Cel i zakres ćwiczenia.
Celem ćwiczenia jest poznanie zależności pomiędzy strukturą i właściwościami żeliw.
W zakres ćwiczenia wchodzi:
Zapoznanie się ze strukturami żeliw białych i szarych
Analiza zależności własności wytrzymałościowych żeliw od ich struktury
Opis stanowiska badawczego.
Do wykonania ćwiczenia niezbędne są:
Mikroskop metalograficzny
Próbki metalograficzne różnych rodzajów żeliw
3. Przebieg realizacji eksperymentu.
Wykonanie obserwacji mikroskopowych zgładów nietrawionych żeliw z różnymi postaciami grafitu; sklasyfikowanie ich zgodnie z PN-/H-04661
Wykonanie obserwacji mikroskopowych zgładów trawionych wybranych żeliw białych i szarych zwykłych i sklasyfikowanie ich zgodnie z PN-/H04661, przy uwzględnieniu rodzaju i ilości osnowy metalicznej oraz kształtu, wielkości i rozmieszczenia grafitu, cementytu i eutektyki fosforowej.
Wykonanie rysunków badanych struktur.
4. Prezentacja i analiza wyników badań.
Surówka nadeutektyczna
Właściwości:
- twardość
- odporność na ścieranie
- trudno obrabialna
Zastosowanie:
klocki cierne
hamulce
podajniki ślimakowe
Powiększenie: 250x
Surówka podeutektyczna
Właściwości:
- duża twardość
- słaba obrabialność
Zastosowanie:
-jako materiał cierny
Powiększenie: 250x
Surówka szara zwykła
Właściwości:
-występowanie fosforu i siarczków zwiększających kruchość i twardość
Zastosowanie:
- Surówka lana nie posiada zastosowania przemysłowego ze wzgl.na zanieczyszczenia.
Powiększenie: 250x
150 (Zl 15)-żeliwo szare
Właściwości:
dobrze tłumi drgania
- Rm=150 MPa
Zastosowanie:
- podkładki pod korpusy
korpusy obrabiarek
Powiększenie: 500x
300 (Zl 30)-żeliwo szare
Właściwości:
duża wytrzymałość
- Rm=300 MPa
mała ścieralność
Zastosowanie:
- koła zębate
- wały, tuleje
- części maszyn
Powiększenie: 500x
350-17 (Zs 35-17)-żeliwo sferoidalne
Właściwości:
- odporne na temp.
mała rozszerzalność cieplna
Rm=350 MPa
A=17%
Zastosowanie:
- koła zębate
- tuleje cylindrowe
pierścienie
Powiększenie: 250x
500-02 (Zs 50-02)-żeliwo sferoidalne
Właściwości:
małe wydłużenie
Rm=500 MPa
A=2%
Zastosowanie:
dźwignie części maszyn
łączniki
korpusy
Powiększenie: 250x
B 350-12 (ZcC 35-12)-żeliwo ciągliwe czarne
Właściwości:
duża odkształcalność
Rm=350 MPa
A=12%
wytrzymałość
Zastosowanie:
na odlewy
Powiększenie: 250x
W 320-08 (ZcB 32-08)-żeliwo ciągliwe białe
Właściwości:
dobra obrabialność
Rm=320 MPa
A=8%
Zastosowanie:
części maszyn precyzyjnych
Powiększenie: 250x
Wnioski.
Zawartość siarczków i eutektyki fosforowej decyduje o jakości żeliwa
Rodzaj osnowy metalicznej wpływa na wytrzymałość żeliwa
Najwyższą wytrzymałość wykazuje osnowa perlityczna
Postać kulkowa grafitu powoduje wzrost wytrzymałości żeliwa
W pierścieniu wykonanym z żeliwa ciągliwego białego można wyróżnić trzy strefy struktury
Zróżnicowanie wytrzymałościowe żeliw oraz niski koszt ich wytworzenia pozwala na szerokie zastosowanie tego materiału w technice