszelkie zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji edukacyjnych, zawodowych oraz wejścia na rynek pracy - decyzji związanych z zatrudnieniem.” (K. Lelińska: Zawodoznawstwo w planowaniu kariery, KG OHP, Warszawa 2006, s.17)

Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki oraz rodzajów podejmowanych decyzji.(por.: K. Lelińska: Przygotowanie uczniów do wyboru zawodu metodą zajęć praktycznych. Warszawa: WSiP, 1985, s. 35)

Informacja edukacyjna - zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania decyzji związanych z dalszym kształceniem i nabywaniem kwalifikacji (oprac. G. Sołtysińska)

PRZYKŁADOWE NARZĘDZIA WYKORZYSTYWANE W PRACY DORADCY ZAWODOWEGO

Doradca zawodowy w swojej pracy posługuje się wieloma narzędziami oceny i samooceny, programami multimedialnymi oraz filmami. A oto przykładowe, dostępne na rynku wydawniczym w Polsce, które mogą być wykorzystywane przez doradcę zawodowego podczas procesu doradczego:

1. Testy i kwestionariusze:

1. Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej (autorzy tekstu: Aleksandra Jaworowska, Anna Marczak, Anna Ciechanowicz, Joanna Stańczak, Ewa Zalewska)

2. Popularny Test Inteligencji - program do samobadania (autor: Zespół Pracowni Testów Psychologicznych),

3. Kwestionariusz osobowościowy Hartmana,

4. Inwentarz zainteresowań (autorzy: Anna Frydrychowicz, Jadwiga Jaworska, Teresa Woynarowska, Andrzej Matuszewski (1994)),

5. Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji WKP (autorzy testu: Anna Matczak, Aleksandra Jaworowska, Anna Ciechanowicz, Ewa Zalewska, Joanna Stańczak (2006)

6. Kwestionariusz preferencji zawodowych Hollanda,

7. Kwestionariusz „Moja Kariera” (opracowany na podstawie: Scheina E.H. (1990). Career Anchors. Discovering your Real Values. San Francisco: Jossey-Bass/Pfeifer Printing, tłumaczenie za zgodą autora A.Paszkowska-Rogacz),

8. Kwestionariusz Uzdolnień Przedsiębiorczych (KUP) - Nosal 1990 - dla osób posiadających doświadczenie zawodowe jak i absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, młodych poszukujących pracy,

9. Repertorium Kompetencji Zawodowych (jako że projekt zakłada pracę z młodzieżą uczącą się w ZSZ i Technikach),

10. Kwestionariusz Ról Zespołowych (opracowanie na podstawie autoryzowanego przekładu Barbary Kożusznik i Doroty Ekiert Grabowskiej (1994) oraz badań walidacyjnych Stanisława A.Witkowskiego i Sławomira Ilskiego (2000),

11. Autotest do badania zainteresowań i preferencji zawodowych,

12. Miasteczko Zainteresowań Zawodowych - przeznaczone dla osób o wykształceniu ponagimnazjalnym (Autor: Czesław Noworol).

2. Filmy

1. Planowanie kariery,

2. Techniki negocjacji,

3. Zakładam firmę,

4. Jak pokonać stres,

5. Kalejdoskop zawodów.

Filmy z serii AUTOPREZENTACJA:

- Jak wywrzeć dobre wrażenie w pracy?

- Savoir vivre w pracy.

- Mowa ciała w praktyce.

Filmy z serii PIERWSZA PRACA:

- Gdzie i jak szukać pracy?

- Przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej.

- Rozmowa kwalifikacyjna.

3. Programy multimedialne

1. Piramida Kariery,

2. Indywidualny Plan Kariery.

„PRZEZNACZENIE” DORADCY ZAWODOWEGO, JEGO KOMPETENCJE...

Głównym „przeznaczeniem” doradcy zawodowego jest udzielanie pomocy osobom poszukującym pracy, pomocy w wyborze optymalnego zawodu i miejsca zatrudnienia, jak też pomocy pracodawcom w wyborze odpowiedniego kandydata do oferowanego przez niego stanowiska pracy. Zaliczyć tu można także:

1. pomoc w określeniu zainteresowania, uzdolnienia i predyspozycji zawodowych klienta,

2. dostarczenie wiedzy na temat:

• wymaganych umiejętności i cech osobowych na różnych stanowiskach pracy,

• niezbędnych kwalifikacji do wykonywania różnych zawodów,

• tendencji na rynku pracy,

3. wskazanie instytucji, które pomogą założyć własną firmę,

4. informacja o możliwościach kształcenia, przekwalifikowania zawodowego,

5. wyjaśnienie, jak sporządzić dokumenty zawodowe,

6. przygotowywanie do samodzielnego i aktywnego poruszania się po rynku pracy,

7. kierowanie do innych instytucji świadczących specjalistyczną pomoc,

PODSTAWOWE KOMPETENCJE I UMIEJĘTNOŚCI DORADCY ZAWODOWEGO

W jego skład wchodzą:

1. zachowanie etyczne i profesjonalne,

2. pomoc i umiejętności doradcze zorientowane na klienta,

3. umiejętność zastosowania teorii i badań w praktyce oraz znajomość ustawicznego procesu rozwoju kariery zawodowej,

4. umiejętność efektywnej komunikacji, oceny informacji i gotowości klienta,

5. opracowywanie, wdrażanie i ocena programów doradczych, wiedza dotycząca stylów podejmowania decyzji,

6. świadomość własnych ograniczeń i ochrona samego siebie przed przeładowaniem informacją,

7. umiejętność posługiwania się komputerem, szczególnie przy udzielaniu porad (Internet),

8. zdolność dostosowywania rodzaju informacji do potrzeb klientów pochodzących z różnych środowisk społecznych,

PODSTAWOWE RODZAJE PRACY DORADCY ZAWODOWEGO:

1. Indywidualne poradnictwo zawodowe - to proces doradczy gdzie doradca w sposób klienta do swobodnego wypowiadania się oraz aktywnego współdziałania
   w rozwiązywaniu jego problemów zawodowych,

2. Grupowe poradnictwo zawodowe - to sposób pracy z ludźmi, którzy jako członkowie grupy, w atmosferze akceptacji i otwartości, mają możliwość badania
   i zdefiniowania własnego problemu zawodowego, dokonania adekwatnej oceny siebie oraz rozwijania umiejętności podejmowania decyzji dotyczących planowania własnej kariery zawodowej;

Formą poradnictwa grupowego są Warsztaty Poszukiwania Pracy kierowane do absolwentów, mające na celu pomoc w planowaniu kariery; zapoznają uczestników
z najnowszymi metodami poszukiwania pracy, z zasadami sporządzania dokumentów zawodowych (list motywacyjny, życiorys zawodowy), uczą technik autoprezentacji, które pomogą umiejętnie prezentować się w różnych sytuacjach np. podczas rozmowy
z pracodawcą.

ZAKRES CZYNNOŚCI I ZADANIA DORADCY ZAWODOWEGO

Zakres ten dotyczy przede wszystkim:

1. dostępności usług dla wszystkich bezrobotnych oraz pracodawców,

2. dobrowolności korzystania z usług poradnictwa zawodowego bez względu na narodowość, płeć, wyznania, przynależności do organizacji politycznych
   i społecznych,

3. swobody wyboru zawodu i miejsca zamieszkania,

4. bezpłatności korzystania z usług poradnictwa zawodowego,

5. poufności i ochrony danych osobistych bezrobotnego korzystającego z usług poradnictwa zawodowego,

6. udostępniania informacji o możliwościach szkolenia lub doskonalenia zawodowego osób pod wskazane przez pracodawcę potrzeby,

7. udostępnienia aktualnej klasyfikacji zawodów z obszerną ich charakterystyką oraz ułatwienia pozyskania fachowej porady z zakresu interpretacji prawa pracy i ustawy
   o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu,

8. udostępnienie informacji o obowiązujących procedurach zatrudnienia absolwentów
   i osób niepełnosprawnych i preferencjach przy zatrudnianiu tych osób,

9. zaplanowania właściwej ścieżki kariery zawodowej.

Bardzo istotną sprawą jest to, żeby doradca zawodowy był w pełni świadomy zadań, jakie ma do wykonania, ze względu na rodzaj wykonywanej przez siebie pracy. Powinien zdawać sobie sprawę z tego, że zadania te stanowią bazę teoretyczną i pomogą mu z dużą pewnością podejmować właściwe decyzje względem potencjalnych klientów. Zadania te obejmują:

1. udzielanie informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia
   i kształcenia, z wykorzystaniem zasobów informacji drukowanej, audiowizualnej
   i innych nowoczesnych technik opartych na technologii komputerowej,

2. udzielanie porad ułatwiających wybór zawodu, zmianę kwalifikacji zawodowych, pod-jęcia lub zmianę zatrudnienia , w których wykorzystywane są standardowe metody dotyczące w szczególności badania zainteresowań i uzdolnień zawodowych,

3. inspirowanie, organizowanie i prowadzeniu grupowych porad zawodowych dla bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy,

4. udzielanie informacji i doradztwa pracodawcom w zakresie doboru kandydatów na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych,

5. prowadzenie, bądź zlecanie specjalistycznych badań psychologicznych lub medycznych, które umożliwiają wydanie opinii o przydatności zawodowej do pacy, zawodu lub kierunku szkolenia,

6. pomoc zakładom pracy w doborze kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych,

7. inspirowanie, organizowanie i prowadzenie grupowych zajęć dla bezrobotnych
   i poszukujących pracy w celu nabycia przez nich umiejętności poszukiwania
   i uzyskiwania pracy,

8. inspirowanie współpracy z instytucjami zajmującymi się poradnictwem zawodowym, kształceniem zawodowym, opieką zdrowotną i pomocą społeczną oraz zakładami pracy w celu udzielania pomocy zgłaszającym się do Urzędu Pracy.

WARSZTAT PRACY DORADCY ZAWODOWEGO.

Różnorodność problemów klientów, z jakimi spotykają się doradcy zawodowi stała się impulsem do przygotowania i wyposażenia ich w odpowiednie zbiory informacji zawodowej, metody i techniki pracy, czyli tzw. warsztat pracy. Należy do niego zaliczyć wiele narzędzi, ale warte wymienienia są te najważniejsze:

1. „Klasyfikacja zawodów i specjalności" opracowana na zlecenie Ministerstwa Pracy
   i Polityki Socjalnej przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. „Klasyfikacja..." zawiera syntetyczne opisy 2472 zawodów i specjalności,

2. komplet 301 teczek informacji o zawodach (znajdują się tutaj również informacje
   o zawodach nowo powstałych oraz tych, na które istnieje zapotrzebowanie praco-dawców),

3. zestaw filmów o zawodach na kasetach video, w zestawie znajduje się 119 filmów
   o zawodach, filmy instruktażowe, np. jak rozmawiać z pracodawcą,

4. wielotomowa publikacja „Przewodnik po zawodach”, zawierająca charakterystyki 546 zawodów,

5. informator o szkołach różnego typu o zasięgu krajowym i lokalnym,

6. katalogi jednostek szkolących zawierające informacje o profilu szkolenia, warunkach,

czasie trwania i kosztach,

7. informacje o lokalnym rynku pracy zawierające min. dane o bezrobociu w podziale na zawody oraz oferty pracy w zawodach,

8. wykazy jednostek doradczych, administracyjnych, prawnych, ekonomicznych, wspomagających uruchomienia działalności gospodarczej,

9. inne informatory, poradniki, katalogi, wzory podań, życiorysów, listów motywacyjnych,

10. ulotki o zawodach, zawierające skrócone opisy zawodów.

Doradcy zawodowi dysponują także programem komputerowym "Doradca 2000", który umożliwia dostęp do różnorodnej informacji zawodowej oraz pomaga przy określeniu preferencji zawodowych. Program ten pobudza klienta do autorefleksji i wzmacnia jego aktywność, po-zwala na przygotowanie się do podjęcia trafnej decyzji zawodowej. Mają również możliwość korzystania z Komputerowej Encyklopedii Zawodów oraz Multimedialnego Informatora Edukacyjnego.

Doradcy zawodowi dysponują również narzędziami psychologicznego pomiaru. Są nimi głów-nie testy do badania zainteresowań i uzdolnień. Wszyscy doradcy mogą stosować „Zestaw do Samobadania” J. Hollanda (ZdS), a doradcy z wykształceniem psychologicznym dodatkowo Kwestionariusz Preferencji Zawodowych (KPZ), oraz Baterię Testów Uzdolnień Ogólnych (BTUO) (GATB)). Doradcy z wykształceniem psychologicznym mogą wykorzystywać inne narzędzia psychologicznego pomiaru: Baterię Testów APIS-P, Baterię Testów APIS-Z, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (ISCL), Kwestionariusz Osobowości Eysencka (EPQ-R), Kwestionariusz Temperamentu - Formalna Charakterystyka Zachowania (FCZ-KT) do diagnozy podstawowych cech tempera-mentalnych. Narzędzia te pozwalają sporządzać diagnozę potencjału zdolności, zainteresowań i cech osobowościowo- temperamentalnych z punktu widzenia, zarówno planowania kariery zawodowej klienta, jak
i doboru zawodowego. Jednak podstawową metodą pracy doradców zawodowych urzędów pracy z klientami w ramach poradnictwa indywidualnego jest rozmowa doradcza, przebiegająca zgodnie ze ściśle określonymi fazami i z wykorzystaniem specyficznych technik. W poradnictwie dla osób bezrobotnych wykorzystuje się również "Metodę Edukacyjną" (metoda zaadaptowana z Francji) oraz "Kurs Inspiracji" (metoda zaadaptowana z Danii). Stosowanie przez doradców zawodowych tych metod pomaga zwłaszcza osobom długotrwale bezrobotnym i zagrożonym bezrobociem określić własną sytuację zawodową
w kontekście zmieniających się potrzeb rynku pracy i opracować indywidualny plan działania. Niektórzy przeszkoleni doradcy, wykorzystują w pracy z bezrobotnymi zaadaptowaną, francuską metodę "Bilans kompetencji" (prace nad wdrożeniem tej metody są kontynuowane), która poprzez ocenę kompetencji, zainteresowań i potencjału zdolności umożliwia klientowi dokonywanie zmiany własnej sytuacji zawodowej.

KLUB PRACY

Generalnie najważniejszym zadaniem tego Klubu jest pomoc osobom bezrobotnym poprzez stworzenie możliwości podjęcia próby samooceny i nabycia umiejętności szukania pracy,
a także zmiany przekonań i zachowań uczestników szkoleń, które utrudniają im znalezienie pracy, tak by po ukończeniu kursu umieli oni samodzielnie poruszać się na rynku pracy. Zadaniem Klubu jest rozbudzanie nadziei na sukces na sukces przez wyrabianie przekonania, że praca jest osiągalna dla każdego. Tworzenie optymistycznej atmosfery w grupie jest jednym z głównych zadań Klubu. Z tego, co mi wiadomo „bywalcami” Klubu są osoby
o relatywnie wyższym wieku ( 40 i więcej lat ), ograniczonej dyspozycyjność czasowa, małej podaży miejsc pracy ze względu na przy-gotowanie zawodowe i typ wykształcenia oraz zbyt wąskiej specjalizacji zawodowej. Prowadzone są też warsztaty dla absolwentów (autoprezentacja, sposoby poszukiwania pracy, diagnozy własnych predyspozycji zawodowych, redagowanie dokumentów aplikacyjnych, asertywność i ćwiczenie rozmów kwalifikacyjnych) oraz spotkania samopomocowe (służą wymianie doświadczeń, pobudzania aktywności w szukaniu pracy, analizie dotychczasowych działań i wzajemnym wspieraniu się).
Zajęcia w Klubie Pracy dają, możliwość samookreślenia, znalezienia swoich mocnych punktów (ewentualnych słabszych stron) i dopasowania ich do lokalnego ,,rynku” zatrudnienia, możliwość rozwijania umiejętności niezbędnych dla skutecznego poszukiwania pracy, znajomość lokalnych możliwości zatrudnienia, możliwość kontaktów ze znajomymi osobami, które bardzo często okazują się niezwykle pomocne w utrzymaniu bądź znalezieniu pracy, a w końcu umożliwiają do-stęp do urządzeń i pomocy technicznej oferowanej
w Klubie oraz możliwość korzystania ze wspierającej pomocy grupy, która składa się z osób
z podobnymi problemami. Uczestnicy zajęć klubowych uświadamiają sobie, jak ponosić odpowiedzialność za uczenie się, za podejmowanie samodzielnych decyzji, za samodzielne określanie celów życiowych, za dokonanie własnych wy-borów, a co najważniejsze, za samodzielne znalezienie lub stworzenie dla siebie miejsca pracy.
Podsumowując, zaobserwowałam, iż nasz lokalny Klub Pracy odgrywają dużą rolę
w łagodzeniu skutków bezrobocia w przypadku konkretnej osoby - pomagając jej znaleźć pracę w trudnym okresie poszukiwania zatrudnienia; na poziomie ogólnospołecznym - zmniejszając o je-den tą wielką liczbę bezrobotnych. Klub nie jest bowiem organizacją nastawiona na rozwiązywanie problemu bezrobocia, jest programem nastawionym na pomoc pojedynczemu bezrobotnemu. Jeżeli to się udaje - Klub spełnia swoją funkcję i naszym przypadku można powiedzieć o sukcesie.

ZWIĘKSZENIE WYDAJNOŚCI PRACY DORADCY ZAWODOWEGO - POTRZEBY
Użyteczność poradnictwa zawodowego, zwłaszcza w odniesieniu do jego form organizacyjnych oraz przeznaczanie na ten cel określonych środków finansowych
i osobowych, wiąże się ze zwiększeniem wydajności pracy doradcy, która dotyczy m.in.:

1. analizy klientów, ich pytań i problemów,

2. zakresu i zróżnicowania celów i zadań stawianych poradnictwu zawodowemu,

3. oceny wyników pośrednich oraz - o ile konieczne - wprowadzenie korekt,

4. zaobserwowania, na ile klienci potrafią zrealizować wyniki porady,

5. skuteczności i efektywności wykorzystania dostępnych finansowych i ludzkich zasobów poradnictwa zawodowego,

6. zadowolenia klientów oraz osobistej użyteczności usługi doradczej dla rozwiązania problemu

7. efektywności (ekonomiczność) i skuteczności, aktualności, użyteczności,

zrozumiałości, reprezentatywności, zróżnicowania merytorycznego,

8. poradnictwa (porada powinna przebiegać zgodnie z teorią, być obiektywna, uwzględniać stan prawny, dostosowana do poziomu oczekiwań klienta),

9. ograniczenia liczby osób długotrwale pozostających bez pracy,

10. wzmocnienia doradztwa ustawicznego w kształtowaniu kariery zawodowej (powiązanie indywidualnego poradnictwa zawodowego z zarządzaniem kadrami
    w przedsiębiorstwach -zwłaszcza w przedsiębiorstwach małych i średnich),

11. tworzenia i wykorzystywania lokalnych sieci powiązań, składających się z instytucji poradnictwa zawodowego, izb przemysłowych, izb rzemieślniczych, przedsiębiorstw, instytucji edukacyjnych i szkoleniowych, szkół wyższych, prywatnych do-radców

personalnych i pośredników pracy,

12. dalszego rozwoju centrów informacji zawodowej dla dorosłych i specjalnych grup docelowych,

13. zmniejszenia bezrobocia wśród młodzieży,

14. wspierania procesu wyrównywania szans dla młodych kobiet,

15. tworzenia sieci powiązań pomiędzy służbami poradnictwa i instytucjami zajmującymi się pomocą społeczną i socjalną dla młodzieży,

16. poradnictwem i informowaniem młodzieży pozostającej w procesie kształcenia bądź zdobywania zawodu,

17. przyspieszenia obsadzania wolnych miejsc pracy i zwiększenia stopnia wykorzystania ofert,

18. stworzenia oferty doradczej dla zarządzania personelem w przedsiębiorstwach: pozyskiwania personelu, rozwoju personelu, przywiązania personelu do pracodawcy,

zlecania zadań na zewnątrz.

Ostatnio dała się zauważyć niewielka zmiana w systemie szkolenia doradców. Rozwinęło się kilka nowych programów szkoleniowych, wspierających bardziej otwarty model profesjonalnego poradnictwa. Należą do nich:

1. COMMUNITY BASED GUIDANCE ASSISTANCE (Program Leonardo Ad Vinci) - obejmuje on pomoc doradczą opartą na społeczności lokalnej: wybrane osoby zostały wy-szkolone w zakresie umiejętności doradczych pracy doradcy w celu pomocy trudnej młodzieży,

2. ADULT GUIDANCE - TRAINING OF TRAINERS ( poradnictwo dla dorosłych) - szkolenie trenerów w zakresie tworzenia służb poradnictwa edukacyjnego dla dorosłych, zarządzania nimi, marketingu, itp.,

3. TRAINING YOUTHREACH STAFF IN FRONT-LINE GUIDANCE SKILLS (szkolenie doradców w zakresie docierania do młodzieży) - osoby pracujące
   z ambitnymi młodymi ludźmi zostali przeszkoleni w zakresie podstawowych umiejętności doradczych, dla lepszej efektywności pracy.

ZASYGNALIZOWANIE WSPÓŁCZESNYCH PROBLEMÓW ZWIĄZANYCH...

W tej części pracy tylko dosłownie zasygnalizuję i pokażę, że zawód doradcy nie uchronił się od problemów i „pułapek” nierozłącznie związanych z jego wykonywaniem. Informacje te zostały udostępnione na II Sympozjum na temat Powiązania Rozwoju Kariery z Polityką

Publiczną (Vancouver, Kanada, marzec 2001 r. - www. crccanada.org/symposium/background2001.htm).

Zostały wyselekcjonowane najbardziej widoczne i istotne problemy dotyczące kwalifikacji
i umiejętności doradcy zawodowego:

1. programy szkoleniowe nie nadążają za zmieniającym się kontekstem kariery zawodowej - nie odnoszą się do różnych ścieżek kariery i złożonego rynku pracy,

2. prawie nie istnieje polityka, która zapewniałaby programom szkoleniowym przygotowanie doradców do efektywnego korzystania z Internetu,

3. jest bardzo niski procent szkoleń, które pomagałyby doradcom w bardziej skuteczny sposób zajmować się zagadnieniem odpowiedzialności,

4. brak dynamicznego postępu w stosowaniu technologii komunikacji i informacji,

5. podejmowanie pracy doradcy dotyczy głównie sektora edukacji niż sektora rynku pracy - prywatny sektor usług w tym zakresie jest nieuregulowany,

6. istnieje niewielkie powiązanie między instytucjami szkoleniowymi, a uczestnikami
   i potencjalnymi klientami.

Podsumowując, należy mieć tylko nadzieję, że edukacja i szkolenia przyszłych i obecnych doradców zawodowych będą w większym stopniu współgrać z otaczającą ich rzeczywistością i realiami. Bo przecież nie na tym rzecz polega, aby „zaśmiecać” ich głowy licznymi, czasami zbędnymi informacjami, ale żeby pomóc im i NAUCZYĆ ich koegzystencji ze środowiskiem pracy, za-równo własnej, jak też potencjalnego klienta.

PORADNICTWO I POMOC INSTYTUCJONALNA

Ośrodek Pomocy Społecznej oferuje osobom i rodzinom pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego w szczególności prawnego, psychologicznego, pedagogicznego. Pracownicy socjalni udzielają również pomocy w załatwianiu spraw urzędowych oraz w utrzymaniu kontaktów z otoczeniem. W razie niemożności zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania klienta, pracownicy socjalni czynią starania
o umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej tj. placówce pobytu stałego zapewniającej całodobową opiekę.

Niezależnie od kryterium dochodowego osobom i rodzinom udzielana jest pomoc w postaci pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego, w szczególności prawnego
i psychologicznego. Są to świadczenia fakultatywne.

Jeżeli wymaga tego indywidualna sytuacja, osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych, a są jej pozbawione, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych (art. 50 ustawy o pomocy społecznej).

W razie niemożności zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę osoba wymagająca opieki całodobowej może ubiegać się o skierowanie do domu pomocy społecznej (art. 54 ustawy o pomocy społecznej).

W ramach systemu pomocy społecznej funkcjonują także placówki zapewniające środowiskową opiekę półstacjonarną. Są to ośrodki wsparcia, które zapewniają całodzienny pobyt, posiłki, podstawowe świadczenia opiekuńcze, rekreacyjno - kulturalne, edukacyjne, rehabilitacyjne.

Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia
w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych. Poradnictwo jest świadczone bez względu na posiadany dochód.

Poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach
z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów.
Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki
i terapii.

Poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny,
w tym problemy wychowawcze w rodzinach naturalnych i zastępczych oraz problemy opieki nad osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinną.

PORADNICTWO I POMOC INSTYTUCJONALNA  Ośrodek Pomocy Społecznej oferuje osobom i rodzinom pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego. Pracownicy socjalni udzielają również pomocy w załatwianiu spraw urzędowych oraz w utrzymaniu kontaktów z otoczeniem. W razie niemożności zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania klienta, pracownicy socjalni czynią starania o umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej tj. placówce pobytu stałego zapewniającej całodobową opiekę. Niezależnie od kryterium dochodowego osobom i rodzinom udzielana jest pomoc w postaci pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego, w szczególności prawnego i psychologicznego. Są to świadczenia fakultatywne. Jeżeli wymaga tego indywidualna sytuacja, osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych, a są jej pozbawione, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych (art. 50 ustawy o pomocy społecznej). W razie niemożności zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę osoba wymagająca opieki całodobowej może ubiegać się o skierowanie do domu pomocy społecznej (art. 54 ustawy o pomocy społecznej). W ramach systemu pomocy społecznej funkcjonują także placówki zapewniające środowiskową opiekę półstacjonarną. Są to ośrodki wsparcia, które zapewniają całodzienny pobyt, posiłki, podstawowe świadczenia opiekuńcze, rekreacyjno - kulturalne, edukacyjne, rehabilitacyjne.

PORADNICTWO SPECJALISTYCZNE Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które maja trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych , bez względu na posiadany dochód. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie już od 4 lat w ramach poradnictwa  specjalistycznego prowadzi interwencję kryzysową.  Pracownicy socjalni, psycholog i radca prawny udzielają w tym zakresie pomocy osobom  będącym  w kryzysie. Poradnictwo  psychologiczne udzielane przez psychologa  obejmuje: zawarcie kontraktu z klientem , w którym ustala się kolejne etapy interwencji ,oraz  zakres pomocy udzielanej przez Centrum jak również  oczekiwania wobec klienta dotyczące współpracy z PCPR, diagnozowanie sytuacji osób znajdujących się w kryzysie w tym: domowej (psychicznej, fizycznej, seksualnej ) zarówno przyjętych do POIK jak i korzystających z pomocy PCPR, prowadzenie terapii dla ofiar i sprawców przemocy domowej oraz osób znajdujących się w kryzysie, podejmowanie rozmów mediacyjnych dla osób będących w konflikcie (przy  udziale psychologa i radcy prawnego), diagnozowanie osób zgłaszających się w celu dokonania oceny sprawności intelektualnej, ocenę stanu psychicznego osób z zaburzeniami typu lękowego, nastroju oraz prowadzenie terapii dla tych osób.   Poradnictwo socjalne dotyczy: pomocy w załatwianiu spraw urzędowych np. dotyczących ubiegania się o mieszkanie, rentę, świadczeń z pomocy społecznej, ustalenia niepełnosprawności, kierowanie  do ośrodków dla samotnych  kobiet i  samotnych matek dziećmi  oraz specjalistycznych placówek typu : poradnia małżeńska, informowanie o możliwości skorzystania ze specjalistycznego leczenie (Poradnia Zdrowia Psychicznego, Poradnia leczenia uzależnień od alkoholu, lekarze specjaliści).   Poradnictwo prawne prowadzone prze radcę prawnego  dotyczy: pomocy w sprawach rodzinnych , przede wszystkim sprawy alimentacyjne, informacji prawnej w sprawach dotyczących praw i uprawnień wynikających z przepisów  prawnych, poradnictwa prawnego dla rodzin zastępczych oraz dla usamodzielniających się wychowanków   umieszczonych w placówkach opiekuńczo - wychowawczych oraz domach pomocy społecznej.

DORADZTWO ZAWODOWE

Doradztwo zawodowe polega na udzielaniu osobom poszukującym pracy (zarówno bezrobotnym, jak i zamierzającym zmienić pracę) pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia. Natomiast pracodawcom pomaga w doborze kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji. Coraz częściej doradztwo zawodowe staje się niezbędnym elementem w planowaniu własnej kariery zawodowej.

Celem doradztwa zawodowego jest pomoc osobie w osiągnięciu lepszego zrozumienia siebie samego po to, aby umożliwić trafny wybór pracy lub odpowiednią zmianę zawodu.

Z usług doradcy zawodowego może korzystać każdy: ten, kto poszukuje pracy, jak
i pracodawca, który poszukuje pracownika.

Doradztwo zawodowe świadczone jest w formie indywidualnej i grupowej:

1. indywidualne doradztwo zawodowe polega na rozmowach pomiędzy doradcą lub psychologiem a Klientem;

2. grupowe doradztwo zawodowe to spotkania odbywające się w większym gronie, mające na celu aktywizację poszczególnych grupy osób.

.

ROLA DORADCY ZAWODWEGO

Przede wszystkim doradca zawodowy pełni funkcję informacyjną. Posiada bardzo fachową
i wszechstronną wiedzę zawodoznawczą i dlatego jest w stanie udzielić potrzebnych informacji pomocnych w optymalnym poznaniu specyfiki zawodów. Jeśli ktoś stoi przed decyzją wyboru jakiegoś zawodu, to właśnie doradca zawodowy może wspomóc tę decyzję poprzez wyjaśnienie:

1. czym konkretnie zajmuje się osoba wykonująca dany zawód,

2. jakie są potrzebne kwalifikacje, wykształcenie, aby wykonywać ten zawód,

3. jakie ma obowiązki osoba na danym stanowisku,

4. jakie są warunki wykonywania pracy,

5. jaka jest specyfika środowiska,

6. jaki jest zakres odpowiedzialności danej osoby wykonującej ten zawód,

7. jakie są przeciwwskazania do wykonywania danego zawodu,

8. jakie są potrzebne predyspozycje psychiczne i fizyczne,

9. jakie są możliwości zatrudnienia w danym zawodzie na rynku lokalnym, krajowym
   i zagranicznym,

10. jakie są możliwości rozwoju osobistego i zawodowego,

11. jaki jest poziom wynagrodzenia na chwilę obecną,

12. czy dany zawód ma charakter nadwyżkowy czy deficytowy (czy jest pożądany, czy jest przesycenie osób wykonujących ten zawód na rynku).

Te wszystkie informacje są niezwykle pomocne w całościowym spostrzeganiu danego zawodu i siebie w realiach potrzebnych do jego wykonywania. Czasem mamy mylne wyobrażenie na temat jakiegoś zawodu związane z przyjemnym lub przykrym doświadczeniem, błędnych informacjach zasłyszanych od kogoś itd. Doradca zawodowy natomiast opiera się na faktach, prowadzonych statystykach, wywiadach z przedstawicielami określonych zawodów. To daje szanse na obiektywne poznanie specyfiki danego zawodu.

Doradca pomoże również określić obszar preferencji zawodowych danej osobie na podstawie wywiadu, rozmowy doradczej czy testów wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym tak, aby jak najlepiej spożytkować swoje osobiste kompetencje i zainteresowania w pracy zawodowej. Do doradcy zawodowego powinna się udać każda osoba, która zamierza podjąć poszukiwanie zatrudnienia. Obecny rynek praca stawia przed osobami bezrobotnymi dość duże wymagania. Powinni się oni wykazać odpowiednim przygotowaniem dokumentów aplikacyjnych (CV oraz listu motywacyjnego), poznaniem zasad przeprowadzania rozmowy kwalifikacyjnej oraz nowych metod rekrutacji (np.: Assesment Center). Doradca zawodowy dostosuje wszystkie potrzebne elementy do potrzeb konkretnej osoby, w sposób indywidualny, który zwiększy szanse na powodzenie w szukaniu pracy.

Doradca zawodowy oprócz przygotowania dokumentów wyjaśnieniu specyfiki procesu rekrutacyjnego, udzieli wskazówek w jaki sposób zaprezentować się pracodawcy, jak wyglądać, jak się zachowywać, co mówić, aby wizerunek osoby bezrobotnej jawił się pracodawcy jako profesjonalny i godny zaufania.

Doradca zawodowy stworzy Indywidualny Plan Działania, który pomocny w określeniu aktywności osoby bezrobotnej zorientowanej na poszukiwanie zatrudnienia. Jest to spisany zakres działań, kroków, które należy podjąć w konkretnym przypadku, aby jak najskuteczniej odnaleźć się na rynku pracy.

Doradca zawodowy szkoli osoby bezrobotne w zakresie skutecznych metod poszukiwania pracy, autoprezentacji w relacjach społecznych, autoanalizy swoich mocnych i słabych stron, preferencji zawodowych, zachowań asertywnych, działań przedsiębiorczych wspomagających rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. W procesie grupowym motywuje do podjęcia działań osoby, które nie mają nadziei na odniesienie sukcesu.

Osoby bezrobotne czasem nie chcą słyszeć o żadnej pomocy, argumentując to faktem, że same sobie poradzą na rynku pracy. Jednak warto skonsultować się ze specjalistą, który pomoże zrozumieć mechanizmy działające na rynku pracy. Oprócz tego niezwykle istotne są informacje, jakie doradca posiada, a których nie znajdziemy w innych dostępnych miejscach. Poza tym, chyba najważniejszą funkcją, jest możliwość przepracowania pewnych rzeczy, które sprawiają nam trudności.

Doradca zawodowy podczas spotkań grupowych zaproponuje symulację rozmowy kwalifikacyjnej, dzięki której, na własnym przykładzie będzie można zaobserwować wszystkie atuty, ale i błędy, jakie popełniamy podczas takiej relacji. Zatem dajmy sobie pomóc, skontaktujmy się z doradcą, jeśli będzie taka konieczność. Być może dzięki jego pomocy szybciej nasze poszukiwania pracy okażą się owocne. Doradca zawodu udziela pomocy młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia czy dalszego szkolenia. Uwzględnia przy tym zarówno możliwości psychofizyczne, sytuację życiową jak
i potrzeby rynku pracy i możliwości systemu edukacyjnego.

Współpracuje z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów. Wykorzystuje swoją wiedzę o zawodach, rynku pracy oraz technicznych środkach przekazywania informacji zawodowej.

Doradca zawodowy, wspólnie ze swoimi klientami dokonuje przeglądu ich wykształcenia, przebytych szkoleń, doświadczenia zawodowego, zainteresowań, umiejętności, cech osobistych i możliwości fizycznych. Może sugerować klientom określonych pracodawców
i udzielać porad w sporządzaniu dokumentów aplikacyjnych oraz pomagać w przygotowaniu do rozmów kwalifikacyjnych. Doradcy zawodowi mogą także w razie potrzeby stosować testy sprawdzające umiejętności i zdolności klienta.

Doradcy pracują w rozmaitych placówkach i zajmują się zarówno dziećmi w różnym wieku, młodzieżą jak i osobami dorosłymi. Współczesny doradca ma do spełnienia trudne zadanie, ponieważ pomoc w wyborze zawodu nie jest obecnie traktowana jako jednorazowy akt, ale jako ciąg decyzji, proces kolejnych przybliżeń, który zaczyna się we wczesnym dzieciństwie
i trwa przez całe życie człowieka. Działalność doradcy w wąskim znaczeniu polega głównie na podawaniu informacji zawodowej, natomiast w szerszym znaczeniu rola doradcy będzie postrzegana jako wychowawcy, który działa świadomie i celowo, stymulując tym samym młodzież oraz osoby dorosłe do samodzielnego podejmowania decyzji zawodowej.

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=92 - pobrane 28.04.2010r. godz. 20:28

http://www.mopr.bytom.pl/mopr/viewpage.php?page_id=7 - pobrane 28.04.2010r. godz. 20:34

http://www.mgops-konskie.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=5-pobrane 28.04.2010r. godz. 20:38

http://pcpr.nowoczesnagmina.pl/?c=266 - pobrane 28.04.2010r. godz. 20:38

1

---