Różyczka
Ostra wirusowa choroba zakaźna. Atakuje głównie dzieci i młodzież, ale nie oszczędza też dorosłych. Przed wprowadzeniem szczepień choroba występowała najczęściej zima i wiosną, a szczyt zachorowań obserwowano zwykle co 6-10 lat. 80 % ludzi zarażało się w okresie dzieciństwa.
Zakażenie: następuje drogą kropelkową. Można się zarazić, kiedy wskutek kaszlu lub kataru osoby zarażonej wirusy znajda się w powietrzu, a stamtąd dostaną się do nosa, ust, lub oczu innej osoby. Albo - prze bezpośredni kontakt z zakażonymi wydzielinami: wirus różyczki przez krótki czas przeżywa np. na chusteczce do nosa, klamkach drzwi, słuchawkach telefonicznych.
Objawy: najpierw niewielki katar, kaszel, ewentualnie ból gardła. Po 1-5 dniach pojawia się bladoróżowa wysypka, początkowo na twarzy. Zmiany skórne znikają samoistnie po 2-5 dniach. Co najmniej 30 % dzieci nie ma żadnych objawów. W rezultacie dziecko czuje się dobrze, ale zaraża innych). U dorosłych objawy są bardziej nasilone i bardziej różnorodne. Może dołączyć się zapalenie spojówek, bóle mięśniowe, powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.
Leczenie: nie ma leku na różyczkę. Stosuje się środki objawowe, łagodzące gorączkę.
Zapobieganie: różyczce można całkowicie zapobiegać poprzez szczepienie dzieci
w wieku 12-15 miesięcy. W Polsce takie szczepienie jest obowiązkowe tylko u dziewcząt
i wykonuje się je w wieku 13 lat. Głównym celem profilaktyki jest zapobieganie różyczce
u kobiet w ciąży (zachorowanie w tym okresie grozi poronieniem i wadami płodu). Przebycie infekcji, jak i szczepienia, dają odporność do końca życia.
Cholera
Ostra, niebezpieczna, bardzo zaraźliwa choroba, wywoływana przez bakterię zwaną przecinkowcem cholery. Groźna dla osób podróżujących do Ameryki Łacińskiej, Azji
i Afryki. Często powoduje epidemie.
Objawy: ostry początek, gwałtowne, częste, wodniste biegunki o wyglądzie zupy ryżowej, wymioty. Szybkie oznaki odwodnienia: suchość skóry, zaostrzenie rysów twarzy, chrapliwy głos. Temperatura ciała spada poniżej normy, obniża się ciśnienie krwi, tętno staje się szybkie. W skrajnych przypadkach dochodzi do zapaści i zgonu.
Leczenie: szybkie uzupełnienie płynów w organizmie, antybiotyki, witaminy. Uwaga! Jeśli podejrzewasz u siebie cholerę, nie przyjmuj żadnych leków dostępnych bez recepty, tylko jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem.
Zakaźność: Chory zakaża, dopóki w jego kale są bakterie cholery (jeszcze kilka dni po ustąpieniu biegunki).
Zapobieganie: jeśli znajdujesz się na terenach zagrożonych - pij tylko przegotowana wodę, jedz jedynie te potrawy, które zostały ugotowane. Owoce tylko te, które sam obrałeś ze skórki. Szczepienia przeciwko cholerze są skuteczne w ok. 50-60 % i chronią zaledwie przez 3-6 miesięcy.
Wątroby wirusowe zapalenie typu B (wzw B)
Ostra choroba zakaźna, zw. żółtaczką wszczepienną. Wirus przenoszony jest przez kontakt z zakażonymi płynami ciała, a zwłaszcza z krwią. Do zakażenia dochodzi drogą pozajelitową, głównie podczas wykonywania zabiegów medycznych (przetaczanie krwi, zastrzyki wykonywane brudną, zakażoną igłą, zabiegi u stomatologa). Rzadziej drogą płciową lub podczas porodu.
Wirus zapalenia wątroby B jest bardzo odporny, nawet na suchych powierzchniach może przetrwać wiele dni.
Objawy: żółtaczka występuje sporadycznie. U większości chorych stwierdza się bardzo niewiele zauważalnych objawów - zmęczenie, nudności, wymioty, bóle stawowe
i mięśniowe, łagodne bóle brzucha, zlokalizowane w prawym podżebrzu, brak apetytu, niewielka biegunka. Okres wylęgania wynosi 6-14 tygodni.
Przebieg: u większości choroba przebiega łagodnie, ale niektórzy chorują dość poważnie przez kilka tygodni. Cięższy przebieg stwierdza się u osób powyżej 40. roku życia.
U ok. 8 % choroba przechodzi w proces przewlekły. Prowadząc do marskości wątroby. W sporadycznych wypadkach dochodzi do rozwoju postaci piorunującej
(z nieznanych powodów), często prowadzącej do zgonu.
Leczenie: w oddziale zakaźnym szpitala. Poza specjalistycznymi lekami trzeba przestrzegać diety (bogata w białko i niskotłuszczowa, witaminy).
Zapobieganie: szczepienia, stosowanie w placówkach służby zdrowia odpowiedniej sterylizacji sprzętu, kontrola dawców krwi.
Wątroby zapalenia innych typów (głównie C, D, E)
-Światowa Organizacja Zdrowia WHO ostrzega, że grozi nam epidemia wzw typu C, choroby przenoszonej głównie przez krew. Ryzyko zakażenia przez stosunki płciowe jest możliwe, ale niewielkie. Ponad połowa zakażonych wzw C nie wie, w jaki sposób została zakażona. Nie mieli żadnego kontaktu z krwią.
Objawy: u większości zakażonych niezauważalne. Tylko przypadki o ostrym przebiegu przypominają wzw B. Głównym problemem są tu długotrwałe powikłania, marskość i rak wątroby.
Leczenie: sztucznie wyprodukowanymi białkami, zw. interferonami alfa .
Zapobieganie: używanie sprzętu jednorazowego użytku, odpowiednia sterylizacja narzędzi chirurgicznych, kontrola dawców krwi. Szczepionka jeszcze nie istnieje.
Uwaga: jak dotąd nie ma dowodów na to, aby choroba, przenosiła się z zakażonej matki na płód, mimo to choruje wiele małych dzieci.
Tężec
Ostra choroba zakaźna, wywoływana przez przetrwalniki bakterii tężca, często znajdowane w ziemi oraz ludzkich i zwierzęcych odchodach. Zakażenie następuje zwykle przez zabrudzenie rany, nawet niewielkiej, ziemia, do której laseczki tężca dostały się wraz z kałem zwierząt.
Objawy: uczucie mrowienia w okolicy rany, sztywnienie mięśni brzucha, sztywność szczęki (charakterystyczny szczękościsk), skurcze mięsni mimicznych (tzw. uśmiech sardoniczny), niepokój, bóle głowy. Może się pojawić niewielka gorączka i ból gardła.
W zaawansowanej postaci sztywnienie mięsni może objąć cały tułów, zagrażając śmiercią.
Zakaźność: tężec nie przenosi się miedzy ludźmi, choroba nie jest bowiem spowodowana przez sama bakterię, ale przez jej toksyny.
Leczenie: odpowiednie leki w zastrzykach albo we wlewach dożylnych, w warunkach szpitalnych.
Zapobieganie: chorobie można w 100 % zapobiec poprzez szczepienia ochronne,
w Polsce w szczepionce skojarzonej (jednocześnie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi), od drugiego miesiąca życia.
Grupy szczególnego ryzyka (przedstawiciele zawodów, w których pracuje się na roli, przy zwierzętach lub ściekach, policjanci, sanitariusze, żołnierze) wymagają szczepień co parę lat.
Salmonellozy
Choroby zakaźne, spowodowane przez bakterie (pałeczki) z rodzaju salmonella. Bakterie te są odpowiedzialne prawie za 40 % zatruć pokarmowych. Zarazić się można spożywając żywność, w której obecne są pałeczki salmonelli (zwłaszcza w takich produktach jak surowe lub niedogotowane jaja, surowe mleko, surowe mięso i drób). Zakażenia od innej osoby są rzadkie, ale mogą nastąpić, kiedy zakażona osoba przygotowuje żywność rękami zanieczyszczonymi kałem.
Objawy: pojawiają się nagle, po upływie 6 - 48 godzin od spożycia zakażonej żywności. To biegunka (charakterystyczne zielono brązowe, cuchnące stolce), gorączka, bóle głowy, nudności, wymioty. U dzieci objawy są bardziej nasilone.
Zakaźność: ludzie i zwierzęta mogą zarażać przez długi czas, wydalają bakterie
z kałem w czasie choroby i jeszcze przez wiele tygodni później. Dzieci nawet przez ponad rok.
W przeciwieństwie do wielu innych infekcji stosowanie antybiotyków wydłuża okres zakaźności.
Leczenie: w niektórych przypadkach, z ciężkim przebiegiem, antybiotyki. W lżejszych - leki przeciwbiegunkowe.
Pomóc sobie samemu można: dużo pijąc, stosując dietę lekkostrawną. Po ustąpieniu objawów należy przynajmniej przez tydzień unikać produktów tłustych i wysokobiałkowych.
Odporność: po zachorowaniu nie stajemy się odporni, możemy wielokrotnie chorować na salmonellę.
Zapalenie oskrzeli
Wywoływana przez wirusy lub bakterie. Najczęściej rozwija się przy okazji przeziębienia.
Objawy: na ogół po 2-3 dniach od wystąpienia przeziębienia pojawia się bolesny kaszel, początkowo suchy, potem połączony z odkrztuszaniem flegmy, gorączka, bóle
w klatce piersiowej, ogólne osłabienie. Choroba trwa zwykle 7-14 dni. W postaci przewlekłej może ciągną się latami i ma wówczas, poza okresami zaostrzeń, dużo łagodniejszy przebieg.
Ryzyko zachorowania: wzrasta u palaczy tytoniu, w rejonach silnego zanieczyszczenia powietrza, u chorych na serce i choroby płuc, alergików i astmatyków, u dzieci, które są bardziej niż dorośli narażone na przeziębienia.
Leczenie: leżenie w łóżku, środki przeciwgorączkowe, przeciwkaszlowe, niekiedy antybiotyki.
Pomóc sobie można: unikając podrażnienia oskrzeli przez dym papierosowy, opary kuchenne, kurz itp., pijąc dużo płynów, zwłaszcza herbatek wykrztuśnych z tymianku. Babki lancetowej, kopru włoskiego, lukrecji.
Zapobieganie: unikanie czynników drażniących oskrzela i osób przeziębionych.
Opryszczka
Wirusem opryszczki są zarażeni prawie wszyscy ludzie, choć nie u wszystkich się on uaktywnia.
Zakażenie: prze bezpośrednią styczność, najczęściej pocałunek. Do czynników uaktywniających wirus należą: gorączka, przeziębienie, słońce, stresy, miesiączka.
Objawy: świąd, uczucie napięcia i mrowienia, najczęściej na ustach. Potem pojawiają się drobne pęcherzyki wypełnione cieczą. Z czasem pęcherzyki wysychają, tworząc strupki, które odpadają. Dolegliwości nie trwają zwykle dłużej niż 10 dni.
Leczenie: środkami wysuszającymi i dezynfekującymi, do nabycia bez recepty w aptekach.
Zapobieganie: nie jest możliwe.
Powikłania: zwłaszcza u osób z osłabionym układem odpornościowym. W rzadkich przypadkach opryszczka może zaatakować rogówkę oka, a nawet spowodować zapalenie mózgu.
Brucelozy
Odzwierzęce choroby zakaźne, wywołane prze bakterie. Zarażenie następuje głównie przez bezpośredni kontakt z chorymi zwierzętami hodowlanymi. Brucelozy są częstymi chorobami wśród pracowników personelu weterynajnego i hodowców zwierząt.
Objawy: w typowych, ostrych przypadkach: gorączka o przebiegu falistym, dreszcze, zlewne poty, bóle głowy, mięśni i stawów, powiększenie wątroby i śledziony. Po okresie ostrym zazwyczaj przechodzi w postać przewlekłą, trwającą miesiącami, a nawet latami.
W tym czasie zaostrzenia przeplatają się z dłuższymi remisjami. Rokowania: na ogół pomyślne.
Leczenie: objawowe, czyli stosowanie środków przeciwbólowych
i przeciwgorączkowych, antybiotyki.
Zapobieganie: zwalczanie bruceloz u zwierząt (szczepienia), unikanie picia nie przegotowanego mleka. Pracownicy zajmujący się zawodowo zwierzętami hodowlanymi powinni zakładać rękawice ochronne.
Tasiemczyce
Choroby wywoływane przez pasożytnicze gatunki tasiemca. Ludzie najczęściej zarażają się poprzez jedzenie nie dogotowanego mięsa wieprzowego, zawierającego wągry tasiemca (wągry to przekształcone w mięśniach świni jaja tasiemca). Zakażenie może to nastąpić od osoby, będącej nosicielem tasiemca, drogą pokarmowa. Jeżeli np. tacy nosiciele przygotowują posiłki, mogą przenieść jaja (które znajdują się pod ich paznokciami, na skórze i ubraniach) na żywność, wodę lub sprzęty.
Można zarazić się, podróżując do krajów, gdzie infekcje te są powszechne, jeśli zjemy surowe lub nie dogotowane mięso.
Objawy: bardzo zróżnicowane. Od pobudzenia nerwowego, bezsenności, braku apetytu i wagi, bólów brzucha i biegunki do drgawek, zaburzeń mowy, a nawet odklejenia siatkówki (gdy jaja tasiemca dotrą do gałki ocznej). Obecność dorosłego tasiemca w jelitach może nie dawać żadnych objawów,
Uwaga! Zaniepokoić powinna zwłaszcza utrata wagi bez uchwytnej przyczyny, niejasne dolegliwości brzuszne. A już na pewno trzeba się udać do lekarza, kiedy w kale, czasem także w bieliźnie lub pościeli pojawią się fragmenty tasiemca, przypominające długi biały makaron.
Leczenie: Środki przeciw robakom.
Odporność: tasiemczyce nie dają odporności, ale powtórne zakażenie jest rzadkie.
Zapobieganie: spożywać mięso tylko po dokładnej obróbce technicznej, zawsze myć ręce po wyjściu z toalety i przed jedzeniem, przestrzegać higieny osobistej.
Sodoku
Nazywana też gorączką szczurzą. Ostra choroba zakaźna, wywołana przez bakterie, których nosicielami są szczury, ale także wiewiórki, łasice, nornice. Choroba rozprzestrzenia się głównie w miejscach, gdzie grasuję szczury. Do organizmu ludzkiego dostaje się w wyniku ugryzienia przez szczura. Okres wylęgania: 1-6 tygodni.
Objawy: w miejscu ugryzienia tworzy się bolesny obrzęk i zaczerwienienie, wkrótce potem owrzodzenie i odczyn zapalny okolicznych węzłów chłonnych. Pojawiają się dreszcze, gorączka trwająca 2-4 dni, uczucie ogólnego rozbicia, bóle głowy, nudności wymioty, światłowstręt. Objawy te znikają na 2-4 dni. Po czym występują ponownie. I tak na zmianę przez ok. 4-8 tygodni.
Leczenie: antybiotykami.
Zapobieganie: unikanie ugryzień przez szczury. Zapobiec chorobie może natychmiastowe umycie miejsca ukąszenia bieżącą wodą z mydłem.
Zakaźność: choroba nie przenosi się z człowieka na człowieka, jedynie z zakażonych zwierząt na ludzi.
Uwaga: przyczyną zakażenia może być niekiedy niepasteryzowane, zanieczyszczone szczurzymi odchodami mleko.
Rumień zakaźny
Częsta, dość łagodna choroba wirusowa, głównie wieku dziecięcego. Ogniska zachorowań występują zwykle od końca zimy przez całą wiosnę.
Zakażenie: choroba przenosi się przez wydzieliny z jamy ustnej i nosa, w podobny sposób jak przeziębienie. Zakażenie może też nastąpić przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami. Wirus znajduje się również we krwi zakażonych osób. Można wiec zarazić się nim prze transfuzję.
Objawy: wśród pełnego zdrowia, czasami przy niewielkiej gorączce, pojawia się czerwonawa wysypka, najpierw na twarzy (sprawiająca wrażenie, jakby osoba chora została spoliczkowana). U ok. połowy chorych wysypka może swędzieć. U dorosłych występują jeszcze bóle stawowe, zwłaszcza kolan.
Leczenie: nie leczy się i nie zapobiega chorobie. Po 7-10 dniach wysypka znika, choroba też. Przy wyższej gorączce można podawać środki, które ją złagodzą.
Odporność: przebycie infekcji daje odporność w ok. 60 %. Osoby dorosłe, które nie nabyły odporności w dzieciństwie, mogą zachorować.
Toksyna botulinowa
In. zatrucie jadem kiełbasianym. Przyczyną choroby jest spożycie żywności, w której powstały toksyny jadu kiełbasianego (laseczki), podczas ich beztlenowego wzrostu w źle wyjałowionych konserwach mięsnych, rybnych, jarzynowych. Jad kiełbasiany jest jedną
z najsilniejszych trucizn. Dawka śmiertelna - 0,01 mg.
Objawy: zwykle po 12-24 godz., a nawet po paru dniach, wymioty, bóle brzucha, zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, rozszerzenie źrenic, opadanie powiek), utrudnione połykanie, zaburzenia mowy. Najbardziej nasilonym objawem jest porażenie mięśniowe. Zazwyczaj nie ma gorączki.
Do lekarza: udaj się natychmiast, kiedy tylko wystąpi u ciebie którykolwiek z tych objawów. Jest to bardzo ważne, gdyż toksyna może lada moment porazić układ oddechowy,
a wówczas życie uratuje ci tylko mechaniczna wentylacja płuc.
Leczenie: szpitalne, konieczne jest podanie odtrutki, ale uwaga, lekarz powinien przedtem sprawdzić, czy chory nie jest na nią uczulony.
Zapobieganie: jeśli konserwujesz żywność w domu stosuj się do wymagań co do czasu, temp. gotowania i ciśnienia koniecznego do zniszczenia zarodników (na ogół jest to 10-15 minut w temp. 100 stopni). Nie pozostawiaj ugotowanych potraw w temp. pokojowej na czas dłuższy niż 2 godziny. Nie otwieraj konserwy, jeśli jest nawet lekko wypukła. Nie jedz takiej, której zapach budzi twoje wątpliwości.
Uwaga: potencjalnym źródłem toksyny jadu kiełbasianego mogą być nawet np. ziemniaki pieczone w folii, przechowywane przez kilka dni w temp. pokojowej, długo przechowywane w temp. pokojowej gotowe zapiekanki.
Czerwonka
Inaczej dyzenteria. Ostra choroba bakteryjna, wywołana przez pałeczki Shigella, które mnożą się w jelicie grubym, powodując zmiany zapalne. Zakażenie następuje przez zjedzenie skażonych produktów spożywczych albo, co zdarza się najczęściej na wsi, wypicie skażonej wody ze studni. Zarazki są roznoszone przez muchy.
Objawy: silne kurczowe bóle brzucha, głównie w okolicy lewego talerza biodrowego, bolesne parcie na stolec, krwawo śluzowa wodnista biegunka, wymioty i gorączka.
Do lekarza: idziemy, kiedy w stolcu pojawia się krew, śluz, ropa lub tłuszcz.
Leczenie: wyłącznie pod kontrola lekarza, który zazwyczaj stosuje sulfonamidy.
Pomóż sobie: pierwszego dnia choroby najlepiej głodówka, potem dieta bez błonnika, z dużą ilością płynów; najlepiej pić lekko osłodzoną herbatę, niegazowaną wodę mineralna, soki owocowe i coca-cole, ale z „wytrząśniętym” uprzednio dwutlenkiem węgla, gdyż ten mógłby podrażnić żołądek (zaobserwowano, ze cola działa odstraszająco na bakteria czerwonki); powinno się wypijać czterokrotnie więcej płynów niż zazwyczaj, gdyż tylko wówczas można uzupełnić ich straty.
Błonica
Inaczej dyfteryt, choroba wywołana przez bakterie zwane maczugowcami błonicy i nadal, mimo szczepień, groźna, atakująca najczęściej dzieci między 3. a 6. rokiem życia.
Zakażenie: od chorego lub nosiciela, głównie drogą kropelkową. Okres wylęgania wynosi 2-7 dni.
Objawy: osłabienie, bóle głowy, gorączka. W gardle i na migdałkach pojawia się zaczerwienienie, a potem szarawe, błoniaste naloty. Węzły chłonne pod szczęka są powiększone. Występują trudności w przełykaniu, nietypowy szczekający kaszel, krwawy wyciek z nosa, zaburzenia czucia i chodzenia.
Leczenie: konieczne w szpitalu. Samemu nie można sobie pomóc.
Szczepienia ochronne: według obowiązującego kalendarza szczepie (szczepionka Di-Te-Per, jednocześnie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, pierwsza dawka w trzecim miesiącu życia dziecka).
Grzybice
Wywołują je grzyby chorobotwórcze.
Zakażenie: ułatwiają niektóre choroby przewlekłe, np. cukrzyca i dłuższe kuracje antybiotykami. Grzybice można przenieść przez szczotkę do włosów, ubranie oraz przez dotyk. Do rozmnożenia grzybów przyczyniają się ciepło i wilgoć.
Objawy:
grzybice skóry: swędzące, łuskowate plamki,
grzybice paznokci: zgrubienia, przebarwienia, łamliwość, „odchodzenie” paznokcia,
grzybice stóp: zaczerwienienie i świąd, sącząca, cuchnąca wydzielina.
Do lekarza: zawsze, gdy pojawiają się objawy mogące świadczyć o chorobie. Leczeniem grzybic zajmuje się lekarz dermatolog.
Leczenie: maści i zasypki albo leki przeciw grzybiczne, stosowane doustnie. Uwaga! Grzybica paznokci wymaga długiego, wielomiesięcznego leczenia, często zdarzają się nawroty.
Zapalenie płuc
Może być wywołane przez bakterie i wirusy, a w rzadszych przypadkach także przez inne drobnoustroje.
Zakażenie: następuje przez bezpośredni kontakt z innymi zakażonymi, kontakt
z wydzielinami z ich dróg oddechowych, drogą kropelkową Można się też zarazić, używając np. tego samego ręcznika co chora, kaszląca i kichająca osoba.
Objawy: przy bakteryjnym” zwykle gwałtowne dreszcze, wysoka gorączka, ból
w klatce piersiowej podczas oddychania, kaszel. Uwaga1 Jeśli zapalenie obejmuje dolny płat płuca, może wystąpić silny ból w górnej części brzucha, niekiedy brany za zapalenie wyrostka robaczkowego. Przy wirusowym: bardziej zróżnicowane, gorączka, ale nie tak wysoka jak przy bakteryjnym, bóle mięśniowe, uczucie rozbicia. U małych dzieci często nie występuje gorączka. Wirusowe zapalenie płuc na ogół przebiega łagodnie.
Ryzyko zachorowania zwiększają: alkoholizm, wirusowe infekcje układu oddechowego, palenie papierosów, przewlekłe choroby serca i płuc, podeszły wiek, osłabiona odporność.
Leczenie: antybiotyki przy zapaleniu bakteryjnym. Przy wirusowym - tylko
w przypadku ciężkiego przebiegu - leki przeciwwirusowe, czasami także antybiotyk.
Jak można sobie pomóc: pijąc dużo, spożywając dużo tłustych ryb, jaj, czerwonych, pomarańczowych i zielonych warzyw, ze względu na zawartość wit. A, która łagodzi przebieg tej choroby. W okresie rekonwalescencji wskazane jest leczenie klimatyczne, zwłaszcza na terenach podgórskich, w dolinach.
Zapalenie zatok
Choroba rozwija się w wyniku wtargnięcia drobnoustrojów do zatok, najczęściej w przebiegu innych ostrych chorób zakaźnych (grypa, odra, ospa wietrzna, angina), nieżytu nosa albo chorych zębów. Przewlekłe zapalenie zatok może być spowodowane alergią, głównie na produkty zbożowe. Rozpoznanie potwierdza zdjęcie rentgenowskie.
Objawy: bóle głowy, często nagłe i bardzo silne, podwyższona temperatura ciała, osłabienie węchu , ropna wydzielina z nosa. Objawy uzależnione są od umiejscowienia stanu zapalnego. Przy zapaleniu zatok czołowych będą to okolice głowy, szczęka, powiększone są podżuchwowe węzły chłonne.
Leczenie: zawsze po ustaleniu przyczyn. Czasami konieczne są antybiotyki. Pomóc sobie samemu można: ubierając się odpowiednio do pogody, dbając zawsze o nakrycie głowy, lecząc do końca wszelkie ropne zapalenia w obrębie głowy i górnych dróg oddechowych. Przy zapaleniu zatok pomaga spożywanie naturalnych środków, zmniejszających przekrwienie, jak np. surowej lub gotowanej cebuli, czosnku, chrzanu, tymianku, imbiru.
Uwaga: lekceważenie zapalenia zatok może doprowadzić do ciężkich powikłań, jak np. zapalenie opon mózgowych.
Zapalenie opon mózgowych
- choroba, a raczej grupa chorób układu nerwowego. Mogą ją wywoływać bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty. Najczęściej występuje postać bakteryjna i wirusowa. Zarazić można się prze kaszel, kichanie, jedzenie tych samych potraw, używanie tych samych sztućców. Dużo rzadziej drogą płciowa lub na skutek bezpośredniego kontaktu z krwią chorej osoby.
Bakteryjne zapalenie opon mózgowych: przebiega z wysoką gorączka, nawet powyżej 40 stopni C, jednocześnie pojawiają się dreszcze i objawy grypopodobne, bóle głowy, nudności, wymioty. Charakterystycznymi objawami są zaburzenia świadomości, drgawki, porażenia kończyn, sztywność karku.
Wirusowe zapalenie: w pierwszej fazie objawy podobne do grypy, z gorączką zazwyczaj nie przekraczającą 38 st. C. Po kilku- kilkunastodniowym okresie pozornego zdrowienia następuje wzrost temperatury i pojawiają się objawy ze strony układu nerwowego (jak przy zapaleniu bakteryjnym).
Rozpoznanie: odbywa się ostatecznie na podstawie badań płynu rdzeniowo-mózgowego .
Leczenie: antybiotyki, leki przeciwwirusowe.
Rokowanie: możliwość wystąpienia następstw w postaci niedowładów, porażeń, osłabienia słuchu, zaburzeń mowy, zaburzeń równowagi, padaczki, także zmian
w osobowości (np. większa nerwowość).
Uwaga: zapalenie opon mózgowych może się rozwinąć w wyniku powikłania po takich chorobach zakaźnych jak: świnka, ospa wietrzna, półpasiec, różyczka, odra, grypa, mononukleoza.
Zapalenie ucha środkowego
To druga, po przeziębieniach, przyczyna wizyt u pediatrów. Na tę chorobę najbardziej narażone są dzieci w ciągu pierwszych dwóch lat życia. Zapalenie ucha powstaje zazwyczaj przy zakażeniu (nieżycie) nosa, na skutek namnożenia się bakterii i wirusów, które zwykle występują w naszych gardłach i nosach.
Objawy: na początek uczucie pełności w uchu, ból, niekiedy bardzo silny, spowodowany narastającym ciśnieniem płynu w jamie bębenkowej. Gorączka, drażliwość, brak apetytu. Kiedy dochodzi do perforacji (przedziurawienia) błony bębenkowej, ropa wypływa przez przewód słuchowy i ból się zmniejsza. To na ogół koniec choroby.
Stan przewlekły: wówczas wyciek ropny utrzymuje się długo albo pojawia się nawrotowo. Może dojść do znacznych uszkodzeń błony bębenkowej, a nawet utworzenia się ropnia w tkance mózgowej czy zapalenia opon mózgowych.
Leczenie: pod ścisłą kontrolą lekarza. W początkowej fazie choroby ulgę może przynieść aspiryna i ciepły okład na ucho. Dobrze jest leżeć w takiej pozycji, żeby chore ucho znajdowało się na dole. Niekiedy konieczne sjest leczenie operacyjne.
Uwaga: małe dzieci dlatego częściej zapadają na zapalenie uszu, że u nich trąbka słuchowa jest dużo węższa, krótsza i położona bardziej poziomo, niż u dzieci starszych, co ułatwia przedostanie się przez nią bakterii.
Kiła, czyli syfilis, lues, „choroba Wenery”
Wywoływana przez bakterię, krętka bladego. Znowu groźna. Wzrost zachorowań zaobserwowano w całej Europie Wschodniej.
Zakażenie: drogą płciowa (lub przez krew), ryzyko zachorowania zwiększają częste zmiany partnerów seksualnych, seks bez odpowiedniego zabezpieczenia.
Objawy: w 2-4 tygodnie po zakażeniu, miejscu wtargnięcia krętka( na ogół na narządach płciowych), powstaje niebolesny, owalny wrzód. Węzły chłonne w pachwinie powiększone. Zmiany mogą ustąpić bez leczenia. Po ok. 9 tygodniach od zakażenia na skórze i błonie śluzowej pojawia się wysypka, jasno- lub brunatnoczerwona. Możliwe jest zapalenie wątroby, wypadanie włosów, podwyższona temperatura, bóle mięśni i stawów.
Zapobieganie: stosowanie prezerwatyw.
Leczenie: samemu nie można sobie pomóc. Kuracja wyłącznie pod kontrolą lekarza. Najczęściej stosuje się antybiotyki.
Uwaga! Możliwe jest także zakażenie poprzez pocałunek, ale tylko wówczas, gdy uprzednio nastąpiło uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej. Natomiast używanie sztućców, szklanek czy ręcznika chorej osoby nie jest niebezpieczne, gdyż krętki blade giną poza organizmem gospodarza.
Mononukleoza
Zwana jest chorobą gorących pocałunków (bo zarazić się nią można prze kontakt ze śliną chorej osoby). Jest to ostra choroba wirusowa, wywoływana przez wirus Epsteina-Barra. Choruje na nią głównie nastoletnia młodzież i studenci.
Objawy: bardzo trudne do rozpoznania, mogą przypominać setki innych chorób (np. anginę, gruźlicę, zapalenie wątroby), dlatego nawet doświadczeni lekarze mogą mieć problemy z jej rozpoznaniem. Zazwyczaj występują: wysoka gorączka, bóle i zapalenie gardła, powiększenie węzłów chłonnych, powiększenie wątroby i śledziony, duża potliwość. Może wystąpić wysypka, przypominająca odrę. Mogą również wystąpić objawy sugerujące zapalenie opon mózgowych (np. sztywność karku).
Rozpoznanie: wyłącznie na podstawie badań krwi.
Leczenie: witaminy, płukanie gardła, środki przeciwgorączkowe. Inne kuracje tylko
w przypadku powikłań (np.. gdy dojdzie do zapalenia opon mózgowych). Ta choroba ustępuje sama.
Jak pomóc sobie samemu: trzeba dużo pić, żeby uzupełnić braki w wypoconych płynach. Szczególnie napoje bogate w wit. C i te z grupy B. Podczas choroby stosować dietę lekkostrawna. Zdecydowanie unikać alkoholu (podrażnia wątrobę, a w mononukleozie często wykazuje ona oznaki stanu zapalnego).
Tularemia
Ostra odzwierzęca choroba zakaźna, charakteryzująca się głównie zapaleniem węzłów chłonnych. Rezultatem zarazka, który ją wywołuje, są różnego rodzaju gryzonie. Choroba może jednak być przenoszona także przez pchły, kleszcze.
Zakażenie: następuje przez kontakt z chorymi zwierzętami. Nie przenosi się
z człowieka na człowieka.
Objawy: w miejscu wtargnięcia zarazka powstaje zaczerwienie, przechodzące
w grudkę i owrzodzenie. Szybko dołącza się obrzmienie i zapalenie okolicznych węzłów chłonnych. Dreszcze, gorączka ok. 40 st. Bóle głowy i mięśni. Są różne postaci choroby, najcięższa jest postać płucna.
Leczenie: antybiotykami. Rokowanie na ogół pomyślne.
Zapobieganie: unikanie kontaktu z obcymi zwierzętami, a jeśli te kontakty są nieuniknione, zakładanie rękawic i odzieży ochronnej.
Krętkowica kleszczowa, czyli borelioza lub choroba z Lyme
Zakażenie: przenoszona jest przez kleszcze i tylko od zakażonego kleszcza można się nią zarazić. Uwaga: jeżeli kleszcz zostanie usunięty przed upływem 24 godzin, nie powinno dojść do zakażenia.
Objawy: czerwona, niebolesna plama, która najpierw pojawia się w miejscu ukąszenia, a potem szybko się powiększa. W kilka tygodni po ugryzieniu mogą wystąpić bóle głowy
i mięśni, dreszcze, gorączka. Wreszcie mogą pojawić się zmiany neurologiczne: od zapalenia korzonków po zapalenie opon mózgowych. Może dojść do ciężkiego zapalenia stawów
i trwałego ich uszkodzenia.
Leczenie: antybiotykami, wyłącznie pod kontrola lekarza.
Zapobieganie: unikanie terenów, gdzie można trafić na kleszcze (Polska płn.-wsch.)
i stosowanie środków chroniących przed nimi (odpowiednie ubranie, preparaty).
Liszajec
Najczęściej występujące u dzieci zakażenie skóry. Pojawia się zwłaszcza latem.
Objawy: zaczyna się od małych pęcherzyków na skórze, wypełnionych najpierw płynem surowiczym, potem ropa. Pęcherzyki wkrótce pękają, a zasychająca wydzielina tworzy charakterystyczne grube i miękkie, miodowożółte strupy.
Zakażenie: następuje przez kontakt brudnych rąk ze skórą
Leczenie: maściami z antybiotykiem, chociaż w części przypadków choroba może ustąpić samoistnie. Po przebyciu choroby nie rozwija się odporność, tak więc można nieraz na nią chorować.
Jak zapobiegać: unikać kontaktów z osobami zakażonymi, szczególnie jeśli mają sączące się zmiany skórne.
Uwaga! Jeśli zmiany skórne wyglądają wyjątkowo nieładnie, nie czekajmy, aż same znikną, ale od razu udajmy się do lekarza dermatologa (bez skierowania!). W rzadkich przypadkach liszajec może zaatakować nerki.
Choroba kociego pazura
Zakażenie: następuje poprzez zadrapania i ugryzienia przez koty.
Objawy: mogą naśladować wczesne stadia innych poważniejszych chorób, np., gruźlicy. Po 7-12 dniach w miejscu rany pojawia się czerwona krostka. Po dwóch kolejnych tygodniach powiększają się okoliczne węzły chłonne, może wystąpić gorączka i ból głowy. Zwykle po następnym tygodniu choroba zaczyna ustępować, ale uwaga - u osób o osłabionej odporności może dojść do powikłań - np. zapalenia spojówek czy o wiele groźniejszego -zapalenia mózgu.
Leczenie: w większości przypadków nie jest potrzebne, poza ciepłymi kompresami przykładanymi do obrzękniętych węzłów chłonnych i środkami przeciwbólowymi
i przeciwgorączkowymi.
Skontaktować się z lekarzem: natychmiast, gdy na skórze pojawią się dziwnie wyglądające plamy lub zasinienia, zaczerwienienie i łzawienie oczu, niezwykły ból
w dowolnej części ciała, wysoka gorączka, sztywność karku, wymioty.
Zapobieganie: polega na ograniczaniu kontaktów pomiędzy dziećmi a kotami.
Uwaga: dzieci częściej ulęgają zakażeniom, jeśli ich kocięta mają pchły.
Zgorzel gazowa
Zakażenie wywołane laseczką beztlenowa. Najczęściej rozwija się w rozległych, głębokich
i silnie zabrudzonych ranach, w których wcześniej doszło do zmiażdżenia i niedokrwienia tkanek. Okres wylegania choroby trwa ok. 1-3 dni. Zakażenie szybko rozszerza się, obejmując głębiej i dalej położone tkanki.
Objawy: poza miejscowymi (chore tkanki przybierają ciemnowiśniowy kolor, cuchną, rozpadają się, dochodzi do obrzęku wokół rany, z której wydziela się krwisty płyn i gaz), także ogólnoustrojowe - gorączka.
Leczenie: głównie chirurgiczne, szerokie otwarcie rany i usuniecie martwiczych tkanek, antybiotyki.
Uwaga: nie wyleczona albo źle leczona zgorzel gazowa może doprowadzić do posocznicy, czyli tzw. uogólnionego zakażenia krwi, które może się zakończyć śmiercią.
Półpasiec
Choroba zakaźna spowodowana tym samym wirusem, który wywołuje ospę wietrzną.
Objawy: najpierw bóle w dowolnym miejscu ciała, najczęściej na tułowiu i na twarzy. Potem w tych miejscach pojawia się zaczerwienienie i pęcherzykowa wysypka, która stopniowo zamienia się w strupki i znika po ok. 2-4 tygodniach.
Zakaźność: chory nie może zarazić półpaścem innych, natomiast może zarazić ospą wietrzną każdego, kto na nią nie chorował. Osoba chora zaraza do czasu przyschnięcia zmian skórnych i odpadnięcia strupów.
Ryzyko zachorowania: półpasiec może dotknąć w każdym wieku, ale najczęściej chorują ludzie po 50.
Powikłania: zapalenie rogówki, ale najczęściej uporczywe nerwobóle, połączone
z zaburzeniami czucia.
Leczenie: na ogół objawowe, czasami jest konieczność podawania leków przeciwwirusowych.
Uwaga: szczególnie dokuczliwy jest półpasiec oczny, do którego dochodzi w wyniku porażenia nerwu trójdzielnego. Pęcherzyki pojawiają się wówczas na czole, skroni, powiece. Może wystąpić przy tym także porażenie nerwu słuchowego.
Gorączka trzydniowa
tzw. trzydniówka (rumień nagły) - ostra choroba zakaźna, wywoływana przez wirusy. Atakuje wyłącznie dzieci w wieku od 6 miesięcy do 3 lat. Okres wylegania 8 - 14 dni. Przenosi się drogą kropelkową, jak np. zwykłe przeziębienie.
Objawy: nagły początek, z gorączką do 40 st. C, która trwa zwykle 3 dni, po czym opada. Wówczas pojawia się plamista, bladoróżowa wysypka, głównie na tułowiu. Czasami występują nietypowe objawy ogólne (bóle głowy, brzucha, wymioty, biegunka, powiększenie węzłów chłonnych).
Leczenie: wyłącznie objawowe, środki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe. Dziecku można pomóc, stosując dietę lekkostrawna, podając dużo napojów, wietrząc pomieszczenie, w którym przebywa chory.
Zapobieganie: nie można zapobiec, ale tym nie trzeba się martwić, bo choroba nie jest groźna. Przebycie jej daje dość wysoka odporność (ok. 70%).