DEMOGRAFIA MNIEJSZOŚCI, Pilot wycieczek


STRUKTURA LUDNOŚCI W POLSCE NA PODSTAWIE OSTATNIEGO SPISU LUDNOŚCI

Autor opracowania: Michał Stachyra - 1996
Wersja html: Michał Stachyra - 1999Na strukturę ludnościową kraju składają się struktura narodowościowa , struktura zawodowa i struktura płci i w
ieku .
Struktura narodowościowa jest to procentowy udział poszczególnych narodowości w ogólnej liczbie społeczeństwa . Procentowy udział danej płci w ogólnej liczbie ludności oraz udziały poszczególnych grup wiekowych w ogólnym stanie ludności to struktura wieku i płci . Zawodowa struktura ludności to udziały poszczególnych grup zawodowych w ogólnym stanie ludności pracującej zawodowo lub też udziały poszczególnych grup , czerpiących źródła utrzymania z pracy w danym zawodzie, w ogólnej liczbie ludności . W tym drugim przypadku bierzemy pod uwagę nie tylko czynnych zawodowo , ale także osoby pozostające na ich utrzymaniu we wspólnym gospodarstwie domowym .
W grudniu 1992 liczba ludności Polski wynosiła (na podstawie szacunków) 38 418 000 mieszkańców . Dawało to Polsce ósme miejsce w Europie pod względem liczby ludności ( za Rosją , Niemcami , Włochami , Francją , Wielką Brytanią , Ukrainą i Hiszpanią ) .
Decydujący wpływ na zmiany demograficzne zarówno w Polsce jak i w całej Europie w ciągu ostatniego półwiecza miała II Wojna Światowa i jej późniejsze konsekwencje , takie jak masowe repatriacje i zmiany granic .

A oto jak kształtowała się ludność Polski na przestrzeni ostatnich 70 lat : Ludność w tysiącach

Rok

Ogółem

Mężczyźni

Kobiety

1921

27177

13133

14044

1931

32107

15619

16488

1938

34849

17000

17849

1946

23930

10954

12976

1950

25008

11928

13080

1960

29776

14404

15372

1970

32642

15854

16788

1978

35061

17079

17982

1988

37879

18465

19414

1992

38418

18708

19710

Uwaga! Stan ludności w latach 1938 i 1992 określony został na podstawie szacunków . Dane dotyczące lat 1921, 1931, 1938 odnoszą się do przedwojennych granic Polski (powierzchnia ok. 388tyś km^2) pozostałe do Polski w granicach obecnych .

Ludność Polski w latach 1921 - 1992

W okresie przedwojennym ludność Rzeczpospolitej liczyła 34,8 mln , a na terenach obecnej Polski mieszkało ok. 32 mln ludzi .
Co więc sprawiło , że w 1946 jedynie ludność Polski wynosiła 23,9 mln , z czego narodowość polską deklarowało 20,5 mln , reszta byli to Niemcy , Ukraińcy i Białorusini.
Stało się tak gdyż w czasie II Wojny Światowej zginęło około 6 mln obywateli polskich , z czego około 3 mln stanowili polscy Żydzi . Ponadto wojna spowodowała przymusową i dobrowolną emigrację setek tysięcy Polaków . Na skutek stałego zagrożenia wywołanego latami wojny i okupacji znacznie obniżył się przyrost naturalny. W czasie całej II Wojny Światowej Polska straciła aż 17 % swojego stanu ludnościowego .
Skutkiem zmniejszenia się terytorium Polski o blisko 1/5 w skład społeczeństwa polskiego przestały wchodzić mniejszości litewska, ukraińska i białoruska , ponadto z terenów Polski wysiedlono ludność niemiecką - to również w dużym stopniu zmniejszyło ludność Polski .
Żydzi polscy , którzy przeżyli Holocaust , zostali w większości zmuszeni do opuszczenia Polski w roku 1956 , a reszta w 1968 .
Zmiany te spowodowały , że struktura narodowościowa Polski jest obecnie w zasadzie jednolita . Polacy stanowią ok. 97 % ogółu ludności , do największych mniejszości należą Niemcy, Ukraińcy , Białorusini.

Poniższa tabelka ukazuje mniejszości narodowościowe żyjące w Polsce (w 1991)

Narodowość

liczebność

Niemcy

330 000

Białorusini

220 000

Ukraińcy

210 000

Łemkowie

55 000

Cyganie

25 000

Litwini

20 000

Żydzi

20 000

Słowacy

15 000

Rosjanie

12 000

Ormianie

8 000

Grecy

5 000

Czesi

3 000

Tatarzy

2 500

Jednolitość narodowościowa naszego kraju jest czymś nowym. Polska zawsze była krajem stanowiącym zbitek różnych narodów , kultur , religii .

Oto jak np. przedstawiała się ludność Polski wg języka ojczystego wg spisu w 1931 roku :

Język

Ludność w tyś.

polski

21 993

ukraiński

3 222

jidysz, hebrajski

2 733

ruski

1 220

białoruski

990

niemiecki

741

rosyjski

139

litewski

83

czeski

38

inny

757

Strukturę narodowościową określano jedynie w sposób szacunkowy .

Oto struktura narodowościowa Polski według tych obliczeń w 1939 roku.

Narodowość

Ludność

Polacy

24,0 mln

Ukraińcy, Białorusini, Litwini

7,3 mln

Żydzi

3,3 mln

Niemcy

0,5 mln

A oto jak przedstawiał się udział procentowy poszczególnych narodowości w 1939 roku

Narodowość

udział %

Polacy

65 %

Ukraińcy

14 %

Żydzi

10 %

Białorusini

4 %

Niemcy

2 %

Inni

5 %

Proces przemian demograficznych po 1945 roku kształtowany był przez przyrost naturalny i ruchy migracyjne. Polskę okresu powojennego charakteryzuje bardzo wysoka dynamika przyrostu naturalnego , jedna z największych w Europie .
Po wojnie , na skutek polepszenia się warunków życiowych ludzi i zwiększenia ich bezpieczeństwa, mam
y do czynienia z eksplozją demograficzną i w latach 1950-1960 mamy w Polsce wyż demograficzny . Na przełomie lat 70-tych i 80-tych jest kolejny wyż - tzw. wyż wyżu , który jest wynikiem zakładania rodzin przez osoby z pierwszego wyżu demograficznego . Aktualnie nastąpiło załamanie krzywej przyrostu naturalnego rodzi się jedynie 300 tyś dzieci - ponad dwukrotnie mniej niż w czasie wyżu . Poniższa tabelka przedstawia
Urodzenia , zgony i przyrost naturalny w Polsce na 1000 mieszkańców .

Lata

Urodzenia

Zgony

Przyrost naturalny

1950

30,7

11,6

19,1

1955

29,1

9,6

19,5

1960

22,6

7,6

15,0

1965

17,4

7,4

10,0

1970

16,6

8,1

8,5

1975

18,9

8,7

10,2

1980

19,5

9,9

9,6

1985

18,2

10,3

7,9

1990

14,3

10,2

4,1

1992

13,4

10,2

3,2

Przyrost naturalny czyli różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów znacznie się zmniejsza co ma bezpośredni wpływ na wiekową strukturę ludności .
Przyrost rzeczywisty ludności kraju (może być ujemny) to suma przyrostu naturalnego i salda migracji . Określamy go wzorem

Prz = U - Z + I - E

gdzie U to liczba urodzin , Z - liczba zgonów , I to imigracja , a E - emigracja . W 1994 roku wyemigrowało z kraju ok. 21,3 tyś ludzi , imigrowało zaś do Polski ok. 5,9 tyś.
Kobiety stanowią w Polsce prawie 52 % społeczeństwa , ale przewagę nad mężczyznami osiągają jedynie w starszych grupach wiekowych .
Związane jest to ze znacznie dłuższą średnią życia u kobiet niż u mężczyzn (odpowiednio 66,1 lat i 75,9 lat) .
Społeczeństwo Polski podobnie jak większość społeczeństw w Europie starzeje się - przybywa ludzi w wieku starczym ubywa dzieci i młodzieży .
Największą ilościowo grupę stanowią obecnie (1996) osoby w wieku ok. 15 lat , urodzone w czasie drugiego wyżu demograficznego (w latach 1978-1982 ) - jest ich ok. 350 tyś. Widać to wszystko dokładnie na zamieszczonych poniżej tabeli i wykresie

Ludność wg. płci i wieku w % ludności ogółem w 1991 roku

WIEK

Mężczyźni

Kobiety

0-4

4,0

3,8

5-9

4,5

4,4

10-14

4,3

4,1

15-19

3,8

3,7

20-24

3,3

3,2

25-29

3,6

3,4

30-34

4,4

4,2

35-39

4,3

4,2

40-44

3,5

3,5

45-49

2,3

2,4

50-54

3,5

2,7

55-59

2,4

2,7

60-64

2,1

2,7

65-69

1,6

2,3

70-74

0,8

1,3

75-79

0,7

1,3

80-84

0,4

0,4

>85

0,2

0,5

Współczynnik feminizacji czyli liczba kobiet na 100 mężczyzn wynosi w Polsce 105 , przy czym jest coraz wyższy dla starszych grup wiekowych (ponad 200 w grupie 80-84 lata) .
W 1992 roku ludność w wieku produkcyjnym stanowiła 57,7 % ogółu i wynosiła 22,1 mln ludzi ; w wieku przedprodukcyjnym było 29,3 % społeczeństwa czyli ok. 11,2 mln , a w poprodukcyjnym 13,1 % czyli ok. 5 mln .
[Wiek produkcyjny to wiek , w którym ludzie uczestniczą w pracy produkcyjnej . W Polsce wiek produkcyjny kobiet to od 18 do 60 lat , a mężczyzn 18 do 65 lat.] W ostatnim czasie możemy zaobserwować znaczne zmniejszanie się ludności w wieku produkcyjnym i proces starzenia społeczeństwa . Jest to zjawisko bardzo niekorzystne gdyż jest mniejsza liczba rąk do pracy i zmniejszona liczba pracujących musi utrzymywać zwiększone rzesze emerytów i rencistów . W najbliższym czasie nastąpi jednak zwiększenie ludności w wieku produkcyjnym co związane jest z dorośnięciem pokolenia urodzonego w czasie drugiego wyżu demograficznego (1977-82) .
Ludność w wieku produkcyjnym pracuje w przemyśle (25%) , rolnictwie (27%) i w usługach (48%) . W ostatnich latach znacznie wzrosła liczba ludzi pracujących w usługach , co jest zgodne z ogólnoświatowymi trendami , jednak w dalszym ciągu bardzo wielu Polaków pracuje w rolnictwie , gospodarując zazwyczaj na małych areałach .

Zatrudnienie na wsi żyje w Polsce 38 % , a w miastach 62 % ludności

W Polsce mamy więc wysoki odsetek ludności wiejskiej - znacznie większy niż w krajach wysoko rozwiniętych . Liczna ludności miejskiej stale się jednak zwiększa na skutek migracji wewnętrznych , których głównym kierunkiem są miasta .
Sieć osadnicza w Polsce przedstawia się w sposób następujący :
W Polsce są 833 miasta (1992r) , z czego dwadzieścia ma więcej niż 200 000 mieszkańców , oraz 56851 miejscowości wiejskich , z czego 42801 to wsie .

Największe miasta Polski to :

Miasto

Liczba mieszkańców

Warszawa

1 655 700

Łódź

842 300

Kraków

751 500

Wrocław

644 000

Poznań

589 300

Gdańsk

466 700

Szczecin

414 900

gęstość zaludnienia wynosiła w Polsce w 1992 roku 123 osoby na km^2 .
Najwięcej ludzi mieszka w województwach : Katowickim (3936,3 tyś) , Warszawskim (2416,4 tyś) i Gdańskim (1450,1 tyś) , najmniej zaś w Chełmskiem (250,1 tyś) Białpodlaskiem (309,7 tyś) i Łomżyńskiem (353,8 tyś) . Dane te pochodzą z 1994 roku . Polska - kraj jednolity pod względem narodowościowym jest też jednolity pod względem wyznaniowym - aż 35 mln Polaków deklaruje się jako wyznawcy Kościoła Rzymskokatolickiego . Inne większe Kościoły przedstawia poniższa tabelka .

Największe Kościoły w Polsce .

Kościół

Wierni w tyś

Rzymskokatolicki

35 009

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

570

Greckokatolicki

300

Związek Wyznania Świadków Jehowy

108

Ewangelicko-Augsburski

100

Polskokatolicki

52

Starokatolicki Kościół Mariawitów

25

Zielonoświątkowy

14

Dane pochodzą z roku 1992

DODATEK
Poniższy schemat przedstawia czynniki kształtujące zmiany ludnościowe kraju : Przyrost naturalny i ruchy migracyjne są to czynniki stałe , lecz w różnym okresie występują w różnym natężeniu . Kataklizmy - np. wojny , trzęsienia ziemi czy epidemie - są czynnikami incydentalnymi .
Skutkiem działania czynników stałych i incydentalnych jest spadek lub wzrost liczby ludności . Mają one także wpływ na zmiany strukturowo-jakościowe . Michał Stachyra

BIBLIOGRAFIA :
1. Mały rocznik statystyczny 1993
2. Tablice geograficzne - Wydawnictwo Adamantan 1995
3. Świat w liczbach - Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1994
4. Szkolny słownik geograficzny - Jan Flis - Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1986
5. Geografia Polski społeczno - ekonomiczna - Stanisław Leszczycki , Ryszard Domański - Wydawnictwo Naukowe PWN 1995
6. Polska w Europie . Podręcznik geografii dla szkoły średniej. - Zdzisław Batorowicz , Jacek Nalewajko , Andrzej Suliborski - Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1993
7. Geografia społeczno - gospodarcza . Podręcznik dla szkoły średniej. - Zbigniew Dobosiewicz , Roman Domachowski - Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1992
8. Wielka Encyklopedia Powszechna PWN - POLSKA - Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1967
9. Historia Polski 1914-1994 - Wojciech Roszkowski (Andrzej Albert) - Wydawnictwo Naukowe PWN - 1995
10. Własne notatki i materiały .



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MNIEJSZOŚCI NARODOWE(1), Pilot wycieczek
wykaz mniejszości narodowych, Pilot wycieczek
MNIEJSZOŚCI NARODOWE, Pilot wycieczek
MNIEJSZOŚCI NARODOWE(1), Pilot wycieczek
Pilot wycieczek 511301
Zmiany więcej z wakacji poza UE, Pilot wycieczek
Malaria, Pilot wycieczek
Wycieczki autokarowe, Pilot wycieczek
egz pilotów 15 i 16 06 2009(2), pilot wycieczek
Struktura władzy RP, Pilot wycieczek
Wyjazdy służbowe- delegacje, Pilot wycieczek
Pilot wycieczek, Pilot wycieczek
Rozporządzenie ministra finansów, Pilot wycieczek
Ubezpieczenia turystyczne i ich rodzaje, Pilot wycieczek
Test2, Pilot wycieczek
procedura postepowania w czasie sytuacji nadzwyczjnych, Pilot wycieczek
Wycieczka rowerowa, Pilot wycieczek
Mercedes Atego, Pilot wycieczek

więcej podobnych podstron