Bezrobocie

Struktura zatrudnienia

Ludzi aktywnych zawodowo nazywa się zasobem pracy.

Aktywni zawodowo to pracujący plus bezrobotni.

Pozostała część ludności (w wieku 15 i więcej lat) jest bierna zawodowo. Są to m.in.:

• uczniowie

• emeryci i renciści

• osoby dobrowolnie rezygnujące z pracy w tym:

• gospodynie domowe,

• matki wychowujące dzieci,

• bogaci żyjący z zysku od kapitału lub dochodów współmałżonka,

• leniwi,

• zniechęceni do poszukiwania pracy.

Stopa bezrobocia to stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo

StB - stopa bezrobocia;

B - bezrobotni;

A - aktywni zawodowo.

Współczynnik aktywności zawodowej to udział aktywnych zawodowo w liczbie ludności

WsA - współczynnik aktywności zawodowej

L - ogół ludności

Wskaźnik zatrudnienia czyli udział pracujących w liczbie ludności

WsZ - wskaźnik zatrudnienia

L - ogół ludności

Zróżnicowanie w wyznaczaniu stopy bezrobocia:

• BAEL - badanie aktywności ekonomicznej ludności

• Urzędy Pracy

Według BAEL za bezrobotnych uznaje się osoby:

• nie pracowały w ciągu badanego tygodnia

• przez 4 tygodnie (wliczając jako ostatni - tydzień badany) aktywnie poszukiwały pracy

• były gotowe i mogły podjąć pracę

• osoby, które znalazły pracę i czekają na jej rozpoczęcie

Bezrobotnym według Urzędu Pracy jest (zgodnie z ustawą o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu z 14.12.1994 r. - jednolity tekst Dziennik Ustaw Nr 6 z 2001 r. poz. 56):

• nie zatrudniony i nie wykonujący innej pracy zarobkowej, zdolny i gotowy do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, nie uczący się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowany we właściwym dla miejsca zameldowania rejonowym Urzędzie Pracy, ponadto warunkiem były m.in.:

• ukończenie 18 lat

• w przypadku kobiet nieukończenie 60 lat, a w przypadku mężczyzn 65 lat

• brak prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej i nie pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, wychowawczego.

• nieposiadanie nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha

• stan zdrowia pozwalający na podjęcie zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie

• nieprzebywanie w areszcie lub nieodbywanie kary pozbawienia wolności.

Przepływy na rynku pracy

(na podstawie Czarny 2002)

Klasyfikacja bezrobocia:

• bezrobocie frykcyjne jest spowodowane mobilnością pracowników, którzy szukają najlepszej dla siebie pracy

• bezrobocie strukturalne występuje gdy struktura zapotrzebowania przedsiębiorstw na pracę nie odpowiada strukturze podaży pracy

• bezrobocie cykliczne - spowodowane jest powtarzającym się co jakiś czas zmniejszeniem popytu w gospodarce

• bezrobocie okresowe

• bezrobocie fikcyjne - bezrobotni z różnych przyczyn nie chcą podjąć pracy

• bezrobocie ukryte

• bezrobotni nie rejestrują się w UP

• stworzone są fikcyjne etaty w przedsiębiorstwach państwowych (fikcyjne pełne zatrudnienie)

Znajomość klasyfikacji bezrobocia i jego struktury jest niezwykle ważna, ponieważ poszczególne typy bezrobocia wymagają różnych środków zaradczych.

Co jest zwykle rzeczywistą przyczyną bezrobocia:

• wysokie koszty pracy spowodowane podatkami

• płace minimalne

• bardzo rygorystyczny kodeks pracy (np. niemożność zatrudniania na czas określony mniejszy niż itp.)

• zasiłki dla bezrobotnych

• wysokie podatki płacone przez przedsiębiorstwa

• biurokracja

• zmiana struktury rynku pracy (likwidacja ciężkiego przemysłu na rzecz sektora usług)

Społeczne koszty bezrobocia:

• strata dóbr i usług, które nie zostały wytworzone ze względu na brak miejsc pracy

• środki przeznaczone na zasiłki dla bezrobotnych i pomoc socjalną mogłyby zostać wykorzystanie efektywniej

Prywatny koszt bezrobocia:

• depresja i frustracja

• objawy izolacji społecznej

• zanik kwalifikacji

• obniżenie standardu życia

Fikcyjne problemy:

- postęp techniczny spowoduje globalne bezrobocie

Fikcyjne metody walki z bezrobociem:

• zmniejszenie wymiaru czasu pracy (z pozostawieniem pensji lub bez)

Informacje:

• W czerwcu 2004 bezrobocie w strefie euro wzrosło do 8,4 proc. z 8,3 w maju i dotyczyło 11,6 mln osób. W całej Unii też wzrosło - do 7,7 proc. z 7,6 proc. i objęło 13,6 mln osób - podał Eurostat.

• W listopadzie 2004 stopa bezrobocia w USA sięgnęła 6 proc.
  

Stopa bezrobocia w latach 1990-2005¹⁾
(bezrobocie rejestrowane)

	styczeń	luty	marzec	kwiecień	maj	czerwiec	lipiec	sierpień	wrzesień	październik	listopad	grudzień
1990	0,3	0,8	1,5	1,9	2,4	3,1	3,8	4,5	5	5,5	5,9	6,5
1991	6,6	6,8	7,1	7,3	7,7	8,4	9,4	9,8	10,5	10,8	11,1	12,2
1992	12,1	12,4	12,1	12,2	12,3	12,6	13,1	13,4	13,6	13,5	13,5	14,3
1993	14,2	14,4	14,4	14,4	14,3	14,8	15,4	15,4	15,4	15,3	15,5	16,4
1994	16,7	16,8	16,7	16,4	16,2	16,6	16,9	16,8	16,5	16,2	16,1	16
1995	16,1	15,9	15,5	15,2	14,8	15,2	15,3	15,2	15	14,7	14,7	14,9
1996	15,4	15,5	15,4	15,1	14,7	14,3	14,1	13,8	13,5	13,2	13,3	13,2
1997	13,1	13	12,6	12,1	11,7	11,6	11,3	11,0	10,6	10,3	10,3	10,3
1998	10,7	10,6	10,4	10,0	9,7	9,6	9,6	9,5	9,6	9,7	9,9	10,4
1999	11,4	11,9	12,0	11,8	11,6	11,6	11,8	11,9	12,1	12,2	12,5	13,1
2000	13,7	14,0	14,0	13,8	13,6	13,6	13,8	13,9	14,0	14,1	14,5	15,1
2001	15,7	15,9	16,1	16,0	15,9	15,9	16,0	16,2	16,3	16,4	16,8	17,5
2002* a) b)	18,1 20,1	18,2 20,2	18,2 20,1	17,9 19,9	17,3 19,2	17,4 19,4	17,5 19,4	17,5 19,5	17,6 19,5	17,5 19,5	17,8 19,7	18,0 20,0
2003^*a) b)	18,6 20,6	18,7 20,7	18,6 20,6	18,3 20,3	17,9 19,8	17,7 19,7	17,7 19,6	17,6 19,5	17,5 19,4	17,4 19,3	17,6 19,5	18,0 20,0
2004	20,6	20,6	20,5	19,9	19,5	19,4	19,3	19,1	18,9	18,7	18,7	19,1
2005	19,5	19,4

^{źródło: www.stat.gov.pl
1)} Udział zarejestrowanych bezrobotnych w cywilnej ludności aktywnej zawodowo.

*) Dane prezentowane w wariancie a) opracowane zostały z wykorzystaniem wyników Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 1996 r., natomiast w wariancie b) wykorzystano wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań oraz Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonych w 2002 r. Wskaźniki zawarte w wariancie b) są prezentowane na bieżąco od stycznia 2004 roku

Stopa bezrobocia w latach 1990-2004

Pracujący

Bezrobotni

Aktywni zawodowo

Bierni zawodowo

---