METEOROLOGIA

1.)Równanie bilansu promieniowania powierzchni Ziemi:
Bilans promieniowania powierzchni Ziemi czyli różnicę pomiędzy przychodem a rozchodem ciepła drogą promieniowania, obliczamy ze wzoru:
R = QS ·(1-A) - Eef

R - saldo promieniowania
Eef - promieniowanie efektywne
QS ·(1-A) - promieniowanie pochłonięte przez powierzchnię Ziemi.

Saldo radiacyjne R przechodzi w ciągu doby od wartości ujemnych w nocy (brak dopływu energii słonecznej) do dodatnich w ciągu dnia. W dzień R rośnie w miarę zwiększania się wysokości słońca i maleje wraz z jej zmniejszaniem, natomiast Eef nie ulega większym zmianom w ciągu doby.

Promieniowanie efektywne - ilość energii, którą traci powierzchnia Ziemi, w wyniku wymiany radiacyjnej w zakresie długofalowym.


2.)Stała Słoneczna:
Natężenie promieniowania na górnej granicy atmosfery przy średniej odległości Ziemi od Słońca, nosi nazwę Stałej Słonecznej, oznacza się ją symbolem I0. Może ona podlegać pewnym drobnym wahaniom w związku ze zmienną zdolnością emisyjną Słońca.

I0 = 1,98 [cal · cm-2 · min-1]

3.)Chmury wszystkich pięter:
chmury piętra wysokiego:
Cirrus (Ci) - pierzaste
Cirrocumulus (Cc) - pierzaste kłębiaste
Cirrostratus (Cs) - pierzaste warstwowe
chmury pietra średniego:
Altocumulus (Ac) - średnie kłębiaste
Altostratus (As) - średnie warstwowe
Nimbostratus (Ns) - warstwowe deszczowe
chmury piętra niskiego:
Stratocumulus (Sc) - warstwowe kłębiaste
Status (St) - warstwowe niskie
Chmury o budowie pionowej:
Cumulus (Cu) - kłębiaste
Cumulonimbus (Cb) - kłębiaste burzowe.

4.)Typy rocznego przebiegu temperatur powietrza w zależności od czasu występowania ekstremów:
W zależności od szerokości geograficznej i czasu występowania wartości ekstremalnych temperatury powietrza w ciągu roku, zazwyczaj wyróżnia się na kuli ziemskiej cztery zasadnicze typy rocznego przebiegu temperatury powietrza:
typ równikowy - cechuje się małą roczną amplitudą temperatury powietrza, różnice w dopływie promieniowania w ciągu roku są niewielkie, a okres jego największego natężenia zbiega się z okresem dużego zachmurzenia i opadów atmosferycznych.
Najwyższe temperatury występują po dniach równonocy (w kwietni i we wrześniu), a najniższe w styczniu i lipcu, po dniach przesileń, w okresach najniższego położenia Słońca.
Średnie roczne amplitudy temperatury powietrza nad oceanami nie przekraczają 3,0ºC, a nad lądem 7,0ºC.

Typ zwrotnikowy - cechuje się występowaniem jednego maksimum temperatury powietrza po przesileniu letnim i jednego minimum temperatury po przesileniu zimowym. W klimacie monsunowym rejonów zwrotnikowych najwyższe temperatury notuje się przed nadejściem monsunu letniego - wilgotnego. Średnie roczne amplitudy temperatury powietrza nad oceanami wynoszą ok. 5ºC, a nad lądami dochodzą do 20ºC.
Typ strefy umiarkowanej - charakteryzuje się jednym maksimum i jednym minimum temperatury powietrza, które występują odpowiednio po letnim i po zimowym przesileniu dnia z nocą. Średnie roczne amplitudy temperatury powietrza nad oceanami wynoszą ok. 15ºC, a nad lądami do ponad 40ºC.
Typ strefy podbiegunowej - na obszarach położonych za kołem podbiegunowym najnizsze roczne temperatury powietrza notuje się pod koniec nocy polarnej, a maksymalne w połowie lata polarnego. Średnie roczne amplitudy temperatury na lądach osiągają 40-50ºC, a nad morzami 20-25ºC.

13. konwergencja i dywergencja
Konwergencja- jest to zbieżność lini pola cisnienia. Nastepuje zagęszczenie powietrza. Pojawia się w obszrach spadku V wiatru. Dopływ powietrza jest wiekszy niż jego odplyw. Tworzy się niż.
Dywergencja - jest to rozbieznosc lini pola ciśnienia. Dopływ masy powietrza zachodzi wolniej niż jego odplyw. Tworzą się wyże.
14. cechy bryzy morskiej i lądowej
Bryzy morskie i lądowe są wiatrami okresowymi
Bryza morska chłodna dzienna wilgotna
Bryza ladowa jest nocnym ciepłym i suchym wiatrem
15. główne masy powietrza i fronty klimatologiczne w atmosferze
Masa powietrza jest to duza cześc obszaru powietrznego którego fizyczne cechy temperatury i wilgotnosci odznaczaja się niewielkimi zmianami. Masy powietrza oddzielone sa powierzchniami frontowymi.
Klasyfikacja względna
Masy ciepłe przemieszczaja się oddając cieplo i się ochładzaja równowaga tej masy jest stała
Masa chlodna ogrzewa się przemieszczajac się od powierzchni rownika, jest chwiejna.
Klasyfikacja geograficzna zalezy od polozenia geograficznego
Powietrze arktyczne, polarne, zwrotnikowe, równikowe.
Linia rontu obszar atmosfery pomiedzy dwoma róznymi masami powietrza.
Front arktyczny- odziela masy powietrza arktycznego od polarnego
Front Antarktyczny - oddziela antarktyczne od polarnego
Front polarny- oddziela polarne od zwrotnikowego
Front zwrotnikowy - zwrotnikowe od równikowego
FRONTY ATMOSFERYCZNE mogą być cieple chlodne lub stacjonarne
16. równanie bilansu cieplnego powierzchni ziemi
Strumien radiacji netto(Rn) i cieplo w gruncie(G) maja strzałki w dół natomiast turbulencje(P) i cipeło pochloniete(LE) do góry
Rn=G+P+LE
17. albedo ziemi
Albedo jest to stosunek promienia odbitego Ir do podającego Ic przeważnie w %
A=Ir/Ic * 100%
Planetarne albedo Ziemi wynosi około 30%

5.)Konwergencja i dywergencja:
Gdy rozpatrujemy prądy powietrzne na mapach obejmujących większą powierzchnię, stwierdzamy, że w niektórych miejscach linie prądów zbliżają się, nawet zbiegają, a w innych - rozchodzą się. W związku z tym wyróżnia się:
linie zbieżności - wzdłuż których schodzą się linie prądów o różnych kierunkach;
linie jednostajnej zbieżności - ku której biegną jedne linie prądów, a inne od niej odchodzą;
linie rozbieżności - wzdłuż których rozchodzą się linie prądów o różnych kierunkach;
punkty zbieżności (konwergencji) - w których linie prądów poprowadzone z różnych stron zbiegają się;
punkty rozbieżności (dywergencji) - z których linie prądów, wychodząc z jednego punktu, rozchodzą się we wszystkich kierunkach.

Konwergencja- jest to zbieżność linii pola ciśnienia. Następuje zagęszczenie powietrza. Pojawia się w obszarach spadku V wiatru. Dopływ powietrza jest większy niż jego odpływ. Tworzy się niż.
Dywergencja - jest to rozbieżność linii pola ciśnienia. Dopływ masy powietrza zachodzi wolniej niż
jego odpływ. Tworzą się wyże.

6.)Cechy bryzy morskiej i lądowej:

bryza morska (dzienna): w dzień w wyniku małej pojemności cieplnej lądu temperatura jego powierzchni jest wyższa niż temperatura obokległego morza lub innego większego zbiornika wodnego. W wyniku wyższej temperatury lądu, zalegające nad nim powietrze ogrzewa się silniej niż powietrze zalegające nad podłożem wodnym. Ciepłe powietrze nad lądem unosi się do góry (prądy wstępujące) i rozpręża się, a na jego miejsce napływa dołem chłodniejsze powietrze znad zbiornika wodnego. Górą natomiast powietrze znad lądu przemieszcza się w kierunku morza, gdzie ochładza się i osiada za pośrednictwem prądu zstępującego. W ten sposób powstaje cyrkulacja, w której prądy powietrzne przenoszą, znad zbiornika wodnego nad ląd, chłodne i wilgotniejsze powietrze.

bryza lądowa (nocna): w nocy kontrast między temperaturą powietrza zalegającego nad morzem i powietrza zalegającego nad morzem i powietrza zalegającego nad lądem odwraca się. Formują się przy powierzchni Ziemi prądy powietrza skierowane znad lądu na morze.

7.)Główne masy powietrza i fronty klimatologiczne w atmosferze:
Masy powietrza - duże objętości powietrza, o rozmiarach poziomych sięgających nawet kilku tysięcy kilometrów, a pionowych kilku kilometrów, których cechy fizyczne, takie jak temperatura i wilgotność, odznaczają się względnie dużą jednorodnością.

Według kryterium termicznego wyróżnia się ciepłą masę powietrza (w czasie przemieszczania się nad danym obszarem stopniowo sie ochładza) i chłodną masę powietrza (podczas przemieszczania się stopniowo ogrzewa - jest to klasyfikacja względna.


Klasyfikacja geograficzna mas powietrza:
W zależności od położenia geograficznego obszaru źródłowego danej masy wyróżnia się następujące główne masy powietrza:
powietrze arktyczne (PA) - na półkuli południowej antarktyczne,
powietrze polarne (PP) - charakterystyczne dla umiarkowanych szerokości geograficznych,
powietrze zwrotnikowe (PZ),
powietrze równikowe (PR).


8.)Równanie bilansu cieplnego powierzchni Ziemi:

9.)Albedo Ziemi:
Stosunek ilości promieniowania odbitego do ilości promieniowania padającego. Wyrażane jest ono w procentach lub za pomocą ułamka dziesiętnego. Wartość albedo zależy przede wszystkim od rodzaju i barwy powierzchni odbijającej promienie, długości fali i kąta padania promieni słonecznych.

10.)Typy rocznego przebiegu opadów atmosferycznych w zależności od czasu występowania ekstremów:
typ równikowy - charakteryzuje się dwoma okresami z obfitymi opadami pochodzenia konwekcyjnego, w okresie równonoce (deszcze zenitalne), oddzielonymi od siebie dwoma okresami stosunkowo suchymi, kiedy Słońce góruje nad jednym ze zwrotników i kiedy linia zbieżności pasatów jest najbardziej oddalona od równika.
typ zwrotnikowy - w miarę przesuwania się ku zwrotnikom, dwa okresy wysokich, stopniowo malejących opadów zbliżają się do siebie w czasie i dają na zwrotnikach jedno wyraźne maksimum, pochodzące z deszczów zenitalnych w czasie letniego stanowiska Słońca. Pozostałą część roku obejmuje okres suchy.
typ monsunów zwrotnikowych - występuje na obszarach strefy międzyzwrotnikowej, zwłaszcza na wschodnich wybrzeżach kontynentów, poddawanych okresowym wiatrom monsunowym. Charakteryzuje się ostro zaznaczonym kontrastem letniej pory deszczowej i zimowej pory suchej.
typ podzwrotnikowy - obejmujący obszar od zwrotników do równoleżnika 40 st., wykazuje dwa dość zróżnicowane „podtypy”: wybitnie suchy (wyże dynamiczne i prądy zstępujące) oraz z wyraźną porą wilgotną zimową lub jesienną i suchą porą letnią.
w szerokościach umiarkowanych - dominują na ogół opady pochodzenia cyklonalnego. Wyróżniamy dwa typy przebiegu rocznego: oceaniczny - opady rozłożone są prawie równomiernie w ciągu roku, z lekko zaznaczonym maksimum na przełomie jesieni i zimy, a minimum na wiosnę, albo też z wyraźną przewagą zimowych; lądowy - z wyraźnym maksimum w okresie lata i minimum w okresie zimy. W okresie letnim na opady cyklonalne nakładają się opady konwekcyjne, wywołane pradami wstępującymi nad silnie nagrzanym lądem.
typ monsunów strefy umiarkowanej - charakterystyczny dla wschodnich wybrzeży Azji. Przebieg roczny opadów zbliżony do typu opadów w szerokościach umiarkowanych (typ lądowy), lecz kontrast pomiedzy deszczowym latem i sucha zimą zarysowuje się znacznie ostrzej.
w szerokościach wysokich - opady o pochodzeniu wybitnie cyklonalnym wykazują również w przebiegu rocznym zróżnicowanie, dając 2 typy: polarny lądowy (z maksimum letnim) oraz polarny oceaniczny (z maksimum zimą - silniejsza działalność cyklonalna).


11.)Konwekcja i adwekcja:

konwekcja - przenoszenie energii cieplnej wraz z przemieszczającą się w kierunku pionowym masą powietrza. Zachodzi w postaci swobodnej lub wymuszonej. Konwekcja w postaci swobodnej pojawia się na skutek ogrzania podłoża, od którego nagrzewa się przyziemna warstwa powietrza i rozpoczyna wstępowanie do góry (konwekcja termiczna). W postaci wymuszonej zachodzi w atmosferze na skutek przesunięć mas powietrza natrafiających na przeszkody orograficzne.

Adwekcja mas powietrza - poziome przemieszczanie się mas powietrza.



12.)Cechy wiatru lodowcowego:
Wiatry zimne, porywiste, spadając z zawsze zimnych powierzchni lodowców na niżej położone cieplejsze obszary.

13.)Rodzaje frontów atmosferycznych:
front arktyczny
front polarny
front równikowy (międzyzwrotnikowy)

PÓŁNOCNA
STAŁE
W Azorski
W Hawajski
W Grenlandzki
N Islandzki
SEZON zim.
N Aleucki
N Śródziemnomorski
W Azjatycki
W Północnoamerykański
let.
N Południowoazjatycki
N Północnoamerykański
POŁUDNIOWA
STAŁE
W Południowoatlantycki
W Południowopacyficzny
W Południowoindyjski
Okołoatlantycka strefa obniżonego ciśnienia
SEZON zim.
W Południowoafrykański
W Australijski
let.
N Południowoamerykański
N Południowoafrykański
N Australijski.

I raport - 1990 rok (następne 1995 i 2000): podstawa do rozpoczęcia negocjacji tzw. konwencji klimatycznych

Efekt działań UPCC:
1. Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu:
zobowiązanie rządów państw do stabilizacji gazów cieplarnianych
2. Protokół z Kioto (1997 rok); Polska podpisuje go w 1998 roku:
powstało Biuro wykonawcze do spraw klimatu przy Instytucie Środowiska;
Kraje UE godzą się na podział redukcji gazów wśród krajów członkowskich (dopuszczalne inne możliwości niż redukcja)

MECHANIZMY ELASTYCZNOŚCI:
- handel zezwoleniami
- wspólne działanie
- mechanizm czystego rozwoju (CDM)

16 luty 2005 - ratyfikacja przez 55 krajów
3. Idea zrównoważonego rozwoju- Johannesburg rok 2002 = Szczyt Ziemi:
działanie w harmonii z naturą we wszystkich krajach świata

BIOLOGIA

1Zespół Downa jest przykladem mutacji: genomowej chromosomowej czy genowej (punktowej)? Wyjaśnij jakie zaburzenia powoduje, ze zdrowi rodzice maja dziecko z zespolem Downa?:najbardziej rozpowszechniona wada genotypu człowieka, która spowodowana jest trisomią (obecnością dodatkowego trzeciego chromosomu) chromosomu 21. Przyczyną tej aberracji chromosomowej jest nondysjunkcja, czyli niepoprawne rozdzielenie się chromosomów podczas podziału mejotycznego.

2.Dlaczego kod genetyczny okresla sie jako "zdegenerowany"
:Prawie wszystkie aminokwasy mogą być zakodowane na kilka sposobów, tj. przez kilka różnych kodonów, różniących się na ogół tylko trzecim nukleotydem. Np. lizyna kodowana jest zarówno przez kodon AAA, jak i AAG. Dzięki temu część zmian informacji genetycznej w wyniku mutacji nie znajduje swojego odbicia w sekwencji aminokwasów. Kod genetyczny jest więc zdegenerowany.

1Opisz faze świetlną fotosyntezy: http://pl.wikipedia.org/wiki/Fotosynteza
2Jakie znasz mikroelementy i jakie funkcje pelnia w roślinie :
* bor -Bor jest niezbędny do prawidłowego wzrostu roślin. Odpowiada za transport związków organicznych w łyku (głównie cukrów), wpływa na prawidłowy wzrost łagiewki pyłkowej (jego brak powoduje zahamowanie jej wzrostu)
* chrom
* cyna
* cynk
* fluor
* jod
* kadm
* żelazo
* kobalt
* krzem
* mangan
* molibden
* nikiel
* selen
* wanad


1.Błona komórkowa jest dla malych jonów
a)pół-,b)nie-,c)selektywnie -przpuszcalna d)wyłącznie przez transport aktywny
2.Wew komórki dominuja jony potasowe
3. Plytka nerwowo-mięśniowa to połączenie aksonu z:
a) kom. nerw. b)włóknami miesni gładkich c)gruczołami d) wł mię. szkieletowych
4.Potencjał spoczynkowy (błonowy, membranowy)to:to różnica napięcia między obiema stronami błony plazmatycznej niepobudzonej komórki pobudliwej
5.Co to jest refrakcja bezwzględna :czyli stan w którym komórka nie jest w stanie odpowiedzieć na żaden bodziec (tak jest zaraz po przejściu potencjału), z czasem przechodzi w

Wykreślanka (slabo wyszła)

TEM? - szorstka siateczka śródplazmatyczna - SEM - rybosomy
limfocyty B - plazmocyty - Ig - CD3 - BCR - szorstka s.ś.
faza S - trytowana tymidyna - bromodeoksyurydyna - PAMP
cytometr przepływowy - mikrotom - parafina - mikroskop .......
TCR - CD3 - Ig - CD8 - CD4 - limfocyty T
faza S - autoradiografia - apoptoza - emulsja fotograficzna
otoczka jądrowa - centriole - aparat Golgiego - lizosomy
ILR? - TCR - Ig - BCR - PCR - PRR
Przeciwcila - ELISA - antygen - izotop - enzym - sub.....(strat, stancja???)
...IV - odwrotna traskryptaza - gp120 - wirus DNA

Odporność wrodzona: mało swoista, szybka, bariery fizyczne i chemiczne, odczyn zapalny, fagocyty i kom. Cytotoksyczne
Odporność nabyta: wysoka swoistość, wolna, limfocyty i ich przeciwciała, pamięć adaptacyjna.
-czynnie: w sposób naturalny(infekcja), w sposób sztuczny (szczepienie)
-biernie: w sposób naturalny(od matki), w sposób sztuczny (surowica)

zalety odporności: adaptacje do środowiska, szczepienia, surowice.
wady odporności: alergie, autoimmunizacja (stwardnienie rozsiane, cukrzyca), odrzucanie przeszczepów.
Narządy limfatyczne centralne: grasica (limf T), szpik kostny (limf B). obwodowe: śledziona, węzły chłonne grudki limfatyczne przewodu pokarmowego, migdałki, kępki Peyera, wyrostek robaczkowy.

AZT to tzw. nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy. Działanie leku polega na przerwaniu procesu replikacji wirusa HIV w zainfekowanej komórce. Lek ten, hamując aktywność enzymu odwrotnej transkryptazy HIV wstrzymuje rozbudowę łańcucha DNA tego wirusa i tym samym spowalnia postęp skutków zakażenia. Azydotymidyna należy do leków antyretrowirusowych. Azydotymidyna jest najlepiej poznanym lekiem przeciw HIV. Wykorzystuje się go w początkowym okresie choroby AIDS. Niestety, wywołuje ona poważne objawy uboczne i jest mniej skuteczna u osób dłużej zakażonych.
HAART - terapia antyretrowirusowa stosowana w przypadku zakażenia wirusem HIV, w której podstawową zasadą jest stosowanie mieszanki co najmniej trzech leków przeciwretrowirusowych w kombinacji zalecanej przez światowych: dwa nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy plus jeden nienukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy albo dwa nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy plus jeden inhibitor proteazy). Celem terapii jest długofalowe zahamowanie replikacji wirusa HIV.
Techniki:
ELISA Służy on do wykrycia określonych białek w badanym materiale z użyciem przeciwciał poliklonalnych lub monoklonalnych skoniugowanych z odpowiednim enzymem.
Zasada działania testu ELISA polega na tym, że przeciwciało związane z określonym enzymem może specyficznie rozpoznawać dane białko (zawarte w materiale biologicznym), które wcześniej zostało unieruchomione na podłożu. Po dodaniu przeciwciał następuje utworzenie kompleksów immunologicznych, zatem przeciwciało także zostaje unieruchomione. Po wypłukaniu niezwiązanego przeciwciała i dodaniu substratu dla enzymu związanego z przeciwciałem zajdzie reakcja enzymatyczna, czemu z kolei będzie towarzyszyło pojawienie się produktu. Wykrycie jego obecności (może to być np. produkt barwny powstający z bezbarwnego substratu) świadczy o obecności danego białka w badanym materiale.
Western-blot - metoda stosowana w biologii molekularnej, służąca wykrywaniu określonych białek. Rozdziela zdenaturowane białka według ich mas za pomocą elektroforezy w żelu. Później białka są przenoszone na membran). Obecność odpowiednich białek jest sprawdzana za pomocą barwników takich jak Ponceau S, czerń amidowa czy Coomassie Brilliant Blue lub za pomocą przeciwciał przyłączających się do ich epitopów.
Reakcja łańcuchowa polimerazy, PCR (ang. Polymerase Chain Reaction) - łańcuchowa reakcja polimerazy, metoda powielania łańcuchów DNA w warunkach laboratoryjnych, polegająca na sekwencji wielokrotnego podgrzewania i oziębiania próbki. W wyższej temperaturze (zwykle około 95°C) pękają wiązania wodorowe i podwójna helisa DNA rozdziela się na dwa pojedyncze łańcuchy. W temperaturze niższej, ściśle określonej dla danej pary starterów (pomiędzy 45-70°C), przyłączają się one do matrycy. Podwyższenie temperatury do około 72°C powoduje utworzenie się na matrycy, z przyłączonymi do niej starterami, kompleksu z polimerazą DNA, wskutek czego rozpoczyna się synteza nici komplementarnej do matrycy.

Nekroza - Charakteryzuje się stopniową degradacją struktur komórkowych i dezintegracją błony komórkowej, a także pęcznieniem komórki (na skutek dostawania się wody do komórki). W odróżnieniu od apoptozy, nekrozie towarzyszy wydostanie się zawartości komórki do otaczającej ją przestrzeni międzykomórkowej.
Apoptoza - to zaprogramowana śmierć komórki - dzięki temu mechanizmowi usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki. Można ją przyrównać do zaplanowanego samobójstwa komórki w organizmie wielokomórkowym mające na względzie dobro całego organizmu. polega na kurczeniu się komórki poprzez utratę wody, Następuje dezintegracja cytoszkieletu

Hormony:
Podwzgórze - wazopresyna (zmniejsza ilość wody w moczu), oksytocyna (pobudzanie skurczów macicy i wydzielanie mleka), hamujące(statyny) i pobudzające (liberyny) przysadkę (reg wydzielania h.przysadki)

Przysadka mózgowa - hormon wzrostu (somatotropina, pobudzanie wzrostu), h.tropowe (adrenokortykotropina ACTH - pobudza korę nadnerczy do wydzielania jej horm; tyeotropina-pobudza tarczycę do wydz horm; gonadotropina - pobudza rozwój czynności gonad:jajników oraz jąder)
Szyszynka - melatonina (regulacja dojrzewania biologicznego, sen)

Tarczyca - tyroksyna T4, trójjodotyromina T3 (wzrost tempa metabolizmu), kalcytonina (gospodarka wapniowa)

Przytarczyce - parathormon PTH (uwalnia wapń z kości)

Grasica - tymozyna (zwiększa odporność)

Trzustka:
-kom α - glukagon (podwyższenie poziomu cukru we krwi)
- kom β - insulina (obniżenie poz cukru we krwi)

Nadnercza: zbudowane z części korowej i części rdzenia. Część korowa (3 warstwy)
1. warstwa kłębkowa - aldosteron (mineralokortykoid, regulacja mineralna)
2. warstwa pasmowata - kortyzol (glukokortykoid, gosp.cukrowa)
3. warstwa siatkowata - androgeny (testosteron, estradiol)
Rdzeń - adrenalina, noradrenalina (podwyższenie ciśnienia,tempa metabolizmu)

Jądra - androgeny: testosteron (reguluje aktywność gruczołów płciowych)
Jajniki - estrogeny; progesteron: estradiol, estron, estriol.(podtrzymywanie ciąży)

Fotosynteza to synteza związków organicznych z prostych substancji nieorganicznych z udziałem energii świetlnej. Jest to proces anaboliczny, którego wydajność energetyczna kształtuje się na poziomie 19-33%.

W formie sumarycznej przebieg fotosyntezy można zapisać jako:

6H2O + 6CO2 + energia świetlna -> C6H12O6 + 6O2
Na proces fotosyntezy składają się dwa etapy: faza jasna i faza bezpośrednio niezależna od światła. Uczestniczy w nim kilkaset różnych związków chemicznych wśród których są barwniki asymilacyjne, enzymy, białkowe i niebiałkowe przenośniki elektronów i związki wysokoenergetyczne (ATP, NADPH).
Pierwsza faza fotosyntezy polega na przekształceniu energii zawartej w świetle do energii wiązań chemicznych dwóch wysokoenergetycznych związków chemicznych: ATP i NADPH. Energia światła wykorzystywana jest do oderwania elektronu od cząsteczki wody i przeniesienie go przez system przekaźników elektronów na utlenioną formę NADP. W wyniku uwalniania protonów, z rozkładu wody, wewnątrz tylakoidu - lumen, pobierania protonów podczas redukcji NADP, w stromie chloroplastu oraz transportu protonów w cyklu Q, ze stromy do wnętrza tylakoidu, powstaje gradient protonowy - różnica stężeń protonów a zewnątrz i wewnątrz tylakoidu. Gradient protonowy jest wykorzystywany przez kompleks syntazy ATP do wytwarzania drugiego produktu fazy jasnej - ATP

Następnie energia zgromadzona w ATP i NADPH wykorzystywana jest do związania CO2 i wytworzenia prostych cukrów. Reakcje te zachodzą w stromie chloroplastów i są określane jako cykl Calvina-Bensona. Jest to tzw. faza bezpośrednio niezależna od światła fotosyntezy

Gen to podstawowa jednostka dziedziczności wg Mendla jest to związek cech natomiast wg chemików odcinek kw. DNA kodujący łańcuch polipeptydowy
Allele postać danego genu na określoną cechę(w gamecie 1 allel w zygocie 2)
Allelomorfy- allele wielokrotne(np. grupa krwi)
Homozygota-zygota, do której wniesione są takie same allele danego genu
Heterozygota-zygota, do której wprowadzono różne allele
Fenotyp- zespól cech ujawniających się na zewnątrz organizmu
Genotyp określa wszystkie geny w zygocie
Linia czysta organizm homozygotyczny
Kariotyp-zestaw wszystkich chromosomów wniesionych przez gamety
I Prawo Mendla mieszańce są zawsze jednolite pod względem cech, którymi różnią się rodzice(zwane prawem czystości gamet)
Prawo segregacji cech-allele 1 genu wykluczają się w gametach
II Prawo Mendla- allele należące do różnych genów mogą dziedziczyć się niezależnie
Krzyżówka testowa- polega na krzyżowaniu hetero z homo recesywna(wynik50%recesywnej 50%hetero)
Genom- określa podstawowa ilość chromosomów w gamecie(w zygocie genom jest podwojony)
DNA- u eukariota to 2helissa(skręcona prawoskrętnie) jest w jądrze, plastydach i mitochondrium u prokariota jest kulisty i zwany gametofitem Obie nici są względem siebie komplementarne na 1 skręt helisy przypada 10 nukleotydów do śr. Zasady na zewnątrz reszt fosforanowe, nici ułożone anty równolegle
Nukleotyd w 1nici łączone są wiązaniem FOSFODIESTROWYM
Zasady azotowe: purynowe(adenina, guanina)pirymidowe(tymina(wRNA uracyl)cytozyna)
A-T ; G-C
Reguła Chargrafta- ilość A=ilościT, ilośćG=ilościC
Replikacja jest semikonserwatywna nici się rozpadają i do każdej jest dobudowywana druga(brakująca)nic
Helikaza- enzym inicjujący replikacje
Polimeraza dobudowywuje nowe nukleotydy od startera
Aberracje(mutacje)chromosomalne:
· Inwersja-odwrócenie pewnych fragmentów chromosomów
· Duplikacja-podwojenie
· Deficjencja-(delecja) oderwanie odcinka, gdy z środka to interstycjalna, gdy z końca to terminalna
· Translokacja-przylączenie
Mutacje genowe:
· Transwersja-zmiana zasady pirynowej na purynową i odwrotnie
· Tranzycja-zmiana zasady purynowej przez purynowa lub pirydynowej przez pirydynowa
· Delecja-wypadniecie jednej lub kilku par nukleotydów
· Insersja-wstawienie -||-
Chromosomowa teoria Morgana
Gen to podstawowa jednostka dziedziczności, geny mieszczą się w chromosomach są tam ułożone linowo, występują w tej samej kolejności(chromosomy homologiczne), każdy gen ma miejsce występowania(LOCUS) geny podlegają tym samym procesom, co chromosomy, geny w różnych chromosomach tworzą grupę Sprzężenia, sprzężenie może być rozerwane przez crosing-over, w wyniku tego procesu powstają rekombinanty, dwa geny dziedziczone są niezależnie.
W każdym eukariotycznym DNA znajdują się eksomy(sekwencje kodujące=sensowne)i introny(sekwencje nie kodujące= nonsensowne)
Terminacja- przerwanie biosyntezy białka poprzez wystąpienie kodonu nonsensownego
Kod genetyczny jest trójkowy, uniwersalny, zdegenerowany, bezprzecinkowy, każde białko zaczyna się od TAC...
Nic nukleosomowa zwinięta spiralnie tworzy solenoid
Pejotropizm-jeden gen, który przejawia się w wielu cechach
Mapy cytologiczne- na podstawie preparatów z chromosomami.

EKOLOGIA

1. Opisać sukulenty.
   2. Ekologia osobnika:
   - zanieczyszczenie ---> ich źródła
   - tolerancja ekologiczna(może trzeba ją bedzie przedstwić na wykresie i trzeba bedzie podpisać osie)
   - liczebność - czynniki wpływające na liczebność
   - regulacja liczebności ( czyli 2 typy: zależne od zagęszczenia i niezależne od zagęszczenia)
   3. Ekosystem:
   - przepływ energii i materii( czym sie różni; pamietać o strzałkach lub ich braku w obiegach)
   - Sukcesja (definicja sukcesji; prawa rządzące sukcesją; stadia inicjalne; klimaks)
   - Obiegi (pula magazynująca; typy obiegów; gdzie nitryfikacje i denitryfikacje)
   - aktywność (łańcuchy dzienne, nocne)
   - piętrowość (wpływ na stabilność ekosystemu; wykres składu gatunkowego)
   4. Biomy:
   - charakterystyka najważniejszych biomów (tundra, tajga, pustynia, trawiaste)
   - ekosystemy morskie
   5. Ekologia miasta (tu nie zdążyłem zapisać nic ale to 2 ostatnie wykłady więc myśle że damy rade)

Padło pytanie o sukcesję ekologiczną więc: sukcesją nazywamy rozwój ekosystemów. Jest to proces kierunkowych zmian prowadzących do stopniowego przekształcania sie ekosystemów. Polega na kolejnym zastępowaniu określonych zbiorowisk roślinnych i towarzyszących im populacji zwierzęcych przez zbiorowiska roślinne i populacje zwierzęce coraz bardziej złożone. Przejściowe stadia sukcesyjne określa się mianem seralnych, a cały szereg to sera. Ostateczna postać ekosystemu, która wykształciła sie w określonych warunkach klimatyczno - geologicznych, nazywa się klimaksem. Uproszczony schemat sukcesji:
stadium seralne 1 => stadium seralne 2 => stadium seralne 3 => => => klimaks.

1. Gatuenk jako jednostka reprodukcyjna:
żgodnie z koncepcja gatunku jako jednostki reprodukcyjnej, osobniki tworzace gatunek istnieja i utrzymuja odrebnosc od innych grup osobnikow, poniewaz zachowuja izolacje rozrdocza.
2. Koncpcja gatunku biologicznego:
Wg tej koncepcji gatunek tworzy grupa populacji, miedzy ktorymi istnieje wymiana osobnikow i krzyzowanie sie, a ktora izolowana jest od innych grup populacji. Gatunki biologiczne utrzymuja sie wiec dzieki istnieniu barier rozrodczych miedzy populacjami.

To najważniejsze biomy:
1. Tundra:
- wystepuje wieczna zmarzlina
- gleby glownie glejowe o barwie bialo-popielatej i sa one ubogie(sa zwane glebami poligonowymi)
- czynnikiem ograniczajacym jest temperatura: niska temp.(lato trwa 2 miechy). W czasie lata dzien polarny trwa prawie cala dobe
- wystepuje na polkuli polnocnej ale takrze poludniowej-Antarktyka
- tundra niska--->sklada sie z obumarlej roslinnosci:mchy, trawy, krzewinki, nie ma drzew
- tundra wysoka---> w wyzszych partiach nad poziom morza; poligonalna powierzchnia skapo pokryta porostami i mchami
- mimo krotkiego okresu wegetacyjnego jest zaskakujaco duza produkcja pierwotna
- zwierzeta: morsy w duzej ilosci; renifery, husky, niedzwiedz polarny, pingwiny(maskonury), nuzyki duza populacja lemingow
2. Biomy leśne(Tajga):
- czas zatrzymania materii organicznej jest bardzo krotki, wystepuje duza dekompozycja. W lasach iglastych czas zatrzymania materii organicznej mozna liczyc w latach
- opady w granicach 300 - 700 mm
- charakterystyczna duza amplituda rocznych temperatur
- typowa sezonowosc klimatyczna
- w glebach bielicowych wystepuje pruchnica typy "mor"
- krotki okres wegetacji
- produkcja pierwotna wysoka( wyzsza niz w biomie tundry)
- dekompozycja powolna, niska i nie nadaza za wysoka produkcja pierwotna
- wystepuja glownie świerki, jodly i sosny ale takze topole i brzozy
- tajga produkuje najwiecej drewna w ciagu roku w skali globu
- tempo przyrostu drzew w tajdze jest znacznie nizsza niz w strefach klimatycznych cieplejszych
- dla tajgi jest charakterystyczny cykl: drapieznik - ofiara
3. Lasy tropikalne:
- rozmieszczenie wzdluz rownika
- opady powyzej 2400 mm
- srednie roczne temp wyzsze niz 17 st.C
- nie ma wyraznej sezonowosci
- gleby ubogie(laterytowe), nie ma duzej warstwy gleby...sa koloru czerwonego
- produkcja pierwotna bardzo wysoka
- blyskawiczna dekompozycja i dlatego roznowazy sie z produkcja pierwotna
- slynne z tego ze wystepuja tam wazne dla czlowieka gatunki drzew(machoń, cheban, drzewo cedrowe, drzewo kakaowe, żywnia skrzypolistna - odporna na termity; kauczukowiec, palisader)
- roznorodnosc form zycia osiaga maksimum
- czesto na kilku ha wiecej gatunkow drzew niz w calej europie
- ogien nie jest waznym czynnikiem - las praktycznie niepalny
- male amplitudy temperatur
- wyrazna struktura warstwowa:
>wysokie drzewa(ponad dach lesny)
>warstwa drzew dachu lesnego(lity kobierzec...20-30m)
>warstwa drzew nizszych
>pnacza
>plytkie ukorzenienie
- 3 typy lasu tropikalnego:
>karłowaty
>gorski
>galeriowy?
- duza czesc gatunkow zwierzat zyje w gornych partiach lasu
- zwierzeta aktywne glownie noca - ze wzgledu na temperature
4. Sawanna/tropikalny las sezonowy:
- opady czasem powyzej 1500 mm
- warunki klimatyczne ogolnie zblizone do terenow porosnietych lasem
- produkca pierwotna wysoka
- spasanie
- w runi:
>trawy
>pojedymcze drzewa:akacja, baobaby, palmy drzewiaste
Czesto na duzym obszarze przewaza jedenm gatunek trawy i gatunek drzewa
- charakterystycznymi zwierzetami bezkregowymi sa termity
- trawozerni przedstawiciele to antylopy
- zyrafy, koty, lesna okapi, bawoly, krokodyle, hipopotamy, slonie, wiele gatunkow malp
5. Pustynie:
- opady ponizej 250 mm
- temperatura wysoka, niska badz sezonowa
- gleby pustynne, szaroziemy, kasztanowe
- czynnikiem ograniczajacym jest brak wody
- produkcja pierwotna wyzsza od zera
- przyczyny malej ilosci opadow:
>wysokie cisnienie atmosferyczne w strefie podzwrotnikowej
>polozenie w "cieniu opadowym"
>duza wysokosc nad poziomem morza
- roslinnosc pustynna ma silny charakterystyczny uklad - porozrzucana antybioza korzeniowa...konkurencja o wode
- 3 formy zyciowe roslin przystosowanych do zycia na pustyni:
>rosliny roczne
>krzewy pustynne
>rosliny gruborzowate(sukulenty)
- czesta silna allelopatia
- roslinnosc - kaktusy
- gady, owady kozy, wielbłądy

Ekosystemy morski:
Czynniki warunkujace zycie w poszczegolnych strefach:
1. Swiatlo - im glebiej tym fala jest gluzsza
2. Temperatura(gornej arstwy wody) - dolna okolo 4st.C---> najwieksza gestosc wody
3. Falowanie, plywy - przeplyw i odplyw wody; chodzi o uderzanie o brzegi
4. Ciesnienie ~1 atm./10m w glab, ale zalezy od zasolenia
5. Zasolenie- wzrasta wraz z glebokoscia wody, na dnie tworza sie "buly" fosforanowe (zloza soli fosforanowej)

1. OBIEG AZOTU:
   Obieg azotu w przyrodzie opiera się na 5 podstawowych procesach
   -pobieranie nieorganicznych związków z podłoża
   -rozkładziemartwych szczątków organicznych z uwolnieniem amonialu
   -wiazaniu azoty cząsteczkowego
   -nitryfikacje
   -dentryfikacja
   Organizmy autotroficzne pobieraja z podłoża nieorganiczne związki azotowe(głównie jony amonowe i azotany) i przekształcają je w związki organiczne.Autotrofy stanowią podstawowe źródło azotu dla heterotrofów, ktre część pobieranego azotu usówają do środowiska w procesach wydalania.Martwe szczątki organiczne rozkładane są prze destruentów.Zjawisku temu towarzyszy uwolnienie amoniaku (amounifikacja), który po przekształceniu w jony amonowe może być ponownie przyswojony przez organizmy autotroficzne.Bakterie nitryfikacyjne utleniają jony amonowe azotanów, zas bakterie dentryfikacyjne redukuja azotany do azotu cząsteczkowego, który uwalnia sie do atmosfery.Bakterie wiążące azot cząsteczkowy redukują go do amoniaku, który po przekształceniu w jony amonowe ponownie zostaje przyswojony przez organizmy autotroficzne.
   
   2. OBIEG FOSFORU:
   Fosfor choć nie występuje w dużych ilościach w komórkach roślin i zwierząt, jest ważnym ich składnikiem i dzięki jego obecności zachodzi wzrost organizmów. Na kuli ziemskiej zalega w postaci nieograniczonych złóż fosforanów albo w ograniczonych pokładach guana ptasiego lub kości zwierząt. Złoża te są źródłem fosforanów rozpuszczalnych w wodzie, które w tej postaci są pobierane przez korzenie roślin. W procesie syntezy protoplazmy fosfor zostaje wbudowany w skład związków organicznych protoplazmy i przekształcony w liczne organiczne związki fosforowe. Pewne bakterie na poziomie destruentów w procesie przemian w łańcuchach troficznych uwalniają ze związków organicznych fosforany rozpuszczalne w wodzie. W ten sposób cykl obiegu się zamyka. Jednak część fosforanów rozpuszczalnych jest wyłączona z obiegu, ponieważ trwale się odkłada w osadach głębinowych.

1. :sposób radzenia sobie w gorących i suchych warunkach klimatycznych
   2 typy przystosowań sukulencja(gruboszowatość i ksenomorfozy(drobnolisciennosc)
   * silna kutynizacja epidermy znacznie ograniczająca parowanie,
   * występowanie aparatów szparkowych w zagłębieniach epidermy z dodatkowymi włoskami obniżającymi dyfuzję pary wodnej,
   * minimalizacja powierzchni transiracyjnej (przekształcenia liści w ciernie, w łuski lub całkowity ich zanik)
   * występowanie kilku warstw sklerenchymy pod epidermą,
   * powiększone wakuole,
   * zmniejszone przestrzenie międzykomórkowe,
   * słabo rozwinięta tkanka przewodząca,
   * zamieranie zakończeń korzeni w czasie suszy.
   2.:Obieg materii
   Obieg materii w ekosystemie to ruch pierwiastków (azot, fosfor, tlenu, węgiel i inne) i związków nieorganicznych (woda) , koniecznych do życia, od środowiska do organizmów i z powrotem do środowiska. Podstawowym poziomem troficznym w obiegu materii są rośliny zielone (producenci). Wytworzona przez nie materia organiczna jest następnie wbudowana w tkanki zwierząt (konsumentów) i powraca do obiegu w ekosystemie po rozłożeniu przez reducentów na rozpuszczalne w wodzie sole mineralne.
   3.:Klasyfikacja wód + biologiczne oczyszczanie
   I-zdatna do przemysłu sporzywczego,farmaceutycznego,dla ryb łososiowtych
   II-zdatna do rekreacji,hodowli ryb karpiowtych
   III- zdatna do podlewani upraw, do przemyslu hutnicaego
   poza klasą -ścieki
   (jest jeszcze klasyfikacja ktora dal nam na ksero ale jej nie mam)
   Oczyszczanie biologiczne:
   Oczyszczanie na złożach biologicznych przy wykorzystaniu tz. osadu czynnego złożonych z mikroorganizmów (grzybów, bakterii, pierwotniaków). Są to organizmy odpowiedzialne za proces samooczyszczania się wód. Proces ten polega na rozkładzie tłuszczów, białek i cukrów zawartych w ściekach.
   
   4.:bezwzględne metody oceny zagęszczenia
   Metody oceny zagęszczenia bezwzględnego
   1.Liczenia bezpośrednie, np. powszechny spis ludności, liczenie drzew w lesie, fok podczas rozrodu, osiadłych bezkręgowców
   2. Pobieranie prób z populacji
   a) Metoda kwadratów(Standard-minimum) - policzenie wszystkich osobników na określonej powierzchni; konieczna dokładność oceny i losowy dobór kwadratów do badań; metoda szeroko stosowana przy ocenie zagęszczenia bezkręgowców glebowych i roślin
   b) Metoda znakowania i ponownych złowień, tzw. metoda Petersena - polega na łowieniu osobników, indywidualnym ich znakowaniu, wypuszczaniu i ponownym łowieniu. Stosowana do oceny zagęszczenia zwierząt ruchliwych. Metoda jest znacznie prostsza do zastosowania w przypadku populacji zamkniętej (jej wielkość nie zmienia się między pierwszym a drugim połowem) niż otwartej (liczebność zmienia się w czasie trwania badań).
   W tej metodzie powinny być spełnione 3 podstawowe założenia:
   •zwierzęta znakowane i nie znakowane łowią się przypadkowo, to znaczy z takim samym prawdopodobieństwem
   •śmiertelność osobników znakowanych jest taka sama jak nie znakowanych [ istocie metoda Petersena zakłada brak śmiertelności osobników podczas badań]
   •oznakowanie osobników jest trwale i wyraźne
   Metoda Petersena powtarzana wielokrotnie często służy nie tylko do oceny zagęszczenia, ale także
   dynamiki liczebności w czasie, wskaźnika śmiertelności (ubywania) i wskaźnika rozrodczości (przybywania).
   5.:Rodzaje rozmieszczenia
   a)równomierne
   b)skupiskowe
   c)losowe

2. skupiskowe
   - losowo skupiskowy
   -równomiernie skupiskowy
   -grupowo skupiskowy
   6.:Wodne strefy morskie
   Litoral-strefa przylegająca do brzegu, lądu, charakteryzuje się najlepszymi warunkami życia w wodach (dużo światła, tlenu, mniejsze zasolenie, urozmaicona rzeźba dna)
   Pelagial-wody otwarte oceanów, mórz i wielkich jezior oddzielone od brzegów strefami litoralu
   Abysal-najuboższa w składniki pokarmowe, pozbawiona światła strefa mórz, oceanów i głębokich jezior, charakteryzująca się niską temperaturą (ok. 2 °C) i wysokim ciśnieniem wody (ok. 200 - 600 atmosfer).
   czynniki juz sa w temacie
   7-już jest w temacie
   8- krzywe przezywania macie w książce(ksero do ekologi na str 62
   9-Porównać miasto z terenami otaczającymi-
   Miasto rożni sie od terenow otaczajacych klimatem a na to wplywa:
   -promieniowanie bezposrednie
   -promieniowanie rozproszone
   -temperatora latem>1, zima >3 w miescie (w miescie sa "wyspy ciepla" pochodzace od elektrowni itp)
   -wilgotnosć( w miescie wiecej czasteczek CO2-> na ktorych kondensuje sie woda-> szybkie gwaltowne opady, duzy splyw)
   -wiatr- w miescie wiatr wieje wzdlluz ulic (wymuszona sila)
   10-Biom-definicja oraz podział biomów:
   - duży obszar o jednakowym klimacie, charakterystycznej szacie roślinnej i szczególnym świecie zwierzęcym. Typ roślinności biomu jest charakterystyczny, choć skład gatunkowy może być różny w zależności od położenia geograficznego. Podobnie rzecz się ma ze składem gatunkowym zwierząt.
   * strefowe (zonalne)
   * niestrefowe (azonalne)
   * pozastrefowe (ekstrazonalne)
   [list]pustynia
   półpustynia
   sawanna
   step
   obszar trawiasty
   las równikowy
   las podzwrotnikowy
   las strefy umiarkowanej
   las liściasty
   bór iglasty
   roślinność twardolistna
   tajga
   tundra
   
   opis biomow juz w temaci
   11. ???
   12. ??? skrypt do ekologii strona 109
   13. ???
   14. Sukcesja- jedna z najważniejszych form zmienności biocenoz w czasie. W odróżnieniu od cyklicznych fluktuacji sukcesja ekologiczna jest procesem kierunkowym.
   Sukcesja ekologiczna to sekwencja naturalnych zmian składu gatunkowego i struktury biocenoz. Sukcesja pierwotna występuje wtedy, gdy organizmy żywe kolonizują obszar dotychczas jałowy. Pierwsze przybywają organizmy pionierskie. Sukcesja wtórna przebiega na obszarze mocno zmienionym, ale nie jałowym, już skolonizowanym. Wyróżnia się sukcesję autogeniczną, której przebieg zależy wyłącznie od organizmów biorących w niej udział, oraz sukcesję allogeniczną, wymuszoną przez zmiany w środowisku (np. zmiany poziomu wód lub klimatu). Sukcesja przebiega przez stadia seralne, od stadium pionierskiego do stanu klimaksu
   15.wykresy str. 96
   16.Czynniki wpływające na liczebność
   -ilość pokarmu
   -przestrzeń
   -obecność drapieżników
   -migracje
   wykładniczy i logistyczny(uzalezniony od pojemnosci obszaru) wykres wzrostu liczebnosci znajdzecie na str. 70 pod do eko

Klasa I- wody bardzo dobrej jakości
Klasa II- wody dobrej jakości
Klasa III- wody zadowalającej jakości
Klasa IV- wody niezadowalającej jakości
Klasa V- wody złej jakości

CHEMIA ANALITYCZNA

1. Co nazywamy reduktorem Jonesa? odp. przepuszczanie przez kolumnę wypełnioną granulkami metalu ( Zn, Cd, Pb, Ag, Bi)
   2. co to próbka pierwotna? odp. Ilość materiału jaką jednorazowo nabiera narzędie do pobierania.
   3. Na drodze mokrej mozna przeprowadzić próbki do roztworu pod dziełaniem: odp. wody, roztw. soli, roztw. kwasów lub zasad.
   4. Efekt synergetyczny polaga na: odp. wzroście procentu ekstrakcji wraz z dodatkiem niewielkich ilości pewnych subst.

1. granica oznaczalności
   2. granica wykrywalnosci
   3. próbka jednostkowa
   4. próbka pierwotna
   5. jak się pobiera próbki z ciał stałych ze stożka (3 próbki pierwotne: u podstawy 1/3 i 2/3 wysokości stożka)
   6. pobieranie próbek ze strumienia materiału ziarnistego (tu był rysunek z zastawkami)
   7. topniki alkaliczne
   8. topniki kwaśne
   9. rozkład próbek na drodze mokrej (woda, r-ów soli, kwasów i zasad)
   10. spiek Lawrance'a Smitha (1 cz. wagowa NH4Cl i 8 cz. wag. CaCO3
   11. metoda kupelacji ( rozkład metali szlachetnych)
   12. co można ogrzewać i prażyć w naczyniach platynowych
   13. utleniaczami są...(HClO4, woda bromowa (Br2), NaBiO3)
   14. co daje maskowanie
   (zwiększa selektywność reakcji analitycznych)
   15. współstrącanie zachodzi na skutek
   16. pojemność kolumny
   17. dekantacja
   18. elektroforeza
   19. nośność wagi
   20. czułość wagi
   21. do czego służy higrostat
   22. było coś o okluzji
   23. proces demaskowania można przeprowadzić przez.. (chyba obniżenie pH)
   24. spektofotometria fazowa (nie daje głowy, że to było)
   25. coś o starzeniu osadów
   26. elektrograwimetria
   27. punkt końcowy miareczkowania
   28. błąd kropli
   29. błąd przypadkowy (chyba)
   30. było coś związanego z oznaczeniem siarczanów, niklu w post. dimetylo...., żelaza w post. tlenku (nie na 100%)
   31. co można oznaczyć metodą Mohra
   32. efekt solny
   33. substancje wzorcowe stosowane w argentometrii
   34. było pytanie o substancje wzorcowe w redoksymetrii (ktory z wymienionych nie jest: HCl - nie jest)
   35. co można oznaczyć za pomocą bromianometrii
   36. kwasy wg Branszteda (kilka pytań na ten temat - powybierać)
   37. o twardości wody - chyba przemijająca
   38. stopnie niemieckie (zadania)
   39. co to kompleksometria

1. efekt synergetyczny w procesie ektrakcji,
   2. jak "odczytać" punkt końcowy miareczkowania,
   3. rodzaj kompleksów powstających przy oznaczaniu niklu DMG,
   4. obliczenia dotyczące potencjału przy wskaźnikach kompleksometrycznych,
   5. obliczenia pH przy miareczkowaniach słaby kwas-mocna zasada i na odwrót (słąby kw + mocna zas są chyba zbyt łatwe),
   6. kultowe już pytanie o skład mieszaniny Zimmermana-Reinhardta,
   7. substancje wzorcowe w redoksymetrii/argentometrii,
   8. wskaźniki odpowiednie do oznaczania słabego kwasu/słabej zasady,
   9. równania redoks,
   10. oznaczanie cyjanków metodą Liebiga-Denigesa
   ,
   11. topniki alkaliczne/kwasowe,
   12. rozkład próbek na drodze mokrej,
   13. prawidłowe sposoby pobierania próbek (taśmociąg!),
   14. reguła faz Gebsa,
   15. umieć rozpoznać substancje redukujące,
   16. na czym polega błąd kropli/błąd systematyczny/losowy,
   17. kupelacja,
   18. obchodzenie się z naczyniami platynowymi,
   19. oznacznie NaOH i Na2CO3 obok siebie,
   20. sposoby ważenia,
   21. zakres zmiany barwy wskaźników (chodzi o pH),
   22. metody oczyszczania osadu z zanieczyszczeń (rekrystalizacja, zapobieganie okluzji itp.),
   23. oznaczenia, które wykonywaliśmy na laborkach oraz te ze skryptu.

BOTANIKA

1. Budowa dojrzałego gametofitu żeńskiego http://pl.wikipedia.org/wiki/Gametofit lub http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/artykul/ida/4318/idc/1/
   2. Skład i funkcje wakuoli
   3. Podwójne zapłodnienie i jego konsekwencje
   4. Elementy ściany komórkowej
   5. Typy plastydów
   6. Ułożenie łyka i drewna (skład)
   7. Funkcje cytoszkieletu, podział na komórki dzielace i niedzielące. Z czego się składa cytoszkielet
   8. Czym różnią się chloroplasty lameralne od chloroplastów granowych + ich funkcje i występowanie, budowa

Funkcje wakuol:
Utrzymanie komórki w stanie turgoru (napięcia).
Magazynowanie zbędnych produktów przemiany materii (u roślin).
Wodniczki tętniące (u pierwotniaków wydalają nadmiar wody)
Wodniczki trawiące (u pierwotniaków)

Skład wakuoli:
-woda
-cukrowce : glukoza ,fruktoza (sok komórkowy owoców), sacharoza (sok komórkowy trzciny cukrowej) , inulina (polisacharyd zbudowany z fruktozy)
- aminokwasy i białka : białka w formie zapasowej :
* białka w formie prostej - jednorodna struktura
* ciała białkowe złożone z substancji podstawowej (białko)

3. Podwójne zapłodnienie :
Spotyka się u roślin okrytonasiennych. Polega na wprowadzeniu do woreczka zalążkowego (przez łagiewkę pyłkową) dwóch komórek plemnikowych: jedna z nich łączy się z komórką jajową, tworząc zygotę, która następnie rozwija się w zarodek, druga z komórką centralną woreczka zalążkowego, w rezultacie czego powstaje triploidalne bielmo. Końcowym efektem tego cyklu przemian jest wytworzenie nasion.

4. Elementy ściany komórkowej :
-łańcuchy celulozowe
-hemiceluloza
- pektyna; białka
-glikoprotein
-hydroksyprolina
-seryna
-woda

5. Typy plastydów :
-protoplasty
-etioplasty
-leukoplasty
-chloroplasty
-chromoplasty

6. Ułożenie łyka i drewna (skład)

7. Funkcje cytoszkieletu, podział na komórki dzielace i niedzielące. Z czego się składa cytoszkielet :
Funkcje cytoszkieletu :
> komórki nie dzielące się :
-mikrotubule:
* kanalizacja ciśnienia osmotycznego
* regulacja kierunku powiększania komórce
- mikrofilamenty:
* ruchy w komórce
>komórki dzielące się :
-mikrotubule:
* płaszczyzna podziału komórki
* przemieszczanie chromosomów bądz chromatyd do biegunów komórki
* przegroda pierwotna i ściana poprzeczna
- mikrofilamenty:
* przegroda pierwotna i ściana poprzeczna

8. Czym różnią się chloroplasty lameralne od chloroplastów granowych + ich funkcje i występowanie, budowa :
-chloroplasy granowe :
* system błon : granowe i odcinki stromy
* występowanie : miękisz asymilacyjny , rośliny kwiatowe , mchy , paprotniki
* kształt soczewkowy
* 50-200 w jednej komórce
* skład : ziarna skorbii asymilacyjnej (stroma), plastoglobule, rybosomy , cp DNA, barwniki
-chloroplasty lameralne:
* komórki glonów
* tylakoidy ułożone pojedyńczo, pirenoidy, barwniki, fikobiliny, fikocyjanina- cyjanobakterie z białkiem tworzą fikobilisomy przyczepione do błon tylakoidów

Gametofit żeński to woreczek zalążkowy zawierający dwie gamety żeńskie o różnym stopniu ploidalności:
-kom. jajowa (n)
-kom. centralna (2n) - ? naploidalne (jądra biegunowe).

GEOLOGIA

MOHO co oddziela :skorupę od płaszcza
-pH torfowisk: 4
-pH morza :8-9
-lateryt kolor:czerwony
-lawa kwaśna : duża lepkość ,bogata w SiO2 lub zasadowa : mała lepkość ,ciężka ,brak SiO2 - nie pamiętam która z nich była
-tsunami:duża długość ,mała wysokość
-temp lawy :1000-1500 C
-temp krzep:600-700
-psylofity :sylur
-lądolód norweski :mała czapa i jęzory schodzą do doliny
-skorupa oceaniczna długość:12 km
-skorupa kontynentalna :80 km
-wzór dolomitu :CaMg(CO3)2
-CCD: kalcyt
-frakcje :żwir 2mm
-halmeroliza: wietrzenie podwodne ,rozkład chemiczny skał na dnie morski
-dinozaury wyginięcie :kreda
-typy uskoków ?
-coś o wydmach i piasku gruboziarnistym /drobnoziarnistym ?
-nośność rzeki od czego zależy ?
-skały pod wawelem i smocza jama?
-montmoryllonit?
-insolacja :ogrzewanie ziemi przez słońce
-czego jest najwięcej w ziemi (skorupie ziemskiej) :krzemionki

1. Uskok odwrócony
   2. Charakterystyczny materiał skał metamorficznych - serycyt
   3. kopalnia soli w wielicze - trzeciorzęd miocen
   4. montmoryllonit w skałach osadowych
   5. kiedy wymarły dinozauty - kreda
   6. nieciągłość MOHO oddziela skorupę ziemską od płaszcza
   7. pH torfowisk: 4
   8. lawa kwaśna bogata w SiO2, duża lepkość
   9. Stopień geometryczny w PL 47,2m
   10. Insolacja - czynniki wierzenia fizycznego, nagrzewanie ziemi przez słońce
   11. tsunami - duża długość mała wysokość
   12. temp krzepnięcia lawy - 600-700 C
   13. pH morza - 8-9
   14. Lodowce norweskie - cieńkie małe czapy i długie jęzory
   15. skorupa oceaniczna - 6-12 km
   16. izostazja - równowaga poszczególnych wycinków skorupy-ziemi
   17. wzór dolomitu - CaMg(CO3)2
   18. abrazja lodowcowa - topinenie i parowanie lodowca (erozja)
   19. CCD - poziom kompensacji kalcytowej
   20. co odstaje od lodowca - nunataki
   21. detrakcja - przymarzanie i oddrywanie okruchów skalnych
   22. osady w rzekach roztopowych - żwiry
   23. pierwsze organizmy - 3800 mln lat temu
   24. frakcje - żwir 2mm; piasek 0,065mm; pył 0,0039mm;
   25. soliflukcja - spływanie nasyconych wodą powierzchniowych mas ziemnych po pochyłym zamarzniętym podłożu, spowodowane płytkim rozmarzaniem ziemi (klimat polarny lub tereny wysokogórskie)
   26. Zamróz - zamarzanie i roztapianie się wody
   27. Klimat w karbonie - wilgotny i gorący
   28. Czego jest najwięcej w ziemi - krzemionki
   29. psylofit - sylur
   30. nośność rzeki - zależy od objętości wody
   31. lateryt kolor - czerwony
   32. skały pod wawelem i smocza jama - wapieni powstałe w miocenie
   33. regelacja - przymarzanie lodu. Zjawisko polegające na stopieniu lodu pod wpływem zwiększonego ciśnienia
   i powtórnym zamarznięciu powstałej wody przy obniżeniu ciśnienia do pierwotnej wartości. Zjawiskiem regelacji tłumaczy się m.in. powolne przesuwanie się lodowców.
   34. trybolit - kambr - perm
   35. kopanie soli na kujawach - miocen
   36. martwe doliny - kaptaż
   37. mofety - suche i chłodne wyziewy CO2
   38. fałdowanie hercyńskie - karbon góry świętokrzyskie
   39. Z jakiego okresu pochodzą skały krakowskie - jura
   40. Dajka - intruzja niezgodna
   41. debid rzeki - objętość /przekrój/sekunda
   42. wydmy eoliczne - piasek, żwiry
   43. Kiedy rośliny wyszły na ląd - sylur
   44. Które morze ma największe pływy - morze północne - sięgają 10 m.
   45. przebój - uderzenie fali morskiej o brzeg, która powoduje erozje brzegu
   46. Co zostaje po rozpuszczeniu alitów Al(OH)-3
   47. Dominujące pierwiastki w skorupie ziemskiej - tlenki Al Fe Si
   48. Ozy - długie wały utworzone z osadów osadzających się z w tunelach i szczelinach na lodowcu
   49. deflacja - wywiewanie cząstek mineralnych przez wiatr (takich najdrobniejszych)
   50. niwacje - erozyjne działanie nie topniejącego śniegu, który jeszcze nie przekształcił się w lód, działa w pobliżu granicy wiecznego śniegu - przepojenie gruntu wodą w pobliżu pola śniegowego w wyniku powstają nisze niwalne
   51. Malmeroliza - rozkład chemiczny skał na dnie morskim spowodowany działaniem słonej wody i związków chemicznych wydzielanych przez rozkładające się szczątki organiczne; wietrzenie podmorskie
   52. Erozja Allitowa - wietrzenie laterytowe, powstaje czyste Al(OH)3 krzemionka zostaje usunięta. Klimat tropikalny i subtropikalny Al2O-3 Al2O3 x 2 H2O x 3 H2O
   53. belemity - mięczaki - skamieniałości

---